10 Bài Viết Phân Tích Đặc Sắc Về Bài Thơ 'Lượm' Của Tố Hữu (Ngữ Văn 6 - SGK Cánh Diều)

Tố Hữu là nhà thơ tiên phong trong nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Tác phẩm của ông thường xoay quanh hình ảnh quần chúng lao động từ mọi tầng lớp và lứa tuổi, trong đó có không ít bài thơ về những em bé ngây thơ nhưng dũng cảm. 'Lượm' là một ví dụ điển hình.

Bài thơ kể về chú bé Lượm, một người đưa thư dũng cảm và ngây thơ. Mở đầu tác phẩm là cuộc gặp tình cờ giữa chiến sĩ và Lượm: “Tình cờ chú cháu/Gặp nhau Hàng Bè”. Lượm hiện lên qua con mắt người chiến sĩ với sự hồn nhiên, yêu đời, từ dáng vẻ đến cử chỉ. Tố Hữu dùng nhiều từ láy tạo hình để miêu tả chú bé: loắt choắt, chân thoăn thoắt, đầu nghênh nghênh, cùng đôi má đỏ bồ quân và mắt híp lại sau nụ cười rạng rỡ. Trang phục của Lượm giản dị với “cái xắc xinh xinh” đựng giấy tờ và chiếc “ca lô đội lệch” tinh nghịch. Sự đáng yêu của em được so sánh với “con chim chích/Nhảy trên đường vàng”.

Hình ảnh chim chích được dùng để so sánh với Lượm, thể hiện sự ngây thơ và yêu đời của chú bé, đồng thời cho thấy sự yêu mến của tác giả. Tố Hữu nhấn mạnh sự ngây thơ của Lượm qua lời nói chân thật: “Cháu đi liên lạc/Vui lắm chú à/Ở đồn Mang Cá/Thích hơn ở nhà”. Niềm vui của Lượm là niềm vui cống hiến cho cách mạng, phản ánh tinh thần của thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Pháp. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi này bộc lộ rõ nét tính cách của Lượm: tinh nghịch, hồn nhiên và nhiệt huyết với cách mạng.

Những dòng hồi tưởng trở nên nghẹn ngào khi nghe tin Lượm hi sinh: “Đến ngày tháng sáu/Chợt nghe tin nhà”. Câu thơ diễn tả nỗi đau xót của tác giả trước sự ra đi của Lượm, với câu thơ đặc biệt: “Ra thế/Lượm ơi!...” thể hiện sự bàng hoàng, không tin vào sự thật. Sau phút nghẹn ngào, Tố Hữu viết về sự hy sinh anh dũng của Lượm, một chú bé gan góc, di chuyển qua mặt trận đầy nguy hiểm với tinh thần trách nhiệm cao: “Vụt qua mặt trận/Đạn bay vèo vèo/Thư đề thượng khẩn/Sợ chi hiểm nghèo?”. Lượm không sợ hãi trước nguy hiểm, luôn dũng cảm và trách nhiệm.

Nỗi đau được nhân lên gấp bội khi Tố Hữu miêu tả sự hi sinh của Lượm: “Bỗng lòe chớp đỏ/Thôi rồi Lượm ơi!/Chú đồng chí nhỏ/Một dòng máu tươi!”. Tác giả dùng hai câu cảm thán để thể hiện sự đau đớn tột cùng: “Thôi rồi, Lượm ơi!”. Lượm, một đứa bé ngây thơ và dũng cảm, đã hi sinh quá sớm. Dù đã ra đi, tinh thần và tình yêu nước của Lượm vẫn sống mãi trong lòng mọi người.

Hai khổ thơ cuối không bi thương mà tái hiện hình ảnh Lượm với sự hồn nhiên, tinh nghịch. Mặc dù đã hy sinh, tinh thần anh dũng và sự ngây thơ của em sẽ luôn được nhớ đến. Bài thơ sử dụng thể thơ bốn chữ với từ láy và ngôn ngữ phù hợp để thể hiện tính cách và ngoại hình của nhân vật. Tố Hữu cũng linh hoạt thay đổi cách xưng hô để thể hiện nhiều cung bậc cảm xúc. Sự kết hợp hài hòa giữa nhịp điệu và ngôn ngữ đã tạo nên thành công cho tác phẩm, vẽ nên chân dung của Lượm hồn nhiên, kiên cường và anh dũng.

Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, toàn thể nhân dân Việt Nam đã đồng lòng chống lại kẻ thù xâm lược. Hình ảnh những chú bé liên lạc được nhà thơ Tố Hữu tái hiện một cách sống động trong bài thơ 'Lượm'.

Bài thơ được Tố Hữu sáng tác vào năm 1949, thời điểm cuộc kháng chiến chống Pháp đang diễn ra quyết liệt. Hình ảnh của những chú bé liên lạc đã để lại ấn tượng sâu sắc đối với nhà thơ, trở thành nguồn cảm hứng cho bài thơ 'Lượm':

“Ngày Huế đổ máu,
Chú Hà Nội về,
Tình cờ chú cháu,
Gặp nhau Hàng Bè”

Tố Hữu đã khắc họa cảnh gặp gỡ với chú bé liên lạc trong ngày Huế bị tấn công. Nhân vật trữ tình trở về Hà Nội để tiếp tục công tác kháng chiến. Những câu thơ tiếp theo mô tả chú bé liên lạc - cậu bé nhỏ nhắn và nhanh nhẹn:

“Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh”

