1. Rượu nếp cẩm
Rượu là món đồ uống không thể thiếu trong các bữa tiệc của người Việt, đặc biệt là trong dịp đầu năm mới. Rượu nếp cẩm cũng không phải là ngoại lệ.
Rượu nếp cẩm là đặc sản truyền thống của Việt Nam, xuất xứ từ vùng Tây Bắc, được chế biến từ gạo nếp cẩm lên men và chưng cất. Đây là món ăn dân dã với hương vị đặc trưng từ nếp cẩm, mềm dẻo và lên men tự nhiên. Gạo nếp cẩm rất phổ biến trong ẩm thực Việt Nam, và khi được chế biến thành rượu, nó không chỉ là món ăn mà còn là bài thuốc bổ dưỡng. Rượu nếp cẩm giúp bồi bổ cơ thể, kích thích tiêu hóa và được yêu thích bởi hương vị thơm ngon, phù hợp với cả người lớn và trẻ em.
Rượu nếp cẩm là loại rượu ủ, không chưng cất, được làm từ gạo nếp cẩm màu đen hoặc nâu đỏ và men rượu đặc biệt từ sa nhãn và thiên nhiên, cùng một số vị từ rễ, củ, lá cây. Rượu có màu tím óng ánh như mật, vị ngọt dịu, thơm ngon và đậm đà. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được vị tê nhẹ trên lưỡi, và sau đó là sự ấm áp, ngọt ngào và hương vị đặc trưng của rượu Tết. Rượu nếp cẩm nổi tiếng và thường được dùng trong các dịp lễ hội, ngày Tết và bữa cơm gia đình quan trọng.
2. Rượu San Lùng
Rượu San Lùng là đặc sản nổi tiếng của người Dao đỏ, xuất phát từ thôn San Lùng, xã Bản Xèo, huyện Bát Xát. Cùng với rượu Táo Mèo và rượu ngô Bắc Hà, rượu San Lùng là một trong những danh tửu của Lào Cai.
Rượu San Lùng nổi bật với mùi thơm đặc trưng từ men lá rừng và vị đậm đà từ thóc nương. Khác với các loại rượu khác, rượu San Lùng được ủ từ thóc và lên men bằng mười lăm loại lá rừng. Nhờ vào nguồn nước và khí hậu đặc biệt, rượu có màu trong suốt, hương thơm tinh khiết, vị ngọt nhẹ và hơi béo. Theo truyền thuyết của người Dao, rượu San Lùng được dùng trong các lễ cúng thần linh và trời đất, vì vậy việc chế biến rượu mang đậm yếu tố tâm linh và văn hóa.
Rượu Tết San Lùng rất thích hợp khi kết hợp với các món ăn đặc trưng của vùng núi như thịt trâu sấy khô lùi tro nóng, cá suối sấy khô nướng than… Được làm hoàn toàn bằng tay của người Dao đỏ, rượu mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc và thể hiện nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Dao, là sự lựa chọn lý tưởng cho mùa Xuân.
3. Rượu ngô
Trước đây, khi nền kinh tế chưa phát triển hoặc mới bắt đầu mở cửa, những chai rượu ngoại đắt tiền thường được ưa chuộng trong các dịp Tết. Tuy nhiên, sự phát triển của thị trường đã dẫn đến tình trạng rượu kém chất lượng, làm giảm độ phổ biến của rượu ngoại.
Trong ba năm gần đây, nhận thức của người tiêu dùng về rượu đã thay đổi, họ ưu tiên chọn những sản phẩm tự nhiên và truyền thống. Vì thế, rượu ngô ngày càng được ưa chuộng trong các dịp Xuân về.
Rượu ngô Tết cũng là rượu ngô truyền thống nhưng được chưng cất hai lần, làm cho rượu trở nên tinh khiết hơn. Sau khi chưng cất, rượu được hạ thổ trong chum sành ở nơi thoáng mát để rượu trở nên mềm và hương vị thêm hoàn hảo. Nhiều gia đình ở Lũng Phìn – Đồng Văn chuẩn bị rượu ngô Tết từ năm trước và có thể để dành tới cả chục năm.
