10 Bài phân tích xuất sắc về hình ảnh các nữ thanh niên xung phong trong 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Minh Khuê (lớp 9)

Dấu chân lùi lại phía sau
Dấu chân để lại trên đời chúng tôi những tháng năm thanh xuân nhất
Mười tám hai mươi tươi như cỏ.

(Khúc bảy – Thanh Thảo)

Đó chính là tinh thần của lớp thanh niên Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Họ đều sẵn sàng hy sinh vì tổ quốc, lên những chiến tuyến nguy hiểm nhất mà không ngại hiểm nguy để bảo vệ đất nước. Lê Minh Khuê, qua tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi', tiếp tục khắc họa hình ảnh của những con người anh hùng, vĩ đại đó.

Lê Minh Khuê viết 'Những ngôi sao xa xôi' vào năm 1971, trong giai đoạn chiến tranh chống Mỹ ác liệt nhất. Dân tộc ta gồng mình chống lại âm mưu xâm lược của kẻ thù. Dù nhiều người đã hy sinh, nhưng tinh thần dân tộc không bị dao động. Tuổi trẻ đã đứng lên, quyết bảo vệ tổ quốc thiêng liêng. Tinh thần đó trở thành ánh sáng trong văn học và trong cuộc chiến.

Với sự tinh tế, Lê Minh Khuê đã phát hiện vẻ đẹp tiềm ẩn ở những nữ thanh niên xung phong trong cuộc sống và chiến đấu. Câu chuyện kể về ba nữ thanh niên xung phong làm nhiệm vụ trinh sát mặt đường là Thao, Phương Định và Nho. Công việc của họ bao gồm quan sát tọa độ ném bom của địch, đo đạc các hố bom, san lấp mặt đường và xử lý bom nổ chậm. Đây là công việc đầy khó khăn và nguy hiểm, trong khi ba cô gái còn rất trẻ.

Ba nữ thanh niên xung phong đều có những phẩm chất của người chiến sĩ kiên cường. Họ là những cô gái trẻ, sẵn sàng rời bỏ cuộc sống tiện nghi để đến chiến trường đầy nguy hiểm. Họ đã hy sinh tuổi thanh xuân để thực hiện lý tưởng cao đẹp của mình.

Cả ba cô gái đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Họ bình tĩnh, dũng cảm và sẵn sàng hy sinh. Dù còn trẻ, họ đối mặt với bom đạn nguy hiểm, luôn sẵn sàng khi có lệnh và làm việc tự nguyện để đảm bảo an toàn cho các chiến sĩ khác.

Họ còn có tình đồng chí keo sơn, gắn bó như chị em, mặc dù không cùng một gia đình. Sự gắn kết của họ ngày càng sâu sắc trong cuộc chiến và trở thành những người thân thiết. Trong thời gian nghỉ ngơi, họ vui vẻ cùng nhau, còn khi ra chiến trường, họ hỗ trợ và động viên nhau, dù ai đó bị thương.

Dù cuộc sống gian khổ, họ vẫn lạc quan và yêu đời. Họ tin rằng niềm tin và động viên sẽ giúp vượt qua khó khăn. Cuộc sống của họ luôn tràn ngập tiếng cười và niềm vui dù chiến tranh vẫn diễn ra khốc liệt.

Ba cô gái như mùa xuân rực rỡ, tràn đầy sức sống, đẹp cả hình thức lẫn tâm hồn. Họ sống trong khói bụi và rung chuyển của mặt đất, nhưng vẫn giữ tâm hồn trong sáng và lạc quan. Dưới mưa bom bão đạn, họ vẫn như những giọt sương đầu ngày và những cánh hoa đầu xuân.

Lê Minh Khuê (1949), người gốc Tĩnh Gia – Thanh Hóa, là một tác giả nổi bật trong thể loại truyện ngắn. Trong những năm chiến tranh, tác phẩm của chị tập trung vào cuộc sống và chiến đấu của tuổi trẻ trên tuyến đường Trường Sơn. Đặc biệt, truyện ngắn 'Những ngôi sao xa xôi' ra mắt năm 1971, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, là một trong những tác phẩm đầu tay của chị. Truyện kể về ba nữ thanh niên xung phong làm nhiệm vụ phá bom trên một cao điểm Trường Sơn, họ phải sống trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn và thường xuyên đối mặt với cái chết. Dù vậy, họ vẫn giữ được sự hồn nhiên, dũng cảm và luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

Hoàn cảnh sống và chiến đấu của họ đã tạo nên sự gắn bó chặt chẽ giữa các thành viên. Họ sống trong một cái hang dưới chân cao điểm, giữa vùng trọng điểm - nơi tập trung bom đạn và nguy hiểm. Cảnh vật xung quanh được miêu tả với những chi tiết tàn khốc như 'đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ và trắng lẫn lộn, hai bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Những chi tiết này cho thấy cuộc sống nơi đây bị hủy diệt đến mức nào. Hoàn cảnh sống của ba nữ thanh niên xung phong khiến ta liên tưởng đến những chiến sĩ lái xe trong thơ của Phạm Tiến Duật.

“Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi”

Công việc của họ ngày càng trở nên nguy hiểm hơn, họ phải chạy trên cao điểm dưới ánh mắt 'cú vọ của giặc Mỹ”. Sau mỗi trận bom, họ lao ra trọng điểm để 'đo khối lượng đất đá, san lấp mặt đường, đánh dấu vị trí những quả bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom”. Công việc này không chỉ nguy hiểm mà còn cận kề với cái chết. Họ phải giữ thần kinh căng thẳng, lòng dũng cảm và sự bình tĩnh: 'có ở đâu như thế này không thần kinh căng như chảo, tim đập bất chấp nhịp điệu, xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ, nó có thể nổ bây giờ, có thể nổ chốc nữa nhưng nhất định sẽ nổ”. Công việc dù rất nguy hiểm nhưng với các cô lại trở thành việc hết sức bình thường.

Trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, phẩm chất đáng quý của các cô gái dần được bộc lộ. Họ đều thể hiện tinh thần trách nhiệm cao với nhiệm vụ và lòng dũng cảm không sợ hy sinh. Khi lên đường là phải hoàn thành tốt nhiệm vụ, họ phân công nhau phá bom: 'tôi một quả bom trên đồi, Nho hai quả bom dưới lòng đường, chị Thao một quả dưới chân cái hầm Barie cũ”.

Tinh thần dũng cảm của các cô gái được thể hiện rõ trong những lần phá bom. Dù không đối mặt trực tiếp với kẻ thù, nhưng các cô phải đối mặt với cái chết do bom đạn. Lê Minh Khuê, vốn là nữ thanh niên xung phong, miêu tả một cách sâu sắc và tinh tế cảm xúc và ý nghĩ của ba nhân vật. Đặc biệt là Phương Định, trong một lần phá bom, cô một mình xử lý quả bom trên đồi, cảnh vật xung quanh vắng lặng đến rợn người. Phương Định dù sợ bị các anh cao xa nhìn thấy, vẫn giữ vẻ tự tin, và dũng cảm tiếp tục công việc. Cô bình tĩnh trong các thao tác, mặc dù mọi thứ xung quanh đều có thể nổ, nhưng cô không hề run tay, tiếp tục công việc 'cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi, dây mìn dài cong mềm. Tôi cuốc đất rồi chạy vào chỗ ẩn nấp của mình, cuối cùng là cảm giác căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom”.

Công việc phá bom không chỉ diễn ra một lần trong ngày mà thường xuyên, 'quen rồi một ngày chúng tôi phá bom đến 5 lần, ngày nào ít cũng 3 lần”. Những lúc phá bom, Phương Định có nghĩ đến cái chết, nhưng đó chỉ là cái chết mờ nhạt không cụ thể. Điều quan trọng là bom có nổ hay không. Đây là tinh thần trách nhiệm cao và lòng dũng cảm vô song của các cô. Một ngày trong những năm tháng trường Sơn của họ như vậy, không chỉ dũng cảm trong công việc mà còn gắn bó với nhau trong tình đồng đội. Khi Nho bị thương, Phương Định và chị Thao chăm sóc Nho như một người em gái, thể hiện tình đồng đội sâu sắc. Phương Định lo lắng cho đồng đội và cảm phục những chiến sĩ mặc quân phục có ngôi sao trên mũ.

Các cô gái không chỉ có vẻ đẹp của chiến sĩ thanh niên xung phong mà còn có nét đáng yêu của những cô gái trẻ. Họ thích làm đẹp cho cuộc sống ngay cả trong hoàn cảnh khắc nghiệt: Nho thích ăn kẹo, chị Thao thích chép bài hát và thêu thùa, còn Phương Định thích ngắm mình trong gương và mơ màng khi có mưa đá. Những cảm xúc hồn nhiên đó là nguồn sống, giúp họ vượt qua khó khăn.

Mỗi người trong tập thể nhỏ đều có cá tính riêng: Nho trẻ trung xinh xắn, hồn nhiên và kiên định, Phương Định nhạy cảm và quan tâm đến hình thức, chị Thao là đội trưởng dạn dày kinh nghiệm, nhưng vẫn giữ được khát khao và rung động tuổi trẻ. Những nét riêng này làm cho các nhân vật trở nên sống động và đáng yêu hơn.