Ấn tượng đầu tiên của nhân vật trữ tình là một cậu bé khoảng mười bốn, mười lăm tuổi, nhanh nhẹn với dáng vẻ nhỏ bé “chú bé loắt choắt”, đôi chân lúc nào cũng thoăn thoắt, đầu nghênh nghênh. Ở độ tuổi này, chú bé toát lên sự ngây thơ, hồn nhiên, thể hiện trong chiếc ca lô đội lệch và miệng huýt sáo. Trong mắt nhà thơ, cậu bé giống như một con chim nhỏ nhảy nhót trên cánh đồng vàng:

“Ca-lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng…”

Khi trò chuyện với tác giả, cậu bé đã nói về công việc liên lạc quan trọng nhưng đầy hiểm nguy của mình với sự hồn nhiên và lạc quan. Mặc dù công việc này có thể gặp nguy hiểm, cậu bé vẫn thấy vui vẻ và hào hứng với nhiệm vụ của mình. Đồn Mang Cá là một cứ điểm nguy hiểm của quân giặc, nhưng theo cậu bé, đó lại là nơi vui hơn ở nhà:

“Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Chú bé cảm thấy vui với công việc của mình và không sợ những hiểm nguy. Tinh thần dũng cảm và kiên cường của cậu bé là điều đáng quý. Hơn nữa, cậu còn thể hiện sự hài hước và dễ thương. Trong một lần đưa tin khẩn, Lượm đã bị viên đạn của quân giặc làm nhuộm đỏ chiếc áo. Tố Hữu đã thể hiện nỗi đau và sự bàng hoàng trước cái chết của cậu bé Lượm:

“Bỗng lòe chớp đỏ,
Thôi rồi, Lượm ơi!
Chú đồng chí nhỏ,
Một dòng máu tươi!”

Bài thơ 'Lượm' của Tố Hữu đã làm nổi bật hình ảnh người anh hùng nhí Lượm, một cậu bé liên lạc nhỏ tuổi nhưng có tinh thần dũng cảm không kém gì những người lính cách mạng. Hình ảnh của em vừa ngây thơ, lạc quan, vừa xót xa và đau đớn.

Bài thơ 'Lượm' của Tố Hữu, sáng tác năm 1949 và xuất bản trong tập thơ Việt Bắc, đã ghi dấu sâu đậm trong lòng người đọc với hình ảnh em bé Lượm, người hy sinh vì nhiệm vụ trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.

Lượm hiện lên với vẻ hồn nhiên và ngây thơ. Với dáng người nhỏ nhắn và chiếc mũ ca lô lệch, cậu bé vừa nhanh nhẹn vừa hoạt bát. Những từ láy như “loắt choắt”, “xinh xinh” và “thoăn thoắt” vẽ nên một bức chân dung đáng yêu của em:

“Chú bé loắt choắt,
Cái xắc xinh xinh,
Cái chân thoăn thoắt,
Cái đầu nghênh nghênh.

Ca lô đội lệch,
Mồm huýt sáo vang,
Như con chim chích,
Nhảy trên đường vàng”

Sự hồn nhiên của Lượm còn được thể hiện qua niềm vui khi làm liên lạc. Những lời nói của Lượm với tác giả chứng tỏ sự vui vẻ khi được trở thành người chiến sĩ nhỏ:

“Cháu đi liên lạc,
Vui lắm chú à,
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà.”

“Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân,
Thôi chào đồng chí,
Cháu đi xa dần.”

Với những từ miêu tả cảm xúc như “vui”, “thích”, “cười”, “má đỏ”, bài thơ khẳng định việc tham gia chiến đấu của thế hệ trẻ là niềm vui. Dù còn nhỏ, Lượm vẫn thể hiện sự dũng cảm, sẵn sàng hi sinh vì nhiệm vụ:

“Vụt qua mặt trận,
Đạn bay vèo vèo,
Thư đề Thượng khẩn,
Sợ chi hiểm nghèo.”

Lượm không sợ hãi khi đưa thư dù biết nguy hiểm đang rình rập. Hình ảnh mũ ca lô nhấp nhô trên cánh đồng lúa làm nổi bật sự dũng cảm của cậu:

“Đường quê vắng vẻ,
Lúa trổ đòng đòng,
Ca lô chú bé,
Nhấp nhô trên đồng.”

Cuối cùng, Lượm ngã xuống cánh đồng khi đang làm nhiệm vụ đưa thư, và hình ảnh em nằm giữa đồng lúa thơm ngạt ngào là sự kết thúc đau đớn nhưng thiêng liêng:

“Cháu nằm trên lúa,
Tay nắm chặt bông,
Lúa thơm mùi sữa,
Hồn bay giữa đồng.”

Bài thơ 'Lượm' của Tố Hữu đã khắc họa chân thực hình ảnh chú bé liên lạc với sự hồn nhiên và tinh thần dũng cảm.

Tố Hữu, được coi là ngọn cờ đầu của thơ ca cách mạng Việt Nam, đã dùng ngòi bút của mình để miêu tả cuộc sống vất vả của nhân dân lao động ở mọi tầng lớp và lứa tuổi. Đặc biệt, ông dành một phần lớn tình cảm và tâm huyết để viết về những em bé hồn nhiên, dũng cảm. Bài thơ 'Lượm' là một trong những tác phẩm như vậy.

