10 Bài văn xuất sắc nhất về hình ảnh vầng trăng trong bài thơ 'Ánh trăng' của Nguyễn Duy (lớp 9)

Vầng trăng luôn là hình ảnh quen thuộc trong thơ ca của nhiều thế hệ thi sĩ. Trong khi “Tĩnh dạ tứ” của Lí Bạch diễn tả vẻ đẹp của đêm trăng và nỗi nhớ quê hương, “Vọng nguyệt” của Hồ Chí Minh thể hiện tinh thần lạc quan và tình yêu thiên nhiên, thì bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy lại mang đến một triết lý sâu sắc về vầng trăng.

Nguyễn Duy thường khai thác cái hồn của ca dao, dân ca Việt Nam trong thơ của mình. “Ánh trăng” là một ví dụ tiêu biểu, nơi vầng trăng không chỉ là bạn tri kỉ mà còn là biểu tượng của sự thức tỉnh. Mở đầu bài thơ, vầng trăng hiện lên từ ký ức tuổi thơ và những năm tháng chiến tranh:

“Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ”

Hình ảnh vầng trăng gắn liền với những kỷ niệm tuổi thơ tươi đẹp, là chứng nhân của một cuộc đời đầy trải nghiệm. Tuy nhiên, khi trưởng thành, vầng trăng tiếp tục đồng hành cùng người lính, trở thành người bạn thân thiết trong những tháng ngày chiến đấu gian khổ. Trong khổ thơ thứ hai, vầng trăng trở thành ký ức khó quên:

“Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa”

Nhưng khi trở về thành phố, ánh sáng điện và cửa kính khiến người lính dần quên đi vầng trăng:

“Từ hồi về thành phố
quen ánh điện, cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường”

Sự thay đổi trong cuộc sống vật chất đã làm mờ nhạt những giá trị tinh thần, và vầng trăng trở nên như người lạ. Tuy nhiên, khi đèn điện tắt, vầng trăng lại hiện lên như một sự nhắc nhở:

“Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn – đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn”

Vầng trăng, với sự kiên nhẫn và bao dung, đã chờ đợi để được chào đón lại. Cuối cùng, trong ánh trăng tròn vành vạnh, người lính nhận ra giá trị của những gì đã bị lãng quên:

“Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng”

Vầng trăng không chỉ là một hình ảnh mà còn là một tấm gương phản chiếu tâm hồn con người. Bài thơ nhấn mạnh rằng dù cuộc sống có thay đổi, những giá trị tinh thần và tình cảm sâu sắc vẫn luôn tồn tại, chờ đợi chúng ta nhận ra và trân trọng.

Ánh trăng có thể được coi là sự tinh túy của vẻ đẹp, làm say đắm lòng thi sĩ bằng ánh sáng dịu dàng và huyền bí. Trăng như người bạn lâu năm, luôn đồng hành và mang đến niềm vui cho những người yêu thơ, nó như một nguồn sáng làm sáng tỏ tâm hồn thi nhân. Vì vậy, ánh trăng luôn là nguồn cảm hứng cho nhiều nhà thơ, những người đã khám phá và diễn đạt vẻ đẹp của trăng qua những tác phẩm của mình.

Ánh trăng đã trở thành một biểu tượng vĩnh cửu trong thơ ca, hiện diện trong các tác phẩm như “Đoàn thuyền đánh cá” của Huy Cận, “Đồng chí” của Chính Hữu và “Ánh trăng” của Nguyễn Duy. Những bài thơ này đều ca ngợi vẻ đẹp và sự hiện diện của ánh trăng.

Trong kho tàng thơ ca dân tộc, hình ảnh ánh trăng xuất hiện với nhiều ý nghĩa khác nhau, từ sự đồng hành trong gian khổ đến vẻ đẹp lãng mạn của cuộc sống. Đọc “Đồng chí” của Chính Hữu, ta thấy ánh trăng như người đồng đội chia sẻ mọi thử thách trong chiến tranh. Trong đêm đông giá lạnh của chiến khu, ánh trăng không chỉ làm giảm bớt cái lạnh mà còn trở thành người bạn đồng hành đáng tin cậy. Hình ảnh trăng trên đầu súng trong bài thơ phản ánh sự hòa quyện giữa chiến đấu và tình bạn, giữa thực tại và mơ mộng.

Bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu cho thấy sự kết hợp tinh tế giữa hiện thực và lãng mạn, với hình ảnh ánh trăng hòa quyện vào bức tranh cuộc sống của các chiến sĩ. Sự kết hợp này làm nổi bật vẻ đẹp và tình cảm của thời chiến, làm cho ánh trăng trở thành một phần quan trọng trong những câu thơ của nhà thơ.

Huy Cận, trong bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”, đã khám phá ánh trăng từ một góc nhìn khác, gắn liền với công việc lao động và niềm vui trong cuộc sống. Trăng không chỉ là một người bạn mà còn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của ngư dân, làm sáng tỏ mọi hoạt động trên biển. Huy Cận đã sử dụng hình ảnh ánh trăng để tạo ra một không khí lạc quan và thơ mộng, phản ánh sự hòa quyện giữa con người và thiên nhiên.

Nguyễn Duy trong bài thơ “Ánh trăng” lại đi sâu vào việc khám phá ánh trăng như một biểu tượng của quá khứ và ký ức. Trăng trong bài thơ không chỉ là nguồn sáng mà còn là gợi nhắc về những kỷ niệm đã qua, về sự quên lãng và sự thức tỉnh tâm hồn. Ánh trăng trong bài thơ của Nguyễn Duy trở thành một phần của sự tự vấn và sự cảm nhận sâu sắc về quá khứ và tình người.

Qua ba tác phẩm, ta thấy rằng ánh trăng không chỉ là một hình ảnh nghệ thuật mà còn là biểu tượng của sự bền bỉ, tình nghĩa và sự kết nối giữa con người với thiên nhiên. Dù trong hoàn cảnh nào, ánh trăng luôn là người bạn tri kỷ, đồng hành cùng con người qua mọi thử thách và niềm vui. Đây là một bài học quý giá không chỉ cho thế hệ đã trải qua chiến tranh mà còn cho các thế hệ sau này.

Bài thơ “Ánh trăng” của Nguyễn Duy là một tác phẩm đặc sắc, chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa về tâm trạng và ký ức. Trong bài thơ này, ánh trăng được sử dụng như một biểu tượng sâu sắc cho những kỷ niệm và tình cảm từ quá khứ.

Hình ảnh vầng trăng, dù là một phần của thiên nhiên, lại được nhà thơ Nguyễn Duy khéo léo dùng làm ẩn dụ cho những ký ức và tình cảm chân thành từ thời xa xưa. Trăng gợi nhắc về thời kỳ con người sống hòa mình với thiên nhiên, giản dị và không bị xáo trộn bởi những lo toan vụn vặt. Cuộc sống lúc đó thật sự trong sáng và thanh thoát, giống như một con sông hoặc ngọn cỏ xanh tươi.

Khi chiến tranh kết thúc và xã hội thay đổi với những tiện nghi hiện đại như cửa kính và đèn điện, con người dần bị cuốn vào những lo lắng cá nhân nhỏ nhặt. Lối sống này khiến chúng ta dần quên đi những ngày tháng đã qua và những ký ức quý giá từng được trân trọng.

Ánh trăng trở thành biểu tượng cho quá khứ đầy nghĩa tình và những cảm xúc mộc mạc nhưng chân thành. Dù cuộc sống hiện tại có thể khiến ta quên đi quá khứ, ánh trăng vẫn không thay đổi, vẫn đẹp và tròn đầy, nhắc nhở chúng ta về những điều đã bị lãng quên. Nó làm cho những ai đã vô tình quên đi quá khứ phải dừng lại và tự nhìn nhận lại chính mình.

Bài thơ của Nguyễn Duy không chỉ đơn thuần là những cảm xúc cá nhân, mà còn chứa đựng những triết lý sâu sắc về cuộc sống và cách mà con người nên đối mặt với quá khứ. Từ đó, tác giả gửi gắm thông điệp về việc sống có trách nhiệm và trân trọng những giá trị đã qua.

Ánh trăng từ lâu đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận trong thi ca và nghệ thuật. Trong ca dao xưa, trăng là chứng nhân cho những lời hò hẹn và tâm tình của đôi lứa yêu nhau. Lí Bạch trong 'Tĩnh dạ tứ' đã để ánh trăng gợi nhớ về quê hương. Còn trong bài thơ 'Ánh trăng' của Nguyễn Duy, ánh trăng trở thành biểu tượng cho triết lý 'uống nước nhớ nguồn' và ân nghĩa thủy chung. Bài thơ được viết năm 1978, sau ba năm hòa bình, phản ánh tâm trạng của nhà thơ trước sự lãng quên của cuộc sống hiện đại.

