วิธีการเดินเวียนเทียนตามหลักธรรมของพุทธศาสนา

การเวียนเทียน คือ การถือดอกไม้ ธูป และเทียนที่จุดแล้วเดินเวียนขวา (เวียนประทักษิณ โดยให้สิ่งที่เวียนอยู่ทางขวามือของตน) รอบปูชนียสถานหรือสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ 3 รอบ ด้วยความสำรวมพร้อมทั้งตั้งใจระลึกถึงคุณพระรัตนตรัยในขณะนั้น ซึ่งเป็นการแสดงความเคารพต่อพระรัตนตรัยทั้งกาย วาจา และใจอย่างสูงสุด ถือเป็นการทำบุญและกิริยาที่ดีในการบำเพ็ญกุศล

วัตถุประสงค์ของการเวียนเทียน

การจัดพิธีเวียนเทียนในวันสำคัญทางศาสนาเป็นการสรรเสริญและเทิดทูนพระคุณสมบัติของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อให้พระองค์ได้รับการยกย่องว่าเป็นพระศาสดาของทั้งเทพและมนุษย์ เพื่อเตือนสติพุทธศาสนิกชนให้ซาบซึ้งในพระคุณและคุณสมบัติของพระพุทธเจ้าพร้อมทั้งพระรัตนตรัย ซึ่งเป็นการช่วยเสริมสร้างความเจริญในด้านภาวนาและกุศล ตามที่มีการระบุในประกาศคณะสงฆ์เมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2496

การเวียนเทียนที่เรียกว่า 'ประทักษิณ' มุ่งหมายให้ผู้ทำแสดงความเคารพต่อพระพุทธเจ้า โดยการเดินในทิศทางที่พระองค์ประทับอยู่เบื้องขวา มือถือเครื่องบูชาต่างๆ เช่น ธูป เทียน ดอกไม้ และกล่าวคำบริกรรมเพื่อระลึกถึงพระคุณของพระองค์ การกระทำนี้ช่วยให้จิตใจของผู้ปฏิบัติอยู่ในสมาธิ และไม่ส่งจิตไปสู่อารมณ์หรือสิ่งอื่นใดที่ไม่นับถือในพระพุทธศาสนา

การบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าในวันเวียนเทียนนั้นแบ่งออกเป็นสองประเภท คือ การบูชาอามิสบูชา ซึ่งคือการบูชาด้วยการถวายสิ่งของ เช่น ดอกไม้ ธูป เทียน และการบูชาปฏิบัติบูชา ซึ่งเป็นการปฏิบัติตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เช่น การรักษาศีล การให้ทาน การปฏิบัติธรรม ซึ่งทำให้จิตใจของผู้ปฏิบัติบริสุทธิ์และเจริญขึ้นในทางธรรม

การเวียนเทียนเพื่อน้อมบูชาพระรัตนตรัยนั้นมีผลดีต่อผู้ปฏิบัติ ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นหลายประการ เช่น ทำให้เป็นศาสนิกที่ดี ได้แสดงความเคารพพระพุทธเจ้าโดยการปฏิบัติตามศาสนกิจที่ถูกต้อง ได้รับความสุขใจ และทำให้ชีวิตมีมูลค่ามากขึ้นจากการที่งดเว้นจากสิ่งไม่ดีและทำตามคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

วันสำคัญทางศาสนาที่ผู้คนมักจะทำพิธีเวียนเทียนนั้นมีสี่วันที่ถือเป็นวันที่สำคัญ ได้แก่ วันวิสาขบูชา, วันอัฐมีบูชา, วันมาฆบูชา และวันอาสาฬหบูชา ซึ่งทุกวันนั้นมีความสำคัญในการดำเนินกิจกรรมทางศาสนาของพุทธศาสนิกชน และเป็นวันที่ช่วยเสริมสร้างความมั่นคงในทางศาสนา

ระเบียบการปฏิบัติในการทำพิธีเวียนเทียน

- เมื่อวันสำคัญมาถึง วัดจะประกาศให้พระภิกษุสามเณรและชาวบ้านทราบถึงวันที่ เวลา และสถานที่ที่ทำพิธีเวียนเทียน

- เมื่อถึงเวลาที่กำหนด วัดจะส่งสัญญาณเพื่อให้พระภิกษุสามเณรและทายกทายิกามาชุมนุมกันที่อุโบสถหรือศาลาการเปรียญตามที่กำหนด

- ระหว่างรอให้ชาวบ้านมาถึง พระภิกษุสามเณรจะทำวัตรเย็นและสวดพระสูตรที่เกี่ยวข้องกับวันสำคัญนั้นก่อน หลังจากนั้นอาจให้ทายกทายิกาทำวัตรต่อ

การเวียนเทียนต้องเวียนขวา 3 รอบ

การเวียนเทียนหมายถึงการถือดอกไม้ธูปเทียนที่จุดแล้วเดินเวียนขวารอบปูชนียสถาน 3 รอบ

- ปกติหลังจากเวียนเทียนเสร็จจะมีการเทศนาและอธิบายพระสูตรที่สวดในวันนั้น แต่บางครั้งชาวบ้านจะกลับบ้านก่อนเสร็จพิธี ดังนั้นควรมีการเทศนาก่อนการเวียนเทียนเพื่อให้ผู้คนได้รับประโยชน์จากการฟังธรรมโดยไม่รู้สึกถูกบังคับ

- เมื่อพร้อมกันแล้ว หัวหน้าสงฆ์จะจุดเทียนและธูป ทุกคนจะจุดตาม แล้วหันไปทางพระพุทธรูปหรือปูชนียสถาน หัวหน้าสงฆ์จะกล่าวคำบูชาและทุกคนจะกล่าวตาม

- หัวหน้าสงฆ์นำเดินประนมมือพร้อมธูป เทียน และดอกไม้ ตามด้วยทุกคนโดยเรียงแถว 2-3 คน แล้วเดินไปตามหัวหน้าอย่างสงบ

- ระหว่างการเดินเวียนรอบที่ 1 ให้ระลึกถึงพระพุทธคุณ, รอบที่ 2 พระธรรมคุณ และรอบที่ 3 พระสังฆคุณ

- เมื่อเสร็จครบสามรอบแล้ว ให้วางดอกไม้ ธูป เทียน ที่จุดไว้ ณ ที่ที่วัดจัดเตรียมและกราบพระ 3 ครั้ง จากนั้นสวดบทแผ่เมตตาและกรวดน้ำอุทิศส่วนบุญ

- หากไม่ได้ทำวัตรสวดมนต์หรือเทศน์ก่อนพิธีควรทำตอนนี้

การเวียนเทียนให้ระลึกว่าเป็นวันศักดิ์สิทธิ์และเป็นวันที่สำคัญของศาสนา

ข้อเตือนใจในการเวียนเทียน

- ให้ระลึกว่าเป็นวันสำคัญทางศาสนา ควรปฏิบัติตามระเบียบ และรักษาความสงบในการเดินเวียนเทียน

- ควรเว้นระยะห่างระหว่างผู้ร่วมพิธี ไม่ให้ไฟจากธูปหรือเทียนไปรบกวนผู้อื่น

- ผู้ใหญ่ควรแนะนำและควบคุมลูกหลานให้ปฏิบัติถูกต้องตามระเบียบ เพื่อรักษาวัฒนธรรมของชาติและศาสนา

ขอขอบคุณข้อมูลจาก www.dmc.tv
ขอบคุณภาพประกอบจาก Photos.com