1. Củ kiệu và dưa chua
Để mâm cỗ Tết thêm hoàn hảo, không thể thiếu củ kiệu và dưa chua. Vào dịp Tết, người miền Nam thường chuẩn bị củ kiệu, dưa chua để thưởng thức cùng thịt kho, lạp xưởng và nhiều món ăn khác. Củ kiệu được làm sạch, rửa và ngâm giấm đường để lên men. Khi cắt rễ, cần cẩn thận không cắt quá sát để củ kiệu không bị mất hương vị và mọng nước. Vị chua ngọt và hương thơm đặc trưng của củ kiệu sẽ làm tăng thêm sự hấp dẫn cho món ăn, tránh cảm giác ngán.
Dưa chua cũng rất phổ biến, có thể làm từ rau muống, củ cải, cà rốt, hoặc củ hành. Những hũ dưa chua còn được ngâm cùng tỏi ớt để tăng hương vị. Các nghệ nhân còn khéo tay tạo hình củ kiệu thành những bông hoa đẹp mắt. Vì vậy, món ăn truyền thống này luôn là phần không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Nam.
2. Gà luộc
Trong các mâm cỗ ngày Tết ở miền Nam, gà luộc là món ăn không thể thiếu. Mặc dù đơn giản, dễ chế biến nhưng món ăn này vẫn thơm ngon, hấp dẫn và mang ý nghĩa đặc biệt. Gà luộc biểu trưng cho sự no đủ, hạnh phúc và cầu chúc năm mới bình an, thịnh vượng. Đặc biệt, việc xếp cánh gà sao cho bắt chéo phải thật cẩn thận, vừa đẹp mắt vừa thể hiện sự tôn trọng trong ngày Tết.
Để món gà luộc thêm ngon, hãy chọn gà tơ có thịt mềm và chuẩn bị thêm nước chấm. Gà luộc có thể ăn kèm với cháo gà, cơm hoặc đơn giản là nước chấm chua ngọt, muối tiêu chanh đều rất tuyệt. Da gà vàng ươm, bày trí trang trọng trên mâm lớn càng làm cho bữa ăn thêm phần thịnh soạn, hấp dẫn.
Vì thế, vào dịp Tết, món gà luộc luôn có mặt trong mâm cơm của người Việt, đặc biệt là người miền Nam.
3. Gỏi gà; gỏi tôm thịt
Gỏi, hay còn gọi là nộm ở miền Bắc, là món ăn quen thuộc của người Việt, không chỉ trong dịp Tết mà còn thường xuyên xuất hiện trong các bữa tiệc. Dù có vẻ đơn giản, nhưng việc chế biến gỏi đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo trong việc kết hợp các gia vị để tạo ra hương vị đậm đà, hài hòa. Gỏi gà và gỏi tôm thịt là những món rất phổ biến trong mâm cỗ Tết miền Nam. Nguyên liệu làm gỏi có thể bao gồm bắp cải bào, giá, hoa chuối, dưa bồn bồn, củ sen,... tùy vào sở thích cá nhân.
Gỏi thường được trộn đều và có vị chua ngọt hài hòa. Để tăng thêm hương vị, người ta có thể thêm tỏi phi hoặc đậu phộng rang. Một số người chọn tỏi phi để làm tăng hương thơm thay vì đậu phộng. Món gỏi có thể ăn kèm với bánh phồng tôm hoặc chấm với nước mắm chua ngọt rất ngon.
Cách trang trí gỏi cũng rất đặc biệt, có thể dùng hoa ớt, hoa hành để trang trí trên mặt gỏi, làm món ăn thêm phần hấp dẫn. Đây là một món ăn truyền thống không thể thiếu trong Tết của người miền Nam.
4. Chả giò
Chả giò đã trở thành món ăn quen thuộc với người Việt Nam. Dù trong bất kỳ dịp lễ nào, món ăn này vẫn luôn được yêu thích và ưa chuộng. Đặc biệt, trong mâm cỗ ngày Tết miền Nam, chả giò là món không thể thiếu. Đây là món ăn với sự kết hợp đa dạng của nhiều nguyên liệu. Vỏ bánh có thể là bánh rế hoặc bánh pía, bánh đậu xanh, được chiên giòn rụm. Phần nhân bên trong có thể là thịt, tôm, hải sản hoặc món chay, tùy theo sở thích và nhu cầu của mỗi người. Tất cả các hương vị hòa quyện tạo nên sự thơm ngon và đẹp mắt cho món ăn.