Ngòi bút của Lê Minh Khuê rất thành công trong việc làm nổi bật vẻ đẹp của những nữ thanh niên xung phong. Tác giả đã chọn Phương Định làm nhân vật kể lại câu chuyện một cách chân thật và khách quan, đặc biệt là nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật rất xuất sắc. Qua đó, Lê Minh Khuê giúp người đọc hình dung rõ vẻ đẹp của thế hệ trẻ trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, những người sống và chiến đấu đầy gian khổ nhưng luôn lạc quan và dũng cảm, tiêu biểu cho thế hệ thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mỹ.

Trong đội hình cả dân tộc chiến đấu trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, có một 'binh chủng' đặc biệt: Thanh niên xung phong. Trên tuyến đường Trường Sơn huyền thoại nối liền Bắc - Nam, lực lượng thanh niên xung phong đóng vai trò rất quan trọng: mở đường, phá bom, san lấp hố bom, bảo đảm cho con đường huyết mạch luôn thông suốt cho quân đội và các đoàn xe ra trận. Khi viết về Trường Sơn, hình ảnh các cô gái thanh niên xung phong không thể thiếu - vì số lượng nữ thanh niên trong lực lượng này rất đông. Văn học thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đã ghi lại nhiều hình ảnh đẹp, chân thực của các cô gái thanh niên xung phong, qua thơ của Phạm Tiến Duật (Trường Sơn Đông - Trường Sơn Tây; Gửi em, cô gái thanh niên xung phong), Lâm Thị Mỹ Dạ (Khoảng trời - hố bom), Nguyễn Đình Thi (Lá đỏ), truyện ngắn của Đỗ Chu (Ráng đỏ), tiểu thuyết của Đào Vũ (Con đường mòn ấy)... Truyện ngắn 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Minh Khuê thêm vào bức tranh những chân dung đẹp, chân thực của các nhân vật này trong văn học thời kỳ ấy.

Truyện miêu tả cuộc sống và công việc hàng ngày của một tổ trinh sát mặt đường gồm ba cô gái thanh niên xung phong tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Họ thực hiện nhiệm vụ quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu vị trí bom chưa nổ và phá bom. Công việc của họ rất nguy hiểm, vì phải di chuyển trên cao điểm giữa ban ngày, đối mặt với máy bay địch bất cứ lúc nào. Họ sống trong một cái hang dưới chân cao điểm, tách biệt với đơn vị. Dù cuộc sống ở trọng điểm giữa chiến trường đầy khắc nghiệt và nguy hiểm, các cô gái vẫn tìm thấy niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những khoảnh khắc thanh thản, mơ mộng, và đặc biệt là tình đồng đội gắn bó dù mỗi người có cá tính riêng.

Giống như nhiều tác phẩm văn học thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, truyện 'Những ngôi sao xa xôi' làm nổi bật chủ nghĩa anh hùng và vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam trong hoàn cảnh chiến tranh. Tuy nhiên, điểm nổi bật của truyện chính là nghệ thuật trần thuật và miêu tả tâm lý nhân vật.

Truyện được kể theo ngôi thứ nhất - nhân vật xưng tôi, Phương Định, cũng là nhân vật chính. Với cách kể này, mọi hình ảnh và sự kiện tại trọng điểm chiến tranh được hiện lên qua cái nhìn và cảm nhận của chính nhân vật. Cách kể này cũng giúp tác giả miêu tả sâu sắc thế giới nội tâm của nhân vật qua các độc thoại nội tâm. Tuy nhiên, lựa chọn cách trần thuật này là thử thách với tác giả, vì phải hiểu sâu về nhân vật và có khả năng hóa thân vào nhân vật xưng 'tôi'. Lê Minh Khuê đã thành công trong việc này, nhờ vào việc từng trải qua cuộc sống của thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.

Với lựa chọn vai kể này, truyện sử dụng một cách triển khai mạch truyện theo dòng tâm trạng nhân vật, không theo trình tự thời gian mà đan xen giữa hiện tại và hồi tưởng quá khứ. Đây là kiểu cốt truyện tâm lý. Phần cuối của truyện tập trung vào một lần phá bom của tổ trinh sát, Nho bị thương, và kết thúc với cảnh các cô gái hồn nhiên, háo hức trước một cơn mưa đá bất chợt giữa trọng điểm.

Cùng với lựa chọn vai kể, truyện có một ngôn ngữ và giọng điệu phù hợp với nhân vật. Truyện thường dùng câu ngắn, kết hợp câu kể với câu tả, và cách diễn đạt gần gũi với khẩu ngữ. Ví dụ, nhân vật Phương Định miêu tả công việc: 'Còn chúng tôi thì chạy trên cao điểm cả ban ngày. Mà ban ngày chạy trên cao điểm không phải là chuyện chơi. Thần chết là một tay không thích đùa. Hắn ta lẩn trong ruột những quả bom'. Sự hiểm nguy và căng thẳng đối mặt với cái chết được các cô gái cảm nhận bình thản, không sợ hãi, với giọng điệu bình thản và hóm hỉnh, tự nhiên, không phô trương. Đó chính là ngôn ngữ của tuổi trẻ trong chiến trường. Ta nhớ đến chi tiết trong thơ Phạm Tiến Duật: 'Em ở Thạch Kim sao lại đùa anh nói là Thạch Nhọn... Cái miệng em ngoa cho chúng bạn cười giòn'.

