10 Bài văn nghị luận hay về câu nói: 'Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó/ Có tài mà không có đức là kẻ vô dụng' (lớp 8)

Đất nước ta đang bước vào một giai đoạn mới, giai đoạn xây dựng một Việt Nam thịnh vượng và hạnh phúc. Nhiệm vụ quan trọng mà thời đại giao cho mỗi thanh niên là không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức và phát triển tài năng, để có thể đảm nhận những trọng trách vinh quang mà Tổ quốc và lịch sử giao phó.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Lời dạy của Bác đưa ra một bài học quý báu cho thanh niên và học sinh về sự cần thiết phải phát triển cả đức và tài. Vậy, chúng ta cần hiểu lời dạy này như thế nào?

Tài năng bao gồm kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm cần thiết để hoàn thành tốt công việc, dù khó khăn hay phức tạp. Ví dụ, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, các chiến sĩ đặc công của chúng ta đã dùng tài năng và dũng cảm để phá hủy nhiều căn cứ của địch. Nhạc sĩ Đặng Thái Sơn, với tài năng xuất sắc, đã giành giải nhất tại cuộc thi âm nhạc quốc tế ở Warsaw, Ba Lan. Hay như Lê Bá Khánh Trình, với sự thông minh và khéo léo, đã giành huy chương vàng trong cuộc thi toán quốc tế.

Đức hạnh là sự phục vụ tận tụy với nhân dân, có đạo đức và phong cách tốt, tôn trọng cái đúng, dũng cảm đấu tranh cho lẽ phải, và sống trung thực. Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng về đức hạnh. Cả đời Bác cống hiến cho hạnh phúc của nhân dân, quên bản thân. Xung quanh chúng ta có nhiều tấm gương đạo đức, từ các chiến sĩ dũng cảm đến những học sinh lễ phép và tích cực giúp đỡ bạn bè.

Tài năng và đức hạnh là hai mặt không thể tách rời của con người. Có tài mà thiếu đức là vô dụng, vì tài năng mà không phục vụ được cho dân thì chẳng có giá trị gì. Ngược lại, có đức mà thiếu tài thì khó hoàn thành công việc hiệu quả. Một người có đức nhưng thiếu hiểu biết thì khó thực hiện các mục tiêu. Đức và tài cần bổ sung cho nhau để con người phát triển toàn diện. Trong thời đại hiện nay, mỗi người cần không ngừng học hỏi và rèn luyện để đáp ứng yêu cầu cao về khoa học và công nghệ. Lời dạy của Bác là bài học quý giá cho mỗi chúng ta trong việc phát triển bản thân và cống hiến cho xã hội.

Lời dạy của Bác là nguồn động lực mạnh mẽ, giúp chúng ta phát triển và đạt được những thành tựu trong cuộc sống. Riêng em, em thấy mình cần không ngừng nâng cao phẩm chất đạo đức và kỹ năng học tập để trở thành một học sinh, công dân và cán bộ tốt trong tương lai, góp phần xây dựng đất nước giàu mạnh.

Bác Hồ, vị cha già kính yêu của dân tộc ta, luôn quan tâm đến việc rèn luyện phẩm chất cho thế hệ trẻ, đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Trong một lần trò chuyện với học sinh, Bác đã dạy rằng: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”.

Lời dạy của Bác đã ăn sâu vào tâm hồn và trí tuệ của thế hệ trẻ, và nó vẫn còn vang vọng đến tận hôm nay. Để hiểu rõ ý nghĩa lời dạy của Bác, trước tiên chúng ta phải hiểu khái niệm “đức” và “tài”. Theo em, “tài” là trí tuệ, kiến thức, kinh nghiệm và năng lực. “Tài” là khả năng hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc, giải quyết tốt mọi khó khăn và luôn sáng tạo trong công việc. Còn “đức” là đạo đức, tinh thần phục vụ nhân dân, là cần, kiệm, liêm, chính, dũng cảm vượt qua khó khăn, chịu đựng gian khổ và sống theo phương châm: “Mỗi người vì mọi người”.

Từ khái niệm “tài” và “đức”, cùng yêu cầu của cuộc sống, Bác đã kết luận: “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Một người có tài mà không có đức thì không có ích cho cuộc sống. Trong thực tế cuộc sống và trong văn học, lời dạy của Bác hoàn toàn đúng, thể hiện cách đánh giá giá trị của con người. Có tài, có hiểu biết, có kinh nghiệm nhưng không sử dụng những điều đó để phục vụ nhân dân, làm đẹp cho đất nước thì cái tài đó là vô ích. Một người có tài mà chỉ lo cho lợi ích cá nhân thì cũng trở thành người vô dụng. Ngược lại, một người có tài mà làm việc xấu, trái với đạo đức và lương tâm thì không chỉ vô ích mà còn có hại, cái tài ở đây không đáng được trân trọng nữa.

Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, đất nước ta vẫn còn nhiều khó khăn. Điều này đòi hỏi phải có nhiều người vừa có tài, vừa có đức. Tuy nhiên, nếu người có tài chỉ nghĩ đến lợi ích cá nhân mà không dùng sự hiểu biết và kinh nghiệm của mình để góp phần vào sự phát triển của đất nước, thì cái tài đó là vô dụng. Thực tế cho thấy, một người có tài năng cao mà không có đạo đức thì tác hại của nó là rất lớn. Trong lúc đất nước cần người tài, nếu họ chỉ lo cho bản thân thì không chỉ không giúp đỡ được đất nước mà có khi còn gây thiệt hại lớn. Lời dạy của Bác “Có tài mà không có đức là người vô dụng” thật sự không sai chút nào!

Thực tế cho thấy, đạo đức là phẩm chất không thể thiếu ở mỗi con người. Đạo đức và tính cách con người là quý giá nhất. Nếu mất đạo đức, con người không khác gì loài vật. Nhưng nếu thiếu tài năng thì công việc cũng gặp khó khăn. Tài năng giúp hoàn thành công việc tốt hơn. Có đức mà thiếu tài năng thì không thể đạt được mong muốn, và đôi khi thiếu tài năng còn làm hỏng việc, gây hại đến sự nghiệp chung. Một cán bộ quản lý có tinh thần và trách nhiệm cao nhưng thiếu tài năng sẽ làm công việc trở nên lúng túng và vất vả. Trong một nhà máy, người lãnh đạo sống mẫu mực nhưng thiếu tài năng thì nhà máy có thể gặp khó khăn và phá sản. Rõ ràng, ngoài đạo đức, tài năng cũng rất cần thiết. Tài năng phục vụ cho cuộc sống của chúng ta. Vì vậy, “tài” và “đức” phải đi đôi với nhau, một người có đức chưa đủ, mà còn phải có cả tài năng. Khi rèn luyện, chúng ta phải chú trọng cả “đức” lẫn “tài”.

Rõ ràng, “đức” và “tài” là hai mặt không thể thiếu trong phẩm chất của người lao động mới. Hai yếu tố này không loại trừ nhau mà bổ sung cho nhau, tạo nên phẩm chất của con người phát triển toàn diện. Các cụ xưa đã nói: “Tiên học lễ” - đạo đức phải là vấn đề hàng đầu đối với con người. Đạo đức là gốc rễ và là yếu tố quyết định, còn “tài” là biểu hiện cụ thể của “đức”, không thể tách rời hiệu quả công việc.

Do đó, “tài” và “đức” phải hòa quyện trong phẩm chất của người lao động mới, giúp họ làm giàu đẹp quê hương và đất nước. Anh Hồ Giáo là một ví dụ điển hình. Anh tận tâm với công việc, dùng hết tài năng và sức lực để lai tạo giống bò cho đất nước. Đó là hình ảnh của anh thanh niên trong tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long. Anh chọn cuộc sống cống hiến thầm lặng cho đất nước dù phải xa thành phố, chịu giá rét và cô đơn trên ngọn núi cao. Với lòng say mê nghề nghiệp, anh áp dụng kiến thức và kinh nghiệm vào công việc, góp phần vào bảo vệ đồng quê của Tổ quốc. Cô kỹ sư trẻ trong tác phẩm cũng vậy, dám từ bỏ cuộc sống thành phố và tình đầu để đến vùng núi xa xôi, mang tài năng và sức lực phục vụ nhân dân và đất nước. Họ là những hình ảnh của người lao động mới có tài và đức. Những hình ảnh này một lần nữa khẳng định tính đúng đắn trong lời dạy của Bác: Những người có tài, có đức đều là những người có ích cho đất nước và xã hội. Họ xứng đáng được kính trọng và mến mộ.

Bác Hồ là hình mẫu sáng ngời về tài năng và đạo đức. Với lời dạy trên, Bác muốn nhắn nhủ thế hệ trẻ rằng: Con người có giá trị nhất là người được rèn luyện toàn diện cả về tài và đức. Một nhân cách toàn diện và cao đẹp là sự kết hợp hài hòa giữa tài năng và phẩm chất đạo đức. Lời dạy của Bác là kim chỉ nam cho mọi hoạt động rèn luyện của thế hệ trẻ, tạo nên những chuyển biến chất lượng trong sự nghiệp giáo dục và đào tạo của chúng ta. Lời dạy đó vừa có ý nghĩa lý luận, vừa có giá trị thực tiễn, chỉ ra phương hướng tu dưỡng cho mỗi người là phải rèn luyện cả tài lẫn đức để trở thành con người toàn diện.

