Buzz
Thuật ngữ 'Brain rot' (có thể hiểu là 'não mục') tuy mang sắc thái hài hước nhưng thực chất là cảnh báo về sự suy giảm nhận thức do tiếp nhận quá nhiều thông tin vô bổ, đặc biệt từ các nền tảng mạng xã hội. Xuất hiện từ hơn một thế kỷ rưỡi trước, đến năm 2024, cụm từ này bất ngờ trở thành xu hướng, gắn liền với vô số meme kỳ lạ, hài hước nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ khó lường.
Bản chất của Brain rot là gì?
Trong bối cảnh ngày nay, 'brain rot' ám chỉ quá trình não bộ dần 'xuống cấp' khi một cá nhân dành quá nhiều thời gian cho những nội dung giải trí rỗng tuếch. Ví dụ, nếu một người dành phần lớn thời gian trong ngày chỉ để lướt mạng xã hội, xem những clip vô thưởng vô phạt mà không thu nạp được kiến thức hay kỹ năng hữu ích nào, rất có thể họ đang trải nghiệm chứng 'não mục' này.
Hiện tượng Brain rot đang trở thành mối quan ngại nghiêm trọng, đặc biệt đối với thế hệ trẻ
Thống kê từ Oxford cho thấy trong năm 2024, số lượt tra cứu về cụm từ này đã bùng nổ 230% - minh chứng rõ ràng cho thấy nó đang phản ánh chính xác tâm lý và hành vi của đông đảo giới trẻ hiện nay.
Lịch sử hình thành thuật ngữ 'brain rot'
Dù chỉ thực sự phổ biến trong vài năm trở lại đây, khái niệm 'brain rot' đã có lịch sử khá lâu đời. Dấu vết sớm nhất được phát hiện trong tác phẩm Walden (1854) của Henry David Thoreau. Nhà văn đã sử dụng cụm từ này để chỉ trích sự suy thoái trí tuệ trong xã hội - khi con người ngày càng ưa chuộng những tư tưởng nông cạn, đơn giản thay vì theo đuổi chiều sâu tư duy và sự phức tạp của tri thức.
'Brain rot' - Từ khóa thịnh hành năm 2024 và tiếp tục lan rộng sau 2025
Năm 2024, Oxford University Press đã công nhận 'brain rot' là từ khóa nổi bật nhất năm sau khi nhận được hơn 37.000 phiếu bầu. Khái niệm này đã vượt mặt các ứng viên tiềm năng khác như demure, dynamic pricing, lore, romantasy và slop để đứng đầu bảng xếp hạng.
Theo nghĩa đen, 'brain rot' có thể được diễn giải là 'não thối' - một cách nói ẩn dụ về sự suy thoái năng lực tư duy và trí tuệ. Tình trạng này chủ yếu bắt nguồn từ việc tiếp nhận quá nhiều thông tin thiếu giá trị, đặc biệt là trên các nền tảng mạng xã hội.
Hiện tượng Brain rot meme
Thuật ngữ 'brain rot' còn phát triển thành 'brain rot meme' - dạng nội dung hài hước lan truyền mạnh mẽ trên internet qua các hình ảnh chế, video ngắn hay clip có tính chất phi logic. Điểm đặc trưng của những meme này là sự ngẫu hứng, dị biệt và thường... không có ý nghĩa rõ ràng. Người xem có thể cảm thấy thú vị trước sự 'vô lý nhưng lại có lý' của chúng, tuy nhiên nếu tiếp xúc quá nhiều, não bộ sẽ dần thích nghi với những thông tin đơn giản, làm suy giảm khả năng tập trung và tư duy phân tích sâu sắc.
Các brain rot meme ngày càng đa dạng về hình thức, nhưng xu hướng gần đây đang nghiêng về những nội dung kỳ dị khó hiểu
Từ những meme brain rot ban đầu, cộng đồng mạng đã nhanh chóng phát triển thành những phiên bản 'đáng sợ' và khó lường hơn nhiều.
Thế giới brain rot đầy bí ẩn
Đây là một vũ trụ ảo đầy những tình tiết và nhân vật vượt xa logic thông thường. Các nhân vật trong 'vũ trụ' này thường sở hữu những cái tên kỳ quặc, ngôn ngữ dị biệt và hành động không theo bất cứ quy tắc nào. Điển hình như:
-
Chú mèo có khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ con người.
-
Miếng bánh mì tham gia vào trận chiến với... chiếc tủ lạnh.
-
Cây cối biểu diễn rap như một rapper thực thụ.
Mục tiêu chính không phải để chuyển tải thông điệp ý nghĩa, mà đơn giản chỉ tạo ra tiếng cười ngẫu hứng, phi logic và chủ yếu gây bất ngờ ngay từ lần xem đầu tiên.
Tương tự như các vũ trụ điện ảnh, giờ đây chúng ta đã có thêm Vũ trụ brain rot đầy kỳ lạ
Italian Brain rot - Khi trí tuệ nhân tạo và âm thanh gây nghiện cùng xuất hiện
Trên nền tảng TikTok, 'Italian Brain rot' đã trở thành một trào lưu đặc biệt. Điểm khác biệt nằm ở sự kết hợp giữa hình ảnh được tạo bởi AI và những âm thanh được lặp lại liên tục, tạo nên sự thu hút kỳ lạ khiến người xem vừa thấy lạ lùng vừa khó có thể ngừng xem.
Mặc dù chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, Italian Brain rot vẫn tạo nên làn sóng lan truyền mạnh mẽ, đặc biệt trong cộng đồng giới trẻ. Những nhân vật này thường được đặt tên theo lối tượng thanh độc đáo, chẳng hạn như:
-
Tralalero Tralala: chú cá mập biết đi giày.
-
Ballerina Cappuccina: nàng vũ công ba lê đội tách cà phê trên đầu.
-
Bombardiro Crocodilo: chiến đấu cơ mang đầu cá sấu.
-
Tung Tung Tung Sahur: người gỗ cầm chiếc chày.
Sự kết hợp giữa âm nhạc phi logic và hình ảnh AI gây sốc đang khiến tình trạng brain rot trở nên trầm trọng hơn do được sản xuất liên tục với số lượng lớn
Những sáng tạo này không chỉ mang lại tiếng cười mà còn minh chứng cho cách công nghệ AI đang tạo ra các hình thức giải trí chưa từng có - đồng thời cũng làm trầm trọng thêm tình trạng 'brain rot' nếu người dùng quá lạm dụng.
Mặc dù 'brain rot' chỉ thực sự trở thành chủ đề nóng trong vài năm trở lại đây, trên thực tế hiện tượng này đã xuất hiện từ lâu dưới nhiều hình thái khác nhau. Trong kỷ nguyên mạng xã hội, vấn đề này càng dễ bùng phát, đặc biệt ở giới trẻ - nhóm đối tượng gần như luôn kết nối internet không ngừng. Do đó, việc nhận thức rõ và có biện pháp phòng ngừa chủ động là vô cùng cần thiết.
Brain rot không phải là vấn đề mới phát sinh, nó chỉ trở nên phổ biến nhanh chóng nhờ sự bùng nổ của mạng xã hội và công nghệ số
Giải pháp tối ưu là giảm thiểu hoặc loại bỏ hoàn toàn những nội dung vô bổ, độc hại, thay vào đó tập trung vào các nguồn thông tin và tri thức có giá trị. Chỉ khi biết cách chọn lọc những gì tiếp nhận vào tâm trí, chúng ta mới có thể duy trì trí tuệ minh mẫn và tinh thần lành mạnh.
