10 Bí quyết để giáo viên chủ nhiệm thành công với các lớp học có nhiều học sinh cá biệt

Vào đầu năm học, giáo viên cần tìm hiểu sâu về hoàn cảnh của các học sinh cá biệt, chú trọng quan tâm, động viên và khen thưởng kịp thời. Phân công công việc phù hợp với khả năng của từng học sinh, tránh la mắng vì những học sinh này thường rất nhạy cảm. Với sự chăm sóc liên tục, học sinh sẽ cảm nhận được sự quan tâm của thầy cô và dần thay đổi.

Thay vì chỉ chọn lớp trưởng có năng lực, giáo viên có thể cân nhắc chọn học sinh có hành vi nghịch ngợm để vào Ban cán sự lớp, giao cho nhiệm vụ giữ trật tự và nhắc nhở các bạn khác. Đưa ra những lời nhắc nhở và khen thưởng kịp thời trước lớp, kể cả khi đó là những việc nhỏ.

'Tôi tin rằng không có học sinh hư, chỉ là do định hướng sai từ các bậc học trước, sự lơ là của phụ huynh hoặc hoàn cảnh sống đã hình thành nên các em như hiện tại.' - Một giáo viên chủ nhiệm chia sẻ.

Tạo một cuốn sổ để theo dõi và ghi chép các hành vi vi phạm của học sinh. Sau ba lần vi phạm, mời phụ huynh lên trường để trao đổi trực tiếp và lập biên bản. Đề xuất giải pháp cho phụ huynh, nếu họ thực hiện thì tốt, nếu không thì giáo viên không chịu trách nhiệm về kết quả học tập của học sinh.

Trong công tác chủ nhiệm, các giáo viên cần phải kiên quyết và chắc chắn, lời nói phải gắn liền với hành động. Không nên hứa suông; khi đã đưa ra cam kết thì phải thực hiện nghiêm túc, nếu không làm được thì không nên hứa. Áp dụng phương pháp “lạt mềm buộc chặt”, “mềm nắn rắn buông” một cách linh hoạt.

Giáo viên cần biết kiềm chế cơn nóng giận khi học sinh vi phạm. Luôn giữ bình tĩnh trong mọi tình huống, kể cả những tình huống khó khăn nhất. Nhiều giáo viên có thể gặp stress khi phải đối mặt với lớp học có nhiều học sinh cá biệt và thường xuyên bị chỉ trích. Trong những tình huống đó, giáo viên nên cố gắng giữ bình tĩnh và tự kiểm soát, vì học sinh cá biệt là một thử thách lớn cho tính kiên nhẫn của bất kỳ giáo viên nào. Tránh nóng vội, không quá khắt khe hoặc xử lý bằng các hình thức kỷ luật nghiêm khắc, không thành kiến với học sinh và không nhắc đi nhắc lại lỗi của các em để tránh tạo sự chai lì.

Giáo viên chủ nhiệm không nên chỉ tập trung vào lỗi lầm của học sinh mà bỏ qua những điểm tích cực của các em. Mỗi học sinh, dù có khó khăn hay cá biệt, đều ẩn chứa những phẩm chất và ưu điểm đáng giá. Hãy tìm kiếm và khai thác những điểm mạnh đó, ngay cả khi chính các em chưa nhận ra điều đó. Sử dụng phương pháp phù hợp để khơi gợi và làm nổi bật những phẩm chất tích cực, từ đó giúp các em tự tin hơn, bỏ qua sự tự ti và chủ động hòa nhập với lớp. Điều này không chỉ giúp học sinh phát huy điểm mạnh mà còn góp phần xây dựng một tập thể vững mạnh, giúp các em tự tin và khẳng định khả năng của bản thân.

Mọi hành động đều có lý do, không ai tự dưng trở nên xấu. Học sinh cá biệt cũng vậy, họ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau. Giáo viên cần khám phá nguyên nhân để có cách tiếp cận phù hợp và thể hiện sự quan tâm, gần gũi hơn với các em. Chúng ta có thể phân loại học sinh cá biệt theo các nhóm sau:

• Cá biệt - học lực kém do thiếu kiến thức cơ bản từ các lớp trước
• Cá biệt - học lực yếu do cha mẹ nuông chiều, ham chơi, lười học, bị bạn xấu lôi kéo
• Cá biệt - học lực yếu vì hoàn cảnh gia đình khó khăn
• Cá biệt - học lực yếu do cha mẹ ly hôn, thiếu tình cảm gia đình

Thầy cô cần gần gũi, tìm hiểu kỹ về học sinh cá biệt, vì các em thường cần một điểm tựa tinh thần đáng tin cậy để chia sẻ những khó khăn và nỗi niềm riêng. Thầy cô nên là người bạn lớn, lắng nghe và thấu hiểu, giữ kín những tâm sự của các em để xây dựng sự tin tưởng. Hãy nhìn các em bằng ánh mắt của cha mẹ, sự gần gũi của anh chị, và sự thân thiết của bạn bè.

Đối xử với học sinh bằng sự nhẹ nhàng và kiên nhẫn, điều chỉnh thái độ một cách hợp lý và đúng lúc. Tránh la hét hay trách mắng, thay vào đó, hãy khen ngợi ngay cả những tiến bộ nhỏ nhất. Yêu thương các em bằng cả trái tim như người mẹ thực sự. Đối với phụ huynh, hãy giữ bình tĩnh, nói nhẹ nhàng và chính xác, không chê bai hoặc so sánh con của họ với các em khác cả trước và sau lưng họ.

Giáo viên trẻ có thể là một lợi thế lớn khi làm việc với học sinh cá biệt. Hãy tạo cơ hội để các em xem cô như một người bạn. Khi các em cảm thấy được tin tưởng và gần gũi, họ sẽ gắn bó với cô và lắng nghe cô hơn. Cuối năm học, có thể các em sẽ cảm thấy nhớ cô nhiều lắm. Với phụ huynh, xây dựng mối quan hệ thân thiết như người trong gia đình để phối hợp trong việc giáo dục trẻ. Tránh quát mắng và coi học sinh là cá biệt ngay từ đầu, vì điều đó có thể dẫn đến sự thất bại. Hầu hết học sinh cá biệt thường rất nhạy cảm và giàu tình cảm.

Nhiều học sinh cá biệt thiếu sự quan tâm từ gia đình và luôn khao khát được chú ý. Để thay đổi tích cực, bạn nên thường xuyên trò chuyện, chơi cùng và khen ngợi các em kịp thời. Khi nhận lớp mới, hãy để học sinh giới thiệu về mình và chuẩn bị một số hoạt động như kể chuyện hoặc hát bài để tạo ấn tượng. Sau đó, cùng thảo luận về nội quy lớp học, gọi học sinh cá biệt để góp ý và nhẹ nhàng hướng dẫn sửa sai thay vì trách phạt. Hãy giao nhiệm vụ cho cả lớp nhưng ưu tiên gọi học sinh cá biệt trước và khen ngợi khi làm tốt. Quan tâm và yêu thương chân thành sẽ giúp bạn đạt được kết quả tốt. Khi có bức xúc, hãy kiềm chế cảm xúc và tham khảo ý kiến cả lớp trước khi đưa ra hình phạt. Trước khi phạt học sinh, hãy gọi điện cho phụ huynh để trao đổi và tránh những sự cố không đáng có.