10 Bài thơ nổi bật nhất của Nguyễn Bính

Em gái dệt lụa bên khung cửi
Cùng mẹ chăm lo suốt quanh năm.
Lòng còn tinh khôi như tấm lụa,
Chợ xa mẹ vẫn chưa đem bán.

Bữa ấy mưa xuân nhẹ nhàng bay,
Hoa xoan phủ kín gốc đầy đầy.
Hội làng chèo Đặng qua ngõ nhỏ,
Mẹ bảo: “Thôn Đoài hát tối nay.”

Lòng khẽ rung lên một chút tình,
Em ngừng thoi dệt giữa tay xinh.
Đôi má bỗng hồng thêm sắc thắm,
Chắc là em đang nghĩ đến anh.

Hàng xóm bốn bề đã thắp đèn,
Em xòe tay hứng giọt mưa đêm.
Mưa chạm làn da se lạnh nhẹ,
Chắc anh sẽ ghé xem một phen.

Em xin mẹ vội vã ra đi,
Mẹ bảo: Về kể chuyện mẹ nghe.
Mưa nhỏ chẳng làm ướt tà áo,
Thôn Đoài cách chỉ một bờ đê.

Thôn Đoài hát hội suốt đêm thâu,
Em tìm dáng anh chẳng thiết đâu.
Đêm nay chắc cửi trống không lạnh,
Thoi ngà nhớ ngón tay em bầu.

Mãi chờ mà anh chẳng ghé qua,
Hôm trước lại hẹn ngay làng ta.
Lời hò năm trước vẫn in đậm,
Mà xuân về cũng thật xót xa.

Em bước cô đơn đường đê dài,
Dải đê ngắn thôi mà thấy xa.
Áo mỏng che đầu, mưa rả rích,
Thương thân em lạnh trong đêm tàn.

Giận anh em thức đến sáng tươi,
Mẹ hỏi hôm qua hát những gì.
“- Thưa u, họ hát…” Rồi em nghẹn,
Lệ tràn khóe mắt, em ngoảnh đi.

          *

Ngày ấy mưa xuân đã ngừng bay,
Hoa xoan nát vụn dưới chân giày.
Hội làng chèo Đặng về ngang ngõ,
Mẹ bảo xuân sang sắp hết ngày.

Anh ơi, xuân sang sắp hết ngày!
Khi nào em mới gặp anh đây?
Khi nào hội Đặng lại qua ngõ,
Mẹ bảo: “Tối nay lại hát này?”

Không rõ Nguyễn Bính chọn Mưa xuân hay Mưa xuân chọn ông, mà cho đến sau này, ông vẫn đắm chìm trong cơn mưa huyền ảo ấy. Nó như từng giọt chạm vào tâm hồn nhạy cảm, để mỗi rung động đều trở thành âm vang của những câu thơ mưa.

“- Em ơi, hãy ở lại quê,
Lo dâu, lo mẹ, chăm kề thâu đêm.
Thương mẹ, thương những tháng ngày,
Chị đi một bước như cây héo tàn.
Xin nhờ em, ở lại nhà,
Chăm lo mẹ, đừng để buồn lên đôi vai.

Hôm nay pháo đỏ rải đường,
Ngày mai khói pháo mờ sương phai tàn.
Chuyến này chị bước sang ngang,
Lỡ tan mộng đẹp giữa làng quê xưa.
Rượu hồng em uống đi em,
Chúc chị niềm vui trong giờ phút này.
(Mai kia sóng gió lặng thầm,
Lo chị về bến với lòng đầy đau)
Chị nhờ hương khói nhờ em,
Cảnh nhà trống vắng nén nhang lạnh lùng.
Ba đêm rồi trắng giấc ru,
Thương thân chị như chim xa đàn.
Gánh đôi vai nặng tình làng,
Vai còn nhớ mãi giấc vàng đơn côi.
Mắt quầng, tóc rối bời thôi,
Chiếc gương, chiếc lược còn chi giữ gì.
Thôi rồi, chị bước ra đi,
Đường xa chẳng hẹn trở về bao lâu.
Cách bao con sông u sầu,
Ngàn vạn dịp cầu chông chênh sợ rơi.
Thôi thì cũng đành vậy thôi...
Lỡ bước riêng chị dập vùi mà ai?
Xuân xanh mờ nhạt phôi phai,
Thuyền hận đầy, biết bao người chia ly.
Đừng khóc nữa, em nghe chi,
Đời đã an bài thế thì em thôi!
Ra đi chìm nổi ngược xuôi,
Trăm cay, ngàn đắng cuộc đời tàn phai.
Thương chị đến mười phần ai,
Cũng chẳng níu nổi bước chân chị rồi.”

