10 Bài phân tích nhân vật anh thanh niên trong tác phẩm 'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long

Mỗi tác phẩm văn học đều mang trong mình một linh hồn từ nhân vật chính, phản ánh trọn vẹn tư tưởng mà tác giả muốn gửi gắm. Nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long cũng không phải ngoại lệ. Anh là hình mẫu của sự lạc quan, yêu đời, đầy trách nhiệm và giàu lý tưởng sống. Nguyễn Thành Long đã xây dựng một nhân vật như vậy để thể hiện một tư tưởng nhân văn sâu sắc về con người và cuộc sống.

Ra đời vào năm 1970, giữa thời kỳ miền Bắc đang tích cực lao động để xây dựng xã hội chủ nghĩa và hỗ trợ miền Nam trong cuộc chiến chống Mỹ, tác phẩm đã khắc họa rõ nét tinh thần trách nhiệm của người dân miền Bắc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhân vật anh thanh niên trở thành biểu tượng cho sự tích cực và trách nhiệm đó.

Anh thanh niên công tác trong lĩnh vực khí tượng và vật lý địa cầu, sống đơn độc trên đỉnh Yên Sơn cao hơn hai ngàn sáu trăm mét, giữa cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ của Sa Pa. Dù sự cô đơn không làm anh nhụt chí, anh vẫn giữ tinh thần lạc quan và sống yêu đời. Anh chăm sóc nơi ở của mình chu đáo, trồng hoa, nuôi gà, và luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Những hành động này cho thấy anh luôn nỗ lực xây dựng một cuộc sống bình yên và vui vẻ, không để sự cô đơn làm ảnh hưởng đến tinh thần của mình. Anh còn thể hiện sự quan tâm và nhân ái qua việc tặng quà cho người khác, từ củ tam thất cho bác lái xe đến bó hoa và trứng gà cho khách thăm.

Nhân vật anh thanh niên là hình mẫu của sự trách nhiệm và khiêm tốn. Anh coi công việc là niềm vui và nguồn sống của mình, dù công việc có vất vả, anh vẫn cảm thấy hạnh phúc khi được cống hiến cho đất nước. Anh không coi công việc là gánh nặng, mà là bạn đồng hành không thể thiếu trong cuộc sống của mình. Anh xem công việc như là một phần không thể thiếu của cuộc sống và hạnh phúc của mình.

Không chỉ có tư tưởng đẹp, anh còn biết hành động với tinh thần trách nhiệm cao. Dù sống trong điều kiện khắc nghiệt và cô đơn, anh vẫn thực hiện công việc của mình một cách nghiêm túc và đều đặn. Anh đã vượt qua sự cô đơn bằng sự say mê trong công việc và sự cống hiến tận tụy. Anh luôn sẵn sàng giúp đỡ và ủng hộ đồng đội, đồng thời khiêm nhường về công việc của mình. Anh không muốn trở thành trung tâm của sự chú ý mà thay vào đó, anh tập trung vào sự cống hiến và trách nhiệm của mình.

Dù nhan đề của truyện là 'Lặng lẽ Sa Pa', tác giả muốn làm nổi bật sự đối lập giữa vẻ yên bình bên ngoài và sự hoạt động không ngừng của những con người làm việc thầm lặng. Nhân vật chính với những phẩm chất đáng quý đã làm nổi bật chủ đề và ý nghĩa của tác phẩm: ca ngợi những người lao động không biết mệt mỏi vì đất nước và khuyến khích mọi người sống đẹp và yêu thương nhau hơn.

Nguyễn Trung Thành là một cây bút nổi bật với những truyện ngắn và kí, gắn bó với cuộc kháng chiến chống Pháp và để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả. Trong số các tác phẩm của ông, truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' là một tác phẩm xuất sắc. Được viết sau chuyến thực tế lên Lào Cai vào mùa hè năm 1970, truyện khắc họa thành công hình ảnh những người lao động bình dị với những phẩm chất quý báu, đặc biệt là nhân vật anh thanh niên. Qua nhân vật này, tác giả gửi gắm ý nghĩa sâu sắc về con người và cuộc sống.

Như đã biết, công việc của anh thanh niên là “làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu,” cụ thể là đưa ra các dự báo chính xác phục vụ cho chiến đấu và sản xuất, bao gồm đo nắng, đo gió, đo chấn động địa cầu,... Công việc này không chỉ khó khăn mà còn đòi hỏi nhiều nỗ lực. Đặc biệt, nơi anh sống cũng gây ấn tượng mạnh mẽ. Dù còn rất trẻ, anh đã sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn, cao hơn 2600 mét, giữa thiên nhiên hoang sơ và lạnh lẽo. Trong hoàn cảnh sống khắc nghiệt, công việc vất vả, anh vẫn thể hiện những phẩm chất đáng trân trọng.

Về cơ bản, anh thanh niên là hình mẫu của người có trách nhiệm, yêu công việc và luôn hoàn thành nhiệm vụ. Dù sống cô độc giữa đỉnh núi cao với công việc đòi hỏi sự chính xác, không có ai giám sát, anh vẫn hoàn thành công việc đúng giờ quy định và báo cáo kết quả đầy đủ. Anh coi công việc là phần không thể thiếu trong cuộc sống của mình và cảm thấy thiếu nó là một nỗi buồn lớn. Tình yêu công việc ấy khiến anh luôn nói về công việc với sự đam mê và hào hứng.

