1 gam chất béo cung cấp bao nhiêu năng lượng cho cơ thể?

1. Chất béo là gì?

Chất béo, hay lipid, là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống và cơ thể chúng ta. Chất béo bao gồm axit béo và glycerol, hai yếu tố cấu thành chính. Trong thực phẩm, chất béo thường xuất hiện dưới dạng triacylglycerol, với các axit béo liên kết với glycerol tại ba vị trí khác nhau trên phân tử, gọi là sn-1, sn-2, và sn-3. Cấu trúc này ảnh hưởng đến tính chất và chức năng của chất béo.

Chất béo là nguồn năng lượng dồi dào cho cơ thể. Khi tiêu thụ, chúng được chuyển hóa thành năng lượng phục vụ cho các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ quá nhiều chất béo, cơ thể sẽ tích trữ mỡ dư thừa, dẫn đến tăng cân và các vấn đề sức khỏe khác.

Cấu trúc của axit béo có thể ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe. Các axit béo không no omega-3 được biết đến với lợi ích cho tim mạch và hệ thần kinh, trong khi axit béo trans và một số axit béo bão hòa có thể gây hại và làm tăng nguy cơ bệnh tim.

Chất béo đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống và sức khỏe. Để duy trì sức khỏe tối ưu, việc chọn lựa và quản lý lượng chất béo trong chế độ ăn hàng ngày là rất cần thiết.

Axit béo là phân tử có chuỗi carbon với một nhóm metyl ở đầu này và nhóm axit ở đầu kia. Các nguyên tử hydro gắn với chuỗi carbon, và cấu trúc này tùy thuộc vào việc axit béo có 'bão hòa' hay 'không bão hòa'.

Khi một axit béo chứa đủ nguyên tử hydro, nó được gọi là axit béo bão hòa. Nếu thiếu một số nguyên tử hydro và thay thế bằng liên kết đôi giữa các nguyên tử carbon, đó là axit béo không bão hòa, phân loại thành đơn (một liên kết đôi) hoặc đa (nhiều liên kết đôi).

Axit béo không bão hòa đa có thể có hai dạng chính: cis và trans. Dạng cis thường xuất hiện tự nhiên, còn dạng trans có trong thực phẩm chế biến. Loại của axit béo không bão hòa đa được xác định bởi vị trí của liên kết đôi, với hai loại chính là omega-3 (n-3) và omega-6 (n-6), cùng với một số axit béo omega-9 (n-9).

Hình ảnh minh họa (nguồn gốc sưu tầm)

Năng lượng là gì?

Năng lượng được đo bằng đơn vị calo, biểu thị lượng năng lượng thực phẩm và đồ uống cung cấp khi được cơ thể hấp thu. Calo là chỉ số quan trọng trong dinh dưỡng, giúp xác định nhu cầu năng lượng hàng ngày, thay đổi theo tuổi, giới tính, hoạt động và sức khỏe.

Cơ thể chúng ta cần năng lượng từ ba nhóm chất dinh dưỡng chính:

- Carbohydrate;

- Protein;

- Chất béo.

Để giữ cân nặng ổn định, lượng calo nạp vào cần phải cân bằng với lượng calo tiêu thụ. Tiêu thụ calo vượt quá mức cần thiết sẽ dẫn đến tăng cân, ngược lại, nếu lượng calo thấp hơn, sẽ dẫn đến giảm cân.

Trong thực tế, đơn vị kcal thường được dùng thay vì calo. Một kcal tương đương với 1000 calo. Kcal là đơn vị năng lượng chính trong dinh dưỡng, được dùng để đo lượng dinh dưỡng của thực phẩm. Vậy, 1 gram chất béo cung cấp bao nhiêu kcal?

3. 1 gram chất béo cung cấp bao nhiêu năng lượng cho cơ thể?