Chị tôi giọt lệ đầy vơi,
Chào hai họ để bước về nhà ai...
Mẹ già thở dài nhìn mãi,
Dây pháo đỏ rực cả trời vang xa.
Em ra đứng ngẩn đầu làng,
Xót xa trông chị bóng mờ xa dần.

II

Mưa rơi ướt áo có ngờ?
Chị đi lấy chồng, còn chưa qua tuổi hồng.
Pháo đỏ, rượu hồng tươi thắm,
Trên hồn chị chỉ còn hoa tang.
Lần đầu chị bước sang ngang,
Tuổi trẻ ngây thơ lỡ làng tình duyên.
Ở nhà, em nhớ mẹ hiền,
Ba gian trống trải, sân vườn xác xơ.
Mẹ ngồi bên khung cửi thở,
Nhớ về chị em, lòng buồn xót xa.
“- Chị bây giờ...” Ai nói ra?
Bướm tiên lạc giữa vườn hoang lặng thầm.
Chị từ lỡ bước sang ngang,
Bão tố cuộc đời, giữa dòng gió lay.
Xuôi dòng nước chảy về đâu,
Cuốn theo thân chị bao nỗi đắng cay.
Mười năm gối hận thở dài,
Mười năm nước mắt thay canh từng ngày.
Mười năm chôn chặt tình này,
Đào sâu nấm mộ để đêm trăng buồn.
Mười năm lòng lạnh như sương,
Trái tim khô cạn, duyên tàn, phận qua.

“Nhưng em ơi, đêm hè kia,
Hoa xoan nở lại, tiếng ve trở về.
Chân dừng trên bến sông thề,
Nhà thơ nhớ mãi, chuyến đò lỡ duyên.
Thương thân chị lỡ muộn phiền.
Thương cho phận chị ngày buồn đêm thâu.
Rồi... rồi... chị biết nói sao!
Em ơi, nói nhỏ câu nào với em...
... Rồi máu lại chảy về tim,
Duyên lành chị gặp, niềm vui trở về.
Chị nay lòng ấm lại rồi,
Mối tình ngày trước đã có ai khơi.
Chị giờ vui sống giữa đời,
Buổi bình minh lại tươi hồng sắc xuân.

“Tim ai khắc chữ “nàng”
Tim chị theo chữ “chàng” sâu đậm.
Nhưng yêu chỉ để yêu thôi,
Chị nào dám ước một điều gì hơn.
Lỗi lầm keo sơn chẳng còn,
Gắn sao phím đờn ngang cung lệch rồi.

III

Úp mặt trong đôi bàn tay,
Chị tôi khóc mãi suốt ngày, suốt đêm.

“- Đành rằng máu chảy về tim,
Nhưng buộc sao nổi cánh chim giang hồ.
Người đi xây mộng giấc mơ...
Chị về gầy cỏ nấm mồ thanh xuân.
Người đi khoác áo phong trần,
Chị về may áo liệm dần nhớ thương.
Hồn trinh ôm chặt chân giường,
Khóc cùng chị đoạn trường đau đớn.
Đêm xưa đau khổ buông lơi,
Nghiến răng chịu đựng đêm dài khổ đau!
Thế là tàn một giấc mơ,
Thế là bài thơ đã xé nát lòng.
Tuổi xanh má thắm phai mờ,
Chân về nhà chồng lặng lẽ buông xuôi!
Đêm qua mưa gió giăng trời,
Trong hồn chị, ai lặng lẽ bước qua...

Em về thương mẹ ngày qua,
Đừng mong chị nữa làm gì vô ích.
Chị giờ sống cũng như không,
Đã coi như đò ngang đắm giữa dòng.”

“Lỡ bước sang ngang” là tâm sự của người con gái rời bỏ mối tình đầu, bất đắc dĩ phải lấy chồng vì lễ giáo xưa. Qua bài thơ, ta thấy thân phận người phụ nữ bị trói buộc, khát khao tự do vẫn mãi là giấc mơ không thành.