Nguyễn Duy thuộc thế hệ nhà thơ chiến sĩ, những người đã chứng kiến gian khổ và hi sinh trong chiến tranh. Sau hòa bình, khi sống trong tiện nghi hiện đại, người ta dễ quên đi những kỷ niệm và nghĩa tình xưa. 'Ánh trăng' ra đời như một lời nhắc nhở về sự thay đổi và sự lãng quên. Ánh trăng trong bài thơ được nhân hóa thành bạn tri kỷ, biểu tượng cho vẻ đẹp thiên nhiên và phẩm chất cao quý của con người. Trăng hiện lên qua ba tầng nghĩa: tri kỷ, nghĩa tình và thức tỉnh.

Vầng trăng, được nhân hóa thành người bạn tri kỷ, gắn bó từ thời thơ ấu đến chiến tranh. Trăng cùng người chia sẻ mọi vui buồn, trở thành chứng nhân cho cuộc sống giản dị và hòa quyện với thiên nhiên. Trăng là hình ảnh của tình nghĩa không bao giờ phai mờ. Tuy nhiên, khi trở về thành phố hiện đại, ánh trăng dường như bị lãng quên, trở thành người dưng qua đường.

Sự xuất hiện đột ngột của ánh trăng khi mất điện làm dấy lên những kỷ niệm xưa và xúc động. Trăng vẫn vẹn nguyên, chứng tỏ sự tròn đầy và thủy chung bất biến, mặc dù lòng người đã đổi thay. Ánh trăng trở thành tấm gương phản chiếu những giá trị đạo đức và nhắc nhở con người về sự lãng quên. Đó là một bài học sâu sắc về lòng biết ơn và sự trân trọng những giá trị bền vững trong cuộc sống.

Cuối cùng, ánh trăng là tấm gương giúp con người nhìn lại bản thân và đối diện với quá khứ. Bài thơ không chỉ dành cho những người lính mà còn cho tất cả mọi người, khuyến khích chúng ta nhìn nhận lại chính mình và những giá trị quan trọng trong cuộc sống.

Trăng đã từ lâu trở thành một chủ đề quen thuộc trong thi ca Việt Nam, là nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều nhà thơ trẻ. Trăng không chỉ là một người bạn đồng hành mà còn là người bạn tri kỷ trong những lúc cô đơn. Trong thơ Nguyễn Duy, hình ảnh “ánh trăng” giữ vai trò quan trọng trong việc thể hiện ý nghĩa tác phẩm.

Trăng hiện lên như một thực thể sống động, mang một cá tính rõ nét với những cảm xúc như chờ đợi, vui vẻ, hay buồn bã khi xa cách. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh “ánh trăng”, gợi nhớ về ký ức tuổi thơ và những năm tháng chiến tranh.

Hồi nhỏ sống với đồng 
với sông rồi với bể        
hồi chiến tranh ở rừng   
vầng trăng thành tri kỷ. 

Hình ảnh vầng trăng trải dài qua không gian tuổi thơ yên bình, khái quát về sự gắn bó và liên kết trong cuộc sống con người. Những kỷ niệm của thời thơ ấu gắn liền với cánh đồng, sông, bể và vầng trăng. Khi vào chiến trường, ánh trăng trở thành bạn đồng hành của người lính, chia sẻ nỗi đau và gian khổ. Trăng là người bạn trung thành, luôn hiện diện dưới mọi hoàn cảnh, giúp người lính vơi đi nỗi cô đơn và nhớ nhà.

Ở khổ thơ thứ hai, vầng trăng không còn là trăng tự nhiên mà là tình cảm sâu sắc giữa trăng và con người – “cái vầng trăng tình nghĩa”. Trong những năm tháng chiến tranh, khi mọi thứ xung quanh đều khắc nghiệt, trăng là bạn tâm sự, chia sẻ những khó khăn. Tuy nhiên, khi chiến tranh kết thúc, người lính trở về thành phố, vầng trăng dường như trở thành người lạ:

Từ hồi về thành phố            
quen ánh điện cửa gương    
vầng trăng đi qua ngõ          
như người dưng qua đường. 

