ไขความลับ “คิทสึเนะเม็ง” หน้ากากจิ้งจอกสัญลักษณ์ผู้ส่งสารเทพอินาริ

ญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีความเชื่อเกี่ยวกับเทพเจ้าและสิ่งเหนือธรรมชาติมาอย่างยาวนาน หนึ่งในเทพเจ้าที่คนรู้จักดีคือ “เทพอินาริ” เทพแห่งความอุดมสมบูรณ์ที่มีเหล่าสุนัขจิ้งจอกเป็นบริวาร เทพอินาริและสุนัขจิ้งจอกถูกกล่าวถึงในสื่อต่างๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นภาพยนตร์หรืออนิเมะ โดยเฉพาะเมื่อจิ้งจอกเป็นตัวละครหลัก มักจะมีตัวละครบางตัวที่พกหน้ากากลายจิ้งจอกติดตัว แต่คุณรู้หรือไม่ว่าหน้ากากนี้มีความสำคัญอย่างไร? เราจะพาคุณไปค้นหาความหมายและความสำคัญของหน้ากากจิ้งจอกในครั้งนี้

หน้ากากจิ้งจอกมีความสำคัญอย่างไร?

หน้ากากจิ้งจอกของญี่ปุ่นหรือที่เรียกว่า คิทสึเนะเม็ง (狐面) มักถูกใช้ใน การแสดงละครโน (能楽, การแสดงละครพื้นบ้านของญี่ปุ่น) และการแสดงคางุระ

(神楽, การร่ายรำหรือร้องเพลงเพื่อบูชาเทพเจ้า) โดยมักใช้ในฉากที่จิ้งจอกซึ่งเป็นผู้ส่งสารของเทพเจ้าอินาริปรากฏตัว หรือใช้ในพิธีร่ายรำเพื่อขอให้พืชผลอุดมสมบูรณ์

ตั้งแต่โบราณ สุนัขจิ้งจอกถูกมองว่าเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ที่ช่วยปกป้องพืชผลจากการทำลายของหนู โดยเฉพาะจิ้งจอกสีขาวซึ่งเชื่อกันว่าเป็นสัญลักษณ์แห่งโชคลาภและความสุข มีความเชื่อว่าจิ้งจอกสีขาวเป็นผู้ส่งสารของเทพเจ้าอินาริ สีขาวถูกเลือกเพราะสื่อถึงสิ่งที่มนุษย์มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า เช่นเดียวกับเทพเจ้า ดังนั้น ศาลเจ้าที่สร้างเพื่อถวายแด่เทพอินาริจึงมักประดับด้วยรูปปั้นสุนัขจิ้งจอก

ศาลเจ้าฟุชิมิอินาริ (伏見稲荷大社) ถือเป็นศูนย์กลางของศาลเจ้าอินาริทั่วญี่ปุ่น สร้างขึ้นเพื่อบูชาเทพอุคาโนมิทามะ (宇迦之御魂大神) หรือที่รู้จักในชื่อ โออินาริซามะ (お稲荷様) หรือ โออินาริซัง (お稲荷さん) เทพแห่งอาหารและเกษตรกรรม ผู้ดูแลธัญพืชหลัก 5 ชนิด ได้แก่ ข้าว ข้าวสาลี ถั่ว ลูกเดือย และข้าวฟ่าง นอกจากนี้ยังได้รับการยกย่องว่าเป็นเทพแห่งความสำเร็จทางธุรกิจ ความปลอดภัยในครอบครัว การเดินทาง และการบรรลุเป้าหมาย ตามความเชื่อบางตำนาน เทพอุคาโนมิทามะเสด็จลงมาประทับที่ภูเขาอินาริในเดือนกุมภาพันธ์ ปีค.ศ. 711 ยุคสมัยนาระ

ความหมายของสีและลวดลายบนหน้ากาก

ตามความเชื่อโบราณ สุนัขจิ้งจอกสีขาวถูกมองว่าเป็นผู้ส่งสารของเทพเจ้า ดังนั้นหน้ากากจิ้งจอกที่ใช้ในพิธีกรรมและการแสดงละครโนจึงมักเป็นสีขาว ส่วนใหญ่หน้ากากจิ้งจอกที่ขายตามร้านค้าก็มีเฉพาะสีขาวเท่านั้น สีอื่นๆ และลวดลายบนหน้ากากเป็นเพียงการตกแต่งเพื่อความสวยงาม ไม่มีความหมายพิเศษใดๆ

หน้ากากจิ้งจอกญี่ปุ่นที่โด่งดังและเป็นที่นิยมคือหน้ากากเปเปอร์มาเช่ ซึ่งหาซื้อได้ตามทางเดินของศาลเจ้าฟุชิมิอินาริ ร้านขายของที่ระลึกในท้องถิ่น และร้านค้าออนไลน์ หน้ากากเหล่านี้ทำจากกระดาษญี่ปุ่นที่ถูกแปะเป็นชั้นๆ บนโครงไม้ไผ่หรือไม้ทั่วไป จากนั้นนำไปตากให้แห้งและวาดลวดลายตกแต่ง นอกจากนี้ยังมีหน้ากากพลาสติกที่หาซื้อได้ตามร้านขายของเล่นในงานเทศกาลและร้านค้าออนไลน์

ควรเก็บหน้ากากที่ไหน

หากเป็นหน้ากากพลาสติกแบบของเล่น สามารถวางไว้ที่ใดก็ได้ตามสะดวก แต่ถ้าเป็นหน้ากากที่ทำจากไม้หรือเปเปอร์มาเช่ซึ่งใช้ในพิธีกรรม ควรวางไว้ในสถานที่ที่เหมาะสม เช่น ใกล้ประตูหน้าบ้าน เพื่อให้มองเห็นหน้ากากเมื่อเปิดประตู บางคนนิยมประดับหน้ากากในห้องนั่งเล่นหรือห้องรวมคน แต่ต้องวางให้สูงกว่าสายตาผู้คน ความเชื่อนี้มาจากการที่คนญี่ปุ่นเชื่อว่าหน้ากากจิ้งจอกช่วยให้พืชผลอุดมสมบูรณ์ ธุรกิจรุ่งเรือง และครอบครัวปลอดภัย

หน้ากากจิ้งจอกมีความสำคัญอย่างมากในฐานะสัญลักษณ์ของผู้ส่งสารของเทพอินาริ นอกจากนี้ยังเป็นของเล่นยอดนิยมสำหรับเด็กๆ หากมีโอกาสไปญี่ปุ่น อยากลองใส่หน้ากากจิ้งจอกเดินงานเทศกาลดูสักครั้ง หวังว่าบทความนี้จะให้ทั้งความรู้และความสนุกสนานแก่ทุกคนนะคะ

สรุปเนื้อหาจาก jpnculture.net

ผู้เขียน AkiAi