10 bài thơ nổi bật nhất của Thâm Tâm

Chiều mưa, đồng rạ trắng xóa
Đất thưa vắng bóng sông
Ngồi lặng trong ngôi nhà tranh
Nghe tiếng lúa rì rào
Chiều mưa trên con đường số 5
Đôi mắt mơ màng
Chứa đựng cả trời mây
Miền Việt Bắc xa xôi?
Ôi, núi rừng đầy nỗi nhớ
Rét buốt đã hai năm qua!
Chiều mưa, hoa nở ngập tràn
Hoa rơi bay mùa xuân
Bếp lửa hồng ấm cúng
Chén trà đượm tình quê
Chiều mưa cuốn theo từng cơn
Ngày bộ đội hành quân
Mẹ già lặng im
Nước mắt rưng rưng...
Ôi, sơn nhân đâu rồi?
Anh du kích nơi đâu?
Chiều mưa, manh áo rách
Vác súng vượt đèo cao
Giao thông qua mũi địch
Đâu rồi tiếng cười reo
Chào đón chiến sĩ trở về
Sau trận đánh phục kích
Chiều mưa giã gạo nhanh
Chày đập vang dội
Ôi, núi rừng thẳm sâu
Trung đội cũ về đâu?
Biết chăng chiều mưa
Nơi đây giá rét lắm
Nhớ về những ngày đầu
Thắm đượm tình Việt Bắc

Nguồn: Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Khi biết rằng trái tim anh đã tắt,
Mây không còn đỏ, lá cũng không xanh.
Màu hoa tươi cũng héo úa trên cành,
Vũ trụ chìm trong màu đen u tối.

Anh cố giữ cho lòng mình bình tĩnh,
Để mơ màng nhớ lại những phút giây xưa.
Em bên anh dưới ánh trăng lung linh,
Một đêm trên con đường đá đỏ.

Em đã nói những gì? Anh vẫn nhớ,
Nhưng làm sao giải thích cho mọi điều?
Chim muốn bay, nhưng không giữ nổi,
Tình đã tắt, có mong gì hồi sinh!

Anh không trách em vì những điều bất công,
Anh không buồn vì số phận mong manh!
Có gì đâu khi bướm rời khỏi cành,
Anh chỉ tiếc những điều đã qua.

Nhưng anh biết, những điều xưa đã mất,
Anh càng buồn, càng muốn viết thành thơ;
Mộng đang xanh, nhưng rồi tàn phai,
Đây là bài thơ cuối gửi đến bạn.

Và chúc em cuộc đời luôn rực rỡ,
Như mộng đẹp trong những ngày xuân tươi,
Như hương thơm thanh khiết và nhẹ nhàng
Hoà cùng nhạc mới, dâng tặng hạnh phúc.

Cuộc chia ly đúng lúc, bất ngờ quá,
Lòng bâng khuâng, trước khúc quanh;
Đi không đành, ở cũng không xong,
Muôn chim Việt hãy về với thành Nam cũ.

Chiều nay lạnh, sương rơi dày đặc,
Nhưng lòng anh đã yên tĩnh lại rồi.
Hết nỗi đau và cảm giác cuồn cuộn
Uất hận của một thời lạc lối.

Đem nghệ thuật thành trò hề biểu diễn
Chỉ mong nhận được một nụ cười duyên;
Nàng kiều nữ ở chốn thầm kín.

Trong khi đó, thanh niên không chần chừ,
Rời bỏ gia đình, trường lớp để ra đi.
Nguy cơ xâm lăng đe dọa biên giới,
Kèn gọi lính thúc giục lòng trai yêu nước.

Thôi em nhé! Từ đây anh lên đường,
Em an lòng tận hưởng cuộc sống vui.
Đừng buồn thương, nhớ nhung hay ngậm ngùi,
Muôn việc đều do số phận đã định.

Nguồn: Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968

Thăng Long đất rộng, khát vọng bay xa,
Như ánh hồ xanh, toả sáng ngời ngời.
Những trái tim trung thành, tụ hội lại,
Hòa cùng nhau, một buổi tiệc rồng rắn.
Gươm sắc nét chữ nhân, hình người vạm vỡ,
Đồi núi mệt mỏi, dáng vẻ phong trần.
Tay yếu kề vai cùng tay mạnh mẽ,
Chưa say trời đất, chưa quên rượu cha.
Những món ăn quê hương không đủ chỗ,
Nổi dậy giữa tiệc, giữa sóng gió bão bùng.
Rằng: “Giữa gió bụi mờ mịt,
Thiên hạ cần thơ của chúng ta!”