Thời gian trôi qua cuốn đi nhiều kỷ niệm đẹp, khiến người lính quên lãng người bạn tri kỷ. Vầng trăng giờ đây đi qua ngõ như người lạ. Phép nhân hóa khiến người đọc cảm thấy xúc động trước sự quên lãng của con người đối với quá khứ. Con người dễ quên đi những giá trị tinh thần khi sống trong vật chất đầy đủ. Nhưng khi một tình huống bất ngờ xảy ra:

Thình lình đèn điện tắt   
phòng buyn-đinh tối om 
vội bật tung cửa sổ         
đột ngột vầng trăng tròn. 

Khi thành phố chìm trong bóng tối, chỉ có “ánh trăng” vẫn sáng. Ánh sáng ấy giúp người lính nhận ra người bạn tri kỷ năm xưa. Vầng trăng, dù im lặng, vẫn bao dung, không oán trách. Vầng trăng làm người lính cảm thấy hối lỗi, như một tấm gương để tự nhìn nhận lại mình:

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình        
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình.   

Vầng trăng luôn tròn đầy, dù trải qua bao thăng trầm. Sự im lặng của trăng giúp con người nhận ra những giá trị tinh thần và nhắc nhở về quá khứ. Trăng vừa là hình ảnh thực, vừa là biểu tượng của tình người giản dị và lương tâm. Vầng trăng của Nguyễn Duy không chỉ kế thừa mà còn làm phong phú thêm ý nghĩa biểu tượng trong thi ca, khơi gợi sự suy ngẫm sâu sắc về cách sống và làm người.

Nguyễn Duy, một nhà thơ quân đội nổi bật trước cuộc kháng chiến chống Mỹ, mang đến cho chúng ta những vần thơ đậm triết lý và sâu lắng, đầy nỗi trăn trở và suy tư. Bài thơ 'Ánh trăng' được viết năm 1978, ba năm sau khi chiến tranh kết thúc, phản ánh sự gặp gỡ bất ngờ giữa con người và vầng trăng, như một lời nhắc nhở về những tháng ngày gian lao của người lính và mối liên hệ sâu sắc với thiên nhiên và tổ quốc. Vầng trăng, trong bài thơ, là biểu tượng đa nghĩa, không chỉ là hình ảnh của cái đẹp và thiên nhiên thuần khiết trong thi ca trung đại, mà còn là người bạn đồng hành trong những năm tháng chiến đấu.

Trong thơ kháng chiến, vầng trăng gắn bó với các nhân vật chiến sĩ, từ việc canh gác trong bài thơ 'Đồng chí' đến việc soi sáng đường hành quân trong 'Việt Bắc' của Tố Hữu, và chia sẻ tâm tình trong thơ Hồ Chí Minh. Vầng trăng luôn hiện diện, thể hiện tình bạn chân thành và sự chung thủy không thay đổi. Trong 'Ánh trăng', vầng trăng tiếp tục là hình ảnh của thiên nhiên hồn nhiên, người bạn tri kỷ trong những ngày thơ ấu và thời gian chiến đấu.

Ngày thơ ấu, dù sống trong điều kiện khó khăn, con người luôn có sự gần gũi với thiên nhiên, với vầng trăng và cây cỏ. Khi kháng chiến, vầng trăng vẫn là người bạn đồng hành trong hành trình gian lao:

“Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với biển
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ”

Trong ký ức hồi tưởng, vầng trăng hiện lên như một phần của cuộc sống giản dị, vô tư, và tình cảm gắn bó bền chặt với vầng trăng như một tri kỷ. Trăng là bạn chia sẻ mọi vui buồn, đồng cam cộng khổ và xoa dịu những đau thương. Sự gắn bó với vầng trăng là sự khẳng định về tình nghĩa sâu sắc, đến mức mà:

“ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa”.

Khi người lính trở về thành phố, từ bỏ núi rừng để sống trong một không gian đô thị hiện đại, mọi thứ bắt đầu thay đổi:

“Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường”

Việc chuyển đổi không gian sống và điều kiện sống đã khiến con người quên đi vầng trăng, thay vào đó là sự mê mải với ánh điện và cửa gương. Vầng trăng, từ bạn tri kỷ, giờ đây trở thành một hình ảnh xa lạ, khiến người ta cảm thấy đau lòng vì sự thay đổi này. Những câu thơ lạnh lùng, nhức nhối miêu tả sự bội bạc, và những câu hỏi như “Thuyền về có nhớ bến chăng?” từ ca dao và thơ Tố Hữu diễn tả sự lo lắng về việc con người có còn nhớ đến quá khứ và những gì đã qua.