Không chỉ yêu lao động, anh còn có tấm lòng cởi mở và hiếu khách. Dù sống một mình giữa núi cao, anh vẫn mong muốn có người đến thăm, chia sẻ những câu chuyện từ miền xuôi. Anh tiếp đón khách bằng tấm lòng nồng nhiệt, mời nước chè từ nước mưa và tặng hoa cũng như trứng gà. Anh cũng quan tâm đến người khác, chẳng hạn như tặng tam thất cho bác lái xe khi biết bác gái đang ốm. Những hành động và ứng xử của anh để lại ấn tượng đẹp và khiến ông họa sĩ phải thốt lên rằng anh thật đáng yêu.

Thêm vào đó, anh thanh niên còn biết sắp xếp công việc và cuộc sống một cách khoa học. Dù sống một mình trên đỉnh núi, anh giữ nơi ở của mình luôn gọn gàng và có những thói quen tốt như trồng hoa, nuôi gà và đọc sách. Những cuốn sách với anh là bạn đồng hành, giúp anh làm giàu tâm hồn và tri thức. Khách thăm anh sẽ ấn tượng với sự ngăn nắp và những thói quen đáng quý của anh, từ căn phòng gọn gàng đến những sách vở và biểu đồ.

Cuối cùng, anh thanh niên còn là người khiêm tốn và chân thật. Dù công việc của anh có liên quan mật thiết đến cuộc chiến đấu và sản xuất, anh vẫn coi đó là công việc bình thường. Sự khiêm tốn của anh thể hiện rõ khi ông họa sĩ muốn vẽ anh; anh từ chối và giới thiệu những người khác xứng đáng hơn. Nhân vật anh thanh niên trong “Lặng lẽ Sa Pa” hiện lên với nhiều phẩm chất đáng quý, thể hiện ý nghĩa và chủ đề của tác phẩm. Tác giả Nguyễn Thành Long đã ca ngợi những người lao động thầm lặng, cống hiến sức mình cho quê hương và đất nước, đồng thời phản ánh vẻ đẹp tâm hồn trong cuộc sống giản dị.

Như vậy, với ngôn từ nhẹ nhàng và lối kể chuyện cuốn hút, truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” đã thành công trong việc xây dựng hình tượng nhân vật anh thanh niên, biểu trưng cho những người lao động bình dị, âm thầm nỗ lực để xây dựng quê hương đất nước ngày càng phát triển.

Mỗi tác phẩm văn học đều có một số phận riêng. Có những tác phẩm chỉ vừa ra đời đã sớm bị lãng quên, có những tác phẩm từng gây sóng gió dư luận nhưng rồi cũng bị thời gian chôn vùi. Tuy nhiên, cũng có những tác phẩm như thơ và truyện ngắn có sức sống bền bỉ, luôn giữ được sức hút đặc biệt trong lòng độc giả. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một ví dụ tiêu biểu với sức cuốn hút sâu sắc, để lại ấn tượng đẹp trong lòng mỗi độc giả.

Truyện không chứa đựng những chiến công vĩ đại hay các nhân vật anh hùng phi thường như nhiều tác phẩm về chiến tranh thời chống Mỹ. Nguyễn Thành Long lựa chọn cách viết nhẹ nhàng, đậm chất thơ, và thiên nhiên hiện lên với một sắc thái trữ tình đầy ấm áp. Những nhân vật trong truyện đều là những người lao động bình thường, đáng quý, dù là người già hay trẻ, nam hay nữ. Trong số các nhân vật, bác lái xe, ông họa sĩ, anh cán bộ khoa học và cô kỹ sư đều thuộc lớp trí thức xã hội chủ nghĩa. Dù không có cốt truyện rõ ràng, cuộc gặp gỡ của các nhân vật vẫn để lại ấn tượng khó phai trong tâm trí chúng ta.

Bác lái xe tốt bụng, vui vẻ như một nhân vật dẫn chuyện, nhưng vẫn để lại dấu ấn sâu sắc. Ông họa sĩ giàu kinh nghiệm, đã hoãn lại “bữa tiệc” để thực hiện chuyến đi thực tế cuối cùng trước khi nghỉ hưu. Bút pháp của ông như một trái tim thứ hai, luôn “đi” và “vẽ”, tạo nên tình yêu sâu sắc với nghệ thuật, làm tăng thêm tình yêu cuộc sống và con người. Những phút trò chuyện của ông với thanh niên và sự chân thành của ông đối với cô kỹ sư, giống như tình cảm “cha con”, khiến chúng ta cảm phục và kính trọng ông như một nghệ sĩ chân chính, trí thức uyên bác và có nhân cách cao đẹp.

Nhân vật anh thanh niên được tác giả miêu tả với nhiều ưu ái, để lại ấn tượng sâu sắc. Anh có “tầm vóc nhỏ nhắn, nét mặt rạng rỡ” và sống một mình trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600 mét, trong suốt năm chỉ thấy sương mù lạnh lẽo. Công việc của anh là làm khí tượng, đo gió, mưa, nắng, chấn động mặt đất và dự báo thời tiết để phục vụ sản xuất và chiến đấu. Anh luôn báo cáo số liệu chính xác về “nhà” dù trong những đêm mưa tuyết, lạnh giá. Sự gian khổ không thể diễn tả hết được.

Anh thanh niên đã phát hiện một đám mây xốp trên bầu trời Hàm Rồng, giúp không quân bắn hạ nhiều máy bay Mỹ. Sự cô đơn của anh không làm giảm giá trị đích thực của cuộc sống đẹp mà anh đang sống. Anh rất “thèm” người, không phải vì sự nhung nhớ đô thị, mà là để tự hỏi về ý nghĩa cuộc sống và trách nhiệm của mình. Anh tự học và trau dồi kiến thức, nói về mình với sự khiêm tốn. Anh không muốn ông họa sĩ vẽ chân dung mình, mà ca ngợi những người khác như cô kỹ sư và anh cán bộ khoa học. Đối với anh, những người làm việc vì đất nước mới đáng trân trọng.