Dù là một tác phẩm thơ, 'Lượm' lại giống như một câu chuyện ngắn kể về sự dũng cảm của Lượm - một chú liên lạc nhỏ. Bài thơ kết thúc với sự hy sinh anh dũng của Lượm, để lại trong lòng người đọc nhiều xúc cảm về một cậu bé nhanh nhẹn, kiên cường nhưng vẫn rất hồn nhiên và trong sáng. Câu chuyện bắt đầu bằng cuộc gặp gỡ đầy thân mật và tình cờ giữa người chiến sĩ và cậu bé Lượm:

'Tình cờ chú cháu
Gặp nhau Hàng Bè'

Trong mắt người lính, Lượm hiện lên như một cậu bé vô cùng hồn nhiên và yêu đời. Điều này được thể hiện qua ngoại hình, dáng vẻ, và hành động của cậu. Tố Hữu đã sử dụng các từ láy để miêu tả sự đáng yêu của Lượm: loắt choắt, thoăn thoắt, nghênh nghênh, cùng với đôi má hồng và đôi mắt híp lại sau nụ cười tươi. Lượm mặc trang phục đơn giản với 'cái xắc xinh xinh' và chiếc 'ca lô đội lệch' đầy tinh nghịch. Sự hồn nhiên của Lượm còn được so sánh với những chú chim chích nhảy trên đường vàng. Hình ảnh so sánh độc đáo và tinh tế này thể hiện tình cảm thương mến của nhà thơ dành cho Lượm. Để chứng minh thêm sự ngây thơ của Lượm, Tố Hữu dẫn lời của cậu bé:

'Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà'

Bốn câu thơ giản dị nhưng thể hiện rõ niềm vui và sự yêu thích của Lượm khi tham gia hoạt động cách mạng, điều này phản ánh niềm hân hoan của thế hệ trẻ thời bấy giờ. Qua lời tâm tình của Lượm, Tố Hữu khéo léo gửi gắm tinh thần bảo vệ Tổ quốc của thế hệ trẻ trong những năm tháng khó khăn của đất nước. Lời thơ đơn giản là sự giãi bày của Lượm, nhưng ẩn chứa sự hồn nhiên của tuổi trẻ. Hầu hết trẻ em đều có tâm lý muốn làm người lớn, điều này cũng thể hiện rõ ở Lượm:

'Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
- Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần...'

Việc Lượm gọi người lính là 'đồng chí' chứng tỏ cậu cũng mang trọng trách bảo vệ Tổ quốc như một chiến sĩ cách mạng. Dáng dấp tuổi thơ của cậu với đôi mắt cười híp mí và má đỏ vẫn còn đó, nhưng hình ảnh một chiến sĩ nhỏ luôn sẵn sàng hy sinh để bảo vệ độc lập dân tộc đã để lại ấn tượng sâu sắc.

Nhưng sự hồn nhiên và dũng cảm của tuổi trẻ cũng không thể tránh khỏi sự tàn bạo của chiến tranh. Những em nhỏ như Lượm đã dấn thân vào chiến trường máu lửa và nhiều người đã hy sinh anh dũng. Tố Hữu mở đầu đoạn thơ về sự hy sinh của Lượm bằng câu thơ vừa cao trào nhưng lại rất phù hợp với tổng thể bài thơ: 'Ra thế - Lượm ơi!'. Câu thơ miêu tả cái chết của Lượm như một mạch tự sự của bài thơ, nhưng cảm xúc lắng xuống, đồng thời tâm trạng của nhà thơ lên đến đỉnh điểm. Những câu thơ tiếp theo chuyển từ sự phấn khởi, hân hoan sang nỗi đau thương, xót xa. Cảm xúc bất ngờ của nhà thơ được chia thành hai nhịp: một bên là câu chuyện chưa kết thúc, một bên là nỗi khóc thương sự hy sinh của Lượm. Câu chuyện về cái chết đột ngột của Lượm được hé mở:

'Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao...'

Vẫn là công việc hàng ngày của Lượm, nhưng các cách gọi đã được thay bằng cách gọi yêu thương, trang trọng: 'chú đồng chí nhỏ'. Ngày hôm đó, Lượm tiếp tục làm công việc của mình dù biết trước những hiểm nguy:

'Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vào
Thư đề 'Thượng khẩn'
Sợ chi hiểm nghèo'

Sự hồn nhiên và dũng cảm của cậu bé đã khiến Lượm bất chấp nguy hiểm để thực hiện nhiệm vụ. Người đọc nín thở dõi theo bước chân của cậu trên cánh đồng vắng và tiếng 'Lượm ơi, còn không' vang lên trong sự tiếc thương. Câu thơ là lời bỏ ngỏ cho câu chuyện về sự hy sinh của Lượm, khi hình ảnh của một chú bé liên lạc nằm yên lặng giữa cánh đồng lúa dường như đã không còn nữa.

Hình ảnh hồn nhiên và ký ức về Lượm vẫn sống mãi. Bài thơ kết thúc bằng việc lặp lại hai khổ thơ đầu, giúp hình ảnh của Lượm trở thành biểu tượng bất tử trong trái tim độc giả. Với thể thơ bốn chữ gần gũi và sự sinh động trong từng câu chữ, Tố Hữu đã khắc sâu vào tâm trí độc giả hình ảnh một chú bé liên lạc dũng cảm, kiên cường trong dáng dấp tuổi thơ hồn nhiên và vui tươi.

Nhà thơ Tố Hữu nổi bật là một trong những đại biểu xuất sắc của thơ ca cách mạng Việt Nam. Các tác phẩm của ông thường miêu tả chân thực cuộc sống của quần chúng lao động ở nhiều tầng lớp và lứa tuổi khác nhau. Trong số đó, có nhiều bài thơ vẽ nên hình ảnh các em bé với sự hồn nhiên và dũng cảm, và 'Lượm' chính là một trong những bài thơ tiêu biểu như vậy.

