1. Nắng Sớm
Bóng đêm nhường chỗ cho cánh đồng xanh bát ngát
Nắng ban mai rực rỡ phủ lên từng cây cỏ
Cảnh vật cao xa, trời rộng mênh mông
Làn tóc mây vui đùa, rạng rỡ bay xa
Toàn vũ trụ dần dần trở nên sáng tỏ
Nước sông Linh hòa quyện với ánh nắng vàng
Nắng ban mai rạng rỡ, tung bay khắp nơi
Gợi nhớ bao kỷ niệm xưa cũ trong lòng
Ta vẫn cảm thấy lòng mình u sầu
Cõi lòng chìm đắm trong bóng đêm mịt mù
Bởi, bạn ơi, giữa muôn ngàn tia nắng rực rỡ
Tia nào rơi tự vùng đất Chàm của ta?
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường biên soạn), NXB Văn học, 2002
2. Đêm khuya
Chúng ta im lặng nhìn nhau, không lời
Sợ rằng tiếng thở sẽ làm tan vỡ đêm đen
Những hơi thở tìm nhau trong màn đêm tĩnh lặng
Cả linh hồn đắm chìm trong nỗi u sầu
“- Chiêm nương ơi, hãy cười lên đi, em ơi!
Để anh quên đi nỗi buồn trong chốc lát!
Nhìn ra chân trời xa thẳm
Nhớ chi em mà lòng vẫn sầu hận nước Chàm?
Nhìn kìa, em thấy một ngôi sao đang rơi
Hãy nghiêng mình tránh đi, nghe em!
Có thể linh hồn chúng ta sẽ rung động
Khi vội vã trở về đất nước Chiêm”
Lời vừa dứt, bóng đêm đã nhanh chóng tan biến!
Chưa kịp nồng ấm, tình đã phải phôi phai!
Trên thế gian, vầng ô đã đến
Đưa hồn em ra khỏi trái tim tôi!
Trên báo Ngày nay số 75 (ngày 5-9-1937), bài thơ này và bài Mộng được đăng là hai phần hợp thành bài thơ Hai đêm sầu não, đây là bài đầu tiên.
Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002
2. Tuyển tập văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004
3. Mặt trăng điên
Khoan đã, em! Hãy nép vào bóng lá
Ôm chặt anh, kẻo hồn bay mất
Nhìn kìa, trăng sao rơi lả tả
Rơi trên đỉnh đầu, chưa bạc cây cối!
Kéo giúp anh hai vạt áo nhé
Bóng đêm khủng khiếp đang tiến lại gần
Nhạc đâu rồi? Không, chỉ là tiếng sáo
Đang đuổi nhau như đuổi những hồn ma
Đã hết rồi, ánh sáng tràn ngập
Vui mừng chảy rộng, mênh mông khắp nơi!
Còn sót lại vài vũng đêm tối tăm
Vẫn điên cuồng dãy dụa dưới ánh trăng
Mảnh trăng cũng điên cuồng rồi em ạ
Chợt sao rơi xuống đáy vực thẳm?
Đừng cười, hãy lắng nghe thật kĩ
Có lẽ hồn ta rơi xuống đáy nỗi đau!
Đứng đó nhé, cho anh lên cung Quảng
Bảo cô Hằng: Điện ngọc rộng lớn không bờ
Sao không đi, lạc trong mây trắng
Để ánh sáng bao phủ khắp không gian?
Em ghen à? Thôi, anh không đi nữa
Hãy lau đi lệ đọng trên mi
Đưa môi đây, môi anh đầy yêu thương
Rượu tình say đắm, nóng bỏng nỗi nhớ
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường biên soạn), NXB Văn học, 2002
4. Cõi của ta
Ôi, rộng lớn như Âm giới
Đây Cõi Ta mênh mông vô hạn!
Nơi chứa đựng nỗi đau trong huyệt tối
Nơi sinh ra, nảy nở những mầm Điên
Nhưng cũng là nơi nhỏ bé
Nơi khó hiểu, khó đoán, khó tường
Nơi, trước khi về cõi vĩnh hằng
Xác hồn ta đã chia lìa đôi ngả
Ta đứng trước Cõi Ta không hiểu thấu
Như không thể hiểu nghĩa của Thời Gian!