Dù Bác Hồ đã ra đi, nhưng lời dạy của Bác về tài và đức vẫn còn mãi đến tận bây giờ và mãi mãi sau này: tài và đức phải được kết hợp hài hòa để hình thành nhân cách con người mới. Thực hiện lời dạy của Bác Hồ, em thấy mình cần phải nỗ lực trau dồi và rèn luyện cả đức lẫn tài để trở thành người lao động toàn diện, có ích cho đất nước và cuộc sống.

Mỗi người khi sinh ra đều mang trong mình một sứ mệnh riêng, nhưng chúng ta đều có nhiệm vụ chung là rèn luyện bản thân và đóng góp cho đất nước. Để nhắc nhở chúng ta, Bác Hồ đã dạy rằng: “Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó”. Câu nói này thật sự chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.

“Có tài mà không có đức” ám chỉ những người thông minh, tài giỏi nhưng thiếu phẩm hạnh, đạo đức và tâm hồn đẹp đẽ. Ngược lại, “có đức mà không có tài” chỉ những người có phẩm hạnh tốt nhưng thiếu sự thông minh và khả năng. Nếu một người thiếu một trong hai yếu tố này, cuộc sống của họ sẽ gặp nhiều khó khăn, và khó đạt được thành công. Câu nói nhấn mạnh rằng người vừa có tài, vừa có đức sẽ là nền tảng quan trọng giúp đất nước phát triển và thịnh vượng.

Tài năng và phẩm hạnh cần phải đi đôi với nhau, kết hợp để con người phát triển tích cực và xây dựng một xã hội tốt đẹp. Nếu thiếu tài năng, công việc sẽ gặp khó khăn và dễ thất bại, vì vậy tài năng rất quan trọng trong cuộc sống. Nhưng nếu người có tài mà thiếu đạo đức thì dễ sử dụng tài năng vào những việc xấu nhằm mục đích cá nhân, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho xã hội. Vì vậy, con người cần không chỉ nâng cao kiến thức mà còn rèn luyện phẩm hạnh tốt đẹp. Người có tài và đức sẽ được xã hội trân trọng, được người khác ngưỡng mộ và trở thành hình mẫu để mọi người học tập.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn có nhiều người tài giỏi nhưng thiếu đạo đức, chỉ làm những việc xấu để thu lợi cho bản thân. Cũng có những người không tài giỏi nhưng có phẩm hạnh tốt, tuy nhiên họ cũng khó đạt được thành công. Bên cạnh đó, cũng có những người vừa thiếu tài giỏi lại không chịu khó học tập và rèn luyện bản thân, những người này đáng bị xã hội chỉ trích và phê phán.

Việc học tập và rèn luyện bản thân phụ thuộc vào ý thức của mỗi người. Không ai là hoàn hảo, nhưng khi chúng ta cố gắng hoàn thiện bản thân và vươn lên, chúng ta sẽ đạt được những thành quả xứng đáng với công sức bỏ ra.

Đức và tài là hai yếu tố thiết yếu để đánh giá con người và là mục tiêu phấn đấu không ngừng của thanh niên. Bác Hồ đã dạy rằng: 'Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.' Câu nói này chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về mối quan hệ giữa đức và tài.

Vậy đức và tài là gì và chúng liên quan đến nhau như thế nào? Theo Bác, tài là khả năng, kiến thức, kỹ năng, và kinh nghiệm giúp con người thực hiện công việc hiệu quả, đặc biệt trong hoàn cảnh khó khăn và phức tạp. Đức là đạo đức, phẩm cách, lòng nhiệt tình và những khát vọng chân chính. Người có đức biết tôn trọng sự thật, đấu tranh chống sai trái, và sẵn sàng hy sinh quyền lợi cá nhân vì lợi ích chung. Dù đức và tài là những phạm trù khác nhau, chúng không thể tách rời nhau. Tài mà không có đức trở nên vô dụng, vì tài năng không phục vụ cộng đồng mà chỉ để mưu cầu lợi ích cá nhân thì không có giá trị. Con người không thể sống tách biệt mà phải gắn bó với gia đình, bạn bè, cộng đồng và dân tộc.