Những ai đến vùng cao quanh năm mây phủ sẽ được chào đón nồng nhiệt bằng bát rượu ngô, thay vì chén trà thông thường. Điều này thể hiện sự tiếp đón chân thành của gia chủ. Vào dịp Tết Mông tháng Một dương lịch, hãy đến vùng cao để trải nghiệm và cảm nhận vẻ đẹp của cuộc sống và văn hóa nơi đây.
4. Rượu Mẫu Sơn
Rượu Mẫu Sơn là đặc sản nổi tiếng của người Dao ở đỉnh Mẫu Sơn, Lạng Sơn. Mẫu Sơn là một vùng núi cao 1541m, thuộc tỉnh Lạng Sơn, với 80 ngọn núi lớn nhỏ. Khu dân cư sống rải rác gần các khu trồng trọt và nơi đây nổi tiếng với nền kinh tế nông lâm nghiệp phát triển, cùng nhiều di sản văn hóa và danh lam thắng cảnh. Rượu trắng Mẫu Sơn, măng dầm ớt rừng, và đặc biệt là Rượu Mẫu Sơn đã trở thành thương hiệu được biết đến rộng rãi trên toàn quốc. Rượu có hương vị nồng ấm, chân thành, không gây sốc hay nhức đầu, mang đến cảm giác êm dịu và đậm đà cho người thưởng thức.
Để sản xuất rượu Mẫu Sơn, bà con phải bắt đầu từ sáng sớm. Trong không khí se lạnh trên đỉnh núi, các công đoạn được thực hiện một cách nhuần nhuyễn và phối hợp nhịp nhàng. Truyền thống nấu rượu được gìn giữ qua nhiều thế hệ, kết hợp giữa phương pháp truyền thống và tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm hiện đại. Bình rượu được chế tạo cẩn thận, sạch sẽ và hấp dẫn. Công nghệ hiện đại cũng được áp dụng trong quá trình nấu rượu, với sự hỗ trợ của máy móc để đảm bảo chất lượng.
Nhờ sự kết hợp giữa truyền thống và công nghệ, rượu Mẫu Sơn luôn đạt tiêu chuẩn về nồng độ và hương vị, trở thành đặc sản nổi tiếng của Lạng Sơn, được người tiêu dùng trong nước yêu thích và thu hút du khách quốc tế, đặc biệt trong dịp Tết.
5. Rượu Bàu Đá
Người dân vùng duyên hải Nam Trung Bộ tự hào về ba điều đặc biệt. Thứ nhất, đây là quê hương của nhà Tây Sơn, nổi tiếng với tinh thần thượng võ. Thứ hai, vùng đất này là nơi nghệ thuật tuồng ra đời dưới sự dẫn dắt của ông tổ Đào Duy Từ, khiến Bình Định được gọi là “đất võ trời văn”. Thứ ba, rượu Bàu Đá nổi bật với sự trong vắt như nước, nồng nàn như lửa, và say đến tận cùng. Rượu này đã trở thành biểu tượng không thể thiếu khi nhắc đến Bình Định, tương tự như Hồ Gươm với Hà Nội. Ngày xưa, rượu Bàu Đá là ngự tửu dâng vua, rất được ưa chuộng trong các dịp lễ trọng thể thời phong kiến.
Theo người dân Bàu Đá, ngoài nguồn nước thiên nhiên từ thượng nguồn sông Kôn, bí quyết gia truyền trong ủ men, điều chỉnh độ lửa, và chọn nồi nấu là yếu tố quan trọng. Nồi đất nung là tốt nhất để tránh sự ảnh hưởng của kim loại, và bình đựng rượu bằng gốm giúp bảo quản chất lượng.
