Buzz
เพื่อความเข้าใจตรงกัน หากกล่าวถึงพระสมเด็จวัดระฆัง ทรงเจดีย์พิมพ์เล็ก ต้องระวังอย่าสับสนกับพระกรุเจดีย์เล็ก วัดใหม่อมตรส และต้องทราบว่า ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กนี้เป็นลักษณะหนึ่งที่แยกออกจากทรงเจดีย์พิมพ์ชะลูด
ข้อที่สองในประเด็นนี้ กล่าวถึงในหนังสือปริอรรถาธิบายพระเครื่องเล่มพระสมเด็จ “ครูตรียัมปวาย” ซึ่งได้กล่าวถึงพิมพ์ทรงชะลูดแต่ได้รวมพิมพ์เล็กเข้าไปด้วย
สำหรับพิมพ์เล็กนั้น ในแม่พิมพ์เดียวกันจะพบความแตกต่างในลักษณะการกดพิมพ์พระ อาจจะโย้ไปทางขวามากน้อย หรือไม่โย้เลย ซึ่งจะทำให้พิมพ์พระมีความแตกต่างในลักษณะ
ต้องบอกว่าในกรณีของพระสมเด็จ วัดระฆังทุกรูปแบบ แม้จะทำได้ใกล้เคียงกัน แต่สำหรับทรงเจดีย์พิมพ์เล็กนั้นสามารถปลอมได้ใกล้เคียงมากจนยากจะแยกแยะ ทำให้เซียนพระต้องระมัดระวังอย่างมาก
ด้วยเหตุนี้ ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กจึงเป็นพิมพ์ที่มีการซื้อขายน้อย และมักพบเห็นในหนังสือวงการพระเครื่องที่ไม่ได้แพร่หลายมากนัก
ตัวอย่างของทรงเจดีย์พิมพ์เล็กที่ปรากฏในคอลัมน์วันนี้นั้น แม้พระจะยังอยู่ในสภาพดิบ ผิวแทบไม่เปิด และวรรณะออกขาวหม่น แต่ก็ยังไม่ขาวใสเจิดจ้า
ถึงกระนั้นพระองค์นี้ยังคงมีจุดเด่นหลายประการ เริ่มจากการกดพิมพ์ที่คมลึก ชัดเจน พระพักตร์เผยให้เห็นสันพระนาสิกและจมูกที่ยาว แม้พระเนตรและพระโอษฐ์จะไม่ค่อยชัดเจน แต่ยังคงพอเห็นเค้าโครง
ร่องพระอุระไปจนถึงพระอุทรนั้นมีรอยแยกให้เห็นชัดเจน แต่ที่โดดเด่นมากกว่าคือร่องรอยแยกที่พระเพลา
ถึงแม้จะพูดถึงจุดที่สังเกตเห็นได้ง่ายแล้ว ยังมีจุดอื่นๆ ที่หากไม่บอกก็อาจไม่รู้ “ครูตรียัมปวาย” ได้แนะนำไว้ว่า ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กมักมีลักษณะเฉพาะที่พระเมาลีดูเหมือนจะเป็นเจ้าจอมกระหม่อมสูง
เมื่อเพ่งดูให้ลึกลงไปจะเห็นพระเกศาที่ค่อยๆ ลดขนาดจากใหญ่ไปเล็ก พลิ้วไหวเหมือนคดกริช จนไปจรดที่ซุ้ม
ไม่ควรแปลกใจหากพระมีการกดพิมพ์คมชัด เพราะแสดงถึงความตั้งใจในการกดแม่พิมพ์อย่างเต็มที่ ขอบพระจะขนานไปกับเส้นกรอบกระจกอย่างเท่ากันทั้งสี่ด้าน ซึ่งสามารถเรียกได้ว่าความสวยที่ซ้ำแล้วซ้ำอีก
ด้วยความประณีตในรายละเอียดแบบนี้ จึงไม่น่าแปลกใจที่ผู้เชี่ยวชาญบอกว่าเป็นฝีมือแกะแม่พิมพ์ของหลวงวิจารเจียรไน ช่างทองราชสำนักในช่วงที่ศิลปะสมัยรัตนโกสินทร์งดงามที่สุด
หากเปรียบเทียบกับพระพุทธรูปในช่วงปลายรัชกาลที่ 4 ซึ่งต่อเนื่องไปถึงรัชกาลที่ 5 อย่างพระพุทธอังคีรส หรือพระชุดนิรันตราย ฝีมือของพระองค์เจ้าสุประดิษฐ์คงไม่น่าพลาด และในช่วงเวลาเดียวกันกับการสร้างพระสมเด็จวัดระฆัง
จุดที่พิมพ์ลึกลงไปถือเป็นเครื่องยืนยันความแท้ของพระ เพราะของปลอมตามไม่ทัน ผิวพระที่สะอาดและเกลี้ยง ยังมีรอยแตกงาแบบละเอียดปรากฏให้เห็นทั้งในลายงาและในหลุมร่อง
คุณสมบัตินี้เป็นตัวช่วยสำคัญที่ทำให้ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กที่ดูยากกลายเป็นพระที่ดูง่ายขึ้นได้
ทุกองค์ประกอบด้านหน้าเห็นชัดง่าย เมื่อพลิกไปที่ด้านหลัง นอกจากลวดลายกาบหมาก ยังมีหลุมร่อง เนินลาด และสัญลักษณ์ที่เป็นธรรมชาติที่ครบถ้วนหลังพระสมเด็จวัดระฆัง
ด้วยทั้งหมดนี้ เราจึงได้พบพระสมเด็จวัดระฆัง ทรงเจดีย์พิมพ์เล็กที่มีความงามและดูง่าย เป็นองค์ครูที่ประดับวงการพระได้อีกหนึ่งองค์
ข้อเสียหึๆ! หากจะมีก็อาจจะเป็นในกรณีนี้ ที่องค์นี้ไม่เพียงคมชัดและสวยงามกว่าพระทั่วไป ยังเป็นพระองค์ใหม่ที่ไม่มีประวัติการครอบครองของเจ้าสัวเศรษฐี...แม้จะเป็นพระที่สวยและดูง่าย แต่ในวงการพระจริตนิสัยของคนบางกลุ่มก็ยังรู้สึก “เสียว”
นี่คือสิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเรื่องธรรมดาของวงการพระเครื่อง
พระสวยบางองค์ที่ได้รับความนิยมสูง ผ่านการทดสอบจากกระแสเสียวหลายครั้ง เพราะความสวยที่ทำให้หลายคนต้องระมัดระวัง
พลายชุมพล
