Buzz
(Mytour) Mọi người đều có thể vi phạm những nguyên tắc trong Thập Thiện Nghiệp, nhưng nếu chúng ta nỗ lực thực hành chân thành, không chỉ giúp chúng ta có cuộc sống an lành và bình yên trong hiện tại mà còn trong muôn đời sau.
1. Ý nghĩa của Thập Thiện Nghiệp là gì?
Hành đạt theo lời dạy của Phật có nghĩa là mang lại lợi ích cho mọi người không chỉ trong hiện tại mà còn trong tương lai. Ngược lại, hành động đối diện với đạo Phật sẽ gây hại cho mọi người không chỉ trong hiện tại mà còn trong tương lai.
2. Nguyên nhân của nghiệp tốt và nghiệp xấu
Trong cuộc đời của mỗi người, mọi hành động mà chúng ta thực hiện đều tạo ra hậu quả của nghiệp. Tổng cộng, có thể phân ra mười loại nghiệp tốt và mười loại nghiệp xấu. Các loại nghiệp này xuất phát từ ba nguồn sau:
- Thân: Hành động
- Khẩu: Lời nói
- Ý: Tư duy.
Trong mười nghiệp tốt và mười nghiệp xấu, đức Phật đã chỉ rõ rằng tất cả đều bắt nguồn từ hành động, lời nói và tư duy. Hành động có 3 loại, lời nói có 4 loại và tư duy có 3 loại.
2.1. Nghiệp xấu
Nghiệp xấu, còn gọi là nghiệp dữ, bao gồm 3 loại sau:
- Thân có 3 loại ác nghiệp là: Sát sanh, trộm cắp, dâm dật.
- Khẩu có 4 loại ác nghiệp là: Nói dối, nói thêu dệt, nói lưỡi hai chiều, nói lời hung ác.
- Ý có 3 loại ác nghiệp là: Tham lam, giận hờn, si mê.
Tổng cộng Thân, Khẩu, Ý tạo ra 10 loại nghiệp xấu, nghiệp dữ.
2.2. Nghiệp tốt
Nghiệp tốt, hay còn gọi là nghiệp lành, cũng bao gồm 3 loại như sau:
- Thân có 3 loại nghiệp tốt là: Không sát sanh, không trộm cắp, không dâm dật.
- Khẩu có 4 loại nghiệp tốt là: Không nói dối, không nói lưỡi hai chiều, không nói thêu dệt, không nói lời thô ác.
- Ý có 3 loại nghiệp tốt là: Không tham lam, không sân hận, không si mê.
3. Ý nghĩa và giá trị của 10 nghiệp lành
3.1. Không sát sanh
Trên cuộc sống này, không có gì hạnh phúc hơn việc được sống, cũng không có điều gì cao quý hơn là được tha thứ và tha mạng.
Một câu chuyện kể về tiền kiếp của hoàng hậu Sujā, sinh làm con cò, giữ gìn ngũ giới. Một ngày, con cò đi kiếm ăn và thấy một con cá nằm trên bãi sông. Khi con cò đưa mỏ kẹp con cá, con cá vẫy vùng. Con cò biết con cá còn sống, nên nhẹ nhàng đem con cá xuống nước để nó bơi đi nơi khác,...
Đó là một ví dụ về hành động từ bi không giết hại được sinh linh, phát sinh từ lòng từ bi nơi gia đình, liên quan đến hành động từ bi của gia đình.
Trong thời khắc gian nan của sinh tử, thoát khỏi sự giết hại là niềm hạnh phúc tối thượng của muôn loài. Do đó, không giết hại mà phóng sinh là việc lành đứng đầu trong 10 Thiện Nghiệp.
Phật dạy rằng không giết hại hoặc ăn thịt sinh linh sẽ giúp tránh việc phạm hai tội lớn sau đây:
Theo Đạo Phật, tất cả chúng sinh đều là họ hàng của chúng ta. Cha mẹ của chúng ta đã chết và sanh lại trong nhiều kiếp, họ có thể trở thành chư Phật trong tương lai, vì vậy giết hại sinh linh cũng là giết nhầm gia đình, người thân trong nhiều kiếp hoặc thậm chí là một vị Phật.
Những người không giết hại sinh linh sẽ mở rộng lòng từ bi và lòng nhân từ, từ đó tu hành trở thành Phật và nhận được mười pháp lành được đề cập trong kinh Thập Thiện Nghiệp:
- Được tất cả chúng sinh yêu quý hết lòng.