Bài thơ kể về một cậu bé tên Lượm, người làm nhiệm vụ chuyển thư. Mặc dù còn nhỏ tuổi và ngây thơ, nhưng Lượm thể hiện sự dũng cảm và kiên cường đáng kinh ngạc. Trong một lần làm nhiệm vụ, Lượm đã hy sinh anh dũng. Hình ảnh của Lượm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Bài thơ mở đầu bằng cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên giữa người chiến sĩ và cậu bé Lượm: “Tình cờ chú cháu/ Gặp nhau Hàng Bè”. Hình ảnh Lượm hiện lên thật sinh động và yêu đời, từ dáng vẻ đến cử chỉ của cậu. Tác giả đã dùng nhiều từ láy để tạo hình đặc trưng cho Lượm: nhỏ nhắn, chân nhanh nhẹn, đầu ngẩng cao, đôi má ửng hồng, và đôi mắt cười tươi. Trang phục của cậu bé rất đơn giản với chiếc “xắc xinh xinh” để đựng giấy tờ quan trọng và chiếc “ca lô đội lệch” đầy tinh nghịch. Hình ảnh so sánh “Như con chim chích/ Nhảy trên đường vàng” làm nổi bật sự hồn nhiên của Lượm.

So sánh này không chỉ chính xác mà còn thể hiện tình cảm yêu mến của tác giả đối với cậu bé. Để nhấn mạnh thêm sự ngây thơ của Lượm, tác giả trích dẫn lời nói chân thật của cậu: “Cháu đi liên lạc/ Vui lắm chú à/ Ở đồn Mang Cá/ Thích hơn ở nhà”. Niềm vui của Lượm khi hoạt động cách mạng thể hiện tinh thần nhiệt huyết của thế hệ trẻ trong thời kỳ kháng chiến. Dù cuộc gặp gỡ rất ngắn ngủi, nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc về sự tinh nghịch và dũng cảm của Lượm. Khi nghe tin Lượm hy sinh, tác giả bàng hoàng: “Đến ngày tháng sáu/ Chợt nghe tin nhà”. Câu thơ thể hiện nỗi đau không thể diễn tả bằng lời:

Ra thế
Lượm ơi!...

Câu thơ được ngắt thành hai phần như một tiếng nấc nghẹn ngào trước tin Lượm hi sinh, thể hiện sự bàng hoàng không tin vào sự thật. Sau đó, tác giả mô tả sự hy sinh anh dũng của Lượm, người phải đối mặt với nguy hiểm trong nhiệm vụ đưa thư: “Vụt qua mặt trận/ Đạn bay vèo vèo/ Thư đề thượng khẩn/ Sợ chi hiểm nghèo?”. Dù luôn đối diện với nguy hiểm, Lượm vẫn thể hiện tinh thần trách nhiệm và dũng cảm.

Nỗi đau càng trở nên sâu sắc khi tác giả mô tả sự hy sinh của cậu bé: “Bỗng lòe chớp đỏ/ Thôi rồi Lượm ơi!/ Chú đồng chí nhỏ/ Một dòng máu tươi!” . Câu thơ bộc lộ sự ngỡ ngàng và đau đớn khi Lượm ra đi quá sớm. Dù đã hy sinh, Lượm vẫn để lại dấu ấn với quê hương, tay cậu vẫn nắm chặt bông lúa, hương đất mẹ vẫn vây quanh. Hình ảnh hai khổ thơ cuối khép lại bài thơ không buồn thảm mà tôn vinh sự hồn nhiên và tinh nghịch của Lượm. Tinh thần anh dũng và sự đáng yêu của cậu sẽ mãi được ghi nhớ.

Tác phẩm sử dụng thể thơ bốn chữ với nhiều từ láy và ngôn ngữ miêu tả phong phú để khắc họa nhân vật. Những hình thức câu thơ đặc biệt giúp thể hiện đa dạng cảm xúc. Sự thay đổi đại từ xưng hô từ “chú bé” đến “Lượm”, “chú đồng chí nhỏ” phản ánh mối quan hệ giữa tác giả và nhân vật. Sau cái chết của Lượm, tác giả gọi là “chú bé” để thể hiện sự kết nối sâu sắc với toàn dân. Sự kết hợp nhịp điệu và ngôn ngữ linh hoạt đã tạo nên một tác phẩm thành công, thể hiện niềm yêu mến và sự xót xa trước sự hy sinh của Lượm.

Nhà thơ Tố Hữu, tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh năm 1920 và qua đời năm 2000, xuất thân từ một gia đình nho học ở Huế. Ông là một trong những gương mặt tiêu biểu của thơ ca cách mạng Việt Nam. Các tác phẩm của ông gắn bó sâu sắc với hành trình cách mạng của mình. Bài thơ “Lượm” là một ví dụ điển hình, khắc họa hình ảnh cậu bé liên lạc vừa hồn nhiên, trong sáng, vừa anh dũng, kiên cường. Phân tích bài thơ “Lượm” giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những nét vẽ chân thực mà tác giả đã ghi lại.