Anh còn có tấm lòng nhân hậu, gửi biếu củ tam thất cho vợ bác lái xe mới ốm dậy, tặng cô kỹ sư bó hoa đẹp và gửi các vị khách làn trứng gà để ăn trưa. Dù tất cả đều là sản phẩm tự tay anh làm, nhưng món quà ấy thể hiện một tấm lòng cao cả và tình người. Anh là một trí thức với lối sống lịch sự và ấm áp.

Cô kỹ sư trẻ, dù chỉ được phác họa sơ lược, vẫn hiện lên duyên dáng. Cô ôm bó hoa vào ngực, lắng nghe câu chuyện của anh thanh niên, tự suy ngẫm và xúc động trước trang sách của anh. Cô như nhìn thấy hình ảnh của chính mình trong gương, cảm nhận về tình cảm và con đường mình đang theo đuổi. Cô đẹp như những đóa hoa cô đang cầm.

Những nhân vật trong truyện đều mang những tâm hồn trong sáng, bình dị và tràn đầy tình cảm. Nguyễn Thành Long không tô hồng mà chỉ gợi mở những mảng màu của cuộc sống. Anh thanh niên đã tâm sự với nhà họa sĩ: “Cháu thấy cuộc đời đẹp quá!”. Truyện ngắn “Lặng lẽ Sa Pa” giúp chúng ta yêu thêm cuộc sống và con người, và câu thơ của Thanh Hải về “một mùa xuân nho nhỏ” như vang lên trong lòng, làm chúng ta xúc động về sự cống hiến thầm lặng.

“Lặng lẽ Sa Pa” là một tác phẩm ngắn nằm trong tập “Giữa trong xanh” của Nguyễn Thành Long. Truyện ca ngợi những con người sống lặng lẽ giữa núi non xanh biếc nhưng lại vô cùng sôi nổi và tận tụy với tổ quốc, mang trái tim nhân hậu và cao cả. Với cảm hứng hiện thực hòa quyện cùng trữ tình, tác giả dẫn dắt chúng ta đến Sa Pa – vùng đất trong sương của miền Tây Bắc, đẹp tựa huyền thoại từ cảnh sắc đến con người đáng yêu. Anh thanh niên làm công tác khí tượng thủy văn đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

“Lặng lẽ Sa Pa” sở hữu một cốt truyện giản dị xoay quanh một tình huống bất ngờ trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m. Truyện mang một chất thơ nhẹ nhàng từ cảnh vật thiên nhiên đến tâm hồn con người. Nhân vật anh thanh niên hiện lên chủ yếu qua cái nhìn của ông họa sĩ, bác lái xe. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi chưa đầy 30 phút đã để lại dấu ấn sâu đậm về người thanh niên trong xã hội mới.

Sa Pa, mảnh đất của tỉnh Lào Cai thuộc Tây Bắc, không hề hoang vu mà đầy hữu tình và lộng lẫy. Khi xe leo dốc, trạm dừng chân là con suối trắng xóa. Sa Pa với những rặng đào và đàn bò lang cổ đeo chuông như dẫn lối du khách vào miền đất kỳ diệu. Đây là nền tảng để con người bộc lộ tình yêu tổ quốc và sự cống hiến hết mình. Con người Sa Pa với sự tận tâm lặng lẽ được khắc họa qua hình ảnh anh thanh niên với vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ.

Theo quan điểm của ông họa sĩ, anh thanh niên là một người 27 tuổi, tốt nghiệp và trở về quê hương làm công tác khí tượng kiêm vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, được xem là “một trong những người cô độc nhất thế gian”.

Công việc của anh bao gồm “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất” để phục vụ sản xuất và chiến đấu. Công việc yêu cầu tinh thần trách nhiệm và nghị lực lớn, “Rét, rét lắm bác ạ! Ở đây có cả mưa tuyết nữa đấy”. Nhưng gian khổ nhất là sự cô đơn quanh năm không có ai. Tuy khó khăn, anh đã tạo cho mình một cuộc sống nề nếp phong phú: trồng hoa, nuôi gà, tự học và đọc sách ngoài giờ làm việc. Thỉnh thoảng, anh xuống núi để gặp bác lái xe và khách qua đường, giúp giảm bớt sự cô đơn. Anh rất vui sướng khi góp phần phát hiện đám mây khô, giúp quân ta hạ nhiều phản lực, và cảm thấy “Từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc”.

Anh không chỉ đáng yêu trong cách sống mà còn trong suy nghĩ. Anh cho rằng sự cô độc là đơn giản: “Khi ta làm việc, ta và công việc là đôi”. Sự cô đơn không làm giảm giá trị cuộc sống của anh, vì công việc là nguồn vui của anh. Anh chia sẻ với cô kỹ sư rằng “Lúc nào tôi cũng có người trò chuyện nghĩa là sách ấy mà”. Anh coi sách như bạn bè quý giá. Khi giải thích nỗi nhớ quê, anh nói: “Người thì ai mà chả thèm? Mình sinh ra là gì? Mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc?”. Anh không phải là người đặc biệt nhưng đã dồn nén nỗi nhớ quê để hoàn thành nhiệm vụ, góp phần vào sự phát triển của quê hương.

Dù công việc khó khăn và quan trọng, anh vẫn cảm thấy mình nhỏ bé so với nhiều người khác. Anh so sánh độ cao của mình với bạn “trên đỉnh Phanxipang cao ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét”. Khi ông họa sĩ muốn vẽ chân dung anh, anh nhiệt tình giới thiệu những người khác xứng đáng hơn: ông kỹ sư vườn rau và đồng chí nghiên cứu khoa học. Ông kỹ sư chăm sóc vườn rau su hào, và đồng chí nghiên cứu khoa học đang hoàn thành bản đồ sét.