Truyện có ba nhân vật: Phương Định, Nho và Thao. Ba cô gái có nhiều điểm chung và là một tập thể gắn bó, yêu thương nhau. Nhưng mỗi nhân vật vẫn có cá tính riêng, và đây là thành công của tác giả trong xây dựng nhân vật. Ba cô gái đến từ các miền quê khác nhau đến con đường Trường Sơn, tại một vùng trọng điểm ác liệt, và đều có phẩm chất chung của người chiến sĩ thanh niên xung phong: trách nhiệm cao, lòng dũng cảm, tình đồng đội gắn bó. Họ cũng mang những nét chung của các cô gái trẻ: dễ xúc cảm, mơ ước, hay mơ mộng, dễ vui và trầm tư. Họ thích làm đẹp cho cuộc sống của mình ngay cả trong chiến trường (Nho thích thêu thùa, chị Thao chăm chép bài hát, Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ mộng và hát).

Trong ba người, Nho và Phương Định trẻ hơn, hồn nhiên và mơ mộng, còn chị Thao lớn tuổi hơn, với những mơ ước và dự định thực tế hơn. Chị Thao là đội trưởng dũng cảm, chỉ huy kiên cường nhưng rất sợ nhìn thấy máu và vắt. Phương Định là nhân vật kể chuyện và trung tâm của truyện. Dù sống trong trọng điểm đầy nguy hiểm và đối mặt với cái chết hàng ngày, cô vẫn giữ được sự hồn nhiên, nhạy cảm, tâm hồn trong sáng và nhiều mơ mộng. Cô là cô gái thành phố, nhạy cảm với hình thức của mình và tự đánh giá mình: 'Tôi là con gái Hà Nội. Nói khiêm tốn, tôi là một cô gái khá, hai bím tóc dày tương đối mềm, cổ cao, kiêu hãnh như hoa loa kèn. Mắt tôi được các anh lái xe khen: 'Cô có cái nhìn xa xăm!'. Cô biết mình được nhiều người để ý và có thiện cảm.

Điều đó làm cô vui và tự hào, nhưng chưa dành tình cảm cho ai. Cô kín đáo, tưởng như kiêu kỳ, và là cô gái hồn nhiên, mơ mộng, thích hát ('Tôi mê hát. Thường thuộc điệu nhạc rồi bịa lời hát. Lời tôi bị lộn xộn đến ngớ ngẩn, đôi khi bò ra cười một mình. Tôi thích nhiều bài, hành khúc bộ đội hay hát trên mặt trận, dân ca quan họ mềm mại, Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng').

Lê Minh Khuê là một nhà văn nữ trẻ tiêu biểu, trưởng thành từ thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, nổi bật với thể loại truyện ngắn và truyện vừa. Trước giải phóng, bà tập trung vào cuộc sống chiến đấu đầy cam go của các thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn, những người trẻ tuổi luôn tràn đầy lạc quan, yêu đời và có tinh thần đoàn kết, yêu nước mạnh mẽ. Truyện ngắn 'Những ngôi sao xa xôi' là một trong những tác phẩm nổi bật và thành công nhất của bà về đề tài “chiến tranh cách mạng - lực lượng vũ trang”, đồng thời là tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê khi bà chưa đầy 20 tuổi.

Trong tác phẩm, mặc dù còn trẻ và chưa có nhiều trải nghiệm, bà đã tạo ra những ấn tượng sâu sắc với độc giả nhờ ngòi bút sắc sảo trong việc khai thác tâm lý nhân vật, đặc biệt là tâm lý các cô gái trẻ trên chiến trường miền Nam ác liệt. Điều này phần nào nhờ vào chính trải nghiệm của bà khi là một nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đọc 'Những ngôi sao xa xôi', bên cạnh sự khốc liệt của chiến tranh, chúng ta còn thấy rõ vẻ đẹp của ba cô gái Phương Định, chị Thao và Nho, mỗi người với những đặc điểm riêng nhưng đều nổi bật với tâm hồn phong phú, là những đóa hoa kiên cường trên chiến trường miền Nam những năm 70 thế kỷ trước.