Thơ ngâm còn lạ, thời chưa thuận.
Tan cuộc vui, người ôm nỗi hận,
Chim nhạn, chim hồng lạnh giá bay,
Vuốt cọp, chân voi còn chậm chạp.
Người thất bại chán nản với võ công,
Người tiếc văn chương, đôi gối hận.
Người bị ràng buộc, người về quê,
Người trang điểm, không có ngày trở lại!
Sông Hồng giờ không còn như sông Dịch,
Ta vẫn ghét câu “nhất khứ hề”.

Ngoài phố, mưa xuân: rượu ấm lên,
Tấc lòng cháy bỏng, không nguôi.
- Ới bạn hiền, dù ngoài xa cách,
Chẳng đọc thơ ta, vẫn mong về.

Bài thơ đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy, số 2, tháng 7-1944.
Nguồn: 1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Đôi lứa chung một mảnh tình,
Như trăng vàng rực sáng chân thành.
Chén sen khô miệng, thề không thay đổi,
Quạt trúc trao tay, ước hẹn tấm lòng.

Gió trái luống gào, duyên cũ còn đọng,
Dây oan chưa dứt, chí chưa phai!
Say sưa ta đốt tình yêu thương,
Bóng khói qua mây, nhớ về mình...

Trích trong truyện Lá quạt hoa quỳ (đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy, số 416, ngày 6-6-1942).
Nguồn: 1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Thâm Tâm, Thơ với tuổi thơ, NXB Kim Đồng, 2001

Đêm nay, ta gối đầu lên súng,
Nghe máu sôi sục, trằn trọc không yên.
Mấy người dân làng vất vả,
Đưa tay ra, mẹ bế con trên tay.
Tiếng mưa rơi lách tách trên sân,
Những giây phút căng thẳng, sức lực ta.
Lửa âm ỉ cháy, nỗi đau thấm,
Trong mắt người gái, tấm lòng đau đớn.
Cuộc đời như bát nước đầy,
Vỡ vụn dưới đế giày xâm lược!
Gặm chặt hàm răng,
Nhăn nhó, chờ mong, mặt mũi căng thẳng.
Vài ông lão bảo vệ nhà,
Với thùng lùng, dao bảy, đinh ba gối đầu.
Đêm nay, giấc ngủ vắng tanh,
Nghe những câu thét gào đáng sợ,
Cái gì vậy, xóm làng ơi!
Đội quân biệt động xa xôi trở về.

...Tờ ruộng đất, trước kín mít,
Đột nhiên bừng dậy sự sống.
Cái gì vậy, xóm làng ơi!
Ý chí giết giặc đã tôi thép!
Từ trong nỗi đau, vươn lên,
Có những người đàn bà đầy đau đớn,
Có ông cụ tóc bạc,
Mắt đỏ ngầu, nhục nhằn, vong nô.
Tuổi thơ trẻ thơ u ơ,
Gốc cây chuối cháy lại mọc mầm.
Đó là nhân dân!
Nước da sạm đen, nhiều lần đất quê,
Quằn quại, ê chề,
Bùn gai dấu mặt, chông tre rào làng,
Mọc lên hiên ngang,
Mũi nhọn vững chắc, hàng xã dân quân.

Súng ơi! nặng nề giận dữ,
Xung trận tiêu diệt kẻ thù, qua cơn giận.
Cùng ta vượt qua cơ hàn,
Cùng ta đau, nỗi đau của toàn dân.

Nguồn: Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Buổi tiệc đêm cuối mai chia xa
Anh hãy giữ tôi làm gì thêm
Đời người say tỉnh chẳng bao nhiêu
Xin rót chén rượu để tôi đi
Đau vì tình chẳng bằng đau nghĩa
Tay gầy cũng ném chén vô tri
Mắt xanh gửi lại ngoài mưa gió.
Lòng không thể sống với thơ ca
Rượu xuân càng đậm mùi xưa cũ
Những người xưa càng biết càng chia ly
Gió lên! Gió lên! Cùng rũ bỏ
Con chim còn đậu lại làm gì
Đất trời quá rộng tôi không chịu
Cắm chặt sông đây một cánh bè
Rót rượu ra, anh, tôi muốn uống
Cực kỳ trong sáng, cực kỳ mê say
Sáng mai qua bến Ninh Cơ lạnh
Sẽ thấy lòng se sắt với cơn gió tê
Tiếng đàn lưu luyến làm gì nữa
Tôi đã quyết đi, tôi phải đi.

