Buzz
1. Thư gửi học sinh vào ngày khai giảng đầu tiên
Nhìn xa trông rộng và đầy tâm huyết với vận mệnh quốc gia, ngay sau thành công của Cách mạng tháng Tám, Bác Hồ đã đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục và đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, những người nắm giữ tương lai. Trong thư gửi học sinh vào ngày khai giảng đầu tiên, Bác viết:
“Sự vinh quang của đất nước Việt Nam có đạt được hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai cùng các cường quốc năm châu hay không, phần lớn phụ thuộc vào sự học tập của các cháu.”
Những vấn đề to lớn này là ước vọng của Bác Hồ và toàn dân tộc. Mong muốn đó là hoàn toàn chính đáng, là mục tiêu cao cả và khát vọng bền bỉ của dân tộc chúng ta hướng tới tương lai. Nguyện vọng chính đáng này chỉ có thể trở thành hiện thực nhờ công sức học tập của thế hệ trẻ.
2. Thư gửi các bạn thiếu nhi
Vào năm 1946, sau chuyến công tác tại Pháp, Bác đã viết 'Thư gửi các bạn thiếu nhi' và trong đó đã nhắc nhở:
Bác viết vài dòng này để gửi lời cảm ơn các bạn và đưa ra những lời khuyên:
- Chăm chỉ học tập,
- Giữ gìn vệ sinh,
- Tuân thủ kỷ luật,
- Thực hiện theo lối sống mới,
- Yêu thương và giúp đỡ gia đình.
3. 'Nhỏ tuổi làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình'
Vào dịp Tết Trung thu năm 1952, Bác Hồ đã viết:
Ai yêu các em nhỏ hơn Bác Hồ Chí Minh
Tính tình các em ngoan ngoãn, khuôn mặt các em xinh xinh
Hy vọng các em chăm chỉ học tập, rèn luyện
Tuổi còn nhỏ làm việc nhỏ, tùy sức mình
Tham gia kháng chiến để gìn giữ hòa bình
Các em hãy xứng đáng là cháu của Bác Hồ Chí Minh.
Những dòng thơ này đã được nhạc sĩ Phạm Tuyên chuyển thể thành bài hát: 'Ai yêu các em nhỏ hơn Bác Hồ Chí Minh'. Thực hiện lời dạy của Bác, các em hãy chăm chỉ học tập, phấn đấu đạt thành tích cao và biết quan tâm, giúp đỡ mọi người để trở thành con ngoan, trò giỏi.
4. Các em còn nhỏ tuổi. Nhiều công việc nhỏ cộng lại sẽ thành công việc lớn
Bác Hồ nhận thức rõ rằng tương lai đất nước phụ thuộc vào một yếu tố quan trọng - việc chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Bác đã từng căn dặn các bậc phụ huynh, các cơ quan, đoàn thể, và thầy cô giáo rằng: “Dạy trẻ cũng giống như trồng cây non. Nếu cây non được chăm sóc tốt thì cây sẽ phát triển khỏe mạnh. Nếu trẻ nhỏ được giáo dục tốt thì sau này các em sẽ trở thành người tốt”, và “giáo dục trẻ em là trách nhiệm chung của gia đình, trường học và xã hội. Cha mẹ, thầy cô và người lớn phải cùng nhau gương mẫu cho các em trong mọi hành động”. Bác cũng nhấn mạnh với các em thiếu niên, nhi đồng: “Các em cần chăm ngoan, nghe lời cha mẹ ở nhà, siêng năng học tập, tôn trọng và lễ phép với thầy cô, đoàn kết và yêu thương bạn bè”, “phải giữ kỷ luật, tránh tự do phóng túng vì điều đó không tốt”, “phải thật thà và dũng cảm”, “làm những việc có ích cho kháng chiến và Tổ quốc”, “Tuổi còn nhỏ, nhiều việc nhỏ cộng lại sẽ thành việc lớn”, “Hy vọng các em sẽ trưởng thành thành những công dân xứng đáng với nền độc lập và tự do của nước nhà”.
5. Người lớn cần kháng chiến, trẻ em cũng cần kháng chiến
Bác Hồ luôn dành sự quan tâm và tình yêu đặc biệt cho thế hệ trẻ của đất nước. Nhân dịp Ngày Quốc tế Thiếu nhi, Bác đã viết thư gửi các cháu: “Các cháu yêu quý! Ngày 1-6 là ngày của các cháu trên toàn thế giới. Lẽ ra tất cả các cháu đều phải được no đủ, vui chơi và học hành như trẻ em ở Liên Xô... Nhưng vì chiến tranh do giặc Pháp gây ra, chúng đốt nhà, giết người, cướp bóc. Vì vậy, người lớn phải kháng chiến, trẻ em cũng cần kháng chiến. Bác rất thương các cháu và hứa rằng: khi chúng ta đánh bại được giặc Pháp, chiến tranh kết thúc, Bác cùng Chính phủ và các tổ chức sẽ nỗ lực làm cho các cháu được no ấm, vui chơi, học hành và hạnh phúc. “Bao giờ đánh đuổi được Nhật, Tây/ Trẻ em ta sẽ được yêu thương hết mực.”
6. Cố gắng học tập chăm chỉ / Để sau này giúp đỡ đất nước
Với lòng nhân ái vô bờ bến, Bác Hồ luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho trẻ em. Bác đã gửi tặng cuốn vở và những câu thơ giản dị nhưng đầy tình cảm và sự khuyến khích đến một em thiếu nhi dân tộc ở Cao Bằng:
“Cuốn vở này Bác tặng cháu yêu quý
Để thể hiện chút lòng yêu mến
Hy vọng cháu chăm chỉ học hành
Để sau này giúp ích cho đất nước.”