Giá trị của con người được đánh giá qua những đóng góp hữu ích cho xã hội. Người ích kỷ chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân mà không chăm sóc đến quyền lợi của người khác. Nếu họ có tài mà phản bội tổ quốc, đi ngược lại lợi ích của nhân dân thì không chỉ vô dụng mà còn có lỗi. Người càng tài giỏi mà thiếu đạo đức thì gây ra nhiều tác hại cho xã hội và gia đình. Ngược lại, nếu chỉ có đức mà thiếu tài thì khó có thể thực hiện công việc hiệu quả. Có đức nghĩa là có khát vọng đóng góp cho cộng đồng, nhưng nếu thiếu kiến thức và khả năng, những ý định tốt đẹp sẽ khó thành hiện thực. Tài năng giúp công việc hiệu quả hơn, thiếu tài năng làm việc vất vả nhưng chất lượng không cao.

Rõ ràng, giá trị của con người cần bao gồm cả tài và đức. Đức và tài hỗ trợ lẫn nhau để con người trở nên toàn diện và đạt hiệu quả cao trong công việc và cống hiến. Trong quan điểm của Bác Hồ, đức là yếu tố quan trọng nhất, vì vậy thiếu đức con người trở nên vô dụng, còn thiếu tài làm việc gì cũng khó. Cách nói của Bác rõ ràng và cụ thể, giúp chúng ta nhận thức đúng đắn hơn về vai trò quan trọng của đức trong phẩm chất con người.

Để trở thành công dân có ích và chủ nhân xứng đáng của đất nước trong tương lai, từ khi còn học sinh, chúng ta cần không ngừng học tập và rèn luyện. Chỉ khi đó, chúng ta mới có đủ đức và tài như Bác Hồ mong ước.

Tại nơi đây có một người tóc bạc, không con cái nhưng lại có triệu con tinh thần. Nhân dân ta gọi người là Bác, vì cả cuộc đời người đã cống hiến cho đất nước.

Hai câu thơ trên thể hiện lòng kính trọng của nhân dân đối với Bác Hồ. Trong thời đại hòa bình, chúng ta càng nhớ về Bác - người cha vĩ đại của dân tộc. Mỗi dịp sinh nhật Bác, chúng ta không khỏi bồi hồi khi nghĩ về cuộc đời và sự nghiệp của người. Bác không chỉ là nhà lãnh đạo vĩ đại, dẫn dắt cách mạng Việt Nam đến thành công, mà còn là một nhà thơ, nhà giáo dục xuất sắc. Trong cuộc đời mình, Bác luôn quan tâm đến việc dạy dỗ và chăm sóc thế hệ trẻ, những mầm non của đất nước. Chính vì vậy, trong một lần trò chuyện với học sinh, Bác đã khuyên nhủ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.” Tuổi trẻ hôm nay cần hiểu và suy nghĩ như thế nào về lời dạy này và về tài đức của mình?

Tài ở đây được hiểu là khả năng, kiến thức, kinh nghiệm và sáng kiến trong công việc. Người có tài là người có thể hoàn thành công việc một cách xuất sắc, dù nhiệm vụ có khó khăn đến đâu. Ví dụ, trong lĩnh vực quân sự, người có tài có thể bố trí một trận đánh phức tạp một cách hiệu quả.

Người có tài thường được ngưỡng mộ nhờ sự nhanh nhạy và hiệu quả trong công việc. Còn đức chính là phẩm hạnh, đạo đức và nghĩa vụ đối với cộng đồng và tổ quốc. Người có đức là người sống vì mọi người, biết cần kiệm, liêm chính, và sẵn sàng cống hiến cho lý tưởng cách mạng. Cả tài và đức đều cần được rèn luyện và tu dưỡng để đạt được.

Tại sao Bác lại cho rằng có tài mà không có đức là người vô dụng? Trong thực tế, người có tài mà thiếu đức thường có tính kiêu ngạo, tự phụ và chỉ thi thố tài năng khi có lợi cho bản thân. Tài năng nếu không đi đôi với đạo đức có thể biến thành mưu mô và gian dối. Người tài nhưng ích kỷ, chỉ lo cho bản thân thì có thể gây hại cho xã hội. Ví dụ, một người quản lý tài giỏi nhưng tham ô sẽ gây hại cho tổ chức.

Hơn nữa, tài năng cũng phải phục vụ lợi ích chung. Nếu chỉ vì lợi ích cá nhân mà bỏ qua cộng đồng, tài năng ấy sẽ trở nên vô nghĩa. Ví dụ, một bác sĩ hay kỹ sư rời bỏ quê hương để tìm cuộc sống xa hoa ở nước ngoài sẽ không có lợi cho cộng đồng. Tài năng mà không được rèn luyện sẽ mai một theo thời gian.