Mắt bừng đỏ, nước mắt trào ra
Như âm thầm vỡ nát dưới nỗi than!
Ôi, làm sao để thoát khỏi đây
Nơi Cõi Ta chìm trong bóng tối?
Cho linh hồn vươn tới xứ Trăng Mây
Để ta không còn là ta nữa
Mà hòa nhập với tuổi tên cây cỏ!
Ôi! Mơ Mộng dìm ta trong biển Khổ
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường biên soạn), NXB Văn học, 2002
5. Giấc mơ trăng
Mây cuộn như lụa vây quanh núi xanh
Sương phủ lên mồ bạc ánh trăng vàng
Thuyền ai lướt trên sông Ngân rộng lớn
Mà sao lạc lõng rơi xuống cõi trần?
Ai đã thay đầu lâu trong nấm mộ
Tiếng động vang như nứt nẻ xương ta?
Có ai than vãn ngoài làng vắng
Như tiếng xương người rên rỉ khô khốc?
Mơ rồi! Mơ rồi! Ta đã mơ rồi!
Chỉ có lá vàng rơi xào xạc
Quanh ta là bóng tối mênh mông
Thấp thoáng ánh lửa đốm lấp lánh
Nguồn:
1. Báo Ngày nay, số 75, ngày 5-9-1937
2. Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường biên soạn), NXB Văn học, 2002
6. Em bỗng đến
Ta vẫn giữ nhành Đan, son rực rỡ
Danh tiếng còn vương vấn ảo ảnh
Bạn bè phù du, ta hòa cùng thiên nhiên
Ngày tươi vui, lòng vẫn sáng ngời đèn hoa
Bất chợt em đến. Mắt ta ngỡ ngàng
Rặng đào thơm, mùa em vừa hé nở
Búp thanh xuân nặng trĩu hương tình
Ái ân dâng đôi cánh đỏ nghiêng vành
Bất chợt em đến. Suối hồng em tràn xuống
Trắng yêu thương thuyền ta đẩy sóng
Điệu hò ru lả lướt tay chèo
Mảnh hồn thuyền như đoá ngọc treo
Em có biết lòng ta kín gió
Rèm sầu muộn đã gài khép ngõ
Mây đã bay, quá khứ rời xa
Lặn mặt trời, bóng tối đã buông xuống
Trường Môn cũ từ cơn rồng phượng lùi
Lá dâu héo, dê vàng không còn nhặt
Áo son và loan hạc đã thôi
Nẻo xuân tàn ngủ vắng giếng xuân sâu
Ngủ vắng gái lòng ta... son phấn bỏ
Bất chợt em đến. Trái tình đỏ rực
Anh cười tươi mở nét dao xuân
Đào lê ơi, môi ngần đã vỡ
Bất chợt em đến. Mình hoa nghiêng chén sữa
Ta đón lấy hoa, ta uống lửa
Của nguồn sâu thẳm, thác điên cuồng
Nhạc người em ta uống trọn xuân thì
Sen chiếm ngọc hồ sa. Sầu cuốc nổi
Trên xứ nắng lòng trưa năm tháng gọi
Ta vẫn say hút nhụy Hoa Mình
Suối hàn băng mát dặm ân tình
Ta quên lãng. Lòng riêng thôi hái
Những dặm thẳm... bất chợt sầu hoa ủ trái
Bất chợt rơi sương. Nhánh đẹp sắp gần
Cũng buông xa. Tay ngọc sắp ân cần
Cũng thôi dám cầm tay ngọc nữa
Thôi tưởng tiếc Trời xanh. Và chén lửa
Trễ tay bưng chén ấm vị muôn đời
Giếng mình em say uống ngụm nhác lười
Ta bất diệt: nhành xuân mây gió cuốn
Xe son chậm một vành hoa ảo tưởng
Chói thiên thu... Man mác tháng năm bay
Mạch thời gian dâng trọn sóng sông đầy
Trong một phút: lòng ta lên vĩnh viễn
Em đến giữa lòng ta như sóng đến
Bên kia đêm. Đây biển Sống sáng ngời
Say nhân gian, ta ấn mạnh dấu hài
Em bỗng đến. Mình hoa em đã đến
Sáng một mùa dấu đỏ vẫn chưa phai
Cắm một thuyền xuân đỏ choá Thiên Thai
(Hè 1946)
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002
7. Chùm nhỏ thơ yêu
Giữa anh và em như khoảng cách giữa đất và biển
Nửa đêm yên lặng, sóng vẫn vỗ từ phương em
Em trở nên gần gũi mà cũng xa vời
Sắp đến bên em, sóng lại đẩy anh xa thêm
Anh không ngủ. Phải chăng vì nhớ em quá
Những vì sao sáng rực giữa chúng ta
Em khép mắt, làm lòng anh lặng lẽ
Để trời sao yên bình rơi xuống đêm hoa
8-1962
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002
8. Những sợi tơ lòng
Tôi không muốn nhìn thấy trời đất thay đổi nữa
Với những tháng ngày cứ lướt trôi mãi
Xuân đừng đến! Hè đừng thắp sáng lửa!