Hiện nay, chả giò không chỉ được chế biến với nhiều nguyên liệu khác nhau mà còn có sự sáng tạo về hình thức. Thay vì cuốn truyền thống, món ăn còn được gói thành hình tam giác,... tạo nên sự đa dạng hơn. Chả giò thường ăn kèm với tương ớt hoặc tương cà, mang lại hương vị thơm ngon, hấp dẫn.
Chả giò là món ăn dễ chế biến, nguyên liệu dễ tìm và phù hợp với nhiều người. Do đó, món ăn này đã trở thành phần không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Nam cũng như người Việt Nam.
5. Canh khổ qua dồn thịt
Canh khổ qua dồn thịt là món ăn không chỉ phổ biến trong các bữa cơm gia đình Việt mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong ngày Tết. Tên gọi 'khổ qua' thể hiện mong muốn mọi khó khăn và buồn phiền của năm cũ sẽ qua đi để đón chào năm mới đầy hạnh phúc và may mắn. Khổ qua được làm sạch, bỏ ruột và nhồi thịt băm, chả cá,... cùng với bún tàu để tạo độ kết dính. Nồi nước dùng được ninh từ xương trong nhiều giờ, sau đó cho khổ qua dồn thịt vào và nấu chín. Mùi thơm hấp dẫn của món ăn khiến ai cũng phải khen ngợi.
Khổ qua có vị đắng đặc trưng, nhưng khi quen thì lại cảm nhận được sự ngon miệng của món ăn. Với ý nghĩa đặc biệt của tên gọi, canh khổ qua dồn thịt trở thành món ăn được yêu thích trong các gia đình Việt vào dịp Tết. Dễ chế biến và đặc trưng của ngày Tết, món ăn này thường xuất hiện trong mâm cỗ ngày xuân của người miền Nam.
Để tăng thêm hương vị cho món canh, người nấu còn thêm ngò rí, tỏi phi, hành lá thái nhỏ. Tất cả hòa quyện tạo nên món ăn không chỉ ngon miệng mà còn đẹp mắt.
6. Bánh mứt ngày Tết
Trong dịp Tết, bánh mứt là món không thể thiếu. Dù là Tết của người miền Nam hay miền Bắc, các mâm cỗ luôn có dĩa bánh mứt, hộp kẹo, hạt dưa,... để đãi khách hoặc trong các buổi lễ cúng tổ tiên. Bánh mứt bao gồm nhiều loại như kẹo dẻo, hạt dưa, bánh ngọt, bánh tây, mứt dừa, mứt chùm ruột,... Tuỳ theo sở thích, mỗi người có thể chọn lựa những loại bánh kẹo khác nhau cho ngày Tết. Tuy nhiên, phổ biến nhất là hạt dưa, mứt dừa, mứt bí,...
Hiện nay, có rất nhiều video hướng dẫn chi tiết để làm các loại bánh mứt như mứt dừa, mứt bí,... Nếu không quá bận rộn, bạn có thể dành thời gian tìm hiểu và tự làm bánh mứt để ngày Tết thêm phần phong phú, thơm ngon và hợp khẩu vị. Các loại hạt như hạt dưa, hạt dẻ, hạt hướng dương,... cũng được nhiều người yêu thích. Nhìn chung, bánh mứt ngày Tết luôn là món ăn không thể thiếu trong các gia đình, đặc biệt là trong mâm cỗ của người miền Nam.
7. Chả lụa và thịt nguội
Chả lụa và thịt nguội là món ăn truyền thống phổ biến của người Việt Nam, đặc biệt trong mâm cơm ngày Tết của miền Nam. Một số khu vực khác gọi thịt nguội là pate, nhưng ở miền Tây và nhiều tỉnh thành khác, tên gọi phổ biến là thịt nguội. Món ăn này được làm từ thịt heo, gói bằng lá chuối và hấp chín. Bạn có thể thưởng thức món này cùng bánh mì hoặc cơm đều rất ngon.
Trong mâm cơm ngày Tết, chả lụa và thịt nguội thường được dùng làm món khai vị. Nhiều người còn sáng tạo bằng cách cắt và xếp chúng thành hình bông hoa để trang trí cho đĩa thêm hấp dẫn. Món ăn có hương thơm từ lá chuối và kết cấu dai dai. Một số người thích thêm tai heo để tạo độ giòn, hoặc sử dụng trứng muối, cà rốt thái sợi, nấm mèo để làm cho món ăn thêm phong phú.