- Mở lòng từ bi đối với mọi chúng sanh.
- Loại bỏ hoàn toàn lòng giận dữ.
- Thân thể luôn khỏe mạnh.
- Có tuổi thọ kéo dài.
- Luôn nhận được sự giúp đỡ từ Thiên thần.
- Ngủ ngon và không mơ mộng ác.
- Thanh thản mọi oán thù.
- Tránh xa ba con đường ác: Địa ngục, quỷ đói, và súc sanh.
- Được tái sanh vào cõi Thiên Đàng.
3.2 Không lấy trộm
Không trộm cắp không chỉ đồng nghĩa với việc không lấy đi những vật không phải của mình, không có sự đồng ý của người khác. Nó còn bao gồm việc bảo vệ tài sản của người khác, không tham gia vào hành vi chiếm đoạt, lừa đảo, hoặc gian lận.
Mọi người trên thế gian đều mong muốn sở hữu của cải, làm giàu, và có một cuộc sống thịnh vượng. Việc lấy cắp một phần của họ tương đương với việc chiếm đoạt một phần của sinh mạng họ. Ngay cả những vật nhỏ như một cây kim cũng không nên bị lấy trộm, vì hành vi này sẽ gây ra hậu quả không tốt trong tương lai.
Hơn nữa, tiền bạc thu được từ việc trộm cắp thường không ổn định và có thể dẫn đến những hậu quả tiêu cực như mất mát, rủi ro, lừa dối, và bị tịch thu. Quả báo tiêu cực của việc trộm cắp bao gồm:
- Sau khi qua đời, phải chịu đựng nỗi đau trong 3 cõi ác.
- Nếu có cơ duyên làm người, sẽ phải đối mặt với khó khăn nghèo khổ.
- Không thể tích lũy được tài sản.
- Nếu có thể tích lũy, sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị quan lại, kẻ cướp, tai nạn lửa, nước đánh mất tất cả.
- Không thể thọ hưởng niềm vui gia đình và bị người khác khinh rẻ.
Ngược lại với hành vi trộm cắp, việc không lấy cắp mà cho đi được coi là hạnh phước, họ sẽ nhận được những phần thưởng tốt lành. Trong kinh Phật, nói rằng ở những nơi mọi người sống đạo đức, sống thiện, thiên nhiên cũng sẽ ban phước, mưa gió thuận lợi, không có thiên tai, mùa màng phát đạt, thức ăn dồi dào, và mọi người sống hạnh phúc và an lành.
- Tài sản không bị cướp bách, không bị tham ô chính quyền, không bị mất mát do lụt lội, hỏa hoạn hoặc con cái phá hủy.
- Được nhiều người tin tưởng.
- Không bị lừa dối hay gạt gẫm.
- Được ca ngợi về tính cách ngay thẳng của mình.
- An tâm không lo lắng về bất kỳ sự tổn thất nào.
- Sau khi qua đời, được tái sanh vào thiên đàng.
3.3 Không rơi vào dâm dật
Với những người tu tại gia, Phật chỉ ra rằng tránh xa tà dâm. Hành vi tà dâm được coi là một trong những tội ác hàng đầu, do đó, khi kết hôn, hãy duy trì sự chính thức và tránh xa việc ngoại tình. Nếu đã kết hôn, hãy sinh con và giữ gìn lòng kiêng chế.
Lợi ích của việc không thực hiện tà dâm được ghi trong Kinh Thập Thiện Nghiệp như sau:
- Tám giác quan (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) được bảo vệ toàn vẹn.
- Đoạn trừ hết những sự phiền não, quấy rối.
- Không ai dám xâm phạm vào hạnh phúc của gia đình.
- Được sự khen ngợi từ mọi người.
3.4. Không nói dối
Cho dù người ta biết hay không biết, họ vẫn nói dối: 'Tôi biết'; cho dù họ thấy hay không thấy, họ vẫn nói dối: 'Tôi không biết'; hoặc cho dù họ không thấy hay thấy, họ vẫn nói dối: 'Tôi thấy'; hoặc cho dù họ thấy hay không thấy, họ vẫn nói dối: 'Tôi không thấy'. Như vậy, lời nói của họ trở thành sự giả dối cố ý, hoặc vì tự kỷ, hoặc vì lòng thương xót, hoặc vì lợi ích cá nhân.'.
