
ทฤษฎี “นิรนาม” จากสำนักท่าพระจันทร์ ซึ่งปรากฏในหนังสือ พรีเชียส สเปเชียล ปี 2539 ได้จัดแบ่งพระสมเด็จวัดระฆังทรงเจดีย์ออกเป็นห้าแม่พิมพ์ หากนำมาเปรียบเทียบ พระสมเด็จองค์ที่กล่าวถึงในคอลัมน์นี้จัดอยู่ในพิมพ์ที่ 1
ย้อนกลับไปหลายปีก่อน...เมื่อนิตยสารพรีเชียสตีพิมพ์จำหน่ายถึงเล่มที่ 3 โดยเนื้อหาในเล่มครอบคลุมตั้งแต่หน้าปกจนถึงเนื้อหาเกี่ยวกับพิมพ์ใหญ่ พิมพ์ทรงเจดีย์ และเรื่องราวของสมเด็จวัดระฆังพิมพ์ฐานแซม
อาจารย์รังสรรค์ ต่อสุวรรณ ได้นำภาพพระสมเด็จวัดระฆังทรงเจดีย์พิมพ์ที่ 1 ซึ่งวงการเรียกว่า “พิมพ์อกกระบอก” จำนวนสององค์ จากเจ้าของมาเผยแพร่
ที่จริงแล้วทั้งสององค์นี้เป็นองค์เดิมที่คุณประจำ อู่อรุณ ได้ตีพิมพ์ไว้ในหนังสือภาพพระยอดนิยม เล่มแรก เมื่อปี พ.ศ.2522
ในเวลานั้น “นิรนาม” ยังไม่ได้ระบุรายละเอียดแยกแยะออกเป็นทรงเจดีย์พิมพ์ที่ 1 และพิมพ์ต่อๆ มาจนถึงพิมพ์ที่ 5
พระทรงเจดีย์อกกระบอกทั้งสององค์ มีรักทองลอกล่อนจนเหลือเพียงเนื้อขาวอมเหลือง องค์หนึ่งมีรอยกดพิมพ์ลึก ติดเส้นขอบจีวรที่อ่อนช้อยและวกเข้าหารักแร้ขวาขององค์พระ (ซึ่งถือเป็นหนึ่งในลักษณะสำคัญของพระแท้)
ภาพที่ปรากฏบริเวณอกพระมีลักษณะอ้วนกลม ทำให้ช่องไฟระหว่างแขนแคบลง...
เมื่อนำมาเปรียบเทียบกับพระองค์ในคอลัมน์ ซึ่งมีรอยกดพิมพ์ที่ลึกกว่า และมีรักทองติดอยู่ในหลุมร่องและพื้นผนัง สามารถเห็นรายละเอียดของจมูก ตา ร่องสังฆาฏิ เส้นขอบจีวร และเส้นแบ่งพระบาทซ้ายขวาได้ชัดเจน
ความลึกของเส้นสาย แม้จะเป็นพระพิมพ์เดียวกัน แต่ก็ทำให้ช่องไฟระหว่างแขนกว้างขึ้น
นอกจากนี้ การมีฉากพื้นหนังและหลุมร่องที่ยังคงเหลือรักเก่าและทองเก่าอยู่ ช่วยให้เส้นสายลายพิมพ์ปรากฏชัดเจนมากขึ้น
เช่นในองค์นี้ เศษรักและทองที่ติดอยู่ในหลุมร่องช่วยให้มองเห็นรายละเอียดของจมูก ปาก และตาได้ชัดเจน แต่หากเศษรักทองหลุดออกไป หน้าพระก็จะดูเรียบและไม่โดดเด่นเหมือนพระสมเด็จทั่วไป
ข้อดีของการปล่อยให้รักทองติดอยู่ตามเดิมคือ ช่วยให้เห็นหน้าตาพระได้ชัดเจน นอกจากนี้ รักเก่าและทองเก่ายังเป็นหลักฐานสำคัญที่ยืนยันความแท้ของพระ ช่วยเพิ่มความมั่นใจให้มากขึ้น
รักเก่าของพระสมเด็จวัดระฆังแท้ หากเป็นรักบางจะมีสีแดง หากหนาขึ้นมาหน่อยจะเป็นสีแดงอมน้ำตาล และหากหนามากจะเห็นเป็นสีดำ เนื้อรักจะเกาะตัวเป็นปื้นแข็ง ไม่ละลายหายไปง่ายๆ เมื่อสัมผัสกับทินเนอร์หรือสารเคมี
หากแช่ทินเนอร์แล้วพบว่ารักละลาย ให้สงสัยไว้ก่อน เพราะนั่นอาจเป็นสัญญาณของพระปลอม!
สำหรับทองเก่าที่ยังคงติดแน่นกับเนื้อรัก หากเป็นแผ่นหนาและแน่น จะเกิดปฏิกิริยากับรักที่เปลี่ยนจากสภาพเปียกเป็นแห้ง เมื่อส่องดูจะเห็นรอยยุบย่นทั้งแบบหยาบและละเอียด
หากพบว่าทองเก่าติดแนบเรียบกับแผ่นรัก สิทธิการิยะกล่าวว่า นั่นคือรักใหม่และทองใหม่ที่มักพบในพระเก๊
รักเก่าและทองเก่ามีประโยชน์มากมาย หากไม่บดบังตำแหน่งสำคัญจนเกินไป ควรเก็บรักษาไว้ สำหรับผู้ที่ชื่นชอบพระ รักเก่าและทองเก่าเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยยืนยันความแท้
แต่สำหรับผู้ที่ไม่ชำนาญในการพิสูจน์พระแท้ มักต้องการเห็นเนื้อพระชัดเจน และเมื่อได้ยินเสียงวิจารณ์มากๆ ก็มักทนไม่ไหว จนล้างรักเก่าและทองเก่าทิ้งไป โดยอาจคิดว่าเป็นการทำให้พระดูสะอาดและสวยงามขึ้น ซึ่งก็ไม่ผิด
หากหลังล้างแล้ว พระดูสวยงามผุดผ่อง เหมือนเจ้าเงาะถอดรูปกลายเป็นพระสังข์ทอง ก็ถือว่าโชคดี
แต่หากพัฒนาจิตใจให้เห็นความงามของพระสมเด็จในสภาพดั้งเดิม ท่านมาโปรดอย่างไรก็ควรรักษาสภาพท่านไว้แบบนั้น ผมเชื่อว่าท่านโชคดีกว่า...
ต้องทำใจยอมรับว่า รักเก่าและทองเก่าที่ถูกล้างออกไปนั้น ไม่มีทางกลับมาสู่สภาพเดิมได้อีก แน่นอน!
พลายชุมพล