Anh còn có tấm lòng nhân hậu cao đẹp. Anh gửi biếu vợ bác lái xe củ tam thất, tặng cô kỹ sư một bó hoa to và đẹp, và gửi các vị khách một làn trứng để ăn trưa. Những món quà đơn giản nhưng chứa đựng tình cảm chân thành. Anh là một trí thức ứng xử lịch sự và ấm áp tình thương. Anh thanh niên thực sự đẹp với lý tưởng cao đẹp giữa non xanh lặng lẽ nhưng vẫn cống hiến hết mình cho đất nước. Anh đã hiểu sâu sắc tâm niệm của Tố Hữu:

“Nếu là con chim chiếc lá

Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh

Lẽ nào vay mà không trả

Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”

Nhà văn Nguyễn Thành Long không chỉ cuốn hút người đọc bằng cốt truyện và phẩm chất nhân vật mà còn mở rộng thế giới tâm hồn của mỗi người qua “Lặng lẽ Sa Pa”. Những bức tranh phong cảnh, nhân vật được vẽ bằng ngôn ngữ văn học trong sáng thể hiện sự tinh tế và tài năng của tác giả. Những con người sống với khát vọng cao thượng, không cần công việc to tát, vẫn bộc lộ phẩm chất trong mọi hoàn cảnh. Cùng với ông họa sĩ, nhà văn Nguyễn Thành Long đã vẽ thành công chân dung của một nhân vật đẹp, dù chỉ là phác họa trong ít phút nhưng vẫn mang vẻ đẹp thâm trầm.

Puskin từng nói: “Linh hồn của một tác phẩm chính là ấn tượng mà nó để lại. Cây cỏ cần ánh sáng để sống, chim muông cần tiếng hát để tồn tại, và một tác phẩm cần sự rung động từ trái tim của tác giả để thật sự sống động”. Trong tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”, Nguyễn Thành Long đã để tiếng lòng của mình hòa quyện vào tác phẩm, làm cho linh hồn của câu chuyện bay lên qua hình tượng nhân vật anh thanh niên.

Tác phẩm kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa các nhân vật: ông họa sĩ, cô kỹ sư và anh thanh niên trên đỉnh núi Yên Sơn. Mặc dù cuộc trò chuyện chỉ kéo dài 30 phút, nhưng những dư âm của nó để lại rất sâu sắc.

Điều đầu tiên ta cảm nhận ở anh thanh niên là niềm đam mê và trách nhiệm với công việc. Dù còn trẻ, với nhiều ước mơ và khát vọng khám phá thế giới, anh đã chọn công việc khí tượng và vật lý địa cầu trên đỉnh Yên Sơn, nơi quanh năm bao phủ bởi mây mù và sương lạnh. Công việc tuy vất vả và cô độc, nhưng anh không hề than phiền mà kể về nó với niềm hào hứng: nhiệm vụ của anh là đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, và dự đoán thời tiết hàng ngày để phục vụ sản xuất và chiến đấu. Anh kể về các thiết bị của mình như những người bạn thân thiết: thùng đo mưa, máy nhật quang ký, máy vin, máy đo chấn động vỏ quả đất. Công việc khó khăn và vất vả, phải chịu đựng thời tiết khắc nghiệt với mưa gió, nhưng anh vẫn duy trì công việc bằng sự tự giác và chăm chỉ, báo cáo về “nhà” bằng máy bộ đàm bốn lần mỗi ngày.

Gian khổ nhất là báo cáo vào một giờ sáng trong điều kiện mưa tuyết. Nếu là người khác, có lẽ sẽ lười biếng tắt đồng hồ báo thức và tiếp tục ngủ, nhưng anh thì không. Anh ra khỏi chăn, cầm đèn bão ra vườn. Con người có thể nhỏ bé trước vũ trụ, nhưng ý chí của con người thì không gì có thể khuất phục. Trong anh, lửa nhiệt huyết của tuổi trẻ đã làm ấm lên cái lạnh lẽo của ngọn núi. Công việc của anh không đơn giản nhưng yêu cầu độ chính xác cao, và anh hoàn thành mọi nhiệm vụ với tinh thần tự giác và cẩn thận. Đặc biệt, khó khăn hơn cả thời tiết là sự cô đơn vắng vẻ quanh năm không có bóng người.

Ta còn thấy ở anh thanh niên một tâm hồn đẹp đẽ, với lòng nhân ái và sự quan tâm đến người khác. Dù quanh năm chỉ làm bạn với thiên nhiên, anh vẫn trân trọng những liên hệ với mọi người. Khi biết vợ bác lái xe bị ốm, anh tặng bác củ tam thất, và khi tiếp đón ông họa sĩ và cô kỹ sư, anh đãi họ nước chè thơm ngon của Yên Sơn và tặng hai làn trứng - đều là những món quà do chính tay anh làm.

Cuộc sống của anh không hề nhàm chán mà rất khoa học và ngăn nắp. Anh tự trồng hoa, nuôi gà, tự học và có sách làm bạn lúc cô đơn. Anh thanh niên còn rất đáng yêu trong suy nghĩ. Anh không cảm thấy cô đơn vì công việc là bạn đồng hành. Công việc của anh không chỉ là nhiệm vụ cá nhân mà còn gắn liền với việc phục vụ đồng bào, đồng chí. Công việc của anh là nguồn vui, hạnh phúc, và là sợi dây liên kết với mọi người. Anh thấy hạnh phúc khi biết những cống hiến của mình góp phần vào sự phát triển của quê hương, đất nước. Đối với anh, hạnh phúc là làm việc và cống hiến:

“Nếu là con chim chiếc lá

Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh

Lẽ nào vay mà không trả

Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình”

Khi bác họa sĩ định vẽ chân dung mình, anh khiêm tốn từ chối và giới thiệu những người khác đáng vẽ hơn: ông kỹ sư ở vườn rau dưới Sa Pa, anh cán bộ nghiên cứu sét - những người đã hy sinh hạnh phúc riêng tư để cống hiến cho tập thể. Anh cũng có tinh thần cầu tiến, ngưỡng mộ người bạn làm việc trên đỉnh Phan-xi-păng và mong muốn đóng góp nhiều hơn cho quê hương, đất nước.