Bài thơ “Lượm” được sáng tác vào năm 1949 trong giai đoạn kháng chiến chống Pháp và được in trong tập thơ Việt Bắc, gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ học sinh. Hình ảnh cậu bé Lượm được Tố Hữu miêu tả một cách sinh động, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng người đọc. Mở đầu bài thơ, Tố Hữu giới thiệu cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa người chiến sĩ và cậu bé liên lạc:

Ngày Huế đổ máu

Chú Hà Nội về

Tình cờ chú cháu

Gặp nhau Hàng Bè

Cuộc gặp tình cờ giữa hai người giữa không gian Thủ đô gợi nhớ đến hình ảnh những người xa quê trở về. Cả người chiến sĩ và cậu bé Lượm đều vì tình yêu đất nước mà đứng lên bảo vệ tổ quốc. Hình ảnh Lượm hiện lên trong mắt chiến sĩ thật đẹp và chân thực:

Chú bé loắt choắt

Cái xác xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Tố Hữu sử dụng bốn từ láy giàu giá trị tạo hình trong đoạn ngắn để khắc họa hình ảnh cậu bé: loắt choắt, thoăn thoắt, xinh xinh, nghênh nghênh. Những từ ngữ này thể hiện rõ nét sự hồn nhiên của cậu bé dù đang thực hiện nhiệm vụ liên lạc. Cậu bé vẫn giữ được sự vui vẻ:

Ca-lô đội lệch

Mồm huyết sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng…

Sự đáng yêu của Lượm không chỉ thể hiện qua hành động mà còn qua trang phục và lời nói. Cậu bé chỉ mang đơn giản “cái xắc xinh xinh” để đựng tài liệu quan trọng và chiếc “ca-lô đội lệch” đầy tinh nghịch. Hình ảnh ví von “như con chim chích/ Nhảy trên đường vàng” cho thấy sự tự do, vui vẻ của Lượm, phản ánh tình cảm yêu mến của tác giả.

Sự ngây thơ và hồn nhiên của Lượm còn thể hiện qua tình yêu với cách mạng. Đối với Lượm, việc đưa thư liên lạc là niềm vui mỗi ngày:

Cháu đi liên lạc

Vui lắm chú à

Ở đồn Mang Cá

Thích hơn ở nhà

Niềm vui của Lượm là được tham gia cách mạng, cống hiến sức lực nhỏ bé cho đất nước. Hình ảnh Lượm là biểu tượng cho thế hệ trẻ trong thời kỳ kháng chiến. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với người chiến sĩ làm nổi bật sự ngây thơ và nhiệt huyết của cậu bé. Dù chia tay, hình ảnh cậu bé với “Mắt cười híp mí/ Má đỏ bồ quân” vẫn in sâu trong lòng người đọc.

Hình ảnh tinh nghịch của Lượm bỗng trở nên đau đớn khi người chiến sĩ nghe tin cậu đã hy sinh trong khi làm nhiệm vụ:

Cháu đi đường cháu

Chú lên đường ra

Đến nay tháng sáu

Chợt nghe tin nhà

Những câu thơ bày tỏ nỗi nghẹn ngào, bàng hoàng của tác giả khi nghe tin Lượm hy sinh. Tiếng gọi “Lượm ơi” đầy xót xa, phản ánh nỗi đau đớn tột cùng của tác giả trước sự ra đi của cậu bé.

Sau cơn đau đớn, tác giả nhớ về cậu bé Lượm và những ngày tháng cậu làm nhiệm vụ với những hình ảnh chân thực nhất:

Một hôm nào đó

Như bao hôm nào

Chú đồng chí nhỏ

Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

Thư đề “Thượng khẩn”

Sợ chi hiểm nghèo

Tác giả gọi Lượm là “chú đồng chí nhỏ”, thể hiện sự gần gũi, thân thiết. Dù nhỏ tuổi, Lượm không sợ hiểm nguy, dũng cảm hoàn thành nhiệm vụ. Những giây phút yên bình trên đường quê cũng được nhắc đến:

Đường quê vắng vẻ

Lúa trổ đòng đòng

Ca-lô chú bé

Nhấp nhô trên đồng

Hình ảnh bình dị của làng quê giúp giảm nỗi đau về sự hy sinh của Lượm. Tác giả vẫn không quên hình ảnh cậu bé với “Bỗng lòe chớp đỏThôi rồi, Lượm ơi!” phản ánh nỗi đau tột cùng khi Lượm hy sinh. Hình ảnh “tay nắm chặt bôngLúa thơm mùi sữaHồn bay giữa đồng” thể hiện sự nhẹ nhàng trong sự hy sinh của Lượm, với linh hồn vẫn sống mãi trong lòng quê hương.

Cuối cùng, Tố Hữu khép lại bài thơ bằng hình ảnh cậu bé Lượm hồn nhiên, tinh nghịch, khẳng định rằng hình ảnh cậu bé với “ca-lô đội lệch” và “cái xắc xinh xinh” sẽ mãi in đậm trong lòng mọi người. Qua cách kể nhẹ nhàng và nhịp điệu hòa quyện, Tố Hữu đã thành công trong việc xây dựng hình tượng cậu bé Lượm – biểu tượng của sự hồn nhiên và anh dũng. Phân tích bài thơ “Lượm” cho thấy sự tài ba của Tố Hữu trong việc khắc họa hình mẫu lý tưởng của thế hệ trẻ một thời.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi toàn dân đứng lên kháng chiến với lời nhắn: “Dù là đàn ông hay đàn bà, người già hay trẻ, không phân biệt tôn giáo, đảng phái, dân tộc, chỉ cần là người Việt Nam thì phải tham gia chống lại thực dân Pháp, cứu nước. Ai có súng thì dùng súng, ai có gươm thì dùng gươm, không có thì dùng cuốc, thuổng, gậy gộc.”

Như một mệnh lệnh từ Bác, nhiều thế hệ thanh niên đã sẵn sàng xông pha bảo vệ tổ quốc. Trong bài thơ “Lượm” của Tố Hữu, hình ảnh chú bé Lượm hiện lên với sự dũng cảm, là biểu tượng của tinh thần hy sinh tuổi trẻ cho quê hương. Chú bé này đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng độc giả.