Trong khi Bác đề cao đạo đức ở phần đầu, ở phần sau, Bác nhấn mạnh tầm quan trọng của tài năng. Có đức mà thiếu tài sẽ gặp khó khăn trong công việc. Nhiều công việc yêu cầu kiến thức và kỹ năng chuyên môn cao để hoàn thành tốt. Nếu thiếu tài, công việc sẽ khó đạt hiệu quả. Ngược lại, người có đức nhưng thiếu tài năng sẽ khó hoàn thành công việc tốt.

Cuối cùng, lời dạy của Bác là bài học lớn. Con người cần có cả đức và tài để trở nên toàn diện. Lời khuyên của Bác đã khuyến khích thế hệ trẻ Việt Nam phấn đấu, rèn luyện để xây dựng xã hội mới. Chúng ta nguyện làm theo lời Bác dạy, rèn luyện không ngừng từ khi còn học sinh đến khi bước vào cuộc sống.

Vào đầu thế kỷ XX, khi dân tộc ta vừa giành được độc lập và tự do, chúng ta lại phải đối mặt với những thử thách lớn như nạn đói và nạn dốt. Trong bối cảnh đó, Bác Hồ đã nhấn mạnh: 'Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.' Câu nói đơn giản nhưng sâu sắc này đã mang đến cho chúng ta những bài học quý giá về sự kết hợp giữa tài năng và đạo đức.

Tài năng là gì? Đức là gì? Tài năng thể hiện qua khả năng hoàn thành công việc hoặc sáng tạo những sản phẩm có giá trị cho xã hội. Những người có tài năng vượt trội sẽ được gọi là 'đa tài', còn những người thất bại trong mọi lĩnh vực thì gọi là 'bất tài'. Đức, ngược lại, là những phẩm chất về tâm hồn và lối sống của một người trong xã hội, như sự kiên trì, sự trọng danh dự, và lòng nhân ái. Những phẩm chất này tạo nên người có Đạo Đức Tốt, trong khi những người thiếu những phẩm chất này thường bị coi là Vô Đạo Đức. Vậy thế nào là người vô dụng?

Người vô dụng là người không đóng góp gì cho xã hội, không mang lại lợi ích cho ai và sống như đã không tồn tại. Tại sao có tài mà không có đức lại trở thành vô dụng, còn có đức mà không có tài lại gặp khó khăn trong mọi việc? Điều này bởi vì nếu một người có tài nhưng không phục vụ cho cộng đồng mà chỉ lo cho lợi ích cá nhân, thì dù tài năng của họ có xuất sắc đến đâu, họ vẫn không có giá trị. Hơn nữa, người có tài mà thiếu đạo đức sẽ có thể lạm dụng tài năng đó cho mục đích xấu, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho xã hội.

Ngược lại, người có đức nhưng thiếu tài năng sẽ gặp khó khăn trong công việc. Tài năng giúp hoàn thành công việc một cách hiệu quả và xuất sắc, trong khi đức tốt mà thiếu năng lực sẽ làm cho những ý định tốt đẹp khó trở thành hiện thực. Ví dụ, một học sinh có phẩm hạnh tốt nhưng học tập kém không thể được coi là gương mẫu. Để thực hiện tốt nhiệm vụ, cần có sự kết hợp giữa tài năng và đạo đức. Cả hai yếu tố này bổ sung cho nhau và tạo nên sự hoàn thiện.

Thực tế cho thấy nhiều thanh niên chỉ chú trọng vào việc học mà quên đi rèn luyện phẩm cách, trong khi những người được đào tạo về đạo đức nhưng thiếu tài năng cũng gặp khó khăn. Một người có tài mà không có đức sẽ dễ bị xã hội xa lánh và có thể gây hại cho cộng đồng. Ví dụ, một kỹ sư hóa học giỏi nhưng thiếu đạo đức có thể dùng kiến thức của mình vào những mục đích xấu, gây nguy hiểm cho xã hội. Tài năng mà không có đức sẽ dẫn đến sự cô lập và ruồng bỏ từ xã hội.

Ngược lại, người có đức mà thiếu tài cũng không thể hoàn thành công việc một cách hiệu quả. Một giám đốc tốt nhưng không có khả năng quản lý nhân viên sẽ không thể điều hành doanh nghiệp thành công. Tài năng và đức đều quan trọng và cần thiết để đạt được thành công trong công việc và cuộc sống.