Những cuộc chia ly bắt đầu từ đây,
Cây đàn hòa quyện, sợi dây đứt gãy.
Những đời lưu lạc, thân phận cô đơn,
Luôn nối tiếp nhau qua những ngày dài...

Tôi từng thấy hai cô bé,
Sát má vào nhau, nức nở khóc.
Hai hình bóng hòa quyện thành một,
“- Đường về nhà chị chắc xa lắm phải không?”

Tôi từng thấy một đôi tình nhân,
Tiễn biệt nhau một buổi chiều vắng,
Tại một ga nào đó thật xa xôi,
Họ nắm tay nhau, bóng mờ dần.

Tôi từng thấy hai chàng trai,
Tiễn nhau, một trên sân ga, một dưới tàu,
Họ gọi nhau về liên tục,
Hình bóng hòa vào bóng tối lâu rồi.

Tôi từng thấy một cặp vợ chồng,
Thẹn thùng tiễn nhau, bóng dài lướt,
Chị mở khăn, anh thắt lại:
“- Chúng ta về chăm sóc mẹ, em nhé!”

Tôi từng thấy một bà lão,
Tiễn con đi xa nơi biên ải,
Tàu đã rời lâu, bà vẫn đứng,
Lưng còng, bóng đổ xuống sân ga.

Tôi từng thấy một người lặng lẽ,
Không rõ lý do, chập chờn suy nghĩ!
Bước chân chậm rãi theo bóng đơn,
Một mình gánh cả cuộc chia ly.

Những chiếc khăn màu bay trong gió,
Những bàn tay vẫy chào nhau,
Những đôi mắt ướt nhìn nhau,
Buồn ở đâu hơn nơi đây?

Tôi đã từng chờ những chuyến tàu,
Đã từng đưa đón người đi về.
Nhưng sao nhà ga ấy, sân ga ấy,
Chỉ để lòng dâng tràn nỗi biệt ly?

Lang thang trên con đường chiều,
Khách thơ say sưa nhìn núi xa,
Không khí trong lành, lặng lẽ,
Rừng mơ thấp thoáng, cô hái mơ.

Hỡi cô gái hái mơ trong rừng,
Cô về chứ? Đường xa lắm,
Ngày sắp tàn, ánh sáng mờ dần,
Hay cô ở lại, về cùng tôi?

Nhà tôi dưới gốc cây dương,
Cách động Hương Sơn nửa đoạn đường,
Có suối trong vắt chảy róc rách,
Có hoa bên suối ngát hương thơm.

Cô hái mơ ơi!
Chưa từng nghe một lời đáp,
Cứ lặng lẽ đi, rồi biến mất,
Rừng mơ hiu hắt, lá mơ rơi...

“Cô hái mơ” là một tác phẩm thành công của Nguyễn Bính, nhưng với cách tân, chất dân dã đã trở nên ít ỏi.

Mùa xuân đã về mang theo nỗi nhớ,
Lòng cô gái bên bến sông trăng.
Cô hồi tưởng ba mùa xuân trước,
Với người tình cũ đã thề hẹn nơi đây.

Nhưng người khách xuân năm ấy,
Đi xa không trở lại bến sông.
Bao mùa xuân đã trôi qua,
Cô gái mỏi mòn chờ đợi lâu.

Năm nay, mùa xuân đã đến lần thứ ba,
Ngọn lửa tình yêu đã dần lụi tắt.
Phải chăng đợi chờ chỉ là mơ mộng,
Cô phải lỗi hẹn với tình yêu.

Bỏ thuyền, bỏ bến, bỏ dòng nước trong,
Cô lái đò giờ đã về làm vợ.
Vắng bóng cô gái từ dạo ấy,
Để lại nỗi buồn cho những khách qua sông.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Nguyễn Đình Phúc phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Chiều tà lặng lẽ bao quanh,
Tơ liễu rủ xuống mặt hồ.
Tôi thấy khung cảnh quanh mình,
Kinh thành Hà Nội phủ khăn tang.

Nước mắt lăn dài, nỗi đau xé lòng,
Tôi khóc tiễn đưa một người rời xa!
Hồn đau đớn, như đang mời chén biệt ly,
Gió đưa hồn về nơi vĩnh hằng.