Bài thơ “Lượm” kể về một cậu bé liên lạc can đảm trong thời kỳ kháng chiến. Hình ảnh Lượm xuyên suốt tác phẩm, anh hùng chiến đấu chống thực dân Pháp, thực hiện lời dạy của Bác Hồ. Trong khung cảnh cuộc gặp gỡ với người chú vệ quốc quân, Lượm hiện lên với sự hồn nhiên, vui vẻ.

“Ngày Huế đổ máu

Chú Hà Nội về

Tình cờ chú cháu

Gặp nhau Hàng Bè”

Cuộc chiến năm 1945 giúp ta giành lại độc lập từ tay phát xít Đức, nhưng chẳng lâu sau, thực dân Pháp lại xâm lược. Nhân dân tiếp tục chiến đấu, trong đó có Lượm.

Cuộc gặp gỡ giữa hai chú cháu trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt chỉ là tình cờ, không có hẹn trước. Tuy nhiên, giọng thơ vẫn tràn đầy sự yêu nước, không có chút buồn tủi nào, chỉ có lòng yêu nước mãnh liệt trong những người chiến sĩ trẻ.

Hoàn cảnh này phần nào thể hiện tính cách của Lượm và làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của cậu bé. Dù trong bom đạn, Lượm vẫn giữ được nét ngây thơ, hồn nhiên với ngoại hình:

“Chú bé loắt choắt

Cái xắc xinh xinh

Cái chân thoăn thoắt

Cái đầu nghênh nghênh

Ca lô đội lệch

Mồm huýt sáo vang

Như con chim chích

Nhảy trên đường vàng…”

Dáng vẻ nhỏ nhắn, nhanh nhẹn của Lượm không thể nhầm lẫn. Cậu mang theo cái xắc nhỏ xinh như chính mình. Đôi chân lẹ làng và tinh thần tràn đầy niềm tin yêu.

Bằng các từ láy “loắt choắt, xinh xinh, thoăn thoắt, nghênh nghênh”, Tố Hữu khắc họa vẻ ngây thơ, nghịch ngợm và đáng yêu của Lượm.

Dù còn nhỏ, Lượm đã đảm nhận nhiệm vụ quan trọng là liên lạc, chuyển thư và tin cấp báo cho các chiến sĩ:

“Cháu đi liên lạc

Vui lắm chú à

Ở đồn Mang Cá

Thích hơn ở nhà”

Đối với Lượm, việc chiến đấu và đối diện bom đạn là niềm vui, công việc liên lạc là niềm tự hào. Cậu bé không sợ hãi trước hiểm nguy, coi sự sống và cái chết là những phần của cuộc sống. Lượm thích ở đồn hơn ở nhà, nơi có công việc liên lạc hợp với tính cách hiếu động của mình. Sự hồn nhiên của Lượm được miêu tả qua các từ ngữ sinh động:

“Cháu cười híp mí

Má đỏ bồ quân

“Thôi, chào đồng chí!”

Cháu đi xa dần”

Cậu bé đã trở thành đồng chí, người có cùng lý tưởng chiến đấu vì độc lập. Cuộc gặp gỡ cuối cùng với người chú đã để lại nỗi đau lớn:

“Cháu đi đường cháu

Chú lên đường ra

Đến nay tháng sáu

Chợt nghe tin nhà”

Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi ấy không thể ngờ là lần cuối cùng. Tin về Lượm từ quê nhà đến, một cậu bé liên lạc dũng cảm đã hy sinh quá sớm. Nỗi đau quá lớn khiến nhà thơ thốt lên: “Ra thế, Lượm ơi!” Lời thơ như tiếng nấc xót xa cho sự ra đi của Lượm:

“Một hôm nào đó

Vụt qua mặt trận

Đạn bay vèo vèo

Thư đề thượng khẩn

Đạn bay vèo vèo”

Lượm thực hiện nhiệm vụ liên lạc trong trận chiến khốc liệt và:

“Bỗng lòe chớp đỏ

Thôi rồi, Lượm ơi!”

Tia chớp đã cướp đi cuộc đời và tuổi thơ của Lượm. Một cậu bé nhỏ nhắn, dũng cảm đã ra đi quá sớm. “Thôi rồi, Lượm ơi!” là tiếng lòng đau xót của tác giả trước sự hi sinh của cậu bé. Tố Hữu đã miêu tả cái chết của Lượm một cách giản dị nhưng đầy xúc động:

“Cháu nằm trên lúa

Tay nắm chặt bông

Lúa thơm mùi sữa

Hồn bay giữa đồng”

Lượm nằm lại với cánh đồng lúa, tay vẫn nắm chặt những bông lúa gắn bó với tuổi thơ. Hương lúa như dòng sữa nuôi lớn cuộc đời mỗi người. Hồn cậu bé liên lạc vẫn quấn quýt nơi cánh đồng chiến công.

Hình ảnh Lượm sống mãi trong lòng người dân, là niềm tự hào và tấm gương sáng cho nhiều thế hệ. Hai khổ thơ cuối khắc họa hình ảnh Lượm những ngày đầu làm liên lạc, làm nổi bật hình ảnh hồn nhiên của cậu bé trong nhiệm vụ. Lượm sẽ mãi sống cùng non sông, đất nước.

Bằng ngôn ngữ giản dị, chân thực và nghệ thuật miêu tả khéo léo, Tố Hữu đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh chú bé liên lạc. Bài thơ “Lượm” không chỉ thành công về mặt nghệ thuật mà còn thể hiện tinh thần chiến đấu kiên cường của quân và dân ta, nhấn mạnh công lao của các thiếu niên dũng cảm như Lượm trong kháng chiến.