Bằng lối kể chuyện tự nhiên và hấp dẫn, dù không có cốt truyện rõ ràng, tác giả đã khắc họa thành công chân dung anh thanh niên - một người sống lặng lẽ giữa non xanh nhưng có một trái tim nồng ấm. Công việc của anh có thể không được nhiều người biết đến, nhưng chính sự lặng thầm ấy lại thể hiện vẻ đẹp của con người giản dị. Anh thanh niên và những người làm việc thầm lặng như anh đang hàng ngày góp phần thay đổi đất nước và mang lại cuộc sống tốt đẹp hơn cho mọi người.

Đọc xong tác phẩm, chúng ta tự hỏi: Sa Pa có lặng lẽ không? Sa Pa có lặng lẽ trong cảnh vật mơ màng, nhưng đằng sau sự lặng lẽ ấy là một nhiệt huyết cháy bỏng, sự say mê và cống hiến. Từ câu chuyện về những mảnh đời lặng lẽ, tác giả gửi gắm thông điệp: Hãy sống cuộc đời có ý nghĩa, không chỉ vì bản thân mà còn vì xã hội, đất nước:

“Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta

Mà hãy hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay”

Tóm lại, qua nhân vật anh thanh niên, chúng ta thấy vẻ đẹp trong cách sống và suy nghĩ của anh. Dù chỉ là một hình tượng thoáng qua, anh đã khiến người đọc trân trọng và quý mến. Anh là đại diện cho thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ đầu chống chiến tranh phá hoại của Mỹ, là một tấm gương sáng cho thế hệ trẻ học tập và noi theo.

Nhắc đến nhà văn Nguyễn Thành Long, chúng ta không thể không nhắc tới một cây bút xuất sắc chuyên viết truyện ngắn và kí nổi bật trong nền văn học hiện đại Việt Nam những năm 60-70 của thế kỉ XX. Với phong cách viết nhẹ nhàng, lãng mạn, Nguyễn Thành Long đã để lại những tác phẩm đầy sức sống, vang vọng theo thời gian.

Truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' là một ví dụ điển hình cho phong cách nghệ thuật của ông. Tác phẩm khắc họa thành công hình ảnh người lao động giản dị, âm thầm cống hiến cho quê hương, đất nước. Nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng thủy văn và vật lí địa cầu trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m chính là đại diện tiêu biểu cho vẻ đẹp của con người mới trong những năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc Việt Nam.

Truyện là kết quả của chuyến thực tế lên Lào Cai vào mùa hè năm 1970 của Nguyễn Thành Long. Qua câu chuyện, ông muốn ca ngợi vẻ đẹp và ý nghĩa của những công việc lao động thầm lặng của những con người cống hiến hết mình.

Nhân vật anh thanh niên là nhân vật chính nhưng không xuất hiện ngay từ đầu, mà được giới thiệu qua lời bác lái xe với ông họa sĩ và cô gái kĩ sư khi họ nghỉ chân bên đường. Cách dẫn truyện khéo léo của Nguyễn Thành Long giúp nhân vật hiện lên một cách tự nhiên, chân thực qua cái nhìn và đánh giá của nhân vật khác. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi giữa anh thanh niên và ông họa sĩ, cô kĩ sư cho người đọc cảm nhận sâu sắc về hoàn cảnh sống và những phẩm chất cao đẹp của anh thanh niên. Như nhà văn đã nói về tác phẩm: “Lặng lẽ Sa Pa là một chân dung…”. Đó là chân dung đẹp đẽ của một người thanh niên 27 tuổi làm công tác khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn giữa rừng núi Sa Pa.

Dưới cái nhìn của bác lái xe, anh thanh niên được gọi là “người cô độc nhất thế gian”, đúng với hoàn cảnh sống của anh khi quanh năm chỉ có cỏ cây và mây núi làm bạn. Công việc của anh là “đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mấy, đo chấn động mặt đất”, yêu cầu sự tỉ mỉ, chính xác và tinh thần trách nhiệm cao. Dù mưa tuyết hay lạnh giá, anh vẫn phải ra ngoài trời làm việc vào giờ quy định. Đặc biệt, khi thời tiết khắc nghiệt, anh không thể ngủ được. Nhưng gian khổ nhất với anh là sự cô đơn, không có người qua lại. Tuy vậy, anh vượt qua tất cả để hướng tới cuộc sống tốt đẹp hơn bằng cách cống hiến cho đời.

Cuộc sống cô đơn không làm anh cảm thấy chán nản, vì anh coi công việc là người bạn đồng hành. Anh tìm thấy hạnh phúc khi cống hiến cho đất nước, và cảm thấy tự hào khi góp phần vào chiến thắng của dân tộc. Những suy nghĩ và thái độ tích cực đã giúp anh vượt qua khó khăn để sống một cuộc sống ý nghĩa hơn.

Trong công việc và cuộc sống, anh luôn nghiêm túc, có tính kỉ luật cao và sống gọn gàng. Anh biết cách tìm niềm vui trong sự cô đơn bằng việc đọc sách và trau dồi kiến thức. Anh cũng chăm sóc cho cuộc sống riêng của mình với vườn hoa, đàn gà và luống rau. Anh mời khách bằng sự chu đáo và tinh tế, cho thấy anh là người tình cảm và hiếu khách.

