Buzz
Trong những năm gần đây, nhờ các công cụ quan sát hoạt động của não tốt hơn, giải thích tổ hợp gen nhanh hơn và các cải tiến công nghệ khác, chúng ta đã học được rất nhiều điều. Ví dụ, bây giờ chúng ta đã hiểu nhiều hơn về các loại tế bào thần kinh khác nhau tạo thành bộ não, cách tế bào thần kinh giao tiếp với nhau và tế bào thần kinh nào hoạt động khi chúng ta thực hiện tất cả các loại nhiệm vụ. Vì vậy, nhiều người gọi đây là thời kỳ hoàng kim của khoa học thần kinh.
Nhưng hãy nhìn vào bối cảnh của sự tiến bộ này. Chúng ta chỉ mới bắt đầu hiểu cách bộ não của loài sâu hoạt động như thế nào. Loài sâu chỉ có 300 tế bào thần kinh, so với 86 tỷ tế bào thần kinh của chúng ta. Vì vậy, bạn có thể tưởng tượng chúng ta còn cách rất xa mới tới được câu trả lời cho những câu hỏi thực sự quan trọng, lớn lao về chức năng não, chẳng hạn nguyên nhân gây thoái hóa thần kinh và cách chúng ta có thể ngăn chặn nó. Tôi đã phải cảm thấy bất lực khi nhìn bố mình suy sụp vì căn bệnh Alzheimer, nó khiến tôi cảm thấy như thời hiện tại vẫn chưa phải là thời kỳ hoàng kim, nó giống với thời kỳ khởi nguyên hơn.
Trong suốt nhiều năm, tôi đã đọc rất nhiều sách về bộ não, đa số được viết bởi các nhà khoa học thần kinh hàng đầu, những người nhìn nhận não bộ qua lăng kính của các thí nghiệm phức tạp trong phòng thí nghiệm. Gần đây, tôi đã phát hiện ra một cuốn sách mang tên “1000 não bộ: Một lý thuyết mới về trí tuệ con người” của một doanh nhân công nghệ tên là Jeff Hawkins.
Tôi đã biết về Hawkins từ những năm 1990, khi ông là một trong những người dẫn đầu về công nghệ di động và là người phát minh ra PalmPilot. Sau thời gian dành cho sự nghiệp công nghệ, ông quyết định tập trung hoàn toàn vào một mục tiêu: tạo ra những đổi mới lớn trong lĩnh vực học máy. Cơ sở để thực hiện điều đó là một công ty có trụ sở tại Thung lũng Silicon được gọi là Numenta, được thành lập vào năm 2005.
Học máy mang trong mình nhiều tiềm năng kỳ diệu. Tôi tin rằng trong những thập kỷ tới, chúng ta sẽ chứng kiến sự xuất hiện của những máy có “trí tuệ tổng quát” linh hoạt, rộng rãi, có khả năng giải quyết những thách thức phức tạp thực sự, như cải thiện y học thông qua hiểu biết sâu sắc hơn về cách protein gấp lại. Những thứ mà chúng ta gọi là Trí Tuệ Nhân Tạo ngày nay không có khả năng như thế.
Theo như Hawkins đã nói, “Không có chữ ‘tôi’ trong AI.” Máy tính có thể đánh bại một đại kiện tướng trong trò chơi cờ vua, nhưng chúng không hiểu được rằng đó là một trò chơi. Hawkins luận bào rằng chúng ta không thể đạt được Trí Tuệ Nhân Tạo tổng quát “bằng cách thực hiện nhiều hơn những gì chúng ta đã làm”. Theo quan điểm của ông, hiểu biết sâu sắc hơn về vỏ não chính là chìa khóa để phát triển Trí Tuệ Nhân Tạo tổng quát, và đó chính là nội dung mà cuốn sách này đề cập đến.
“1000 não bộ” là sự lựa chọn phù hợp cho những người không chuyên về lĩnh vực này, không có nền tảng khoa học về não bộ hoặc máy tính. Cuốn sách chứa đựng những thông tin thú vị về cấu trúc của bộ não và những dấu hiệu hấp dẫn về tương lai của trí tuệ nhân tạo. Trong lời giới thiệu, nhà sinh vật học tiến hóa vĩ đại Richard Dawkins nói rằng cuốn sách “sẽ khiến tâm trí bạn trở thành một bão tố với những ý tưởng đầy thú vị”. Tôi cũng đồng ý với ý kiến này.