“Lượm” là một tác phẩm xuất sắc viết về thiếu nhi trong những ngày chiến đấu cứu nước, tạo tiếng vang lớn và ảnh hưởng sâu rộng. Nó thể hiện tư tưởng xuyên suốt của cuộc kháng chiến, rằng thắng lợi không chỉ nhờ những người tài giỏi mà còn có công lao của những thiếu niên dũng cảm như Lượm.

Tố Hữu đã khắc họa hình ảnh nhân vật Lượm một cách thật đẹp và sống động. Lượm là cậu bé hồn nhiên và đầy dũng cảm, đối mặt với bom đạn của kẻ thù để bảo vệ tổ quốc. Với lý tưởng cao cả, Lượm đã vượt qua mọi hiểm nguy, góp sức vào công cuộc giải phóng đất nước.

Hình ảnh của Lượm được miêu tả rất chân thực, từ trang phục đến cử chỉ, lời nói của cậu:

“Chú bé nhỏ nhắn
Cái xắc xinh xinh
Cái chân nhanh nhẹn
Cái đầu ngẩng cao”

Miêu tả của tác giả cho thấy sự hồn nhiên, vui tươi của Lượm đúng với lứa tuổi của cậu, nhưng điều đáng chú ý là cậu đã thực hiện nhiệm vụ mà người lớn cũng khó lòng làm được. Đối với Lượm, công việc nguy hiểm như liên lạc lại giống như một chuyến đi chơi thú vị.

“- Cháu đi liên lạc
Vui lắm chú à
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”

Niềm vui của Lượm giống như niềm vui của con cá được tự do từ suối ra sông, ra biển. Lượm không chỉ là con của một gia đình, mà là con của toàn dân. Những lời thơ không chỉ đơn thuần phân tích mà còn bộc lộ sự hồn nhiên của cậu. Đây là sự bộc lộ cảm xúc chân thật, thể hiện tâm lý của tuổi nhỏ và sự háo hức muốn trở thành người lớn.

“Cháu cười híp mắt
Má đỏ bồ quân
- Thôi chào đồng chí!
Cháu đi xa dần…”

Cách gọi “đồng chí” thể hiện nhiệm vụ của Lượm như một chiến sĩ cách mạng, và đây là cách gọi thể hiện sự tôn trọng và niềm tự hào. Tất cả những kỷ niệm này sẽ không dễ quên đối với nhà thơ. Hình ảnh Lượm trở thành nguồn cảm hứng lớn lao, không thể thay thế.

Nhưng sự tàn khốc của chiến tranh đã không tha cho cả những đứa trẻ. Lượm đã dũng cảm hy sinh, trở thành một biểu tượng bất tử. Câu thơ “Ra thế/Lượm ơi!” thể hiện sự đồng cảm sâu sắc, vừa là nỗi đau, vừa là sự xót xa. Câu thơ chia thành hai nhịp, biểu hiện sự đột ngột và cảm xúc của nhà thơ về cái chết của Lượm.

“Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao…”

Nhà thơ thay đổi cách xưng hô để phù hợp với sự hy sinh của Lượm, từ “cháu” thành “chú đồng chí nhỏ”. Điều này tạo nên sự trang trọng và phù hợp với sự kiện hy sinh. Nhà thơ hòa nhập vào nhân vật và quan sát sự việc từ một khoảng cách cần thiết để đảm bảo tính khách quan.

“Vụt qua mặt trận
Đạn bay vèo vào
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo”

Lượm đối mặt với nguy hiểm mà không hề sợ hãi, thực hiện nhiệm vụ mà không nghĩ đến cái chết. Nhà thơ đã thể hiện sự dũng cảm của Lượm qua từng câu chữ.

“Đường quê vắng vẻ
Lúa trổ đòng đòng
Ca lô chú bé
Nhấp nhô trên đồng”

Cảnh vật xung quanh và sự ngây thơ của Lượm đối lập với sự tàn ác của chiến tranh, tạo nên một cảm xúc sâu lắng. Câu thơ “Thôi rồi! Lượm ơi!” thể hiện sự tiếc thương sâu sắc.

Cuối bài thơ, câu “Lượm ơi, còn không?” thể hiện sự tiếc nuối và khâm phục. Lượm không bao giờ bị lãng quên, luôn sống trong lòng đồng bào và trở thành biểu tượng bất tử. Cấu trúc trùng điệp của bài thơ tạo nên sự đồng cảm và âm vang bất tử trong lòng người đọc.

Về mặt nghệ thuật, Tố Hữu đã kết nối với bạn đọc qua thể thơ bốn chữ hồn nhiên, kết hợp giữa miêu tả và độc thoại. Bài thơ không chỉ kể về sự hy sinh mà còn thể hiện tâm tình và lòng tự hào đối với Lượm. Hình ảnh Lượm trong thơ của Tố Hữu là một nguồn cảm hứng lớn lao, phản ánh tình yêu nước và lòng dũng cảm của thế hệ trẻ.

Bài thơ “Lượm” được sáng tác trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, giai đoạn đầy khó khăn của cách mạng. Lượm, mặc dù còn nhỏ tuổi, đã sẵn sàng nhận nhiệm vụ quan trọng cho Tổ quốc bên cạnh người chú của mình.

Với dáng vẻ nhỏ nhắn, Lượm di chuyển rất nhanh nhẹn. Tác giả đã khắc họa hình ảnh của cậu bằng những cử chỉ và đặc điểm đáng yêu, thể hiện rõ tính cách của một chú giao liên yêu đời.

