12 Nhà máy thủy điện nổi bật nhất tại Việt Nam

Nhà máy thủy điện Yaly là một trong những công trình thủy điện quan trọng nhất ở Tây Nguyên. Nằm trên hệ thống bậc thang thủy điện của sông Sêsan, Yaly có diện tích 20 km2, nằm giáp ranh giữa huyện Chư Păh (tỉnh Gia Lai) và huyện Sa Thầy (tỉnh Kon Tum).

Với công suất lắp đặt tổng cộng 720 MW và sản lượng điện trung bình hàng năm đạt 3,68 tỉ KWh, công trình được khởi công xây dựng vào năm 1993 và hoàn thành vào năm 1996. Đây là nhà máy thủy điện ngầm lớn nhất Việt Nam và hồ chứa nước tại đây tạo nên cảnh quan tuyệt đẹp. Chính vì thế, địa điểm này đã trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn tại Gia Lai, thu hút du khách từ khắp nơi khi có cơ hội đến thăm.

Nhà máy thủy điện Huội Quảng đã được đưa vào hoạt động sớm, mang lại hiệu quả cao nhờ khai thác triệt để nguồn nước từ hồ Thủy điện Bản Chát với dung tích hữu ích 1,7 tỷ m3. Nhà máy này bao gồm 2 tổ máy với tổng công suất lắp đặt 520MW (2 x 260), là nhà máy thủy điện ngầm đầu tiên tại Việt Nam được thiết kế và xây dựng với 2 hầm dẫn nước ngầm xuyên qua núi, mỗi hầm dài 4,2km và đường kính 7,5m, máy phát điện được đặt hoàn toàn dưới lòng núi.

Đây là một trong những công trình quan trọng trong quy hoạch bậc thang thủy điện trên hệ thống sông Đà, đứng sau các công trình Thủy điện Sơn La (2.400MW), Thủy điện Hòa Bình (1.920MW) và Thủy điện Lai Châu (1.200MW).

Nhà máy Thủy điện Trị An tọa lạc trên sông Đồng Nai, cách TP Hồ Chí Minh 65 km về phía Đông Bắc. Công trình này không chỉ có vai trò quan trọng trong việc hòa lưới điện quốc gia mà còn cung cấp điện cho toàn quốc. Đồng thời, đây là một thủy điện đa mục tiêu, phục vụ cho nhu cầu nước sinh hoạt, nông nghiệp, chống mặn và điều tiết lũ...

Nhà máy được xây dựng với sự hỗ trợ tài chính và công nghệ từ Liên Xô bắt đầu từ năm 1984 và chính thức đi vào hoạt động vào năm 1991. Với 4 tổ máy, công suất thiết kế 400 MW và sản lượng điện trung bình hàng năm khoảng 1,7 tỷ KWh.

Nhà máy thủy điện Hàm Thuận – Đa Mi là một tổ hợp công trình thủy điện tọa lạc trên sông La Ngà, thuộc lưu vực sông Đồng Nai. Công trình được khởi công vào năm 1997 và chính thức hoạt động từ năm 2001, với công suất 300 MW và 2 tổ máy. Hồ chứa của nhà máy nằm trên địa phận của hai tỉnh Lâm Đồng và Bình Thuận, diện tích mặt hồ khi nước dâng bình thường đạt 25,2 km2, với dung tích 695 triệu m3.

Công trình bao gồm hệ thống đường hầm dài tổng cộng 7.765 m. Đập chính được xây dựng bằng đất đá đổ với chiều cao 93,5 m và chiều dài đỉnh đập 686 m. Ngoài đập chính, còn có 4 đập phụ được đắp bằng đất.

Nhà máy thủy điện Tuyên Quang là một trong những công trình trọng điểm của quốc gia, được xây dựng tại huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang với tổng mức đầu tư 7.500 tỷ đồng. Đây là công trình đầu tiên tại Việt Nam sử dụng đập đá đổ với lớp đệm bê tông cốt thép, đập cao gần 100 m.

Nhà máy thủy điện Na Hang nằm trên lưu vực sông Gâm, thuộc xã Vĩnh Yên, thị xã Na Hang, Tuyên Quang. Công trình này là niềm tự hào của người dân Na Hang và tỉnh Tuyên Quang. Nhà máy đã chính thức hòa vào lưới điện quốc gia từ năm 2008.

Nhà máy có công suất 342 MW, đứng thứ ba về công suất tại miền Bắc, chỉ sau các nhà máy Sơn La và Hòa Bình.

Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ nằm ở vị trí cuối cùng trong chuỗi thủy điện trên sông Ba, là một trong những công trình thủy điện lớn nhất miền Trung. Công trình được triển khai trên diện tích của 15 xã thuộc hai huyện Sông Hinh (Phú Yên) và Krông Ba (Gia Lai), cách thành phố Phú Yên khoảng 70 km về phía Tây. Dự án này đã được thực hiện theo cơ chế đặc biệt của Chính phủ, giúp rút ngắn thời gian thi công hơn một năm rưỡi so với dự kiến ban đầu.

Nhà máy thủy điện Sông Ba Hạ bao gồm hai tổ máy với tổng công suất 220 MW và sản lượng điện trung bình đạt 825 triệu KWh/năm. Tổng mức đầu tư cho dự án là 4.275 tỷ đồng, dự kiến sẽ bắt đầu phát điện vào năm 2007 và hoàn thành vào năm 2008.

Nhà máy không chỉ cung cấp điện cho lưới điện quốc gia mà còn góp phần giảm lũ cho vùng đồng bằng tỉnh Phú Yên thuộc hạ du sông Ba, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển kinh tế và xã hội của khu vực.