(Tặng cháu Nông Thị Trưng - 1944).
7. Các cháu cần đoàn kết và yêu thương lẫn nhau
Trong số báo Cứu Quốc số 1828, ngày 29/5/1951, Bác đã viết “Thư gửi nhi đồng toàn quốc nhân Ngày Quốc tế Thiếu nhi”. Bác mở đầu bức thư với: “Trung thu ánh trăng sáng lấp lánh/ Bác Hồ nhìn cảnh, nhớ thương các cháu nhi đồng”. Bác nhấn mạnh rằng ngày 1/5 là ngày đoàn kết của người lao động toàn thế giới, còn ngày 1/6 là ngày thể hiện sự đoàn kết và sức mạnh của nhi đồng toàn cầu… Các cháu cần “Thi đua học tập, tăng gia sản xuất; thi đua giúp đỡ gia đình thương binh, liệt sĩ. Đó là cách các cháu đấu tranh”. Bác khuyên: “Các cháu phải đoàn kết và yêu thương lẫn nhau”, không chỉ giữa các nhi đồng trong nước mà còn với bạn bè thiếu nhi trên toàn thế giới. Đó chính là “tinh thần quốc tế”.
8. Năm điều Bác Hồ dạy cho thiếu niên và nhi đồng
Trong những chỉ dẫn của Bác, nổi bật nhất là 'Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng'. Vào ngày 14-5-1961, nhân kỷ niệm 20 năm thành lập Đội thiếu niên tiền phong, Bác đã gửi thư nhắc nhở các cháu về năm điều:
- Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào.
- Học tập chăm chỉ, lao động cần cù.
- Đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm.
- Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường.
- Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.
Năm điều này mang ý nghĩa truyền thống quý báu của dân tộc, bao gồm lòng yêu nước, kiên cường chống kẻ thù, ham học hỏi, đoàn kết, nhân ái, lao động cần cù và mối quan hệ chân thành trong cộng đồng. Vào năm 1965, Bác nhận thấy cần điều chỉnh cho phù hợp, đặc biệt là thêm chữ 'Khiêm tốn' để các cháu không tự mãn trong hoàn cảnh chiến tranh. Do đó, 'Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng' được hoàn chỉnh như hiện nay:
- Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào.
- Học tập chăm chỉ, lao động cần cù.
- Đoàn kết tốt, kỷ luật nghiêm.
- Giữ gìn vệ sinh thật tốt.
- Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.
9. Trẻ em như búp trên cành
“Trẻ em như búp trên cành” là câu thơ trong bài “Trẻ con”, một trong những tác phẩm nổi bật của Hồ Chí Minh viết cho thiếu nhi. Bác đã dành nhiều thời gian và tâm huyết để viết cho các em, thể hiện tình cảm sâu sắc và những trăn trở của người về lớp trẻ. Bác nhấn mạnh:
Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.
Nguyên văn bài thơ:
Trẻ con
“Trẻ em như búp trên cành,
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan,
Chẳng may vận nước gian nan,
Trẻ em cũng bị bận thân cực lòng.
Học hành, giáo dục đã không,
Nhà nghèo lại phải làm công, cày bừa.
Sức còn yếu, tuổi còn thơ,
Mà đã khó nhọc cũng như người già!
Có khi lìa mẹ, lìa cha,
Đi ăn ở với người ta bên ngoài.
Vì ai mà đến thế này?
Vì giặc Nhật với giặc Tây bạo tàn!
Khiến ta nước mất, nhà tan,
Trẻ em cũng phải cơ hàn xót xa.
Vậy nên con trẻ nước ta
Phải đoàn kết lại để mà đấu tranh!
Kẻ lớn cứu quốc đã đành,
Trẻ em cũng phải ra dành một vai.
Bao giờ đánh đuổi Nhật, Tây,
Trẻ em ta sẽ là bầy con cưng.”
10. Một năm bắt đầu từ mùa xuân, một đời bắt đầu từ tuổi trẻ
Bác Hồ không chỉ là một lãnh tụ vĩ đại mà còn là một nhà giáo dục xuất sắc. Bác rất quan tâm đến thế hệ trẻ, những người sẽ tiếp tục và phát huy thành quả cách mạng. Bác đánh giá rất cao vai trò của thanh niên, xem họ là trụ cột của đất nước. Ngay sau khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, nhân dịp Tết 1946, Bác đã gửi thư đến thanh niên và nhi đồng với nội dung:
“Một năm khởi đầu từ mùa xuân, một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ chính là mùa xuân của xã hội.
Vậy trong năm mới, các cháu cần xung phong thực hiện ‘đời sống mới’.
‘Đời sống mới’ có nghĩa là:
- Hăng hái, kiên quyết, không sợ khó khăn, không sợ vất vả.
- Phải chăm chỉ học tập, lao động, và tiết kiệm.
- Những việc cần làm (như hỗ trợ kháng chiến, tăng gia sản xuất) không chờ ai nhắc nhở.
- Những việc cần tránh (như ích kỷ) không đợi ai ngăn cản.
Lời Bác dạy khiến chúng ta phải suy nghĩ nhiều, làm sao để xứng đáng là mùa xuân của xã hội. Mùa xuân, khởi đầu của năm, là thời điểm đẹp nhất với không khí vui tươi, nắng ấm làm hồng đôi má trẻ thơ và sưởi ấm trái tim người già. Tuổi trẻ - khởi đầu của cuộc đời - là thời kỳ tươi đẹp nhất.
