ผ้าขี้ริ้วหรือสไบนาง คือ กระเพาะวัว ซึ่งวัวมีทั้งหมด 4 ห้อง กระเพาะห้องแรกมีลักษณะคล้ายผ้าขี้ริ้วเพราะมีผนังที่ยื่นออกมาช่วยในการหมักอาหารด้วยจุลินทรีย์ ส่วนที่สองเรียกว่ากระเพาะรังผึ้ง ที่สามคือกระเพาะสามสิบกลีบ และกระเพาะสุดท้ายคือกระเพาะแท้เหมือนของมนุษย์ กระเพาะเหล่านี้สามารถนำมาปรุงอาหารได้หลากหลายเมนูโดยเฉพาะในอาหารอีสาน เช่น ลาบ ก้อย ยำ จิ้มจุ่ม และก๋วยเตี๋ยวเนื้อ
เครื่องในสัตว์และกระเพาะที่ไม่ได้รับการดูแลรักษาอย่างดีอาจมีอายุการเก็บรักษาสั้น หรือหากเก็บไว้นานอาจมีการเปลี่ยนสีและดูไม่น่ารับประทาน บางครั้งพ่อค้าแม่ค้าอาจใช้สารเคมีเช่น ปูนขาวในการทำความสะอาดและยืดอายุการเก็บรักษา ก่อนนำไปต้มแล้วแช่ในฟอร์มาลีน เพื่อรักษาความสดและสีที่ดี ฟอร์มาลดีไฮด์เกิดขึ้นได้ในอาหารหลายประเภทในปริมาณที่ต่ำมากและสามารถสลายตัวได้โดยแสงและออกซิเจน แต่หากร่างกายได้รับฟอร์มาลดีไฮด์ในปริมาณมากจากการบริโภคอาหารที่ปนเปื้อนสารนี้อาจทำให้เกิดอันตรายได้
ฟอร์มาลดีไฮด์ในร่างกายสามารถทำให้เกิดผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร เช่น ปวดท้องรุนแรง อาเจียน หรือท้องเสีย และหากได้รับในปริมาณน้อยแต่เป็นระยะเวลานาน อาจมีผลเสียต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย และสามารถกระตุ้นให้เกิดมะเร็ง ตามกฎหมายไทยห้ามการใช้ฟอร์มาลดีไฮด์หรือสารละลายฟอร์มาลดีไฮด์ในอาหารหรือเป็นส่วนประกอบของอาหาร
สถาบันอาหารได้เก็บตัวอย่างสไบนางสดจากตลาดสด 5 ร้านค้าในกรุงเทพฯ และปทุมธานี เพื่อวิเคราะห์หาปริมาณฟอร์มาลดีไฮด์ ผลการตรวจพบว่ามีฟอร์มาลดีไฮด์ตกค้างในตัวอย่างถึง 3 ตัวอย่าง ดังนั้นก่อนการซื้อควรดมกลิ่น หากมีกลิ่นฉุนและแสบจมูกควรหลีกเลี่ยง และก่อนการปรุงอาหารควรแช่สไบนางในสารละลายด่างทับทิมเจือจางแล้วล้างออกด้วยน้ำสะอาดหลายๆ ครั้ง เพื่อให้ฟอร์มาลดีไฮด์ถูกทำลายไป

Mytour+ สถาบันอาหารโครงการอาหารปลอดภัย
คลิกเพื่ออ่านคอลัมน์ "มันมากับอาหาร" เพิ่มเติม