Do đó, cần phải tránh xa những hành vi sai trái dù là nhỏ. Những việc làm trái đạo đức, dù nhỏ bé, nếu không được ngăn chặn kịp thời, sẽ trở thành thói quen xấu. Cần giữ ý chí kiên định và suy nghĩ thấu đáo trước khi hành động. Bác Hồ đã dạy chúng ta cần phải thực hiện điều đúng đắn, tránh xa điều sai trái và rèn luyện cả tài năng và đạo đức. Nếu chúng ta thực hiện được điều này, tương lai của đất nước sẽ trở nên tươi sáng hơn. Đúng như ông bà ta đã nói: 'Cái nết đánh chết cái đẹp'. Bằng cách kết hợp tài năng và đạo đức, chúng ta có thể trở thành những công dân có ích cho xã hội, đáp ứng mong đợi của cha mẹ và thầy cô, đồng thời xứng đáng với tình thương yêu của Bác Hồ.

Như vậy, sau khi giải thích câu nói của Bác Hồ, chúng ta thấy rõ ý nghĩa sâu xa và tầm quan trọng của tài và đức. Đây là một tư tưởng thâm thúy, nhấn mạnh sự cần thiết của đạo đức và tài năng trong cuộc sống. Tuổi trẻ cần phải biết quý trọng thời gian, chăm chỉ học tập và rèn luyện để trở thành những người có ích cho xã hội và đất nước.

Hồ Chí Minh, vị cha già kính yêu của dân tộc, luôn chăm sóc và lo lắng cho sự phát triển toàn diện của thế hệ trẻ đất nước. Chính vì vậy, trong một buổi gặp gỡ học sinh và sinh viên, Bác đã từng phát biểu: “Có tài mà thiếu đức thì không có ích, có đức mà thiếu tài thì làm việc gì cũng khó khăn”.

Lời dạy của Bác chứa đựng triết lý nhân sinh sâu sắc, có sức mạnh vượt thời gian và không gian, và vẫn giữ nguyên giá trị đến ngày nay. Bác đã đưa ra quan điểm rõ ràng về tài và đức. Để hiểu đúng ý nghĩa của câu nói, trước tiên chúng ta cần hiểu rõ về “tài” và “đức”. “Tài” ở đây chính là khả năng, kiến thức và sự thông minh của một người. Còn “đức” là phẩm hạnh, đạo đức và tinh thần phục vụ cộng đồng của một con người, là khả năng sống vì tập thể và hi sinh cho điều lớn lao hơn.

Với định nghĩa về tài và đức như vậy, Bác kết luận một cách chính xác rằng “Có tài mà không có đức là vô dụng, có đức mà không có tài thì công việc nào cũng khó khăn”. Một con người không chỉ cần tài năng mà còn cần có đạo đức. Hai yếu tố này cần phải hỗ trợ lẫn nhau và hoàn thiện nhau. Thiếu một trong hai thì không thể đạt được sự hoàn thiện. Tài và đức phải đồng hành cùng nhau, giống như bốn phương Đông, Tây, Nam, Bắc tạo thành bầu trời, hoặc bốn mùa xuân, hạ, thu, đông tạo thành năm tháng. Thiếu một yếu tố không thể hoàn thành toàn vẹn được.

“Có tài mà không có đức là vô dụng” có nghĩa là dù bạn có tài năng xuất sắc nhưng nếu không có đạo đức, chỉ sống vì lợi ích cá nhân thì không thể trở thành người có ích cho xã hội. Tài năng mà không được dùng cho mục đích chung sẽ trở thành vô nghĩa. Ví dụ, một người có trí thức cao nhưng sử dụng tài năng để lạm dụng quyền lực, bóc lột người khác thì tài năng đó trở nên vô dụng. Đó là sự lãng phí tài năng nếu không phục vụ cho lợi ích chung.

Còn “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó” có nghĩa là dù bạn có đức hạnh cao cả nhưng nếu thiếu kiến thức và năng lực thì công việc vẫn gặp khó khăn. Ví dụ, một giám đốc có lòng nhiệt huyết và quan tâm đến công nhân, nhưng thiếu khả năng quản lý và điều hành thì công ty sẽ gặp khó khăn. Một vị vua có đức mà không có tài thì quốc gia sẽ suy vong. Do đó, tài và đức phải là hai yếu tố bổ sung và hỗ trợ nhau để đạt được sự hoàn thiện và hiệu quả.

Trong đời sống xã hội và văn học, chúng ta thấy nhiều hình mẫu của những người có cả tài lẫn đức. Ví dụ, nhân vật trong “Lặng lẽ Sa Pa” của Nguyễn Thành Long là một thanh niên từ bỏ cuộc sống cá nhân để cống hiến cho công việc khí tượng thủy văn. Hay như Hồ Chí Minh, vị Cha già của dân tộc, là biểu tượng của sự kết hợp hoàn hảo giữa tài và đức. Bác đã dùng tài năng để lãnh đạo cách mạng và đạo đức để phục vụ dân tộc. Những lời thơ của Tố Hữu về Bác thể hiện sự tôn vinh đối với Bác:

“Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta

Thương cuộc đời chung, thương cỏ hoa

Chỉ biết quên mình cho hết thảy

Như dòng sông đỏ nặng phù sa”.