“Chú bé nhỏ thó,
Cái xắc nhỏ xinh,
Cái chân chạy nhanh,
Cái đầu nghênh nghênh”

Ở độ tuổi mười, mười một, Lượm đã đảm nhiệm công việc quan trọng, dù còn trong vòng tay gia đình. Cậu xem nhiệm vụ như một cuộc phiêu lưu thú vị, mặc dù trang phục đã đầy bụi bặm và vết thương. Đôi mắt to tròn của cậu luôn thể hiện sự vui vẻ và yêu đời.

“Cháu đi liên lạc,
Rất vui chú ạ.
Ở đồn Mang Cá,
Thích hơn ở nhà!”

Niềm vui của Lượm thể hiện qua những cuộc trò chuyện với chú, cậu yêu thích việc đi khắp nơi và không muốn ngồi yên một chỗ. Cậu thích thiên nhiên hùng vĩ nhưng vẫn hoàn thành nhiệm vụ một cách xuất sắc.

“Cháu cười híp mí,
Má đỏ bồ quân:
- Thôi, chào đồng chí!
Cháu đi xa dần”

Tác giả đã khắc họa hình ảnh Lượm rất đẹp và mơ mộng, dù cậu còn phải đối mặt với sự tàn khốc của chiến tranh. Cậu bé không chỉ là nạn nhân mà còn là một hình mẫu của sự hy sinh.

“Một hôm nào đó,
Như bao hôm nào,
Chú đồng chí nhỏ,
Bỏ thư vào bao,

Vụt qua mặt trận,
Ðạn bay vèo vèo,
Thư đề “Thượng khẩn”,
Sợ chi hiểm nghèo”

Dù gặp nhiều nguy hiểm, Lượm vẫn hoàn thành nhiệm vụ với lòng dũng cảm. Cậu đã đối mặt với cái chết một cách hiên ngang giữa cánh đồng.

“Cháu nằm trên lúa,
Tay nắm chặt bông,
Lúa thơm mùi sữa,
Hồn bay giữa đồng”

Cái chết của Lượm được khắc họa giữa cánh đồng thơm ngát, cho thấy sự ra đi của cậu như hòa quyện với thiên nhiên. Tác giả thể hiện sự tiếc thương cho một tâm hồn trong sáng.

“Lượm ơi, còn không?”

Câu thơ này diễn tả sự tiếc nuối của tác giả dành cho Lượm, một cậu bé nhanh nhẹn và hồn nhiên đã cống hiến nhiều cho cách mạng và để lại tiếng thơm cho đời.

Bài thơ “Lượm” của Tố Hữu vẽ nên hình ảnh một thiếu niên hồn nhiên và dũng cảm, vượt qua mọi hiểm nguy của chiến tranh để bảo vệ tổ quốc. Lượm, mặc dù còn nhỏ tuổi, đã đóng góp sức lực quý báu trong cuộc kháng chiến.

Mở đầu bài thơ, Lượm hiện lên với hình ảnh một chú bé tinh nghịch và đáng yêu, vui tươi trên con đường dài:

“Chú bé nhỏ thó
Cái xắc nhỏ xinh
Cái chân chạy nhanh
Cái đầu nghênh nghênh”

Tố Hữu đã khắc họa rất chân thực sự hồn nhiên và vui tươi của Lượm, dù cậu đã đảm nhận công việc hiểm nguy mà người lớn cũng khó lòng làm được. Với một tinh thần vui vẻ, cậu xem việc liên lạc như một chuyến phiêu lưu thú vị:

“Cháu đi liên lạc
Rất vui chú ạ
Ở đồn Mang Cá
Thích hơn ở nhà!”

Lượm không chỉ dũng cảm mà còn rất hài hước khi thực hiện nhiệm vụ, thể hiện sự dũng cảm và tinh thần lạc quan của mình:

“Cháu cười híp mí
Má đỏ bồ quân
Thôi, chào đồng chí
Cháu đi xa dần”

Tố Hữu đã khắc họa rõ nét hình ảnh một cậu bé dũng cảm và đầy mơ ước, dù phải đối mặt với sự truy đuổi của kẻ thù:

“Một hôm nào đó
Như bao hôm nào
Chú đồng chí nhỏ
Bỏ thư vào bao

Vụt qua mặt trận,
Đạn bay vèo vèo
Thư đề “Thượng khẩn”
Sợ chi hiểm nghèo”

Dù đối diện với nhiều nguy hiểm, cậu bé vẫn hoàn thành nhiệm vụ một cách dũng cảm. Tuy nhiên, cậu đã trúng đạn và chết một cách bi thảm giữa cánh đồng:

“Cháu nằm trên lúa
Tay nắm chặt bông
Lúa thơm mùi sữa
Hồn bay giữa đồng”

Cái chết của Lượm được miêu tả giữa cánh đồng thơm ngát, cho thấy sự ra đi của cậu như hòa quyện với thiên nhiên. Sự ra đi của cậu bé thể hiện tình yêu quê hương sâu sắc và tâm hồn trong sáng, là một tiếng thơm cho đời.

“Lượm ơi, còn không?”

Câu thơ thể hiện sự tiếc nuối và đau buồn của tác giả dành cho Lượm, một cậu bé nhanh nhẹn đã cống hiến tuổi trẻ cho cách mạng. Hình ảnh của Lượm mãi khắc sâu trong lòng người Việt Nam như một tấm gương sáng về dũng cảm và lòng yêu nước.

Lượm là hình ảnh không thể quên trong tâm trí người Việt, dù còn nhỏ tuổi nhưng đã thể hiện sự dũng cảm và kiên cường, để lại dấu ấn sâu đậm và ngợi ca mãi mãi.