Bài thơ nhấn mạnh rằng giá trị của quá khứ không thay đổi, dù con người có thể quên lãng. Vầng trăng tiếp tục tồn tại, không bị ảnh hưởng bởi sự vô tình của con người:

“Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình”.

Trăng không thay đổi, không bị ảnh hưởng bởi sự quên lãng của con người, mà chỉ làm cho chúng ta giật mình khi nhận ra sự thay đổi của chính mình. Bài thơ là một lời nhắc nhở về sự trân trọng quá khứ và giá trị truyền thống, về việc không để những giá trị vật chất điều khiển cuộc sống của mình. Vầng trăng, với vẻ đẹp và sự bền bỉ của nó, luôn là một biểu tượng của quá khứ đẹp đẽ và đầy tình nghĩa, nhắc nhở chúng ta về lòng trung thành và sự trân trọng đối với những điều tốt đẹp đã qua.

Nguyễn Duy, nhà thơ trưởng thành từ cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đã chứng tỏ sự kiên cường và tinh thần sáng tạo trong thơ ca của mình. Trước thời kỳ đổi mới, ông chủ yếu viết về chiến tranh với phong cách sử thi, nhưng sau đó, ông mạnh dạn phê phán những vấn đề xã hội đương thời. Bài thơ 'Ánh trăng' (1978) là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ của ông sau đổi mới. Đọc bài thơ, độc giả sẽ bị cuốn hút bởi hình ảnh vầng trăng đầy ý nghĩa, gợi mở nhiều suy ngẫm.

Trong hai khổ thơ đầu, Nguyễn Duy khắc họa hình ảnh vầng trăng trong ký ức. Những kỷ niệm đẹp và sự gắn bó giữa con người và vầng trăng được tái hiện rõ nét trong khổ thơ mở đầu.

Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỉ

Các câu thơ ngắn với giọng điệu tâm tình và biện pháp liệt kê 'đồng', 'sông', 'bể' cùng điệp ngữ 'với' nhấn mạnh sự gắn bó bền chặt giữa con người và thiên nhiên. Hình ảnh 'hồi chiến tranh' ở rừng gợi lên những năm tháng khó khăn, gian khổ, trong đó vầng trăng trở thành người bạn tri kỉ, luôn đồng hành và chia sẻ mọi nỗi niềm. Trong khổ thơ tiếp theo, tác giả tập trung làm nổi bật vẻ đẹp của vầng trăng 'tình nghĩa'.

Trần trụi với thiên nhiên
hồn nhiên như cây cỏ
ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa

Sử dụng hình ảnh so sánh và ẩn dụ 'trần trụi với thiên nhiên', 'hồn nhiên như cây cỏ', Nguyễn Duy gợi lên vẻ đẹp giản dị, trong sáng của vầng trăng và có thể là sự mộc mạc, chân thành trong tâm hồn con người. Vầng trăng hiện lên như một phần của quá khứ, với những ký ức ấm áp và nghĩa tình, luôn đồng hành trong những tháng ngày khó khăn. Tuy nhiên, sự thay đổi hoàn cảnh đã làm tình cảm con người với vầng trăng trở nên xa lạ.

Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường

Tác giả khéo léo tạo sự đối lập giữa cuộc sống đô thị hiện đại và quá khứ với hình ảnh vầng trăng trở thành người dưng. Sự thay đổi hoàn cảnh đã làm cho con người lãng quên vầng trăng, mặc dù nó vẫn tồn tại. Hình ảnh 'vầng trăng đi qua ngõ/ như người dưng qua đường' thể hiện rõ sự thay đổi trong tình cảm con người.

Trong cuộc sống hiện đại, tưởng chừng như không còn cơ hội gặp lại vầng trăng, nhưng tác giả đã tạo ra một tình huống bất ngờ để tái hiện cuộc gặp gỡ ý nghĩa.