Sáng nay, lá vàng rơi lả tả,
Người con gái trinh đã ra đi!
Chiếc xe màu trắng đục chở linh cữu,
Hai ngựa trắng kéo xe chầm chậm.

Chiếc quan tài trắng lạnh lẽo,
Vòng hoa trắng đầy buồn đau.
Cùng đoàn người khăn trắng, áo trắng,
Khóc thương hồn trinh trắng mãi không thôi.

Đưa nàng đến nghĩa trang này,
Nàng ở lại đây mãi mãi.
Nhớ ngày hôm nay là ngày gì,
Suốt đời tôi ghi nhớ mãi khoảnh khắc này.

Sáng nay, sau cơn mưa lớn,
Hà Nội rực rỡ dưới ánh nắng vàng.
Có những cô gái trinh nguyên buồn rầu,
Theo bước xe tang mờ nhạt.

Phải xa nàng mãi mãi từ nay,
Làm sao tìm lại bóng dáng ấy.
Vừa hôm qua còn thẹn thùng,
Tay cầm sáp đỏ vẽ lên môi.

Áo xanh như màu nước hồ,
Nàng mới may cho mùa thu đến.
Gió thu còn lại bao nhiêu,
Áo giờ bạc màu dưới lòng đất.

*

Chắc hẳn những đêm như đêm qua,
Nàng còn mơ mộng giữa chăn hoa.
- Chăn hoa ngát sắc xuân -
Đến tận tàn canh tiếng gà.

Chắc hẳn những đêm như đêm kia,
Gió thu về làm nàng thao thức,
Ôm chặt gối bông trong giấc mơ,
Để những đêm vắng rộn ràng.

Nhưng sáng nay, nàng đã lặng im,
Máu đào ngừng lại nơi trái tim.
Mẹ già xé khăn tang trắng,
Quấn lên đầu mấy đứa em.

Mẹ già đã trải qua bao nỗi đau,
Giờ lại khóc thêm lần nữa,
Những giọt nước mắt đã cạn,
Chưa kịp an ủi cho buổi xế chiều.

Những đứa em chưa kịp khóc ai,
Giờ đây đã khóc một người thân,
Trên môi non ấy không còn gọi: “Chị ơi!”

*

Nàng đã qua đời để tối nay,
Chàng ngồi đón gió heo may,
Bên hồ để mặc mưa rơi,
Đếm mãi những dấu giày lẻ loi.

Người ấy hình như đã biết nàng,
Có lần tính chuyện cùng nàng,
Nhưng hồn nàng như con thuyền nhỏ,
Chìm vào suối vàng vĩnh viễn.

Đã mất gì ở đây?
Lòng cảm thấy mềm như say rượu.
Hốt hoảng tìm trong bóng tối:
Bàn tay lại nắm phải bàn tay.

*

Chỉ vài ngày nữa thôi,
(Người ta thương nhớ có ngần ấy thôi)
Người ta nhắc đến tên nàng,
Kể chuyện nàng như kể chuyện vui.

Tôi và nàng không quen biết,
Nhưng tôi thương tiếc vì sao?
“Mỹ nhân từ xưa như danh tướng,
Bất hứa nhân gian thấy trắng đầu”.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trịnh Lâm Ngân phổ nhạc thành bài hát Hồn trinh nữ.

Cầm tay nhau, anh nhẹ nhàng nói:
- Khóc lóc làm gì cho thêm sầu?
Hôn nhau lần cuối, rồi em về,
Anh sẽ đi, còn em sẽ đi.

Rồi một hai ba năm nữa,
Anh sẽ quay về thành công.
Với em, anh sẽ xây đắp,
Với em, anh sẽ dệt vải.

Chúng ta sẽ thành vợ chồng,
Sẽ yêu thương mãi mãi.
Sẽ cùng dệt sợi chỉ hồng,
Sẽ hát vang khúc ân tình.

Anh và em sẽ sống,
Trong ngôi nhà tranh nhỏ.
Cổng làm từ trúc mỏng,
Mành bằng tơ liễu xanh.

Nghe lời anh đi, em nhé!
Khóc lóc chi cho thêm buồn?
Hôn nhau lần cuối, rồi em về,
Anh sẽ đi, còn em hãy đi...