Cả ba cô gái Phương Định, chị Thao và Nho đều là những thanh niên xung phong trẻ tuổi, đại diện cho thế hệ xung phong trên tuyến đường Trường Sơn khốc liệt. Cuộc sống và chiến đấu của họ rất gian khổ và nguy hiểm, ba chị em sống trong một hang dưới chân cao điểm, với môi trường sống thiếu thốn và hiểm nguy. Công việc của họ đòi hỏi sự dũng cảm, gan dạ và nhạy bén, như khi có bom nổ phải đo khối lượng, lấp đất vào hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom. Đó là công việc đầy rủi ro, cái chết có thể đến bất cứ lúc nào. Dù Lê Minh Khuê không có nhiều kinh nghiệm về chiến tranh, nhưng với trải nghiệm thực tế, tác giả đã miêu tả chân thực và sâu sắc chiến trường. Từ các trang văn, ta cảm nhận được sự khẩn trương, hồi hộp, và cả những giây phút “chạy trên cao điểm cả ban ngày”, với những chi tiết về công việc phá bom, thể hiện tinh thần thép, sự tập trung và khéo léo của các cô gái.

Trong cuộc sống thường ngày, ba cô gái vẫn giữ những nét đẹp giản dị và đáng yêu. Dù ở chiến trường, họ vẫn là những cô gái Hà thành với tâm hồn nhạy cảm, ham sống, và yêu đời. Họ có những sở thích cá nhân như yêu âm nhạc, thích thêu thùa, hay hát hò, thể hiện khao khát về một cuộc sống hòa bình, không còn bom đạn. Mỗi cô gái có một vẻ đẹp tâm hồn riêng biệt, với sự tự tin, phóng khoáng của Phương Định, sự hồn nhiên của Nho, và sự kiên định, tinh thần trách nhiệm cao của chị Thao. Dù chiến tranh ác liệt, họ vẫn giữ vững lý tưởng cách mạng, tinh thần đoàn kết và trách nhiệm cao, hy sinh tuổi thanh xuân để bảo vệ tuyến đường Trường Sơn.

Cuối cùng, dù có nhiều tác giả đã viết về đề tài này, Lê Minh Khuê vẫn để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả với việc khai thác tâm lý nhân vật một cách tinh tế và chân thực. Những con người trẻ tuổi với vẻ đẹp lãng mạn cách mạng và anh hùng được tái hiện một cách sâu sắc trong tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi'.

Nhân vật trong truyện kể theo ngôi thứ nhất, với “tôi' là người kể về chính mình và đồng đội. Lựa chọn này tạo ra một câu chuyện chân thực và gợi cảm xúc sâu sắc cho người đọc. Tổ trinh sát bao gồm ba cô gái: Phương Định, Nho, và Thao. Mặc dù còn trẻ và đầy mơ mộng, công việc của họ đòi hỏi ý chí cao, từ việc đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, đến việc phá bom – công việc đầy nguy hiểm. Tuy vậy, họ hoàn thành công việc với sự tận tâm. Công việc không chỉ là nhiệm vụ mà đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm trí họ, dù có lúc chỉ còn nhìn thấy đôi mắt lấp lánh khi bị bom vùi lấp, và họ gọi nhau bằng cái tên vui nhộn “những con quỷ mắt đen”.

Họ luôn tìm niềm vui và động lực trong cuộc sống, yêu thích ca hát và làm đẹp cho cuộc sống, dù chiến tranh luôn hiện hữu. Phương Định, Thao, và Nho đều có tinh thần trách nhiệm và dũng cảm, với Thao là chị cả, người lãnh đạo với sự cứng rắn và trái tim giàu tình cảm, Nho hồn nhiên và dũng cảm, và Phương Định, con gái Hà Nội, giữ vững tâm hồn và vẻ đẹp trong sáng. Định không chỉ thông minh và can đảm, mà còn yêu thích âm nhạc, luôn bình tĩnh trong mọi tình huống, tỏa sáng với hình ảnh của một nữ thanh niên xung phong trong thời chiến.

Lê Minh Khuê, từ một nữ thanh niên xung phong trong kháng chiến chống Mỹ, đã trở thành một nhà văn nổi tiếng. Những tác phẩm đầu tay của bà vào những năm 70 của thế kỷ XX chủ yếu viết về cuộc sống của thanh niên xung phong và bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn. Từ năm 1975, các sáng tác của bà chủ yếu phản ánh các vấn đề xã hội và con người với tinh thần đổi mới. Bà nổi bật với khả năng miêu tả tâm lý phụ nữ trong các truyện ngắn của mình.

Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” viết năm 1971, trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt, ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng và phẩm chất cao quý của người Việt trong chiến tranh.

Truyện kể về cuộc sống gian khổ và nguy hiểm của ba nữ thanh niên xung phong trên một cao điểm trong vùng trọng điểm. Mặc dù phải đối mặt với khó khăn và hiểm nguy, ba cô gái vẫn kiên cường hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Họ tự tạo niềm vui cho mình trong hoàn cảnh khó khăn. Trận phá bom trong truyện được miêu tả căng thẳng nhưng đầy ấn tượng, và khi Nho bị thương, các đồng đội đã chăm sóc tận tình.