Thu đừng sang! Đông đừng làm tôi thêm sầu!
Trái đất quay, lòng tôi chao đảo
Nỗi u sầu thấm đẫm hư vô!
Thời gian trôi, gạch Chàm vỡ vụn
Tháp Chàm sụp đổ dưới ánh trăng mờ!
Lửa hè đến! Căm hờn vang vọng!
Gió thu đến làm lạnh cả hồn thơ!
Chiều đông tàn, giống như xuân rực rỡ
Chỉ thêm sầu khổ và nỗi ưu tư!
Tạo hoá ơi! Xin trả tôi về Chiêm quốc!
Đưa tôi rời xa cõi trần gian này!
Muôn cảnh đời chỉ làm tôi chướng mắt!
Muôn vui tươi nhắc mãi sự tàn tạ!
Cho tôi một ngôi sao lạnh lẽo
Một vì sao cô đơn ở cuối chân trời!
Để tôi có thể trốn tránh tháng ngày
Những lo âu, đau khổ và phiền muộn!
Nguồn: Chế Lan Viên toàn tập (Vũ Thị Thường sưu tập và biên soạn), NXB Văn học, 2002
9. Xuân
Tôi không mong chờ, không đợi gì cả
Xuân đến chỉ làm tôi thêm sầu!
- Đối với tôi, mọi thứ đều vô nghĩa
Chỉ còn lại nỗi khổ đau mà thôi!
Ai có thể trở về mùa thu trước
Ghi lại cho tôi những chiếc lá vàng?
Đem những cánh hoa tươi rụng
Về đây, chắn lối cho mùa xuân sang!
Ai biết lòng tôi chìm trong mộng mị
Ý thu ngăn cản tình xuân?
Có người nghèo không biết đến Tết
Mang theo chiếc áo mùa thu đã tàn!
Có đứa trẻ không biết đến nước mắt
Ngẫu nhiên lại nở nụ cười rạng rỡ!
Ôi! Nhớ biết bao! Ôi nỗi nhớ!
Một cánh chim thu lạc giữa ngàn
Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004
10. Thu (I)
Ôi, sao thu đã đến nhanh vậy?
Thu trước còn mới đây đã qua rồi!
Chỉ mới đây thôi, hoa đã rơi rụng
Mặt trời đỏ ấm áp dãy bàng cao
Cũng chỉ mới đây trong gió nhẹ
Ngọn nến sáng soi núi rừng xanh
Bướm vàng bay lượn ngang qua bóng
Cây tre cao nghiêng trước thành phố
Thu đã đến! Giờ, sao lại nói thế?
Giờ đây, buồn giận biết làm sao ngăn?
Tìm những cánh hoa đang rụng rơi
Tôi tìm trong hoa chút sắc tàn!
Tìm những dòng thơ xanh xưa cũ
Trong những tờ thơ lá vàng khô
Ai nỡ tìm nụ cười người xưa
Sắc màu đã nhạt phai tình xuân
Trời ơi! Sự chán nản bao trùm
Ý tưởng của tôi chìm giữa cõi Tang!
Nguồn:
1. Vũ Thị Thường, Chế Lan Viên toàn tập, NXB Văn học, 2002
2. Tinh tuyển văn học Việt Nam (tập 7: Văn học giai đoạn 1900-1945), Trung tâm Khoa học xã hội và nhân văn quốc gia, NXB Khoa học xã hội, 2004