การไหว้ศาลพระภูมิ หรือศาลตายายด้วยธูปกี่ดอกเป็นคำถามที่หลายคนสงสัย เพราะพิธีการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้นแต่ละที่ใช้ธูปจำนวนแตกต่างกัน บทความนี้ Mytour จะมาไขข้อสงสัยเรื่อง ไหว้ศาลพระภูมิธูปกี่ดอก และบทสวดที่ควรท่อง รวมถึงเวลาที่เหมาะสมในการไหว้
ความแตกต่างระหว่างศาลพระภูมิและศาลเจ้าที่
ศาลพระภูมิเป็นที่ประทับของเทพารักษ์ผู้ดูแลและคุ้มครองบ้านเรือน ส่วนศาลเจ้าที่หรือศาลตายายจะถูกสร้างขึ้นเพื่อให้เจ้าที่เจ้าทางที่อยู่ในที่ดินนั้นได้อาศัยอยู่ เพื่อปกปักรักษาบ้านหรือพื้นที่นั้นๆ
ใช้ธูปกี่ดอกในการไหว้ศาลพระภูมิ
จำนวนธูปที่ใช้ในการไหว้ศาลพระภูมิขึ้นอยู่กับรูปแบบการไหว้ที่แตกต่างกัน ดังนี้
วิธีการไหว้ศาลพระภูมิ
โดยทั่วไป การไหว้ศาลพระภูมิจะนิยมจุดธูป 9 ดอก เนื่องจากเลข 9 ถือเป็นเลขมงคลที่สื่อถึงความเจริญรุ่งเรืองและความก้าวหน้า อีกทั้งยังเป็นการบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มีอำนาจปกป้องคุ้มครองอีกด้วย
การไหว้ศาลเจ้าที่ หรือศาลตายาย
การไหว้ศาลเจ้าที่หรือศาลตายายมักจะใช้ธูป 5 ดอก พร้อมกับเทียน 2 เล่ม เพื่อเป็นการเคารพและบูชาดวงวิญญาณบรรพบุรุษที่ปกปักษ์รักษาผู้คนในครอบครัว
การไหว้เจ้าที่ ที่ไม่มีศาล
การไหว้เจ้าที่ที่ไม่มีศาล ให้จุดธูป 16 ดอก เนื่องจากธูป 16 ดอกสื่อถึงการไหว้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ 16 ชั้นฟ้า และ 15 ชั้นดิน
การไหว้เจ้าที่ค้าขาย
การไหว้เจ้าที่ค้าขายนิยมใช้ธูป 5 ดอก พร้อมทั้งของไหว้อื่นๆ เช่น เทียน น้ำชา ผลไม้ หมากพลู ทั้งนี้ก็เพื่อเสริมสิริมงคลให้ค้าขายดี

ไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่ บทสวดบทไหนดี
การบูชาศาลพระภูมิ
การไหว้ศาลพระภูมิสามารถท่องบทสวดสั้นๆ 3 จบ ซึ่งมีดังนี้
“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ)
“ภูมมัสมิง ทิสาภาเค สันติภูมมา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ” (3 จบ)
“สิโรเม ขอเดชะ พระภูมิเทวารักษาที่ รับพระพรจากเจ้ากรุงพาลีมา ให้วัฒนาถาวร สิ่งสุข แด่ (ชื่อ) ให้มั่งมีเงินทอง และทรัพย์พัสดุข้าวของเนืองนอง ทั้งพร้อมพงศ์เผ่าบริวาร บุตรหลานเหลนลื้อบันลือ สาธุชนซ้องสรรเสริญ โสตถิ ชัยะ ภะวันตุ เม”
การไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่กลางแจ้ง
การไหว้ศาลพระภูมิเจ้าที่กลางแจ้งควรเริ่มต้นด้วยการตั้งนะโม 3 จบ จากนั้นอธิษฐานจิตให้มั่นคง แล้วท่องบทสวดดังนี้
“ปะโตเมตัง ปะระชีวินัง สุขะโตจุติ จิตตะเมตะ นิพพานัง สุขะโตจุติ”
การบูชาเจ้าที่สำหรับการค้าขาย
การบูชาเจ้าที่เพื่อธุรกิจให้ทำตามขั้นตอนเดียวกับการไหว้ศาลพระภูมิ โดยจะต้องท่องบทสวดและจบด้วยการท่องนะโม 3 จบที่ท้ายสุด ดังนี้
“อิติสุคะโต อะระหังพุทโธ นะโมพุทธายะ ปะฐะวีคงคาพระภุมมะเทวา ขะมามิหัง” (3 จบ)
“นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต อะระหะโต สัมมาสัมพุทธัสสะ” (3 จบ)
การบูชาเจ้าที่และศาลตายาย
“ตา-ยาย ยัสมิง ทิสาภาเค สันติ ตายายเทวา มหิทธิกา เตปิตุมเห อนุรักขันตุ อาโรคเยนะ สุเขนะจะ” (3 จบ)
“สิโรเม ขอเดชะ ตายายเทวา เจ้าของที่ ขอให้ช่วยดูแลคุ้มครองรักษาบ้านเรือน (ชื่อสถานที่) และข้าพเจ้าผู้อยู่อาศัยในสถานที่นี้ (คำอธิษฐาน) โสตถิ ชัยยะ ภะวันตุ เม”

เวลาที่เหมาะสมในการไหว้ศาลพระภูมิ
หนึ่งในสิ่งสำคัญในการบูชาศาลพระภูมิ คือการเลือกวันและเวลาที่ดี โดยสามารถเลือกได้ในวันเกิดของเจ้าของบ้าน วันพระ วันอังคาร หรือวันเสาร์ ส่วนช่วงเวลาที่เหมาะสมที่สุดคือระหว่าง 09.09 น. ถึง 12.00 น.
ของที่ใช้ในการบูชาศาลพระภูมิ
ในการบูชาศาลพระภูมิ สิ่งที่ต้องเตรียมมีทั้งของคาวและของหวานดังนี้
- ของคาว ได้แก่ เนื้อสัตว์ต่าง ๆ เช่น หมู เป็ด ไก่ และอาหารทะเล เช่น กุ้ง หอย ปลาทั้งตัว
- ของหวาน ได้แก่ ขนมที่มีสีสันสดใสและมีความหมายมงคล เช่น ทองหยิบ ทองหยอด ขนมชั้น ขนมถ้วยฟู
- ผลไม้ เช่น ส้มที่หมายถึงความร่ำรวย สาลี่ที่หมายถึงเงินทอง แก้วมังกรที่หมายถึงความอุดมสมบูรณ์
- เครื่องดื่ม เช่น น้ำชา น้ำเปล่า น้ำมะพร้าว หรือเครื่องดื่มตามสะดวก
นอกจากอาหารหรือขนมที่ใช้ในพิธีแล้ว ยังสามารถเตรียมสิ่งของไหว้อื่น ๆ เช่น เทียน พวงมาลัย หรือดอกไม้สด เพื่อเสริมความศักดิ์สิทธิ์ในพิธีได้อีกด้วย
การไหว้ศาลพระภูมิและเจ้าที่ใช้ธูปกี่ดอก ขึ้นอยู่กับประเภทของศาลที่บูชา โดยตามความเชื่อมักจะไหว้ทุก ๆ 3 หรือ 6 เดือน เพื่อขอพรจากเทพารักษ์หรือเจ้าที่ให้คุ้มครองบ้านและผู้ที่อาศัยอยู่ในบ้าน แต่หากไม่สะดวกก็สามารถเลือกไหว้ในวันสำคัญต่าง ๆ เช่น วันปีใหม่ หรือวันสงกรานต์ ปีละครั้งได้เช่นกัน