Rượu Bàu Đá thường được làm từ gạo lức hoặc nếp, nên có màu trắng đục. Rượu có hương vị đặc trưng, nồng độ cao, và mùi thơm quyến rũ khiến người uống dễ bị say. Những người yêu thích rượu Bàu Đá thưởng thức từng ngụm rượu nguyên chất với bọt sủi li ti và cảm nhận niềm vui từ âm thanh lách tách của các chum rượu trong quá trình ủ.
Khi đến Bình Định, đừng quên thưởng thức rượu Bàu Đá để cảm nhận “tinh hoa của càn khôn, khí thiêng, dũng mãnh và tài hoa”. Du khách trong nước và quốc tế đều tìm đến đây để nếm hương rượu Tết thơm nồng và cảm nhận sự tê tái của đầu lưỡi.
6. Rượu Đế
Rượu đế là loại rượu được chưng cất từ ngũ cốc lên men bằng phương pháp thủ công, rất phổ biến trong ẩm thực Việt Nam. Rượu đế còn được gọi bằng nhiều tên khác như rượu trắng, rượu ngang, rượu gạo, rượu chưng, rượu cuốc lủi hoặc rượu quốc lủi.
Trong số các loại rượu đế, rượu đế Gò Đen từ tỉnh Long An nổi bật là đặc sản của miền sông nước. Người Gò Đen thường dùng nếp để chế biến rượu theo cách truyền thống, với các loại nếp như nếp than, nếp mỡ, nếp mù u, nếp hương. Rượu đế có nồng độ cao, vị cay nồng nhưng thơm lừng, làm cho người uống cảm thấy cởi mở và gần gũi. Đây là loại rượu Tết không thể thiếu trong các dịp sum vầy gia đình.
Rượu đế là đồ uống có cồn làm từ cơm lên men. Nguyên liệu chính bao gồm các loại ngũ cốc có tinh bột cao như gạo tẻ, gạo nếp, gạo lứt, lúa mạch, ngô, mầm thóc, sắn, hạt mít, hạt dẻ. Ở một số vùng miền, có thể sử dụng nguyên liệu đặc trưng như mầm thóc, ngô, hạt mít. Gạo nếp thường cho hương vị thơm ngon và độ ngọt lý tưởng, nên được ưa chuộng hơn cả. Ở Nam Bộ, rượu đế đã được truyền lại qua nhiều thế hệ, giữ gìn phương pháp nấu truyền thống để tạo ra hương vị đặc trưng của đồng bằng sông Cửu Long. Rượu đế là đặc sản không thể thiếu trong các ngày lễ và Tết, đặc biệt là đối với những ai yêu thích rượu Tết.
7. Rượu táo mèo
Khác với các loại rượu truyền thống nổi tiếng vùng cao như rượu San Lùng, rượu Sim San (Bát Xát) hay rượu ngô (Bắc Hà), rượu táo mèo được làm từ táo mèo rừng, với màu nâu sóng sánh và vị ngọt đặc trưng kèm theo hương thơm quyến rũ.
Táo mèo rừng trên núi Hoàng Liên Sơn được thấm đẫm khí trời, trải qua gió, sương, nắng và mưa, tạo nên vị chua, chát và ngọt hòa quyện. Người dân nơi đây hái táo mèo và chế biến thành rượu, mang đến một sản phẩm bổ dưỡng và khác biệt so với các vùng khác.
Để chế biến rượu táo mèo, các quả táo được rửa sạch và thực hiện các bước ngâm khác nhau tùy theo từng gia đình. Có gia đình bổ đôi táo, ngâm muối để giảm nhựa, trong khi có gia đình để nguyên quả, ngâm đường để làm rượu. Sau 6 đến 8 tháng, rượu đạt độ ngon và bổ dưỡng.
Rượu táo mèo được dùng để đãi khách quý và là món quà ý nghĩa trong dịp Tết. Nó không chỉ mang đậm dấu ấn văn hóa vùng cao, mà còn gợi nhớ về hương rừng và vị núi, lưu luyến lòng người khi thưởng thức hoặc khi nhớ về quê hương yêu dấu.