Dù sống trong hoàn cảnh hoang vu, anh luôn quan tâm đến những người xung quanh và thể hiện sự cởi mở, chân thành. Anh tặng quà cho những người khác và cảm thấy lưu luyến khi chia tay. Anh cũng rất khiêm tốn và thành thực, cảm thấy công việc của mình nhỏ bé so với những người khác.

Tóm lại, qua những chi tiết nhỏ và khoảnh khắc ngắn ngủi, tác giả đã phác họa thành công chân dung nhân vật chính với những phẩm chất đẹp đẽ. Anh là hình ảnh tiêu biểu của người lao động trong thời đại mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Nghệ thuật chủ yếu tập trung vào việc thể hiện cái đẹp. Nếu cái đẹp gắn liền với cuộc sống, bắt nguồn từ lao động và phản ánh vẻ đẹp của cuộc sống, thì nó phải là chủ đề chính của nghệ thuật. Xuất phát từ quan điểm này, Nguyễn Thành Long trong tác phẩm truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' đã khéo léo xây dựng những hình tượng nhân vật đẹp đẽ từ cả tâm hồn lẫn tính cách.

Trong số những nhân vật ấy, anh thanh niên làm công tác khí tượng ở Sa Pa gây ấn tượng mạnh mẽ với người đọc.

Ở tuổi hai mươi bảy, đầy nhiệt huyết và yêu đời, anh đã tự nguyện làm công tác một mình trên đỉnh Yên Sơn cao hai nghìn mét. Công việc tuy tưởng chừng đơn giản, chỉ cần đo gió, đo mưa, tính mây, tính nắng cho chính xác, nhưng anh phải đối mặt với nhiều thử thách. Anh chia sẻ với ông họa sĩ già, 'Gian khổ nhất là khi phải ghi và báo cáo vào lúc một giờ sáng. Rét buốt lắm. Ở đây có cả mưa tuyết. Đêm ra vườn, gió tuyết và sự tĩnh lặng thật đáng sợ; gió như muốn quét sạch mọi thứ, ném tung mọi thứ.' Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất là sống một mình trên đỉnh núi, quanh năm chỉ có cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, không có một bóng người.

Ở đó, việc gặp gỡ và trò chuyện với người khác là điều gần như không thể. Dù vậy, anh vượt qua tất cả nhờ sự gắn bó và đam mê với công việc, khiến anh không cảm thấy cô đơn vì cảm nhận được công việc của mình có ý nghĩa quan trọng. Anh hiểu rõ công việc của mình là 'dự báo thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất và chiến đấu.' Điều này khiến anh cảm thấy hạnh phúc khi biết mình góp phần vào cuộc chiến đấu chống lại phản lực Mỹ trên cầu Hàm Rồng. Đọc tác phẩm 'Lặng lẽ Sa Pa', ta càng nhận thấy những nét đẹp đáng quý của người thanh niên này. Anh yêu thích đọc sách và nghiên cứu, luôn tự lo liệu để có sách đọc. Anh tâm sự với cô gái trẻ, 'Cô cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện.'

Anh tạo cho mình một cuộc sống năng động, đầy hứng thú. Anh nuôi gà lấy trứng, trồng hoa lay ơn, thược dược đỏ vàng tím rực rỡ. Anh chăm sóc vườn cây thuốc quý, sắp xếp căn nhà ba gian sạch sẽ. Cuộc sống tinh thần của anh trong sáng như pha lê, không vướng bụi. Trong cuộc gặp gỡ ngắn ngủi ba mươi phút với bác lái xe, ông họa sĩ già và cô kỹ sư nông nghiệp trẻ, tính hiếu khách và sự nhân hậu của anh làm người khác cảm động. Anh lo lắng tìm thuốc quý để chữa bệnh cho vợ bác lái xe, hái hoa tặng cô gái, biếu trứng và làm thức ăn cho những vị khách bất ngờ ghé thăm.

Những đặc điểm tính cách của anh phản ánh vẻ đẹp tâm hồn của một người thanh niên sống trong chế độ mới và làm chủ tập thể. Thường thì các tác giả rất chú trọng đến việc đặt tên cho nhân vật. Nhưng trong 'Lặng lẽ Sa Pa', nhân vật chính không có tên, chỉ được gọi đơn giản là 'Anh thanh niên' với một nét vẽ đơn sơ 'tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ'. Đây có thể là một dụng ý nghệ thuật của tác giả, phù hợp với tính cách khiêm tốn của anh. Khi nói về sự làm việc lẻ loi, anh không muốn nói về mình mà so sánh với người khác, 'một mình thì anh bạn trên đỉnh Phanxipang ba nghìn một trăm bốn mươi hai kia mới cô đơn hơn cháu.' Khi ông họa sĩ già định vẽ anh, anh giới thiệu, 'Ông kỹ sư ở vườn rau dưới Sa Pa, đồng chí cán bộ khoa học nghiên cứu làm bản đồ riêng cho nước nhà.' Tính khiêm tốn của anh không muốn được đề cao.

Khi viết đến đây, ta lại nhớ đến bài thơ 'Dáng đứng Việt Nam' của Lê Anh Xuân. Nhân vật trữ tình trong bài thơ cũng là một người anh hùng 'không một tấm hình, không một dòng địa chỉ' mà tác giả gọi chung là Anh giải phóng quân. Những con người của đất nước ấy đã gặp nhau ở đức tính hy sinh quên mình. Những anh hùng vô danh ấy đã 'ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước' một cách thầm lặng, không ồn ào khoa trương. Họ làm việc rất hăng say nhưng không phô trương, tâm hồn họ đẹp đẽ và trong sáng nhưng không đơn giản.

