
ตำนานพระสมเด็จคะแนนที่เล่าขานกันมานั้น แบ่งออกเป็นสองแนวทาง แนวทางแรกกล่าวว่า พระสมเด็จนี้เป็นพิมพ์ทรงทั่วไปที่เราคุ้นเคย หากองค์ใดที่ถูกปิดทองด้วยรัก นั่นคือเครื่องหมายขององค์ “คะแนน”
อีกแนวทางหนึ่งคือ พระสมเด็จที่มีขนาดเล็กมาก จะเล็กแค่ไหนนั้น ค่อยๆมาพูดคุยกัน เพราะในช่วงเวลาที่มีการพูดถึงนั้น ยังไม่มีผู้เชี่ยวชาญยืนยันว่า พระสมเด็จคะแนนมีอยู่จริงแม้แต่เพียงองค์เดียว
ผู้เชี่ยวชาญรุ่นเก่าในวงการพระเครื่อง ซึ่งไม่ปรากฏชื่อ ได้รวบรวมพระสมเด็จแท้ไว้ในหนังสือพระสมเด็จวัดระฆัง 100 ปี เมื่อปี พ.ศ.2515 หรือหากย้อนกลับไปหาครู “ตรียัมปวาย” หรือคุณประชุม กาญจนวัฒน์ ผู้เขียนหนังสือพระเครื่องหลายเล่ม ก็ไม่เคยกล่าวถึงพระสมเด็จคะแนนไว้เช่นกัน
คุณเกื้อ บุญนาค ผู้จัดพิมพ์หนังสือพระชุดเล็ก ยอมรับเพียงชิ้นส่วนของพระสมเด็จ ไม่ว่าจะเป็นวัดระฆัง บางขุนพรหม หรือวัดไชโย ที่นำไปแกะสลักเป็นรูปพระสมเด็จขนาดเล็ก จะเรียกว่าสมเด็จคะแนนหรือสมเด็จจิ๋ว ก็เรียกกันไปตามนั้น
เคยมีข่าวลือเกี่ยวกับเซียนพระชื่อดังในแวดวงพันธ์ุทิพย์ ที่สวมพระสมเด็จคะแนนประดับเพชรไว้ที่คอ แต่ก็เป็นเพียงข่าวลือเท่านั้น เพราะเซียนท่านนั้นไม่เคยนำพระองค์นี้ไปลงในหนังสือพระเครื่องที่เคยตีพิมพ์มาก่อน
จนกระทั่งปี พ.ศ.2555 คุณวิชัย คิง เพาเวอร์ ได้ตีพิมพ์หนังสือพระเครื่องชื่อ ศรัทธาแห่งสยาม นอกจากพระเครื่องยอดนิยมที่มีชื่อเสียงมากมายแล้ว สิ่งที่ทำให้คนรักพระสมเด็จตื่นเต้นคือ
หนังสือเล่มนี้ได้นำเสนอพระสมเด็จขนาดเล็ก ที่เรียกว่าสมเด็จคะแนนและสมเด็จจิ๋ว รวมทั้งหมดสามองค์
องค์แรกเป็นพิมพ์อกครุฑ เนื้อพระมีความละเอียดและเข้มข้น มีจุดขาวที่สอดคล้องกับสูตรของวัดระฆัง องค์ที่สองเป็นพิมพ์ใหญ่วัดระฆัง มีลายพิมพ์ที่คมชัดและตรงตามมาตรฐาน เนื้อพระแน่นเนียน ไม่มีร่องรอยของคราบกรุหรือฝ้า
องค์ที่สามเป็นพิมพ์ใหญ่วัดบางขุนพรหม ฐานทั้งสามชั้นเป็นเส้นตรงเรียบ ชั้นกลางไม่มีคมขวานฐานสิงห์
สำหรับพระสมเด็จพิมพ์อกครุฑวัดระฆังองค์แรก คุณวิชัยคงชื่นชอบเป็นพิเศษ จึงนำไปใช้เป็นแม่พิมพ์เพื่อสร้างพระสมเด็จใหม่...เพื่อมอบเป็นของขวัญให้กับมิตรสหาย
สิ่งที่ควรพิจารณาคือ พระเครื่องในหนังสือของคุณวิชัยได้ผ่านการกลั่นกรองจากเซียนพระระดับสูงหลายท่าน การที่พระสมเด็จคะแนนถูกนำมารวมอยู่ในพระเครื่ององค์ดังๆและองค์ตำนาน จึงดึงดูดความสนใจจากผู้ที่ชื่นชอบพระเครื่องให้ติดตามอย่างใกล้ชิด
ลองมาพิจารณาพระสมเด็จคะแนนองค์นี้ ขนาดกว้าง 17 ซม. สูง 23 ซม. ในคอลัมน์วันนี้...ลายพิมพ์มีความคมชัดและตรงตามมาตรฐานพิมพ์ใหญ่ มีเส้นแซมใต้ฐานชั้นแรก คมขวานฐานสิงห์คมชัดเจน เนื้อพระมีสีขาวอมเหลือง ละเอียดเนียน และมีความเงางามสวยงาม
เมื่อเปรียบเทียบกับพระสมเด็จจิ๋ววัดระฆังพิมพ์ใหญ่ในหนังสือคิงเพาเวอร์ จะเห็นว่าลายพิมพ์มีความคล้ายคลึงกับพิมพ์ใหญ่ แต่เส้นกรอบกระจกทั้งสี่ด้านขององค์นี้กว้างกว่าของคิงเพาเวอร์ จึงสามารถสรุปได้ว่าเป็นคนละแม่พิมพ์กัน
บริเวณขอบด้านข้างปรากฏรอยบั้งที่เห็นได้ชัดเจน เป็นรอยตอกตัดแบบตรงๆ ไม่มีหลุมร่องเนื่องจากเนื้อพระมีความละเอียดแน่น ด้านหลังมีปื้นเนื้อเป็นแผ่นหนาสลับกับพื้นผนังที่เห็นเป็นด่างดวงทั้งสีเหลืองและฝ้าขาว ขอบทั้งสี่ด้านสึกมนเล็กน้อย โดยรวมแล้วดูกลมกลืนและเป็นพระสมเด็จแท้ แม้ว่าจะยังไม่สามารถยืนยันได้ชัดเจนว่าเป็นของวัดระฆังก็ตาม
หากจะมองว่าเป็นพระบางขุนพรหมกรุเก่าก็ย่อมได้
สำหรับผู้ที่ชื่นชอบพระเครื่อง เมื่อพิจารณาจากเนื้อหาและผิวพระที่มีคราบไคลเก่าแก่ ยืนยันได้ว่าพระสมเด็จคะแนนองค์นี้เป็นของแท้แน่นอน
จากการสอบถามเจ้าของพระ ทราบว่าในสภาวะเศรษฐกิจที่ยากลำบากเช่นนี้ จึงได้นำตลับที่เคยใส่พระสมเด็จองค์เก่าออก แล้วนิมนต์พระองค์ใหม่ที่เชื่อมั่นว่าเป็นพระสมเด็จคะแนนวัดระฆังมาใส่แทน จากนั้นจึงนิมนต์ขึ้นคอ
เมื่อแขวนพระสมเด็จในครั้งนี้ ขณะอาราธนาก็ขอพรเพียงอย่างเดียว คือไม่ว่าจะไปที่ใด ขอให้ปลอดภัยจากโควิด–19 และอย่านำเชื้อโรคเข้ามาในบ้านด้วยเถิด
พลายชุมพล