1. Đề thi số 1: Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8
Câu hỏi 1 (8 điểm)
Năm 2017, các lễ hội ghi nhận tình trạng chen lấn, xô đẩy, tranh cướp lộc và đốt vàng mã như thế nào:
Vào ngày 2 tháng 2 (mùng 6 tháng giêng), lễ hội chùa Hương đã diễn ra một cách trang trọng. Sau lễ khai hội, một nhà sư đã phát lộc (dây chỉ đỏ có hình đức Phật)... Điều này đã dẫn đến tình trạng du khách chen lấn, xô đẩy, giành giật, tạo nên hình ảnh không đẹp tại nơi thờ tự.
(Theo An ninh Thủ đô, ngày 3 tháng 2 năm 2017)
Tại đền Thiên Trường, cảnh cướp lộc cầu may lại tiếp tục xảy ra. Những người đến đền đầu tiên ngay lập tức lao đến bàn thờ Trung Thiên ở sân đền và bàn thờ trong đền để giành lấy bất cứ cành lộc, hoa nào nhằm cầu may.
Vào lúc 23 giờ 55 phút, sau khi hoàn tất thủ tục đóng dấu khai ấn, Ban tổ chức mở cổng để người dân và du khách vào đền Thiên Trường và Cổ Trạch làm lễ. Ngay lập tức, tại đây xảy ra cảnh chen lấn, xô đẩy, thậm chí leo trèo, dẫm đạp lên nhau để vào đền.
(Theo Báo mới, ngày 11 tháng 2 năm 2017)
Không nơi nào lòng thành của người lễ lại thể hiện rõ ràng như tại đền Bà Chúa Kho... Sau khi làm lễ, các mâm lớn nhỏ đều được đốt thành tro. Suốt cả buổi sáng, bể hóa vàng tại đây liên tục được tiếp lửa. Hàng năm, hàng trăm tỷ đồng tiền thật đã được đốt thành tro theo cách này.
(Theo VTV 24, Đốt vàng mã, lãng phí tiền tỉ, Ngày 3 tháng 2 năm 2017)
Bạn nghĩ gì về các hiện tượng chen lấn, xô đẩy, cướp lộc cầu may và đốt vàng mã trong các lễ hội như đã nêu trên?
Câu hỏi 2 (12 điểm)
Ông Nguyễn Đăng Mạnh nhận xét về phong trào Thơ mới như thế nào:
Thơ mới không chỉ gắn bó với văn hóa dân tộc qua hình thức mà còn ở nội dung. Tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc là nguồn cảm xúc quý giá nhất của phong trào này.
Dựa trên các bài thơ như “Nhớ rừng” của Thế Lữ, “Ông đồ” của Vũ Đình Liên, “Quê hương” của Tế Hanh và những tác phẩm khác thuộc phong trào Thơ mới, hãy làm sáng tỏ ý kiến: “Tinh thần yêu nước và lòng tự hào dân tộc là nguồn cảm xúc quý giá nhất của phong trào này.”
2. Đề thi số 2: Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8
Câu hỏi 1 (8 điểm). Trình bày quan điểm của bạn về ý kiến sau:
Tình yêu và sự kính trọng đối với cha mẹ là tình cảm thiêng liêng nhất. Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho những ai làm tổn hại đến tình cảm này.
(Những tấm lòng cao quý, Ét- môn- đô- đơ A- mi- xi)
Câu hỏi 2 (12 điểm).
Lòng nhân ái là nền tảng quan trọng nhất của văn chương…
(Hoài Thanh, Ý nghĩa văn chương, SGK Ngữ văn 7, tập hai)
Bạn hiểu nhận định trên như thế nào? Hãy làm sáng tỏ qua bài thơ “Ông đồ” của Vũ Đình Liên.
3. Đề thi số 3
Câu hỏi 1 (1,5 điểm). Xác định và phân tích hiệu quả nghệ thuật của các từ tượng hình, từ tượng thanh trong bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan.
Khi bước đến Đèo Ngang, ánh hoàng hôn đã dần buông xuống,
Cỏ cây chen chúc đá, lá chen lẫn hoa.
Lom khom dưới núi, vài chú tiều
Lác đác bên bờ sông, chỉ có vài hàng quán.
Nhớ nước đau xót, con quốc quốc gọi.
Thương nhà, miệng mỏi, cái gia gia.
Dừng chân lại, nhìn trời non nước.
Một mảnh tình riêng, chỉ ta với ta.
Câu hỏi 2 (2,5 điểm).
Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về ý nghĩa câu chuyện sau:
Diễn giả Leo Buscaglia từng kể về một cuộc thi mà ông làm giám khảo, nhằm tìm kiếm đứa trẻ biết quan tâm nhất. Người chiến thắng là một bé trai bốn tuổi.
Người hàng xóm của bé là một ông lão vừa mất vợ. Thấy ông khóc, bé trai lại gần và ngồi vào lòng ông. Cậu ngồi yên lặng rất lâu. Khi mẹ cậu hỏi đã trò chuyện gì với ông, cậu trả lời: 'Không, con chỉ ngồi đó để ông không phải khóc một mình.'
(Theo 'Phép màu nhiệm của đời' - NXB Trẻ, 2005)
Câu hỏi 3 (6 điểm).