Không nói dối có nghĩa là nói sự thật, nói những gì suy nghĩ, và duy trì tính nhất quán giữa suy nghĩ và lời nói. Nói dối để lừa dối chỉ khiến người ta mất niềm tin vào sự trung thực của chúng ta. Nói dối vì sợ hãi chỉ làm cho chúng ta che giấu tội lỗi mà không biết sửa chữa. Nói dối để lợi ích hay khoe khoang chỉ làm tăng thêm tội lỗi.
Không nói dối có nghĩa là nói sự thật, nói những gì suy nghĩ, và duy trì tính nhất quán giữa suy nghĩ và lời nói. Nói dối để lừa dối chỉ khiến người ta mất niềm tin vào sự trung thực của chúng ta. Nói dối vì sợ hãi chỉ làm cho chúng ta che giấu tội lỗi mà không biết sửa chữa. Nói dối để lợi ích hay khoe khoang chỉ làm tăng thêm tội lỗi.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo, ai nói lời thật thà mà không dối trá sẽ nhận được những lợi ích sau:
- Miệng luôn tỏa hương thơm.
- Mọi người trong thế gian và trên thiên địa đều kính trọng.
- Lời nói không gây lỗi lầm và luôn tươi vui.
- Trí tuệ vượt trội, không ai sánh kịp.
- Thăng hoa trong niềm vui như ý nguyện, cùng ba nghiệp sạch sẽ.
3.5. Không nói lời hoa mỹ
Không nói lời hoa mỹ, tức là không dùng lời lẻn tránh, không lấy lời ngọt ngào để lừa dối lòng tin của người khác, không tạo ra những lời quảng cáo gian dối để làm cho người ta bị thu hút. Những kẻ thường nói lời như vậy thường có lòng ác độc, tận dụng lòng tin dễ dàng của người khác để thu được lợi ích. Họ thường bị cười chê, khinh miệt và tránh né bởi người khác, để tránh mất tài sản, danh dự và thậm chí là tính mạng.
Theo kinh Tập Thiện Nghiệp đạo, người không nói lời hoa mỹ sẽ đạt được ba lợi ích sau:
- Được sự ngưỡng mộ của tầng lớp trí thức.
- Thường xuyên có thể giải quyết những vấn đề khó khăn.
- Trở thành một con người có phẩm đức và đạo đức, được tôn trọng trong xã hội.
3.6. Tránh nói lưỡi hai chiều
Tránh nói lưỡi hai chiều hoặc nói lời nói hai mặt, nghĩa là không nói xấu về một bên khi ở bên kia, không đưa ra những ý kiến tiêu cực về người này hoặc người kia; không tham gia vào việc gây mối thù hận giữa hai bên, không tạo ra mối quan hệ gây khó chịu cho những kẻ có mối quan hệ đối lập. Tóm lại, việc tránh nói lưỡi hai chiều là biểu hiện của tâm không ác, không sử dụng lời nói mâu thuẫn để làm cho những người thân quen trở nên thù địch với nhau, làm cho những người gần trở nên xa.
Người tránh nói lưỡi hai chiều không bao giờ lăng mạ hàng xóm, không gây phiền phức cho những người xung quanh, vì vậy họ được sự quý mến của gia đình và những người thân cận. Họ không chỉ tránh xa lời nói hai mặt mà còn sử dụng lời nói ôn hòa và hòa thuận, làm cho mối quan hệ bạn bè trở nên tôn trọng hơn, gia đình và hàng xóm tin tưởng hơn, khiến cho mọi người cùng nhau hạnh phúc và hoà thuận. Những người này luôn được tiếp đón một cách lịch sự ở mọi nơi, và dễ dàng giải quyết mọi khó khăn khi gặp phải.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp, người tránh nói lưỡi hai chiều sẽ đạt được những lợi ích sau:
- Gia đình và dòng họ luôn duy trì sự đoàn kết
- Mối quan hệ bạn bè của những người có tâm hồn thiện tri được củng cố vững chắc
- Tin tưởng không bao giờ bị xáo trộn
- Hành động theo đạo lý không bao giờ bị suy yếu
3.7. Tránh nói lời ác ôn
Tránh nói lời ác ôn có nghĩa là không phát ngôn những lời ác độc, gây khó chịu cho người nghe; không mắng mỏ hoặc làm người khác xấu hổ và tổn thương...