Lời dạy của Bác vẫn còn nguyên giá trị, nhắc nhở chúng ta rằng để hoàn thiện bản thân, cần phải có cả tài năng và đạo đức. Những người có đủ tài và đức sẽ giúp xã hội phát triển và đất nước mạnh mẽ hơn.

Người xưa thường coi chữ nhân là nền tảng cơ bản của con người, và chữ đức luôn được đặt lên hàng đầu. Nhưng trong xã hội hiện đại, chữ tài lại trở nên rất quan trọng, thậm chí đôi khi được coi trọng hơn hết thảy. Vậy nguyên nhân của hiện tượng này là gì? Câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể giải thích rõ ràng: “Có đức mà không có tài thì việc gì cũng khó” và “Có tài mà không có đức thì không có ích”.

Trước tiên, hãy khám phá câu nói “Có đức mà không có tài thì việc gì cũng khó”. Trong câu này, Bác nhấn mạnh giá trị của chữ đức. Đức là phẩm hạnh, nhân cách và đạo đức của con người. Những người có đức sống một cuộc đời thanh cao, cao thượng và luôn đặt lợi ích của người khác lên trên bản thân. Họ sống trung thực, nhân nghĩa và luôn giữ vững lương tâm. Một cuộc sống có đức là cuộc sống thanh bình và đẹp đẽ. Nhưng chữ đức có thực sự đủ để thành công không?

Thực tế là, dù có đức nhưng thiếu tài thì công việc vẫn gặp khó khăn. Những người có phẩm hạnh cao thường muốn giúp đỡ người khác hết sức mình. Tuy nhiên, nếu không có khả năng, sự giúp đỡ của họ có thể trở nên kém hiệu quả. Họ có thể gặp khó khăn và không đạt được kết quả mong muốn. Như vậy, dù có tấm lòng tốt nhưng nếu thiếu khả năng, mọi nỗ lực có thể trở thành vô ích.

Ngược lại, Bác cũng nhấn mạnh rằng “Có tài mà không có đức là người vô dụng”. Tài ở đây là trí tuệ và khả năng vượt trội. Những người này có năng lực đặc biệt và có thể thực hiện những việc mà người khác không làm được. Ví dụ như Newton hay Einstein là những người có tài năng đặc biệt. Tài năng của họ giúp họ giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả. Nhưng tài năng mà thiếu đạo đức sẽ trở thành vô ích. Những người này có thể dùng tài năng để làm hại người khác hoặc phục vụ lợi ích cá nhân mà quên đi trách nhiệm với cộng đồng. Xã hội không thể phát triển nếu thiếu người có đức. Ví dụ như những kẻ phản quốc có tài nhưng lại dùng tài năng vào việc xấu, là một sự thất vọng lớn.

Cuối cùng, con người cần phải cân bằng cả tài và đức. Chỉ khi có cả hai yếu tố này, chúng ta mới có thể trở thành người có ích cho xã hội. Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, là tấm gương sáng về sự kết hợp hoàn hảo giữa tài và đức. Bác đã dùng trí tuệ để dẫn dắt cách mạng và đạo đức để phục vụ nhân dân, chứng minh châm ngôn của mình. Mỗi chúng ta cần tu dưỡng cả đạo đức và trí tuệ để trở thành người có ích cho xã hội.

Trong quá trình học tập, hãy chú trọng rèn luyện đạo đức và phát triển trí tuệ để có thể góp phần vào sự phát triển của xã hội.

Chữ đức và tài luôn cần được cân bằng để cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn. Vì thế, người xưa thường nhấn mạnh: 'Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó/ Có tài mà không có đức là kẻ vô dụng'.

Câu nói với hai phần bổ sung cho nhau khẳng định rằng chúng ta nên đặt chữ 'đức' lên hàng đầu trước khi đến chữ 'tài'. Bởi khi ta có đức mà thiếu tài, dù công việc có khó khăn nhưng ít nhất ta vẫn giữ được phẩm giá và đạo đức. Ngược lại, nếu có tài nhưng thiếu đức, con người dễ bị lôi kéo vào những cám dỗ xấu xa, không thể thành công và cuối cùng trở thành kẻ bị xã hội ruồng bỏ.