Nguồn: 1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Chào tạm biệt mọi ngọn núi Hương!
Chào từ biệt, ôi, những âm thanh bình dị mà đau xót!
Một lần tri kỷ cùng nhau,
Khói sương trời đã nhuốm màu thời gian.
Rượu làm nguôi, giấc tỉnh canh tàn,
Sóng sông như dội vô vàn nỗi nhớ…
Chào tạm biệt mọi ngọn núi Hương!
Chào từ biệt, ôi, những âm thanh bình dị mà đau xót!
Chia tay, vẫn còn ám ảnh sầu,
Mắt xanh có giữ được màu thời gian?
Sóng sông róc rách đêm khuya,
Lạnh lẽo nghe tiếng đàn biệt ly…
Ngàn mùa xuân đẹp biết bao,
Con đường quan san mờ mịt về cho ai!

Bài thơ được đăng trên Tiểu thuyết thứ bảy, số 416, ngày 6-6-1942.
Nguồn: 1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Đưa tiễn người, ta không đưa qua sông,
Sao lòng vẫn văng vẳng tiếng sóng?
Bóng chiều không đậm, không vàng vọt,
Sao trong mắt lại đầy hoàng hôn?
Chỉ đưa người ấy đi thôi
Một lần biệt ly, một lần dửng dưng…

- Lời chia tay! Lời chia tay! Con đường nhỏ,
Chí lớn chưa về, tay không rỗng,
Thì sẽ chẳng bao giờ quay lại!
Ba năm, mẹ già cũng đừng mong!

Ta biết người buồn từ chiều hôm trước:
Bây giờ mùa hạ còn sen nở,
Một chị, hai chị như hoa sen
Khuyên em trai giọt lệ còn sót.

Ta biết người buồn từ sáng nay:
Trời chưa vào thu, vẫn tươi tắn,
Em nhỏ ngây thơ đôi mắt sáng
Gói tròn thương nhớ chiếc khăn tay…

Người đi ư? Ừ, người đã đi thật!
Mẹ coi như chiếc lá bay,
Chị coi như hạt bụi,
Em coi như hơi rượu say.

Bài thơ được đăng trên báo Tiểu thuyết thứ bảy năm 1940, sau đó vào sách Thi nhân Việt Nam của Hoài Thanh, Hoài Chân.

Nguồn: 1. Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, Hà Nội, 1988
2. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
3. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004
4. Hoài Thanh, Hoài Chân, Thi nhân Việt Nam (1932-1941), NXB Văn học, 2007

Người ta trả lại cánh hoa tàn,
Duyên tình cũng kết thúc dang dở!
Màu máu tigôn đã phai tắt,
Trái tim người yêu cũ phủ màu tang!

K... hỡi! người yêu của tôi!
Nào ngờ em đã làm tan vỡ cả đời!
Dưới mồ đau khổ, anh lưu giữ
Hình bóng em mãi không quên.

Quên sao được thuở ban đầu
Một cánh tigôn khắc sâu trong dạ!
Một cánh hoa xưa màu hy vọng!
Nay còn dư ảnh trái tim đau.

Anh biết làm sao với trời cao!
Dứt tình bao nỗi nhớ không nguôi!
Thôi em hãy giữ cành hoa úa,
Kỷ niệm ngàn năm một cuộc đời!

Bài thơ đã được nhạc sĩ Việt Dzũng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Nguồn: 1. Nguyễn Tấn Long, Nguyễn Hữu Trọng, Việt Nam thi nhân tiền chiến, NXB Sống Mới, Sài Gòn, 1968
2. Thơ Thâm Tâm, NXB Văn học, 1988

Cảnh xưa vẫn đây, người xưa đâu
Tình cũ năm qua đã nhạt phai
Hoa dù nở nụ cười nhẹ nhàng
Vẫn phảng phất nỗi buồn trong nét mặt
Giận thời gian, tiếc tuổi trẻ
Lòng xuân giờ đây gửi gắm cho ai?
Mộng xuân đã qua, không còn
Cảnh vật trở nên xa vắng, đượm buồn
Gặp Trinh giữa mùa xuân đào
Trong khi gió thổi, chim ca dạt dào
Má hồng, hồng như hương hoa
Giọt phấn còn đọng lại trong sương rơi
Hoa xuân thắm, nụ xuân tươi
Gắn bó hoa với mộng lòng
Trinh nâng giấc mơ cánh hồng
Với thơ và những ước mơ yêu đương...
Cảm xúc từ đó, mùa xuân chiều
Cành thơ, lá gió ngân nga
Tìm Trinh dưới nắng, tôi ra ngoài
Lời chim ríu rít, hoa Trinh cười
Nhưng nắng lại buồn làm sao!
Ba mùa xuân đã qua, chim đã ngừng hót...

Đây là bài thơ đầu tiên của Thâm Tâm được đăng báo.