Người tránh nói lời ác ôn không bao giờ chỉ trích những điều không tốt của người khác, thay vào đó, họ thích kể về những phẩm chất tốt đẹp của họ. Lời nói của họ luôn dịu dàng, lịch sự, nhân từ, toàn là những từ ngữ đạo đức, từ bi, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người, ai nghe cũng cảm thấy vui vẻ, kính trọng.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp, người tránh nói lời ác ôn và thay vào đó là lời ôn hòa, sẽ đạt được những phước lành sau:
- Luôn nói những lời khôn ngoan, phù hợp với lý và mang lại lợi ích
- Lời nói của họ được mọi người nghe theo và tin tưởng
- Không chỉ được mọi người tôn trọng mà còn được yêu mến.
3.8. Tránh tham lam
Chúng ta sinh ra trong thế giới này, thường do sự thiếu hiểu biết mà chúng ta tham lam về vật chất, khiến cho mọi người tranh giành một cách không mường tượng, không quan tâm đến sự đau khổ của người khác. Điều này dẫn đến việc tạo ra những kết quả không tốt từ thế hệ này sang thế hệ khác.
Hơn nữa, do ham muốn và quý trọng vật chất, khi sức khỏe suy giảm, con người trở nên lo lắng và sợ hãi. Sự ham muốn ăn uống cao sang, ngon miệng, khiến cho họ mắc nhiều bệnh tật, không thể duy trì cuộc sống lâu dài. Sự ham muốn ngủ nghỉ, thích ngủ sớm và thức dậy muộn, khiến tâm trí bị lúng túng, mờ mịt...
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp, người tránh tham lam sẽ đạt được những thành tựu tốt lành sau:
- Cả ba khía cạnh của bản thân (cơ thể, ngôn ngữ, ý niệm) đều được kiểm soát, vì tâm hồn được làm đầy đủ
- Không mất mát tài sản, không bị cướp đoạt
- Phúc lợi tự nhiên
- Những điều tốt lành sẽ đến với chúng ta mà không cần phải mong chờ.
3.9. Tránh nổi giận
Trong cuộc sống, luôn có những điều không như ý, nhưng mỗi khi bực tức chỉ làm tăng thêm phiền muộn và làm mất đi phước lành cho chính bản thân.
Như Đức Phật đã nói: 'Một tâm giận dữ nổi lên, cả ngàn cánh cửa của nghiệp chướng đều mở ra. Lửa tức giận một lần phát ra, liền đốt cháy tất cả rừng công đức'.
Như Đức Phật đã nói: 'Một tâm giận dữ nổi lên, cả ngàn cánh cửa của nghiệp chướng đều mở ra. Lửa tức giận một lần phát ra, liền đốt cháy tất cả rừng công đức'.
Vì vậy, đừng nghĩ rằng cảm xúc giận dữ của mình không có gì đáng quan tâm. Thay vào đó, hãy quan tâm đến bản thân mình, biết cách điều chỉnh cảm xúc để giảm bớt, làm cho nó tan biến đi. Chỉ khi không còn giận dữ, ta mới đạt được sự bình tĩnh, nhẫn nhục trước mọi tình huống.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp, người tránh nổi giận sẽ đạt được 8 lợi ích sau:
- Không bị rối loạn tâm trí
- Không nảy sinh tâm giận dữ
- Không cạnh tranh, ganh đua với người khác
- Tâm hòa thuận, thanh tịnh
- Tâm từ bi như Phật
- Luôn mang lại lợi ích bình an cho mọi loài sống
- Trang trọng, kiên cường, được tôn trọng bởi mọi người
- Có lòng nhẫn nhục, nhanh chóng sanh ra cõi Phật.
3.10. Tránh si mê
Con người đều có khao khát sống, mong muốn danh vọng, sắc đẹp, quyền lực, tiền bạc, của cải... Chúng ta thường sống trong thế giới của ảo tưởng, suy nghĩ về quá khứ hoặc mơ mộng về tương lai. Đó là nguồn gốc của sự si mê.
Tránh si mê có nghĩa là hiểu biết đâu là quan điểm chính xác để thực hiện, và đâu là quan điểm sai lầm để tránh xa. Người tránh si mê tin vào luân hồi, vì vậy họ không dám phạm vào những tội lỗi mà thay vào đó tích cực tạo ra phước lành không ngừng nghỉ.
Trí tuệ ở đây không phải là thông minh hay không vì thực tế có những người có kiến thức rộng, biết nhiều, thậm chí là các nhà khoa học xuất sắc vẫn có thể là những kẻ si mê vì họ rơi vào trạng thái thế trí biện, hiểu biết nhiều nhưng không chính xác, không chính trực.