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Văn Phụng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Thôn Đoài nhớ thôn Đông không nguôi,
Một người thương nhớ, một người mộng mơ.
Gió mưa là bệnh trời ban,
Tương tư là nỗi đau lòng tôi yêu nàng.
Hai thôn cùng chung một làng,
Cớ sao bên đó chẳng qua đây thăm?
Ngày ngày trôi qua, lá xanh đã chuyển,
Vàng úa theo thời gian, tình yêu vẫn đậm sâu.
Cách trở do đò giang có lẽ,
Nhưng chỉ cách đầu đình, tình vẫn xa.

Tương tư đã bao đêm dài,
Biết hỏi ai, ai hiểu nỗi lòng tôi?
Khi nào bến sẽ gặp đò?
Như hoa khuê các, bướm giang hồ gặp nhau?

Nhà em có giàn giầu xanh mướt,
Nhà anh có hàng cau xanh ngát.
Thôn Đoài nhớ thôn Đông,
Cau thôn Đoài có nhớ giầu nơi thôn nào?

Bài thơ diễn tả tâm tư sâu lắng của một người yêu thương đơn phương, nỗi nhớ nhung và sự chờ đợi không có hồi kết. “Tương tư” không phải là cái tên ngẫu nhiên; nó thể hiện trọn vẹn nỗi lòng của kẻ yêu thương, mặc dù tình cảm đó chỉ là một phía.

Hôm qua em về từ tỉnh,
Chờ em bên con đê đầu làng.
Khăn nhung, quần lĩnh, mọi thứ rực rỡ,
Áo cài khuy bấm, em làm tôi khổ!
Nhưng đâu phải cái yếm lụa sồi?
Cái dây lưng đũi nhuộm xuân sang?
Hay cái áo tứ thân,
Cái khăn mỏ quạ, quần nái đen?

Ngại nói sợ em buồn,
Van em, hãy giữ nét quê mùa.
Như khi em đi lễ chùa,
Hãy mặc như vậy để tôi vui lòng.
Hoa chanh nở giữa vườn xanh,
Cha mẹ và chúng ta vẫn chân quê.
Hôm qua em về từ tỉnh,
Hương đồng gió nội vẫn còn đậm đà.

Bài thơ “Chân quê” của Nguyễn Bính không chỉ thể hiện tình yêu quê hương của tác giả mà còn phản ánh sự lo lắng về sự thay đổi của xã hội, khi nhiều cô gái thôn quê trở nên khác lạ khi ra thành phố. Bài thơ là một câu chuyện tình yêu chân thật và đầy cảm xúc, thông điệp của nó vẫn vững bền theo thời gian.

Em yêu của tôi ơi!
Tôi chỉ muốn đôi môi em mãi cười
Vào những lúc tôi ở bên, và đôi mắt
Chỉ nhìn tôi khi tôi vắng mặt.

Tôi muốn em đừng nghĩ đến ai khác,
Không hôn dù có bó hoa đẹp.
Đừng ôm gối đêm nay khi ngủ,
Đừng đi tắm giữa biển người đông đúc.

Tôi muốn mùi hương nước hoa em dùng,
Luôn lưu lại gần bên, không bay xa,
Không làm ngây ngất người qua lại,
Dù chỉ là người lướt qua đường.

Tôi muốn những đêm đông lạnh giá,
Không có giấc mơ làm em bồn chồn,
Nếu không, tôi chỉ mong em không gặp
Chàng trai nào trong giấc mộng đêm.

Tôi muốn hơi thở nhẹ nhàng của em,
Không làm ẩm áo của người khách mới,
Vết chân em để lại trên con đường bụi,
Chẳng có dấu vết của ai khác giẫm lên.

Ghen như vậy có phải là yêu quá nhiều,
Có phải em và mọi thứ của em,
Chỉ thuộc về riêng tôi mà thôi?

Ghen là một phần không thể thiếu trong tình yêu. Đây là điều quen thuộc, tồn tại lâu dài như một thực tế không thể phủ nhận. Cảm xúc này đã thu hút nhiều sự chú ý của các nhà thơ. Trong bài thơ “Ghen” của Nguyễn Bính, ta cảm nhận được một khía cạnh rất đặc biệt của sự ghen tuông. Đọc bài thơ, ta như tìm thấy chính mình trong tình cảm chung rộng lớn ấy.