Cốt truyện đơn giản, kể theo dòng ý nghĩ của nhân vật chính, đan xen giữa hiện tại và quá khứ, giúp tác giả miêu tả sâu sắc thế giới nội tâm và dựng lại cuộc sống chiến đấu chân thực của thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến.

Ba cô gái trong tổ trinh sát sống trong một hang dưới cao điểm, nhiệm vụ là đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom nếu cần. Họ báo cáo để đơn vị kịp thời lấp hố bom, thông đường cho xe. Cuộc sống hàng ngày của họ đầy khó khăn, nhưng họ kể về nỗi vất vả một cách chân thật và giản dị.

Phương Định, con gái Hà Nội, xinh đẹp với đôi bím tóc mềm mại và đôi mắt xa xăm, yêu thích hát và mơ mộng, có tâm hồn trong sáng và lạc quan. Nho, cô gái nông thôn nhỏ nhắn, tươi tắn, thích ăn kẹo và vỗ về, rất nữ tính và hòa đồng. Chị Thao, đội trưởng, có kinh nghiệm hơn, thực tế hơn, tuy sợ máu nhưng vẫn dũng cảm cứu đồng đội và kìm nén cảm xúc. Họ đều tự hào về vẻ ngoài và thích làm đẹp ngay cả trong chiến trường ác liệt. Họ chiến đấu dũng cảm và có tình đồng đội gắn bó sâu sắc, dù sống trong hoàn cảnh khắc nghiệt nhưng luôn lạc quan và tinh thần vững vàng.

Lê Minh Khuê đã thành công trong việc phản ánh chân thực hình ảnh của họ qua ngòi bút tinh tế, diễn tả sinh động các cử chỉ, ngôn ngữ, và cảm xúc của nhân vật.

Lê Minh Khuê, một nhà văn nữ nổi bật với các tác phẩm truyện ngắn, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả với những câu chuyện về cuộc sống chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ chiến tranh. Sau năm 1975, các tác phẩm của bà chuyển hướng tập trung vào các vấn đề xã hội và con người trong thời kỳ đổi mới.

“Những ngôi sao xa xôi”, một trong những tác phẩm đầu tay của Lê Minh Khuê, được viết vào năm 1971, trong thời kỳ cuộc kháng chiến chống Mỹ đang diễn ra ác liệt. Truyện mô tả cuộc sống đầy gian khổ và hiểm nguy của một tổ trinh sát mặt đường trên tuyến đường chiến lược Trường Sơn trong thời kỳ chiến tranh.

Tổ trinh sát mặt đường bao gồm ba nữ thanh niên xung phong: Phương Định, Nho và tổ trưởng Thao. Họ thực hiện nhiệm vụ quan sát, đo đạc, đánh dấu và phá bom dưới những điều kiện cực kỳ nguy hiểm. Họ sống trong một hang động dưới chân cao điểm, xa rời đơn vị, phải đối mặt với bom đạn liên tục và luôn phải giữ bình tĩnh trong những lần phá bom – một công việc diễn ra hàng ngày và thường xuyên. Dù cuộc sống chiến trường khắc nghiệt, các cô gái vẫn giữ được sự hồn nhiên, niềm vui và tình đồng đội sâu sắc.

Họ là những người trẻ tuổi, dấn thân vào cuộc chiến vì lý tưởng giải phóng miền Nam, chịu đựng gian khổ và hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ. Mỗi nhân vật đều mang một vẻ đẹp riêng biệt: Phương Định, cô gái Hà Nội trẻ trung, yêu đời và chăm chút ngoại hình; Thao, đội trưởng giàu kinh nghiệm, mạnh mẽ và trách nhiệm; và Nho, cô gái nông thôn dịu dàng, hồn nhiên và đáng yêu.

Phương Định, nhân vật chính, là người kể chuyện đầy nữ tính, không chỉ xinh đẹp mà còn hòa đồng và cảm thông. Cô thích hát và sáng tác lời bài hát, mang đến vẻ đẹp và niềm tin vào cuộc chiến chính nghĩa. Những bài hát và hình ảnh của cô làm nổi bật sự nhạy cảm và lãng mạn của cô gái Hà Nội.

Nhân vật Thao, đội trưởng của tổ, được miêu tả với những đặc điểm nổi bật như sự mạnh mẽ, táo bạo, nhưng cũng rất yêu thương đồng đội. Thao sẵn sàng chăm sóc tận tình cho Nho khi cô bị thương, thể hiện tình đồng đội sâu sắc. Cô cũng có sở thích hát, dù không hoàn hảo, và tiếng hát ấy thể hiện sự lạc quan và niềm tin vào lý tưởng thời chiến.

