12 Món ăn truyền thống nổi bật trong mâm cỗ Tết miền Bắc

Mâm cơm ngày Tết không chỉ là sự kết hợp hoàn hảo của các món ăn mà còn là sự hòa quyện tinh tế giữa các hương vị. Trong số đó, dưa hành là món ăn đặc trưng, đóng vai trò quan trọng trên mâm cơm của người miền Bắc.

Dưa hành thường được dùng làm món gia vị ăn kèm với bánh chưng hoặc các món thịt nhiều dầu mỡ để giảm cảm giác ngấy. Mặc dù chỉ là một phần nhỏ trong mâm cơm, dưa hành giúp các bữa ăn trở nên ngon miệng hơn với vị cay cay, chua nhẹ, dễ tiêu hóa và mang lại cảm giác dễ chịu. Khi đã ngán các món thịt hay chiên rán trong dịp Tết, chỉ cần một đĩa dưa hành với chút mắm là bữa cơm trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết.

Thịt đông là món ăn mang đậm dấu ấn miền Bắc, được chế biến đặc biệt nhờ khí hậu lạnh giá vào mùa Đông - Xuân. Món này được làm từ tai heo, thịt chân giò, bì heo, mộc nhĩ, nấm hương, hạt tiêu và gia vị. Sau khi ninh nhừ, các nguyên liệu hòa quyện tạo nên lớp mỡ màu trắng mịn, vàng nhạt, giống như mặt hồ yên ả. Độ ngậy và mát của món ăn khiến nó trở thành món khoái khẩu trong bữa cơm.

Thịt đông không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng của sự gắn bó và yêu thương trong gia đình. Màu sắc trong trẻo của món ăn còn thể hiện mong muốn một năm mới đầy may mắn và thuận lợi cho cả gia đình.

Trong mâm cỗ Tết miền Bắc, món nem rán không chỉ là đặc sản mà còn là món ăn không thể thiếu. Nem miền Bắc nổi bật với phần nhân phong phú từ thịt, mộc nhĩ, cà rốt, nấm hương, giá đỗ, trứng gà, và có thể thêm tôm hoặc hải sản tùy theo sở thích. Những chiếc nem phải có lớp vỏ chiên vàng rộm, giòn rụm, còn nhân bên trong giữ được độ ẩm và thơm ngon.

Để làm nổi bật món nem rán, nước chấm chua ngọt là yếu tố không thể thiếu. Nước chấm ngon phải cân bằng giữa vị mặn của nước mắm, vị ngọt của đường và mì chính, vị chua của chanh hoặc giấm, thêm chút tỏi băm và ớt tươi để đạt được sự hòa quyện hoàn hảo về mặn, ngọt, chua, cay.

Trong mâm cỗ Tết, mỗi món ăn đều mang theo một ý nghĩa và ước vọng riêng. Xôi gấc, với màu đỏ tươi và vị ngọt bùi, là món không thể thiếu trong dịp Tết. Xôi nếp, được làm từ gạo, đỗ, lạc, được hấp chín và thường được ưa chuộng hơn trong dịp Tết.

Xôi gấc không chỉ chứa nhiều vitamin và khoáng chất có lợi cho sức khỏe mà còn mang ý nghĩa tài lộc, may mắn. Món xôi gấc được chuẩn bị công phu từ việc chọn gấc đỏ tươi, thơm ngon đến công đoạn đồ xôi và bày trí trên bàn thờ, thể hiện sự cầu kỳ và tỉ mỉ của người miền Bắc.

Khi nói đến các món ăn ngày Tết miền Bắc, không thể không nhắc đến canh măng. Măng khô được ngâm qua đêm, sau đó luộc nhiều lần và nấu cùng móng giò, cánh gà, hoặc chân gà. Sự hòa quyện giữa vị ngậy của móng giò và vị ngọt bùi của măng tạo nên món canh hấp dẫn.

Nồi canh măng với chân giò là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm Tết của người miền Bắc, đặc biệt là người Hà Nội. Đây là nét văn hóa truyền thống của người Việt, yêu thích các món ăn từ thiên nhiên như măng và khoai. Món canh măng giúp mâm cơm Tết thêm phần đặc sắc và không thể thiếu.

Trong mâm cỗ ngày Tết, canh bóng tuy không nổi bật như gà luộc hay canh măng nhưng lại là món ăn không thể thiếu.

Canh bóng thả là một món đặc trưng của Tết, nằm trong bốn món không thể thiếu của mâm cỗ: bóng, vây, măng, miến. Món canh bóng thả được chế biến từ da lợn, tạo hình giống như những chiếc bóng thả nổi trên mặt canh. Đây không chỉ là món ăn của mùa xuân mà còn biểu trưng cho sự tinh tế của ẩm thực miền Bắc.

Người miền Nam thường ăn canh khổ qua với mong muốn mọi khó khăn sẽ tan biến, trong khi người miền Bắc chọn canh bóng thả để gửi gắm ước vọng về một năm mới ấm áp, an lành và thịnh vượng. Nguyên liệu phong phú và vị ngọt hòa quyện của món canh làm cho nó trở thành lựa chọn hoàn hảo cho những lời chúc tốt đẹp trong năm mới.

Trong mâm cỗ ngày Tết miền Bắc, canh miến nấu măng là món canh không thể thiếu, mang đến sự hấp dẫn đặc biệt. Bát canh này được chế biến từ miến khô, măng khô, cùng với bộ lòng gà hoặc sườn non. Sự hòa quyện giữa vị béo của sườn hoặc gà và hương thơm bùi của măng tạo nên một món canh thơm ngon không thể cưỡng lại.