Một người si mê thường:
Tránh si mê có nghĩa là hiểu biết đâu là quan điểm chính xác để thực hiện, và đâu là quan điểm sai lầm để tránh xa. Người tránh si mê tin vào luân hồi, vì vậy họ không dám phạm vào những tội lỗi mà thay vào đó tích cực tạo ra phước lành không ngừng nghỉ.
Trí tuệ ở đây không phải là thông minh hay không vì thực tế có những người có kiến thức rộng, biết nhiều, thậm chí là các nhà khoa học xuất sắc vẫn có thể là những kẻ si mê vì họ rơi vào trạng thái thế trí biện, hiểu biết nhiều nhưng không chính xác, không chính trực.
Một người si mê thường:
- Không thể nhận biết đúng đắn đạo lý.
- Không thể nhận ra bản chất thực sự của cuộc sống.
- Không thể nhận ra bản thân mình.
Phật đã nói rằng si mê là gốc của luân hồi, chúng sanh sẽ tiếp tục chịu chuỗi ngày sống chết mãi mãi, phải trải qua sáu đường luân hồi từ si mê mà ra. Khi thoát khỏi si mê, theo kinh Thập Thiện Nghiệp, chúng ta sẽ đạt được 10 công đức sau:
- Được hưởng niềm vui từ việc làm điều thiện và gặp gỡ những người thiện hiện.
- Tin tưởng sâu sắc vào nguyên nhân và hậu quả, sẵn lòng hi sinh bản thân nhưng không làm điều ác.
- Chỉ tôn sùng Phật, không tôn sùng các vị thần và các triết lý ngoại đạo.
- Tâm hướng thiện, chánh kiến.
- Được sinh ra vào cõi trời, không phải chịu đau khổ ở ba con đường khổ ải.
- Phúc lợi không biên giới, luôn tăng lên không ngừng.
- Dứt hẳn khổ đau, tận hưởng sự tuân thủ đạo lý.
- Không còn ác nghiệp, hết lòng luyện tập điều tốt lành.
- Yên vị trong chánh kiến.
- Không gặp phải điều kỳ nguyền.
4. Lợi ích khi thực hành đủ 10 pháp đức lành
4.1. Tự cải thiện bản thân
Bằng cách thực hành 10 pháp đức lành, tâm hồn của chúng ta sẽ được làm mới thành đẹp, luôn biết quan tâm đến người khác, nói những lời yêu thương, êm ái, có lòng từ bi và sẵn lòng giúp đỡ. Người như vậy chắc chắn sẽ được nhiều người yêu quý, mối quan hệ của họ luôn tốt đẹp, và họ luôn nhận được sự giúp đỡ và ủng hộ mọi nơi, mọi lúc.
4.2. Thay đổi hoàn cảnh
Có câu: 'Cuộc đời thay đổi khi ta thay đổi', vì vậy khi thực hành 10 thiện nghiệp và cải tạo bản thân, ta không còn nhìn thấy bất kỳ điều gì xảy ra là nỗi đau nữa, mọi sự chỉ là phép duyên tới. Chúng ta hiểu rằng tất cả chỉ là hư không, đến rồi đi như là quy luật của cuộc sống.
Vì vậy, cuộc sống trở nên nhẹ nhàng hơn, hạnh phúc hơn, và quan hệ với mọi người cũng trở nên tốt đẹp hơn.
4.3. Tạo điều kiện cho việc sanh vào cõi trời
Một người có tâm hồn tốt lành, ý đẹp, lời nói ôn hòa, sẽ khiến cho những kết quả xấu xa hoàn toàn bị cắt đứt, và những hành động thiện lành sẽ được thực hiện một cách trọn vẹn. Những người như thế chỉ có thể thuộc về cõi trời, vì vậy sau khi thực hiện 10 thiện nghiệp, họ đã tạo điều kiện để cải thiện cuộc sống ở thế giới này, và khi tái sanh có thể được lên cõi trời để hưởng phước (trong chu kỳ luân hồi).
4.4. Tiến xa hơn đến chánh quả của Phật
Lợi ích của việc thực hiện 10 thiện nghiệp không chỉ dừng lại ở việc cải thiện bản thân và hoàn cảnh, mà còn vượt xa hơn. Thực tế, đó chính là nền tảng vững chắc để tiến gần hơn đến chánh quả của Phật, hưởng phước từ người, từ trời và tiến đến chánh quả của Phật.
Khi đã cắt đứt những hậu quả xấu, cá nhân này thường được gần gũi với các vị Phật, Bồ tát và các vị thánh. Đó chính là kết quả của việc thực hành thiện nghiệp.