Chả lụa đơn giản hơn với nguyên liệu là thịt heo xay nhuyễn, giò thủ được gói chặt và hấp. Để món chả có độ dai ngon, người làm cần quết chả kỹ và nêm nếm vừa ăn trước khi hấp.
Nhìn chung, chả lụa và thịt nguội là những món ăn truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam.
8. Bánh tét
Bánh tét là món ăn không thể thiếu trong ngày Tết miền Nam, đặc biệt là ở miền Tây. Đây không chỉ là món bánh truyền thống mà còn được xem là biểu tượng văn hóa của người Việt Nam, tương tự như bánh chưng, bánh dày ở miền Bắc. Bánh tét có mặt trong nhiều dịp lễ hội và các sự kiện như đám giỗ, tiệc tùng.
Bánh tét được làm từ gạo nếp, có thể kết hợp với cốt dừa (theo sở thích) và nhiều loại nhân như đậu xanh, chuối chín, đậu mỡ, trứng muối, hoặc thịt ba rọi. Hiện nay, bánh tét còn được biến tấu với lá cẩm hoặc lá dứa, tạo nên vẻ ngoài bắt mắt và độc đáo. Sự kết hợp của nếp dẻo thơm, đậu mỡ béo ngậy và chuối ngọt ngào mang đến một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.
Truyền thống làm bánh tét đã có từ lâu, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Lá chuối được chọn kỹ lưỡng, rửa sạch và dùng để gói bánh, mang lại hương vị đặc trưng. Ngày trước, người miền Nam thường dùng lạt để buộc bánh, tạo hình trụ vuông vắn, tròn trịa, và tạo nên vẻ đẹp truyền thống không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người miền Nam.
9. Thịt kho rệu
Thịt kho rệu, còn được gọi là thịt kho tàu, là món ăn truyền thống đặc trưng trong ngày Tết của người miền Nam. 'Kho rệu' có nghĩa là kho cho thật mềm, hay nói vui là 'rệu rã'. Khi kho đủ thời gian, thịt sẽ thấm đẫm gia vị, mềm thơm và rất 'bắt' cơm. Người miền Nam thường dùng nước dừa tươi để kho thịt, làm cho món ăn thêm ngọt ngào và đậm đà. Để món thịt thêm bắt mắt, thường thêm vài lát ớt hiểm đỏ, vừa tăng hương vị vừa tạo điểm nhấn thẩm mỹ.
Thịt kho rệu thường xuất hiện trong mâm cỗ cúng tổ tiên và ngày Tết, ăn cùng dưa chua hoặc củ kiệu để tăng thêm hương vị. Một chén cơm trắng nóng hổi kết hợp với thịt kho thấm đẫm gia vị làm cho không khí ngày Tết thêm phần ấm cúng và đậm đà.
Món ăn này cũng thường xuất hiện trong bữa cơm hàng ngày, là món ăn quen thuộc trong mọi gia đình. Dù giàu hay nghèo, trong ngày Tết, mỗi nhà đều có nồi thịt kho rệu để dâng cúng tổ tiên, ông bà, tạo nên một phần không thể thiếu trong phong tục ẩm thực của người miền Nam.
10. Lạp xưởng
Trong danh sách các món ăn truyền thống ngày Tết của người miền Nam, lạp xưởng là một cái tên không thể thiếu. Thường thì, lạp xưởng sẽ được kết hợp cùng tôm kho ngâm với củ kiệu, tạo thành món khai vị hấp dẫn trong các bữa tiệc và mâm cỗ ngày Tết. Lạp xưởng có thể là lạp xưởng bò, heo hoặc tôm, được chế biến theo nhiều cách như luộc, chiên, nướng hoặc 'lăn nước'. Đây là cách chế biến mới, sau khi luộc sơ, lạp xưởng sẽ được lăn trên chảo để ráo nước, giúp giữ được hương vị mà không bị khô cứng.
Lạp xưởng có nhiều loại như lạp xưởng 1 nắng, tươi, chua,... tuỳ theo sở thích mà mỗi người có thể chọn lựa. Dù đơn giản nhưng món ăn này làm cho mâm cỗ ngày Tết thêm phần phong phú, đa dạng và hấp dẫn hơn.