1. Quy tắc khi xuống dốc
Khi di chuyển xuống dốc, bạn cần duy trì tốc độ ổn định và chọn số phù hợp, thường là số 3 với tốc độ khoảng 30-40 km/h hoặc thấp hơn nếu đèo dốc hơn. Lúc này, lực kéo từ động cơ kết hợp với trọng lực và quán tính có thể làm xe tăng tốc nhanh chóng. Nếu không chú ý, xe có thể lao dốc vượt quá khả năng kiểm soát.
Khi lái, tránh phanh quá nhiều vì điều này có thể làm nhiệt độ má phanh tăng cao và dẫn đến tình trạng cháy phanh, làm mất kiểm soát. Thay vào đó, hãy sử dụng hộp số đúng cách để kiểm soát tốc độ, tận dụng lực cản từ động cơ. Phanh chỉ nên dùng khi cần thiết.
Nhớ áp dụng nguyên tắc “lên số nào xuống số đó”. Đối với xe số sàn, có thể sử dụng số 2 hoặc số 3, còn xe số tự động thì chọn chế độ S, L hoặc các số D1, D2, D3, hoặc chế độ bán tự động “+, -”.
Kỹ thuật phanh được khuyên dùng là phanh giữ tốc độ. Khi bắt đầu xuống dốc, thiết lập tốc độ và số phù hợp, ví dụ tốc độ 40 km/h với số 3. Thả dốc mà không dùng chân ga hoặc chân côn, chỉ sử dụng chân phanh. Khi xe trôi nhanh hơn, nhấp giữ phanh khoảng 3 giây để duy trì tốc độ mong muốn rồi thả ra để xe tự trôi. Tiếp tục làm như vậy cho đoạn đường còn lại.
2. Lái xe với tinh thần văn hóa
Lái xe văn hóa bắt đầu từ việc tuân thủ nghiêm ngặt Luật Giao thông đường bộ để bảo đảm an toàn cho bản thân và mọi người; thực hiện đúng tốc độ, dừng/đỗ đúng quy định, vượt xe ở nơi cho phép…
Giữ thái độ bình tĩnh khi lái xe, hạn chế bấm còi liên tục gây khó chịu cho cả bạn và người khác, nhường đường cho xe muốn vượt nếu có điều kiện, sử dụng đèn pha/cốt hợp lý...
- Khi lái xe trên đường đèo dốc, hãy sử dụng còi để cảnh báo xe ngược chiều khi vào những góc cua khuất tầm nhìn. Trong khi vào cua, không bám vào vạch giữa đường mà chú ý vào vạch làn đường bên phải của mình.
- Vào ban đêm, sử dụng đèn chiếu gần khi có xe ngược chiều và nháy đèn nếu họ không hạ đèn pha. Nếu gặp xe thiếu văn hóa, cố gắng giữ đúng hướng, bám vào vạch lề đường bên phải, nếu cảm thấy không an toàn, giảm tốc độ và dừng hẳn bên lề đường để tránh rủi ro.
- Khi xuống dốc, nhường đường cho xe đang lên dốc vì xe lên dốc cần nhiều lực kéo hơn và vận hành kém linh hoạt hơn xe đang xuống dốc...
3. Lái xe trong điều kiện thời tiết xấu và đường trơn trượt
Khi lái xe trong điều kiện thời tiết xấu và đường trơn trượt, cần chú ý:
- Đi chậm lại và quan sát cẩn thận hơn.
- Khi sương mù dày đặc làm giảm tầm nhìn, bật đèn sương mù và luôn bám vào vạch kẻ đường.
- Thời tiết xấu có thể làm giảm độ bám đường và gây ra sạt lở, vì vậy hãy luôn cảnh giác và dừng lại nếu cảm thấy nguy hiểm.
4. Lái xe trên đường đèo vào ban đêm
Khi điều khiển xe trên đường đèo vào ban đêm, cần lưu ý những điểm sau:
- Kiểm tra kỹ hệ thống đèn và có thể thêm đề can vàng cho một nửa đèn để tăng độ sáng.
- Đi với tốc độ chậm, khoảng 40 km/h khi leo đèo và giảm tốc ở những khúc cua nguy hiểm.
- Tránh bám vào lề đường, giữ xe ở giữa làn đường.
- Chú ý đến ánh sáng của đèn pha xe đối diện khi vào cua để tránh va chạm.
- Đảm bảo xe có đủ xăng cho toàn bộ hành trình hoặc ít nhất là đến trạm xăng tiếp theo.
- Nếu cảm thấy buồn ngủ, dừng xe để nghỉ ngơi và chỉ lái khi hoàn toàn tỉnh táo.
- Có thể dùng café hoặc các thức uống giúp tỉnh táo để giữ kiểm soát tốt tốc độ và tay lái.
5. Lái xe trên các đoạn đường đèo dốc không được rải nhựa
Đoạn đường đèo dốc không được rải nhựa thường rất khó di chuyển, do đó, lái xe cần lưu ý 3 nguyên tắc quan trọng sau:
- Theo dõi thời tiết liên tục để chuẩn bị tốt nhất, vì nếu trời mưa, mặt đường có thể rất trơn trượt. Hãy cân nhắc tìm nơi đỗ xe an toàn nếu cảm thấy không tự tin để tiếp tục lái xe.
- Độ bám của bánh xe sẽ giảm, vì vậy cần phải cầm bo cua rộng hơn khi di chuyển trên các đoạn đường không rải nhựa.
- Giữ liên lạc với người khác để xác định vị trí và điểm đến của bạn để có thể nhận hỗ trợ kịp thời hoặc dễ dàng quay đầu khi cần.
6. Chú ý các biển báo và nguy cơ dọc đường
Khi lái xe, đặc biệt chú ý đến các biển báo nguy hiểm trên đường. Những biển báo này giúp bạn nhận biết tình huống sắp tới và điều chỉnh tay lái một cách phù hợp.
Chú ý các biển báo cảnh báo nguy hiểm như: khúc cua liên tục, độ dốc cao, đá rơi hoặc súc vật qua đường. Ví dụ, khi gặp biển báo độ dốc 10% kết hợp với nhiều khúc cua, người lái xe có kinh nghiệm sẽ biết cách chọn số để duy trì sức kéo tốt, tránh mất đà và trượt dốc.
7. Đảm bảo nghỉ ngơi và chuẩn bị đầy đủ nhu yếu phẩm cần thiết
- Để lái xe an toàn, bạn cần phải thư giãn và không căng thẳng, bởi nếu không sẽ khó xử lý tình huống. Hãy chia đoạn đường thành những chặng nhỏ để có thời gian nghỉ ngơi và cho xe có cơ hội làm mát giữa các chặng dài.
- Trên những đoạn đèo cao và khô, có thể gây ra tình trạng say độ cao và mệt mỏi. Vì vậy, hãy luôn đảm bảo cơ thể được cung cấp đủ nước để duy trì sự tỉnh táo.
- Đồng thời, đừng quên đổ đầy bình nhiên liệu cho xe vì các trạm xăng dọc đường thường khá ít ỏi.
8. Kiểm tra an toàn xe trước mỗi chuyến đi
Trước khi khởi hành, đặc biệt là trên những đoạn đèo dài và hiểm trở, hãy đưa xe đến xưởng sửa chữa để kiểm tra các hệ thống quan trọng như phanh, áp suất lốp, dầu trợ lực lái và dầu phanh. Điều này giúp xe hoạt động tốt nhất và bạn cảm thấy yên tâm hơn trước chuyến đi.
Hãy kiểm tra các tiêu chí sau:
- Đảm bảo dầu phanh và dầu hệ dẫn động đủ mức và thay thế đúng thời hạn. Dầu phanh có thể mất độ ẩm và lẫn tạp chất, giảm hiệu quả phanh.
- Kiểm tra lốp xe và lốp dự phòng, đảm bảo chúng được bơm căng, đặc biệt khi chở đầy người và hành lý.
- Kiểm tra động cơ, hệ thống làm mát, vô lăng và hộp số để đảm bảo hoạt động tốt.
- Kiểm tra đèn xe, nhất là khi di chuyển vào ban đêm.
- Đảm bảo bình nhiên liệu đầy, vì trên đường đèo dốc, trạm xăng rất hiếm.
Trước khi vào những đoạn đèo dài, hãy lên kế hoạch thời gian và địa điểm dừng chân để xe và bạn có thời gian nghỉ ngơi, chuẩn bị cho đoạn đường khó khăn phía trước.
9. Kỹ năng cần có khi lái xe trên đường
- Giữ tốc độ chậm, đặc biệt là với xe tải nặng
Khi tốc độ chậm của bạn khiến ít nhất 3 xe phía sau phải giảm tốc theo, bạn có thể tìm chỗ an toàn để cho các xe khác vượt qua. Đừng cố gắng theo tốc độ của xe phía sau nếu bạn không quen đường hoặc không muốn chạy nhanh hơn. Các xe tải trọng lớn nên di chuyển chậm để bảo đảm an toàn cho chính bạn và các phương tiện khác.
- Tránh bám vạch phân cách đường
Đường đèo thường hẹp hơn so với đường quốc lộ ở đồng bằng. Một số tài xế có thói quen bám vạch phân cách, nhưng cách này không an toàn khi đường có nhiều xe di chuyển, có thể gây khó khăn và tai nạn, đặc biệt là với xe đối diện khi vào cua.
- Nhường đường cho xe khác
Khi lái xe trên đèo, khác với đường quốc lộ, bạn cần nhường đường cho xe đang lên dốc, đặc biệt khi chúng có xu hướng vượt. Đảm bảo bạn nhường đường trong điều kiện an toàn và cho phép xe đó quay lại làn của mình sau khi vượt. Độ dốc của đường đèo làm giảm sức mạnh động cơ, nên việc vượt và trở lại làn sẽ mất nhiều thời gian hơn so với đường bằng.
10. Kinh nghiệm khi leo dốc
- Đầu tiên, khi leo dốc, hãy đảm bảo làm mát động cơ để quá trình leo dốc an toàn. Nếu cần, hãy tìm chỗ đỗ an toàn bên ngoài đường hoặc bật chế độ sưởi nếu có.
- Để vượt qua đèo hiệu quả, bạn cần biết cách lấy đà. Duy trì tốc độ trên 35km/h, vòng tua máy trên 1.500 vòng và tăng tốc đều đặn, tránh vội vã.
- Với xe số sàn, hãy sử dụng số thấp (1, 2, 3) để tối ưu hóa lực kéo từ động cơ. Xe số tự động chỉ cần để cần số ở vị trí D.
- Khi gặp các khúc cua gắt, giữ vòng tua máy ổn định nhưng tốc độ xe không nên quá cao. Các khúc cua này có thể nguy hiểm vì bạn khó thấy xe ngược chiều, vì vậy hãy tập trung quan sát và giảm tốc độ khi vào cua.
- Do khuất tầm nhìn ở góc cua, hãy báo hiệu cho xe đi ngược chiều bằng đèn hoặc còi và quan sát gương cầu (nếu có), đồng thời đi đúng làn đường.