Hawkins khởi đầu bằng cách cung cấp kiến thức cơ bản về vỏ não mới, phần chiếm 70% tổng thể não con người. Nó chịu trách nhiệm cho hầu hết mọi khía cạnh của trí thông minh, như khả năng nói, sáng tác âm nhạc và giải quyết các vấn đề phức tạp.
Mượn từ công trình của nhà thần kinh học Vernon Mountcastle, Hawkins báo cáo rằng mạch cơ bản của vỏ não mới được gọi là “cột vỏ não”, được chia thành hàng trăm “cột nhỏ” với khoảng một trăm tế bào thần kinh riêng lẻ. Ông lập luận rằng “nhiệm vụ tìm hiểu về trí thông minh của chúng ta tập trung vào việc tìm hiểu cột vỏ não hoạt động như thế nào và làm gì”.
Ông tin rằng chức năng cơ bản của cột vỏ não là đưa ra dự đoán liên tục khi chúng ta tương tác với thế giới. “Với mỗi hành động, vỏ não mới dự đoán cảm giác tiếp theo sẽ là gì. Nếu bất kỳ thông tin nào không khớp với dự đoán của não… điều này sẽ khiến vỏ não mới nhận ra rằng nó cần cập nhật.”
Tên của cuốn sách xuất phát từ kết luận của Hawkins rằng các cột vỏ não hoạt động song song, mỗi cột đưa ra dự đoán riêng về đầu vào giác quan tiếp theo. Nói cách khác, mỗi cột hoạt động như một cỗ máy học tập riêng.
Nếu Hawkins đúng khi cho rằng con đường duy nhất dẫn đến Trí Tuệ Nhân Tạo tổng quát là tái tạo hoạt động của vỏ não mới, thì điều đó có nghĩa là máy móc thông minh sẽ khó có thể thay thế hoặc vượt qua con người - điều bạn thấy trong các bộ phim khoa học viễn tưởng kinh điển như Ma trận và Kẻ hủy diệt. Điều này bởi vì vỏ não mới hoạt động khác biệt so với các phần não phát triển sớm hơn và điều khiển các cảm xúc và bản năng nguyên thủy của chúng ta.
Hawkins viết: “Các máy thông minh cần có một mô hình thế giới và tính linh hoạt trong hành vi xuất phát từ mô hình đó, nhưng chúng không cần phải có bản năng sinh tồn và sinh sản giống con người”. Tóm lại, cuối cùng chúng ta có thể tạo ra những máy tái tạo vỏ não mới một cách hợp lý mà không cần phải gắn nó với một bộ não cũ, điều này loại bỏ sự sợ hãi, tham lam, ghen tỵ và những lỗi lầm khác của con người. Đó là lý do Hawkins phản đối quan điểm rằng con người sẽ mất kiểm soát trước các máy mà họ tạo ra.
Thật không may, chúng ta vẫn phải lo lắng về mặt tối của Trí Tuệ Nhân Tạo. Ngay cả khi các máy chỉ tái tạo “vỏ não mới” và không liên quan đến “vỏ não cũ”, một số người vẫn sẽ cố gắng sử dụng chúng cho mục đích xấu. Đáng tiếc, đó là bản tính của con người.
Cuối cùng, tôi quay lại tiền đề ban đầu của mình rằng chúng ta vẫn đang ở giai đoạn đầu của việc hiểu biết về bộ não con người so với hầu hết các phần khác của thế giới. Chúng ta vẫn chưa biết liệu Lý thuyết 1000 bộ não của Hawkins có thể chứng minh được dưới sự giám sát thực nghiệm hay không. Và ngay cả nếu có, chúng ta vẫn không biết cách tái tạo các cột vỏ não thông qua công nghệ kỹ thuật số.
Tất cả những gì tôi biết chắc chắn là tôi sẽ đọc nhiều hơn về chủ đề này. Tôi hy vọng rằng nó sẽ dẫn đến những đột phá lớn trong cách chúng ta giải quyết những vấn đề khó khăn nhất của thế giới.”
- Mytour
- Theo Gates Notes