Thình lình đèn điện tắt
phòng buyn-đinh tối om
vội bật tung cửa sổ
đột ngột vầng trăng tròn

Hình ảnh 'vầng trăng tròn' đột ngột xuất hiện trong căn phòng tối đã khiến con người nhận ra sự hiện diện của vầng trăng, vẫn luôn gắn bó dù đôi khi bị lãng quên. Tình huống bất ngờ này đã mở ra những cảm xúc và triết lý sâu sắc trong lòng nhân vật trữ tình.

Ngửa mặt lên nhìn mặt
có cái gì rưng rưng
như là đồng là bể
như là sông là rừng

Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình

Cuộc gặp gỡ im lặng, chỉ qua việc 'ngửa mặt lên nhìn mặt' đã khiến cảm xúc dâng trào, lòng người 'rưng rưng'. Hình ảnh 'trăng cứ tròn vành vạnh' không chỉ diễn tả sự tròn đầy của vầng trăng mà còn tượng trưng cho vẻ đẹp nghĩa tình của quá khứ. Nghệ thuật nhân hóa 'ánh trăng im phăng phắc' gợi sự im lặng nghiêm khắc nhưng đầy bao dung, khiến con người phải 'giật mình' thức tỉnh.

Tóm lại, hình ảnh vầng trăng trong bài thơ không chỉ là thiên nhiên mà còn là biểu tượng của quá khứ nghĩa tình, mang đến những bài học sâu sắc và giá trị.

Vầng trăng, với vẻ đẹp giản dị và quen thuộc, đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm thơ ca bay bổng. Trong khi Chính Hữu vẽ nên bức tranh lãng mạn với hình ảnh 'Đầu súng trăng treo', thì 'Ánh trăng' của Nguyễn Duy lại mang một thông điệp triết lý sâu sắc về đạo lý 'Uống nước nhớ nguồn'. Đối với nhà thơ, vầng trăng là tri kỷ, là tình nghĩa, và đặc biệt là hình ảnh đánh thức tâm hồn con người.

Đối với nhiều người, vầng trăng có thể chỉ là một phần bình thường của thiên nhiên, nhưng với Nguyễn Duy, nó là hình ảnh của quê hương, là người bạn tri âm, tri kỷ, là quá khứ đầy nghĩa tình và là quan tòa lương tâm trong sâu thẳm tâm hồn.

'Hồi nhỏ sống với đồng
với sông rồi với bể
hồi chiến tranh ở rừng
vầng trăng thành tri kỷ'.

Tuổi thơ của tác giả gắn bó với vầng trăng và các hình ảnh quen thuộc như 'đồng', 'sông', và 'bể'. Khi bước vào chiến tranh, vầng trăng trở thành bạn đồng hành của người lính, chia sẻ mọi khó khăn trong cuộc chiến. Tình bạn này thật cao quý và sâu sắc, như là:

'Ngỡ không bao giờ quên
cái vầng trăng tình nghĩa'

Nhưng khi thời gian trôi qua, người lính đã rời xa quê hương để đến thành phố hiện đại với nhiều tiện nghi:

'Từ hồi về thành phố
quen ánh điện cửa gương
vầng trăng đi qua ngõ
như người dưng qua đường'.

Những ký ức về vầng trăng và cuộc chiến đã trở thành quá khứ, người lính đã vô tình lãng quên bạn tri kỷ. Tuy nhiên, khi đèn điện tắt, vầng trăng lại bất ngờ hiện ra, đối mặt với người lính, khiến anh phải giật mình:

'Trăng cứ tròn vành vạnh
kể chi người vô tình
ánh trăng im phăng phắc
đủ cho ta giật mình'.

Vầng trăng hiện lên với vẻ tròn đầy, đầy nghĩa tình, mặc dù con người đã lãng quên. Sự im lặng của ánh trăng là một sự khoan dung, không trách móc nhưng đủ để làm con người phải thức tỉnh. Vầng trăng như một quan tòa lương tâm, đánh thức lương tri của người lính sau một thời gian dài mê mụi.

Với chỉ một hình ảnh vầng trăng, Nguyễn Duy đã truyền tải nhiều thông điệp sâu sắc. 'Ánh trăng' không chỉ là biểu tượng của quê hương và tình nghĩa, mà còn là lời nhắc nhở về lương tâm và cơ hội sửa chữa sai lầm. Vầng trăng vẫn sáng mãi, dẫn đường cho con người hướng tới tương lai tươi đẹp với đạo lý thủy chung và nghĩa tình.