Trong 'Lặng lẽ Sa Pa', ta thấy họ là một tập thể: người bạn ở đỉnh núi Phanxipang, ông kỹ sư, người cán bộ khoa học. Qua cuộc đời của một con người bình thường từ quần chúng, nhà văn đã phản ánh tư tưởng mới của thời đại Cách mạng. Vì thế, nhân vật trở thành hình mẫu và có tác dụng giáo dục mạnh mẽ.

Mặt khác, các nhân vật trong truyện từ bác lái xe, ông họa sĩ già, cô gái trẻ đều góp phần làm nổi bật hình ảnh anh thanh niên. Bác lái xe chỉ có tác dụng dẫn dắt giới thiệu nhân vật chính nhưng chính lời nói của bác tạo sự chú ý và hứng thú cho người đọc. Ông họa sĩ già với sự say mê và suy tư trước sự xuất hiện bất ngờ của một đối tượng nghệ thuật, đã làm cho hình tượng anh thanh niên thêm phần chân thật và độc đáo.

Đặc biệt, cuộc gặp gỡ bất ngờ của cô kỹ sư nông nghiệp với anh cán bộ khí tượng trẻ tuổi. Cô gái cảm thấy ngạc nhiên khi khám phá trên những trang sách dở của anh một cuộc sống tinh thần tuyệt đẹp. Những mô tả tinh tế của tác giả về tâm tư và cử chỉ của nhân vật chính đã làm nổi bật thêm vẻ đẹp duyên dáng của anh.

Trong 'Lặng lẽ Sa Pa', không có nhân vật tiêu cực nhưng tác phẩm vẫn có giá trị hiện thực cao. Nhân vật của Nguyễn Thành Long gần gũi và quen thuộc với chúng ta vì tính cách của nhân vật được thể hiện qua những mối quan hệ thường ngày, qua những tâm sự và suy nghĩ, không qua những biến cố ồn ào.

Những thắng lợi và thất bại, niềm vui và đau khổ, cuộc đấu tranh giữa cái cũ và cái mới hiện đang diễn ra sôi động. Những mầm mống và yếu tố mới ngày càng nảy nở. Đó là cảm xúc của chúng ta khi đọc xong câu chuyện. Những hình ảnh rõ nét, xinh đẹp và say sưa lao động, yêu cuộc sống hiện lên trong trang sách. Những hình tượng cuốn hút trí tưởng tượng và tình cảm của chúng ta, làm ta yêu mến và mong muốn noi gương sống như những con người đó.

Đọc xong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' của Nguyễn Thành Long, chúng ta không khỏi cảm động trước vẻ đẹp nhân cách và sự chân thành của các nhân vật, trong một cuộc sống đầy yêu thương. Mỗi nhân vật trong 'Lặng lẽ Sa Pa' đều toát lên vẻ đẹp cao quý và đáng kính, và đặc biệt, anh thanh niên làm công tác khí tượng và vật lý địa cầu đã để lại ấn tượng sâu đậm với chúng ta.

Trước hết, anh thanh niên này nổi bật với lòng yêu đời, yêu nghề và tinh thần trách nhiệm cao với công việc đầy thử thách của mình. Trong lời giới thiệu của bác lái xe với ông hoạ sỹ và cô gái, anh được gọi là 'người cô đơn nhất thế gian'. Đã nhiều năm trôi qua, anh 'sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, bốn bề chỉ có cỏ cây và mây mù lạnh lẽo'. Công việc hàng ngày của anh bao gồm 'đo gió, đo mưa, đo chấn động mặt đất' và ghi chép, báo cáo về trung tâm qua máy bộ đàm. Nhiều đêm anh phải 'đối mặt với gió tuyết và sự tĩnh lặng đáng sợ', nhưng anh vẫn yêu công việc của mình.

Anh quan niệm: 'khi làm việc, tôi và công việc là một, sao có thể gọi là cô đơn được?' Anh hiểu rằng: 'Công việc của tôi vất vả đấy, nhưng nếu không có nó, tôi sẽ buồn đến chết mất.' Mặc dù sống một mình, anh không cảm thấy cô độc vì 'lúc nào tôi cũng có sách để trò chuyện.' Dù điều kiện sống còn thiếu thốn, anh vẫn tận tâm với công việc, sắp xếp cuộc sống riêng gọn gàng, ổn định. Anh nuôi gà, trồng hoa, đọc sách và thỉnh thoảng xuống đường gặp bác lái xe và hành khách để trò chuyện cho vơi bớt nỗi nhớ nhà.

Trong hoàn cảnh như thế, một số người có thể thu mình lại trong sự cô đơn. Nhưng anh thanh niên này thật đáng yêu với sự 'thèm người', lòng hiếu khách nồng nhiệt và sự quan tâm chu đáo đến người khác. Ngay từ những phút đầu gặp gỡ, lòng mến khách của anh đã tạo ấn tượng tốt đẹp với ông hoạ sỹ và cô kỹ sư trẻ. Niềm vui đón khách tràn đầy trong anh, thể hiện qua nét mặt và cử chỉ: anh biếu bác lái xe củ tam thất, vui mừng nhận quyển sách bác mua hộ, nhiệt tình đón mọi người thăm 'nhà', và hồn nhiên kể về công việc, đồng nghiệp, và cuộc sống của mình tại Sa Pa lặng lẽ.

Khó ai có thể quên việc đầu tiên anh làm khi có khách đến thăm: hái một bó hoa rực rỡ tặng cô gái lần đầu gặp mặt. Bó hoa cho cô gái, nước chè cho ông hoạ sỹ, và làn trứng ăn đường cho hai bác cháu... Tất cả không chỉ cho thấy anh là một chàng trai tâm lý mà còn ghi lại hình ảnh của một tấm lòng tận tình và đáng quý.