Nhà máy thủy điện Trung Sơn tọa lạc dọc theo dòng sông Mã ở khu vực Tây Bắc Việt Nam, thuộc xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Công trình có công suất lắp đặt 260 MW với 4 tổ máy, sản xuất khoảng 1.018,61 triệu kWh điện mỗi năm, góp phần quan trọng vào lưới điện quốc gia.

Dự án không chỉ nhằm cung cấp điện mà còn thực hiện nhiều chức năng khác như kiểm soát lũ và góp phần giảm thiểu khí thải CO2, hỗ trợ chương trình biến đổi khí hậu tại Việt Nam. Dự án này được Ngân hàng Thế Giới tài trợ và được thực hiện bởi Công ty TNHH MTV Thủy điện Trung Sơn, thuộc Tổng Công ty Phát điện 2 (GENCO2) của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN).

Nhà máy thủy điện Thác Mơ tọa lạc trên sông Bé, thuộc xã Đức Hạn, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước. Công trình được khởi công vào cuối năm 1991 và chính thức đi vào hoạt động giữa năm 1995, với công suất 150 MW và 2 tổ máy.

Hồ chứa của nhà máy có mực nước dâng bình thường là 218 m, diện tích 109 km2 và dung tích 1,36 tỷ m3. Đập chính cao 50 m và rộng 7 m ở đỉnh. Thủy điện Thác Mơ cũng cung cấp nước cho vùng xung quanh và điều chỉnh lũ ở hạ lưu.

Nhà máy thủy điện Thác Bà là công trình thủy điện đầu tiên ở miền Bắc, được xây dựng trong bối cảnh chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Khởi công vào ngày 19-8-1964, nhà máy đã thu hút hàng nghìn công nhân, lao động và bộ đội tình nguyện tham gia xây dựng công trình trọng điểm quốc gia.

Công trình này là một phần quan trọng trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm đầu tiên của Việt Nam (1960 - 1965), đóng vai trò là nền tảng cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Nhà máy đã vinh dự nhận 9 Huân chương Lao động các hạng, 2 Huân chương Kháng chiến, Huân chương Chiến công, 1 Huân chương Độc lập, danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang cùng nhiều Bằng khen và cờ thi đua. Dưới sự hỗ trợ của Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Công ty CP Thủy điện Thác Bà tiếp tục phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế, xã hội trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Nhà máy thủy điện Sơn La là công trình thủy điện lớn nhất tại Việt Nam và toàn Đông Nam Á. Được khởi công vào ngày 2 tháng 12 năm 2005, nhà máy nằm trên sông Đà tại xã Ít Ong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La. Dự án được thực hiện dưới sự hướng dẫn của các chuyên gia quốc tế từ Nga, Châu Âu, và Trung Quốc, nhằm đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật cao nhất.

Vào ngày 23 tháng 12 năm 2012, thủy điện Sơn La chính thức được khánh thành, trở thành đập thủy điện lớn nhất Đông Nam Á với đỉnh đập cao 228,1 m, dài 961,6 m, rộng 105 m ở đáy và 10 m ở đỉnh. Hồ chứa có dung tích 9,26 tỷ m3, với công suất lắp đặt tổng cộng 2.400 MW và sản lượng điện trung bình hàng năm đạt 10 tỷ kWh, tương đương gần 1/10 tổng sản lượng điện của Việt Nam năm 2012.

Nhà máy Thủy điện Hòa Bình tọa lạc tại hồ Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình, trên dòng sông Đà thuộc miền Bắc Việt Nam. Trước khi nhà máy thủy điện Sơn La được hoàn thành, đây là công trình thủy điện lớn nhất tại Việt Nam và Đông Nam Á. Nhà máy được xây dựng và vận hành với sự hỗ trợ từ Liên Xô.

Khánh thành vào năm 1994, nhà máy có công suất 1.920 MW với 8 tổ máy, mỗi tổ có công suất 240 MW. Sản lượng điện hàng năm đạt 8,16 tỷ kWh. Nhà máy thủy điện Hòa Bình đã được vinh danh trong chương trình “Vinh quang Việt Nam - Dấu ấn những công trình” vào tháng 7 năm 2018.

Nhà máy thủy điện Lai Châu là một công trình trọng điểm quốc gia tại Việt Nam, tọa lạc trên dòng chính sông Đà ở xã Nậm Hàng, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Với tổng công suất lắp đặt đạt 1.200 MW từ 3 tổ máy, nhà máy được khởi công vào ngày 5/1/2011, hòa lưới điện vào tháng 11/2016 và chính thức khánh thành vào tháng 12/2016, sớm hơn một năm so với kế hoạch Quốc hội đề ra.

Công trình nằm ở bậc thang trên cùng của sông Đà, phía trên thủy điện Sơn La đang được xây dựng. Tổng mức đầu tư sơ bộ ước tính trên 35.700 tỷ đồng. Nhà máy Thủy điện Lai Châu sẽ cung cấp khoảng 4.670,8 triệu kWh điện mỗi năm cho lưới điện quốc gia.

Không chỉ có vai trò quan trọng trong việc cung cấp điện và nước cho đồng bằng sông Hồng vào mùa khô, công trình còn thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho các tỉnh Lai Châu và Điện Biên, đồng thời bảo đảm an ninh quốc phòng khu vực Tây Bắc. Với đập cao 295 mét, nhà máy Thủy điện Lai Châu đảm bảo mực nước cách biên giới Trung Quốc khoảng 15 - 20 km, nhưng trong điều kiện lũ lụt có thể chỉ còn cách khoảng 2 km.