'Đức' là đạo đức và phẩm hạnh mà mỗi người từ khi còn nhỏ đến khi trưởng thành luôn được giáo dục và giữ gìn. Người có đức hành động theo lương tâm, không bị lạc lối hay bị dẫn dắt bởi điều xấu. Họ có cuộc sống thanh thản và hạnh phúc hơn, dù không có tài năng vượt trội. Đôi khi, sự nỗ lực và tâm huyết sẽ giúp họ đạt được thành công. Ngược lại, người tài năng mà thiếu đức luôn tìm cách đạt mục tiêu bằng mọi giá, có thể làm tổn thương người khác. Dù đạt được thành công, họ sẽ phải gánh chịu sự khổ đau tinh thần, dẫn đến hủy hoại bản thân và trở thành kẻ vô dụng.

Để trở thành người có ích cho xã hội, trước tiên chúng ta cần tu dưỡng đạo đức, dùng nó làm nền tảng để phát triển khả năng. Luôn hướng đến điều tốt đẹp và tránh tham lam. Sau đó, cải thiện khả năng tư duy thông qua nỗ lực và rèn luyện liên tục. Với đạo đức tốt và ý chí mạnh mẽ, mọi mục tiêu đều có thể đạt được. Trong xã hội hiện nay, nhiều người có tài nhưng dùng nó cho mục đích xấu và đáng bị pháp luật xử lý. Ngược lại, những người có đạo đức và ý chí vươn lên một cách chính trực cần phải duy trì và phát triển tài năng. Khi có cả đức và tài, chúng ta sẽ thành công và làm được những điều mình mong muốn.

Cuối cùng, để thực hiện những mục tiêu lớn lao, con người phải không ngừng trau dồi phẩm chất và tài năng để trở thành người tốt đẹp hơn.

Hồ Chủ Tịch đã từng dạy thanh niên một chân lý quan trọng: 'Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó/ Có tài mà không có đức là kẻ vô dụng'. Câu nói này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của Người về giá trị của đạo đức và tài năng.

Câu nói này đề cập đến hai khái niệm quan trọng: 'đức' và 'tài'. Đức ở đây ám chỉ đạo đức và nhân cách của con người, còn tài là tài năng và khả năng. Đây là hai yếu tố căn bản tạo nên giá trị của mỗi người, vì cả đức lẫn tài đều không phải là những phẩm chất bẩm sinh mà phải được rèn luyện và tu dưỡng qua thời gian. Bác Hồ chỉ rõ rằng, 'người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó' tức là dù có đạo đức tốt nhưng thiếu tài năng sẽ gặp khó khăn trong công việc. Ngược lại, 'có tài mà không có đức là kẻ vô dụng' nghĩa là người có tài nhưng thiếu đạo đức thì tài năng đó sẽ trở nên vô nghĩa, và họ sẽ bị xã hội coi thường. Câu nói này giúp chúng ta nhận thức được sự cần thiết của việc cân bằng giữa đức và tài.

Để sống một cuộc đời có ý nghĩa, con người không chỉ tồn tại mà còn phải xứng đáng với danh hiệu “Người”, điều này bao gồm việc có nhân cách tốt đẹp và đạo đức. Đạo đức bao gồm việc hành thiện, tu dưỡng và cư xử đúng mực với mọi người, biết tránh xa những hành động xấu. Đạo đức là nền tảng của một lối sống đẹp và mang lại giá trị tích cực cho xã hội. Tài năng, hay khả năng trong một lĩnh vực nào đó, cũng rất quan trọng. Nó giúp con người hoàn thành nhiệm vụ và gánh vác trách nhiệm lớn hơn. Tài năng là yếu tố cần thiết để thành công trong cuộc sống.

Câu hỏi đặt ra là: Đâu là yếu tố quan trọng hơn, đức hay tài? Như Bác đã nói: “Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Một người có đạo đức nhưng thiếu tài năng vẫn có thể gặp khó khăn trong một số công việc. Còn “Có tài mà không có đức là kẻ vô dụng”, một người dù có tài năng đến đâu mà không có đạo đức thì tài năng đó cũng trở nên vô ích và có thể gây hại. Do đó, đức quan trọng hơn tài. Một người có đức dù thiếu tài năng vẫn được quý trọng, trong khi một người chỉ có tài mà thiếu đức sẽ không được đánh giá cao. Vì vậy, trước khi trở thành người tài giỏi, chúng ta nên phấn đấu trở thành người có đức, để khi đạt được tài năng, nó sẽ thật sự có giá trị.

'Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó/ Có tài mà không có đức là kẻ vô dụng'. Hãy nỗ lực để vừa có đức, vừa có tài, để trở thành người có ích cho xã hội và niềm tự hào của gia đình.