Dù công việc vất vả và có nhiều đóng góp quan trọng cho đất nước, anh thanh niên hiếu khách và nhiệt tình lại rất khiêm tốn.

Anh cảm thấy đóng góp của mình chỉ là bình thường và nhỏ bé so với nhiều người khác. Vì thế, anh ngượng ngùng khi ông hoạ sỹ già vẽ chân dung mình vào cuốn sổ tay. Con người khiêm tốn ấy hào hứng giới thiệu cho ông hoạ sỹ những người khác xứng đáng được vẽ hơn: 'Không, bác đừng mất công vẽ cháu, để cháu giới thiệu cho bác những người khác xứng đáng hơn.' Đó là ông kỹ sư ở vườn rau vượt qua nhiều khó khăn để tạo ra củ su hào ngon hơn, to hơn. Đó là 'người cán bộ nghiên cứu sét, 11 năm không rời cơ quan một ngày'... Dù còn trẻ tuổi, anh đã thấm thía nghĩa tình của mảnh đất Sa Pa và sự hy sinh lặng thầm của những con người ngày đêm làm việc và lo nghĩ cho đất nước.

Với một cốt truyện nhẹ nhàng, những chi tiết chân thực và ngôn ngữ đối thoại sinh động, Nguyễn Thành Long đã kể lại một cuộc gặp gỡ tình cờ nhưng thú vị tại Sa Pa lặng lẽ. Chưa đầy 30 phút tiếp xúc với anh thanh niên đã khiến người hoạ sỹ già thêm suy ngẫm về vẻ đẹp cuộc đời mà mình không bao giờ thể hiện hết được và làm cô kỹ sư trẻ cảm thấy lòng bao cảm mến.

Với truyện ngắn này, phải chăng nhà văn muốn khẳng định rằng: Cuộc sống của chúng ta được làm nên từ những nỗ lực, hy sinh lớn lao và thầm lặng? Những con người cần mẫn, nhiệt thành như anh thanh niên ấy, khiến cuộc sống này thật đáng trân trọng và tin yêu.

Nguyễn Thành Long (1925 - 1991) là một trong những tác giả nổi bật trong việc viết truyện ngắn, đặc biệt về những con người âm thầm và lặng lẽ cống hiến cho đất nước. Một trong những nhân vật tiêu biểu nhất của ông là anh thanh niên trong truyện ngắn 'Lặng lẽ Sa Pa' viết năm 1970. Nhân vật này thể hiện những phẩm chất và triết lý sống đẹp đẽ, quý giá về cuộc sống và công việc trong thời đại mới.

Trước hết, trong hoàn cảnh sống và làm việc đầy thử thách, anh thanh niên đã vượt qua khó khăn để sống đẹp và cống hiến hiệu quả cho đời. Anh là một người 27 tuổi, sống đơn độc trên đỉnh núi Yên Sơn cao 2600m, nơi có cảnh quan khắc nghiệt với bốn bề là mây mù và hiểm trở. Có những lúc, anh thèm gặp người đến mức phải chặt cây chắn đường chỉ để được giao tiếp. Công việc của anh là đo gió, đo mưa, tính mây và ghi chép dữ liệu, đòi hỏi sự chính xác và trách nhiệm cao. Mặc dù làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, anh không bao giờ quên nhiệm vụ, ngay cả khi gió lạnh thấu xương vào 1 giờ sáng. Đây là hình ảnh một người trẻ tuổi can đảm, kiên cường đối mặt với thử thách trong môi trường cô đơn và vắng vẻ.

Anh thanh niên không chỉ có phẩm chất tốt đẹp trong công việc mà còn thể hiện những lý tưởng và tình cảm cao quý. Anh luôn gắn bó với sự nghiệp đất nước, có trách nhiệm với cuộc sống và không ngừng cống hiến lý tưởng cho quê hương. Khi đất nước có chiến tranh, anh đã xung phong làm khí tượng trên núi cao thay vì tham gia quân đội. Anh yêu thích công việc của mình và coi đó là bạn đồng hành, giúp anh vượt qua cảm giác cô đơn. Điều này cho thấy anh không chỉ tìm thấy hạnh phúc trong công việc mà còn yêu cuộc sống và những người xung quanh, từ đó tạo nên cuộc sống ý nghĩa và đầy nghị lực.

Hơn nữa, anh không chỉ có ý chí vươn lên mà còn có những hành động đáng học hỏi. Anh tự giác hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ và trở thành người giỏi nghề. Anh làm việc hiệu quả, góp phần vào thành công chung của dân tộc, như giúp bộ đội hạ nhiều máy bay Mỹ nhờ phát hiện đám mây khô. Anh cũng không ngừng học hỏi và đọc sách để nâng cao hiểu biết, xem sách là người bạn và niềm vui trong cuộc sống. Anh trang trí không gian sống của mình bằng hoa và nuôi gà để tạo nên một môi trường sống ấm cúng và đầy màu sắc.

Những hành động của anh không chỉ là thành tích đáng khen ngợi mà còn thể hiện sự hiếu khách và khiêm tốn. Anh tặng bác lái xe thuốc, tặng cô kỹ sư hoa, và giỏ trứng cho bác họa sĩ. Anh tự hào về người bố đi bộ đội và luôn muốn giao tiếp với mọi người. Sự khiêm tốn của anh được thể hiện qua việc giới thiệu những người khác xứng đáng hơn để vẽ chân dung. Như vậy, qua việc mô tả phong cách sống đẹp và ý chí vượt khó, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh anh thanh niên trong 'Lặng lẽ Sa Pa' như một người lao động mới đầy lý tưởng, âm thầm cống hiến cho quê hương và đất nước.