Chuyển hóa chất béo trong cơ thể rất quan trọng vì nó cung cấp các dưỡng chất cần thiết. Chất béo không chỉ là nguồn năng lượng dồi dào mà còn thực hiện nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:

- Nguồn năng lượng phong phú: Mỗi gram chất béo cung cấp 37 kJ (9 kcal), gấp đôi so với protein (17 kJ/g hoặc 4 kcal/g) và carbohydrate (16 kJ/g hoặc 3,75 kcal/g).

- Chất mang vitamin: Chất béo là nguồn cung cấp vitamin A, D, E và K, giúp hòa tan và vận chuyển các vitamin này trong cơ thể.

- Cung cấp axit béo thiết yếu (EFAs): Chất béo cung cấp axit linoleic (omega-6) và axit alpha-linolenic (omega-3), hai loại EFA quan trọng. Các EFA này hỗ trợ tổng hợp axit béo và phospholipid, là thành phần quan trọng trong màng tế bào, đặc biệt là trong mô thần kinh.

- Chức năng sinh học: Các axit béo thiết yếu (EFAs) được chuyển hóa thành prostaglandin và eicosanoid, những hợp chất có hoạt tính sinh học, giúp điều chỉnh các phản ứng sinh hóa trong tế bào.

- Đối với sức khỏe: Ít nhất 1,2% tổng năng lượng tiêu thụ hàng ngày nên đến từ EFAs để đảm bảo duy trì sức khỏe tối ưu.

- Đa dạng trong thực phẩm: Chất béo có mặt trong hầu hết các nhóm thực phẩm, bao gồm cả chất béo bão hòa và không bão hòa, mang lại sự đa dạng và cân bằng dinh dưỡng cho chế độ ăn uống hàng ngày.

4. Các bệnh lý liên quan đến chất béo

Mặc dù chất béo là dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể, việc tiêu thụ quá nhiều, đặc biệt là các loại chất béo không lành mạnh, có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Các bệnh lý liên quan đến chất béo bao gồm:

- Bệnh tim mạch: Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể làm giảm mức cholesterol HDL (cholesterol tốt) và tăng mức cholesterol LDL (cholesterol xấu), dẫn đến xơ vữa động mạch và gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, và đau tim.

- Bệnh tiểu đường tuýp 2: Sự tích tụ chất béo dư thừa có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2, tình trạng mà cơ thể không sử dụng glucose hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết và các biến chứng nghiêm trọng như bệnh tim mạch và mù lòa.

- Bệnh gan nhiễm mỡ: Chất béo thừa có thể tích tụ trong gan, gây ra bệnh gan nhiễm mỡ với các triệu chứng như mệt mỏi, đau bụng và chán ăn. Trong trường hợp nặng, có thể dẫn đến xơ gan, một tình trạng gan không thể hồi phục.

- Bệnh ung thư: Các nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư như ung thư tuyến tiền liệt, ung thư đại trực tràng và ung thư vú.

- Các bệnh khác: Chất béo thừa cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh khác như viêm khớp, sa sút trí tuệ và các bệnh tự miễn. Duy trì cân nặng lý tưởng và chế độ ăn uống cân bằng là cần thiết để giảm nguy cơ các vấn đề sức khỏe liên quan đến chất béo.

Để giảm nguy cơ mắc bệnh liên quan đến chất béo, duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh là rất quan trọng. Chế độ ăn nên bao gồm nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein từ thịt nạc, đồng thời hạn chế chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa và cholesterol.

Dưới đây là một số mẹo để giảm lượng chất béo trong chế độ ăn:

- Lựa chọn thịt nạc thay vì thịt chứa nhiều chất béo.

- Thay thế dầu bão hòa bằng dầu thực vật không bão hòa.

- Hạn chế ăn thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và đồ ngọt.

- Tăng cường ăn trái cây, rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt.

Ngoài ra, duy trì cân nặng ổn định và thường xuyên tập thể dục cũng góp phần quan trọng trong việc giảm nguy cơ các bệnh liên quan đến chất béo.

Trên đây là toàn bộ thông tin của Mytour về việc 1 gam chất béo cung cấp bao nhiêu năng lượng cho cơ thể. Cảm ơn quý độc giả đã theo dõi bài viết!