Nho, xuất hiện trong những khoảnh khắc căng thẳng, được miêu tả là một cô gái nhẹ nhàng và duyên dáng, đóng góp vào việc xây dựng hình ảnh chân thực và đầy cảm xúc của các nhân vật trong câu chuyện. Lê Minh Khuê đã khắc họa những nhân vật này một cách tinh tế, từ ngôn ngữ trần thuật đến các chi tiết nhỏ, để phản ánh cuộc sống và tinh thần của các nữ thanh niên xung phong trong thời kỳ chống Mỹ.

“Những ngôi sao xa xôi” không chỉ phản ánh hình ảnh anh hùng của tổ trinh sát mặt đường mà còn gợi nhớ về những năm tháng hào hùng của đất nước, làm sống dậy hình ảnh của những Phương Định, Nho và Thao trong lòng độc giả.

'Có lẽ nào anh lại mê em
Một cô gái không rõ mặt
Đại đội thanh niên đi lấp hố bom
Áo em hình như trắng nhất'

(Phạm Tiến Duật)

Để có được nền hòa bình hiện tại, dân tộc ta đã trải qua vô vàn đau thương và mất mát. Yếu tố quan trọng dẫn đến chiến thắng là lòng dũng cảm và quyết tâm của những người lính và thanh niên xung phong. Lê Minh Khuê đã tái hiện hình ảnh đáng quý của các nữ thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến chống Mĩ qua tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi'.

Lê Minh Khuê (1949) là nhà văn nổi bật của thời kỳ kháng chiến chống Mỹ với phong cách viết truyện ngắn đặc sắc. Tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi' được sáng tác vào năm 1971, khi cuộc kháng chiến đang ác liệt, và đã được đưa vào tuyển tập 'Nghệ thuật truyện ngắn thế giới' xuất bản ở Mỹ.

Trong tác phẩm, ba nữ thanh niên xung phong là Phương Định, Nho và Thao đều có những cá tính riêng biệt nhưng chung mục đích trinh sát mặt đường trên tuyến Trường Sơn. Công việc của họ cực kỳ nguy hiểm, sống trong hang dưới chân cao điểm, đối mặt với bom đạn và nhiệm vụ đo lường, đánh dấu và phá bom. Họ đều mang phẩm chất của người chiến sĩ với lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm và trách nhiệm cao với nhiệm vụ.

Dù cuộc sống luôn đối mặt với cái chết, các cô gái vẫn kiên cường, không nhờ cậy vào sự giúp đỡ bên ngoài. Dù sợ hãi đôi khi, nhưng họ vẫn vượt qua nỗi lo để tập trung vào việc làm cho bom nổ. Hình ảnh của họ phản ánh sức mạnh và tâm hồn nhạy cảm của những người trẻ tuổi. Khi Nho bị thương, tình đồng chí của ba cô gái hiện rõ qua sự lo lắng và chăm sóc tận tình, thể hiện tình cảm và sự gắn bó sâu sắc giữa họ.

Mỗi nhân vật đều có những nét đẹp riêng. Phương Định, cô gái Hà Nội, mang vẻ đẹp duyên dáng và trong sáng, thích làm đẹp và mơ mộng. Chị Thao, tổ trưởng, là người gan dạ, cương quyết trong công việc nhưng cũng có những khát khao và lãng mạn riêng. Nho, cô em út, là hình ảnh của sự hồn nhiên và dũng cảm. Các nhân vật được khắc họa tinh tế qua diễn biến tâm lý và hoàn cảnh nguy hiểm, cho thấy tài năng của Lê Minh Khuê trong việc xây dựng nhân vật và thể hiện phẩm chất của thanh niên xung phong Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến.

Hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trong 'Những ngôi sao xa xôi' chạm đến trái tim độc giả bằng sự đáng yêu và dũng cảm của từng nhân vật, thể hiện sức mạnh phi thường để vượt qua mọi khó khăn trên tuyến đường Trường Sơn trong cuộc chiến khốc liệt với Mĩ.

Rất nhiều tác phẩm đã viết về hình ảnh bộ đội chiến đấu trên con đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mĩ. Có đủ thể loại từ truyện ngắn, thơ đến các dạng tác phẩm khác, ca ngợi tinh thần dũng cảm và công lao của chiến sĩ. Trong số đó, không thể không nhắc đến cây bút trẻ Lê Minh Khuê với tác phẩm ngắn 'Những ngôi sao xa xôi'. Tác phẩm đã phát hiện và tôn vinh vẻ đẹp tâm hồn và sức sống mạnh mẽ của ba nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn đầy thử thách.

Ba nữ thanh niên xung phong gồm Thao, Nho, và Phương Định, đều được giao nhiệm vụ cùng một tổ trinh sát mặt đường. Công việc của họ bao gồm việc đợi bom nổ, lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và phá bom nếu cần. Thao là người lớn tuổi nhất và đảm nhận vai trò tổ trưởng. Phương Định, một cô gái trẻ gốc Hà Nội, có tâm hồn mơ mộng và suy tư sâu sắc.