8. Rượu nếp thơm
Rượu nếp thơm là đặc sản truyền thống của Việt Nam, được chế biến từ gạo nếp lên men rồi chưng cất. Khi thưởng thức loại rượu Tết này, bạn sẽ nhớ mãi hương vị ngọt ngào và đậm đà của nó. Rượu nếp có vị ngọt, hương nếp hòa quyện với hương thuốc bắc và vị cay nhẹ, tạo nên trải nghiệm thú vị và say đắm. Hiện nay, rượu nếp thơm trở thành lựa chọn phổ biến trong dịp Tết âm lịch.
Rượu nếp thơm đạt tiêu chuẩn chất lượng cao nhờ vào việc giữ được hương nếp nguyên bản sau quá trình chưng cất. Với công nghệ hiện đại, sử dụng nấm mốc và nấm men thuần chủng, quá trình lên men được kiểm soát tốt, không tạo độc tố. Thiết bị chưng cất hiện đại như cổ thiên nga (swan neck) đảm bảo rượu có vị ngọt, cay, thơm nồng và đặc trưng.
Rượu nếp thơm thường xuất hiện trong các bàn tiệc truyền thống và được nhiều người yêu thích. Hãy thưởng thức rượu Tết truyền thống để cảm nhận nét quê và tinh thần Việt trong từng ngụm rượu.
9. Rượu nếp cái hoa vàng
Rượu nếp cái hoa vàng là một loại rượu nếp nổi bật tại Việt Nam, được yêu thích đặc biệt trong các dịp lễ Tết, là món quà hoàn hảo để đãi khách.
Được chế biến hoàn toàn bằng phương pháp truyền thống, rượu nếp cái hoa vàng sử dụng gạo nếp cái hoa vàng từ đồng bằng Bắc Bộ, kết hợp với 32 vị thuốc bắc được chọn lọc kỹ lưỡng để ủ cùng men rượu.
Sau khi chưng cất, rượu được đóng chai và ủ trong một năm trước khi ra thị trường. Rượu từ gạo nếp cái hoa vàng không chỉ nổi bật với vị ngọt, hương thơm đặc trưng mà còn khiến đầu lưỡi tê dại, dễ say, nhưng không gây cảm giác khó chịu hay lâng lâng khi uống.
Không chỉ là thức uống cho các bữa tiệc, rượu nếp cái hoa vàng còn được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe như:
- Ngăn ngừa bệnh tim mạch hiệu quả
- Giảm cholesterol xấu trong máu
- Kích thích tiêu hóa
- Giúp làm đẹp da
Tết này, rượu nếp cái hoa vàng sẽ làm ấm áp và vui tươi hơn cho mọi gia đình trong ngày Tết âm lịch.
10. Rượu nếp nương
Rượu nếp nương của người dân tộc Thái đã nổi danh từ lâu, đặc biệt là trong dịp Tết âm lịch. Rượu được làm từ nếp men và các nguyên liệu thiên nhiên, mang đậm bản sắc văn hóa vùng Tây Bắc.
Loại rượu này được ủ dưới lòng đất trong khoảng hơn một năm, nhờ đó mà mỗi giọt rượu nếp nương đều chứa đựng sự kết hợp hoàn hảo giữa đất trời và công sức của con người. Quá trình này cũng giúp loại bỏ các tạp chất, để lại màu trắng sáng và vị ngọt thanh dễ uống. Rượu có thể được thưởng thức lạnh để cảm nhận trọn vẹn hương vị độc đáo của nó.
Rượu hạ thổ là phương pháp chôn chum rượu dưới lòng đất, cát, bể nước, hoặc giếng nước trong thời gian dài, thường ít nhất 3 tháng. Thời gian ủ lâu hơn sẽ tạo ra rượu thơm ngon hơn, đồng thời giúp giảm độc tố và độ cồn. Rượu nếp nương với màu trắng sáng và vị ngọt thanh dễ uống là sự lựa chọn hoàn hảo cho mùa xuân.
Khi đến Tây Bắc, đừng quên thưởng thức rượu nếp nương, đặc sản Tết của đồng bào dân tộc Thái nhé!