Người miền Bắc cũng giống như người miền Trung, thích ăn canh kèm cơm. Vì thế, việc chuẩn bị một bát canh miến thơm ngon, bổ dưỡng không chỉ làm phong phú thêm mâm cơm ngày Tết mà còn tạo thêm không khí ấm cúng và sung túc cho bữa ăn.

Chè kho là món tráng miệng giản dị nhưng đầy tinh tế. Với những nguyên liệu đơn giản như đậu xanh, vừng trắng và đường cát, bạn có thể chế biến một nồi chè thơm lừng. Món chè này nổi bật với hương vị đặc trưng từ đậu xanh kết hợp với mùi hương thoang thoảng của nước bưởi, tạo nên cảm giác mát mẻ và mềm mịn.

Khi có khách đến nhà chúc Tết, chủ nhà thường cắt từng miếng chè kho và pha trà sen để mời. Hương vị của chè kho để lại ấn tượng sâu sắc với sự kết hợp của độ mềm dẻo, mịn màng và hương thơm nhẹ nhàng của hoa bưởi. Món chè này không chỉ mang đến sự thư giãn mà còn thể hiện sự hiếu khách và tinh thần chào đón mùa xuân.

Ngoài các món ăn nhiều thịt mỡ, các món nộm chua ngọt đậm đà cũng được yêu thích trong ngày Tết miền Bắc. Những món nộm như nộm đu đủ, nộm su hào, nộm gà hoa chuối, gỏi vịt không chỉ giúp giải ngán mà còn cân bằng dinh dưỡng cho bữa tiệc. Các món này có nguyên liệu và cách chế biến đơn giản nhưng vẫn đảm bảo sự thanh mát và dễ tiêu hóa.

Vào dịp Tết, khi các món ăn nhiều dầu mỡ dễ gây ngán, việc bổ sung các món nộm rau củ hoặc hải sản giúp cân bằng vị giác là rất quan trọng. Những món nộm này không chỉ giúp giảm cảm giác ngán mà còn mang lại sự tươi mới cho bữa ăn ngày Tết.

Bánh chưng là món ăn đặc trưng không thể thiếu trong mâm cỗ ngày Tết của người miền Bắc. Bánh chưng gắn bó với truyền thống 'uống nước nhớ nguồn' và là biểu tượng của ngày Tết cổ truyền. Bánh được làm từ gạo nếp, thịt lợn, đậu xanh, gói vuông bằng lá dong và luộc trong khoảng 8 - 10 giờ. Thành phẩm là bánh dẻo, thơm mùi gạo nếp với màu xanh lá dong. Những chiếc bánh vuông vức không chỉ tượng trưng cho đất trời mà còn thể hiện nét văn hóa ẩm thực truyền thống của dân tộc. Từ giữa tháng Chạp, nhiều gia đình đã chuẩn bị nguyên liệu để làm bánh chưng, mong muốn có những chiếc bánh thơm ngon nhất. Bánh chưng không chỉ là món ăn ngày Tết mà còn là dịp để gia đình sum họp và chia sẻ những câu chuyện, dự định bên nồi bánh chưng ấm áp.

Gà luộc đã trở thành món ăn không thể thiếu trong các dịp lễ quan trọng như đám cưới, đám hỏi, mừng thọ, và tân gia. Món gà luộc luôn xuất hiện trong mâm cơm ngày Tết miền Bắc, với miếng thịt gà chín vàng, ăn kèm lá chanh và chấm muối chanh ớt, đơn giản nhưng thơm ngon.

Gà luộc mang ý nghĩa của sự ấm no, thịnh vượng. Do đó, món gà luộc vàng óng được chọn để khởi đầu năm mới, với hy vọng gia đình sẽ có một năm đầy may mắn và thuận lợi. Gà luộc không chỉ xuất hiện trong dịp Tết mà còn là món chính trong các bữa tiệc, cưới hỏi và giỗ chạp quanh năm. Đĩa gà luộc vàng ươm, kèm lá chanh xanh xắt nhỏ là món ăn không thể thiếu trong bữa cơm của người Việt.

Theo truyền thống, miếng giò chả không chỉ tượng trưng cho sự sang trọng mà đôi khi còn mang vẻ bình dị, gần gũi. Sự hiện diện của giò chả trong mâm cơm ngày Tết biểu thị mong muốn về sự sung túc, ấm cúng và hòa thuận trong suốt cả năm. Đồng thời, nó cũng là món ăn thể hiện lòng thành kính của con cháu khi dâng lên tổ tiên vào dịp xuân về.

Ngày xưa, giò lụa là món được ưa chuộng nhất trong mâm cỗ Tết miền Bắc. Tuy nhiên, với sự phát triển của xã hội, ngày nay có rất nhiều loại giò như giò bò, giò hoa ngũ sắc, giò bì, giò gà, chả quế, giò xào, giò me,... đã được sáng tạo, làm cho mâm cỗ Tết thêm phong phú, bắt mắt và đầy đủ hơn.

Khi chuẩn bị mâm cỗ, giò thường được thái thành từng khoanh, chia thành miếng nhỏ gọn gàng, sắp xếp đẹp mắt và dễ gắp. Đây là một phần không thể thiếu trong ẩm thực ngày Tết miền Bắc, góp phần tạo nên sự đoàn viên và ấm cúng trong bữa cơm gia đình.