Phân tích hai bài thơ “Nhớ rừng” (Thế Lữ) và “Khi con tu hú” (Tố Hữu), có ý kiến cho rằng:
“Cả hai bài thơ đều bộc lộ lòng yêu nước và khát vọng tự do mãnh liệt của lớp thanh niên trí thức. Tuy nhiên, cách thể hiện tinh thần đấu tranh cho tự do trong mỗi bài lại khác nhau hoàn toàn.”
Dựa trên hiểu biết của bạn về hai bài thơ, hãy làm rõ quan điểm trên.
4. Đề thi số 4: Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8
Câu hỏi 1 (4 điểm). Phân tích vẻ đẹp của câu ca dao sau:
Hỡi cô, đang tát nước bên đường,
Tại sao cô lại múc ánh trăng vàng và đổ đi?
Câu hỏi 2 (6 điểm). Viết đoạn văn nêu những ấn tượng của bạn về tình yêu thương con người qua những suy nghĩ của nhân vật ông giáo trong truyện ngắn “Lão Hạc” của Nam Cao và câu chuyện về chiếc lá được vẽ vào đêm mưa bão trong tác phẩm “Chiếc lá cuối cùng” của O. Henry.
Câu hỏi 3 (10 điểm).
Truyện Lão Hạc chân thực và sâu sắc thể hiện số phận đau thương cùng phẩm giá cao quý của người nông dân xưa. Tuy nhiên, ý nghĩa chủ yếu của tác phẩm là nêu bật vấn đề nhân cách và việc gìn giữ nhân cách khi đối mặt với khó khăn.
Hãy làm rõ quan điểm của bạn về ý kiến này.
5. Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8
Câu 1. (8 điểm)
Viết một bài nghị luận (khoảng 300 từ) nêu suy nghĩ của bạn về câu: Người đi học đừng lo thiếu tài, chỉ sợ thiếu chí. (Diêm Thiết Luận)
Câu 2. (12 điểm)
Trong việc phân tích bài thơ Nhớ rừng (Ngữ văn 8, tập I) của Thế Lữ, có sự tranh luận giữa các học sinh lớp 8 về ý nghĩa của bài thơ.
Một nhóm cho rằng: Cảm hứng chính của bài thơ là cảm hứng lãng mạn và giá trị tư tưởng của nó chủ yếu nằm ở vẻ đẹp tâm hồn lãng mạn đó.
Nhóm còn lại thì cho rằng: Bài thơ này có thể được xem là một tác phẩm yêu nước, nối tiếp truyền thống thơ trữ tình yêu nước đầu thế kỉ XX.
Trình bày quan điểm của bạn về hai ý kiến trên trong một bài văn nghị luận.
6. Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8 - Đề số 6
Câu 1 (4.0 điểm)
a. Tạo câu với các tình thái từ như à, đi, thay, ạ và giải thích chức năng của từng tình thái từ trong câu.
b. Xác định và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ trong câu ca dao sau:
Cày đồng vào buổi trưa
Mồ hôi rơi lấp lánh như mưa trên cánh đồng cày.
Câu 2 (6.0 điểm)
Ong làm mật yêu thích hoa
Cá bơi, yêu nước; chim hót, yêu bầu trời
Con người cần sống, con ơi
Hãy yêu thương đồng chí, quý trọng người anh em.
Một vì sao, không thể tỏa sáng suốt đêm.
Một thân lúa chín, không đủ thành mùa vàng.
Một con người, đâu phải chỉ là phàm trần?
Sống chăng, chỉ là một ngọn lửa lụi tàn.
(Tố Hữu, Tiếng ru)
Những câu thơ này khiến em suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống trong xã hội ngày nay như thế nào?
Câu 3.(10 điểm)
Cốt lõi của văn chương là lòng nhân ái, mở rộng ra là tình yêu đối với muôn vật và muôn loài…
(Ý nghĩa của văn chương – Hoài Thanh, Ngữ văn 7, T2, NXB Giáo dục Việt Nam, 2011, Trang 60)
Em hiểu thế nào về quan điểm này? Hãy làm rõ qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ (trích từ Tắt đèn của Ngô Tất Tố) và tác phẩm Lão Hạc (của Nam Cao).
7. Đề số 7: Đề thi học sinh giỏi môn Ngữ văn lớp 8
Câu 1 (4 điểm).
Trong hai câu thơ dưới đây, tác giả sử dụng nghệ thuật so sánh:
- Chiếc thuyền nhẹ nhàng như một con ngựa mạnh mẽ.
- Cánh buồm căng phồng như linh hồn của làng quê.
Em nhận thấy sự khác biệt giữa hai cách so sánh trên ra sao? Mỗi cách mang lại hiệu quả nghệ thuật gì?
Câu 2 (6 điểm): Đọc đoạn văn dưới đây:
'Chao ôi! Với những người xung quanh, nếu ta không cố gắng hiểu họ, ta chỉ thấy họ là kẻ ngu dốt, hạ cấp, xấu xa, bỉ ổi… và chỉ là lý do để ta tàn nhẫn; ta không bao giờ thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta cảm thấy thương xót…'
(Nam Cao, Lão Hạc)
Dựa trên tâm tư của nhân vật ông giáo trong đoạn văn trên, em hãy chia sẻ quan điểm của mình về tầm quan trọng của tình yêu thương đối với mỗi người trong cuộc sống?
Câu 3 (10 điểm): Phân tích hình ảnh người chiến sĩ cách mạng qua hai bài thơ: “Ngắm trăng” (Vọng nguyệt) của Hồ Chí Minh và “Khi con tu hú” của Tố Hữu?