Những nhiệm vụ của họ đầy rẫy hiểm nguy. Công việc yêu cầu lòng dũng cảm, sự bình tĩnh và gan dạ. Họ luôn trong trạng thái căng thẳng, tim đập thình thịch, vì cái chết có thể ẩn mình trong bất cứ quả bom nào. Xung quanh là cảnh vật buồn tẻ, đất bốc khói, máy bay xa dần. Tuy vậy, họ vẫn giữ tinh thần lạc quan và yêu đời, hướng tới tương lai.

Phương Định, một cô gái Hà Nội xinh đẹp, thích hát và thường xuyên ngân nga các bài hát tự chế. Công việc phá bom dù nguy hiểm, nhưng Phương Định vẫn giữ được nét tươi vui và sự yêu đời. Cô ngưỡng mộ các chiến sĩ mặc quân phục với ngôi sao trên mũ.

Chị Thao, lớn tuổi nhất và là đội trưởng, có cái nhìn thực tế hơn về tương lai, đồng thời cũng có kinh nghiệm lâu năm. Trong công việc, chị bình tĩnh và quyết đoán. Mặc dù mạnh mẽ, chị lại sợ máu và vắt, đôi khi phải tỏ ra bình tĩnh bằng cách ăn bánh quy trong khi công việc đầy căng thẳng. Nho, em út của nhóm, là một cô bé dễ thương, đôi khi bướng bỉnh nhưng cũng rất mạnh mẽ.

Khi Nho bị thương, chị Thao và Phương Định chăm sóc tận tình. Phương Định lo liệu từ việc rửa vết thương bằng nước sôi đến pha sữa cho Nho, trong khi chị Thao, vì sợ máu, chỉ đứng từ xa chỉ đạo và lo lắng. Điều này cho thấy tình cảm sâu sắc giữa các cô gái và sự gắn bó trong tình đồng đội.

Cuộc sống và chiến đấu của ba cô gái, dù khó khăn, vẫn giữ được sự bình thản, tươi vui và tình cảm keo sơn. Họ yêu thương nhau, lo lắng cho nhau và có trách nhiệm cao trong công việc. Công việc gỡ bom đòi hỏi sự bình tĩnh, dũng cảm và khéo léo. Tác phẩm của Lê Minh Khuê giúp chúng ta hiểu rõ hơn về nỗi vất vả, hy sinh và vẻ đẹp tâm hồn của các nữ thanh niên xung phong, đồng thời là bài học quý giá về sự lạc quan và nỗ lực phấn đấu.

Truyện 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Minh Khuê mang đến cái nhìn sâu sắc về sự hy sinh và vẻ đẹp tâm hồn của các nữ thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn. Nó cũng là bài học quý giá cho thế hệ trẻ Việt Nam về tinh thần lạc quan, yêu đời và nỗ lực không ngừng để trở thành người có ích cho đất nước.

Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ đầy cam go, thanh niên xung phong hiện lên như những chiến sĩ tiên phong, sở hữu phẩm chất anh hùng và lòng dũng cảm. Tác phẩm 'Những ngôi sao xa xôi' của Lê Minh Khuê đã vẽ nên hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong - Phương Định, chị Thao và Nho - với những đặc điểm nổi bật về phẩm hạnh và tâm hồn cao đẹp. Tác giả đã khắc họa chi tiết hoàn cảnh sống gian khổ của ba cô gái trên tuyến đường Trường Sơn, nơi họ đối mặt với bom đạn và nguy hiểm hàng ngày, đồng thời làm nổi bật lòng dũng cảm và sự bình tĩnh cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ.

Nhờ bối cảnh khắc nghiệt của chiến trường, Lê Minh Khuê đã xây dựng thành công ba nhân vật với những phẩm chất và tâm hồn tuyệt vời. Họ đều là những người yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc, và thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong công việc. Trong khi đối diện với nguy hiểm, họ vẫn giữ vững tinh thần lạc quan và sự bình tĩnh, đồng thời không ngừng quan tâm và chăm sóc lẫn nhau như những người bạn đồng đội chân thành. Bên cạnh những đặc điểm chung về lòng yêu nước và trách nhiệm, mỗi cô gái còn sở hữu những nét cá tính riêng biệt: Phương Định với sự lãng mạn và nhạy cảm, chị Thao với sự điềm tĩnh và tình yêu ca hát, và Nho với vẻ ngoài đáng yêu và tính cách trẻ trung. Lê Minh Khuê đã khéo léo kết hợp những nét chung và riêng này để tạo nên hình ảnh ba cô gái thanh niên xung phong tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ.