122 năm và 77 tỷ Euro: Cuộc đấu tranh quyền lực của gia đình Italy, người mẹ rời bỏ khi gia đình lâm vào nợ nần, bây giờ lại đòi quyền thừa kế từ 3 người con ruột

Người con gái duy nhất còn sống mang họ của người sáng lập Fiat, bà Margherita Agnelli từng từ bỏ cổ phần vào năm 2004 khi thấy thương hiệu này lâm vào nợ nần, giờ đây khi tập đoàn này thu về hàng tỷ Euro doanh thu và tài sản tăng 2.700% lên 33 tỷ Euro, người mẹ đã quay lại đòi quyền thừa kế từ chính con cái của mình.

Năm 2019, bộ phim 'Ford v Ferrari' ra mắt kể về cuộc đối đầu giữa 2 thương hiệu trên đường đua xe với sự tham gia của tài tử Christian Bale đã thu hút sự chú ý của công chúng.

Bộ phim dựa trên câu chuyện có thật trong lịch sử khi hãng xe Ford cần tìm hướng đi mới nhằm cải thiện doanh số sụt giảm thập niên 1960 và hãng nhắm đến mua lại Ferrari, thương hiệu nổi tiếng trong giới đua xe nhưng lại bên bờ vực phá sản.

Trớ trêu thay, hãng Fiat của Italy lại không muốn thương hiệu xe đua cùng quê rơi vào tay người Mỹ, thế là họ đã nẫng tay trên ngay sát giờ ký kết. Hệ quả là Enzo Ferrari, ông chủ của hãng xe đua đã chỉ trích thẳng mặt Henry Ford II, khiến hãng xe Mỹ cay cú tự phát triển xe đua của mình và chiến thắng trong giải Le Mans mà Ferrari đang thống trị.

Trong khi người xem chú ý đến cuộc chiến của Ford và Ferrari hay so sánh xe Mỹ với Italy thì hiếm ai để ý đến Fiat, triều đại kinh doanh nổi tiếng thế giới dưới sự dẫn dắt của một trong những doanh nhân vĩ đại thế kỷ 20: ông Gianni Agnelli, con trai của nhà sáng lập Giovanni Agnelli.

Hãng xe Fiat, được thành lập từ năm 1902, nổi tiếng không chỉ tại Italy mà còn trên toàn thế giới với thiết kế thời trang và giá cả phải chăng.

Đế chế kéo dài 122 năm của hãng Fiat đang đối mặt với cuộc cạnh tranh quyền thừa kế, khi người con gái duy nhất còn sống của Gianni Agnelli - bà Margherita Agnelli - bị cuốn vào một cuộc kiện cáo với 3 người con ruột về quyền kiểm soát khối tài sản hàng tỷ Euro.

Mẹ con đối đầu trên pháp trường

5 năm trước, gia đình Agnelli và những người thân thuộc triều đại kinh doanh của Fiat đã tụ họp tại ngoại ô Turin để tham dự tang lễ của Marella Agnelli, góa phụ của nhà công nghiệp vĩ đại Gianni Agnelli.

Thay vì một cuộc đoàn tụ ấm áp, lễ tang diễn ra trong không khí u ám vì mối hận thù chia rẽ gia đình. Margherita, con gái duy nhất của Gianni, và John Elkann, con trai của bà, đang xung đột về quyền kiểm soát tài sản. Kể từ đó, hai mẹ con không gặp nhau ngoài tòa án.

Tình hình trở nên căng thẳng hơn khi Margherita thừa nhận với công tố viên rằng John, người hiện đứng đầu gia đình và là Chủ tịch của hãng Stellantis, đã giúp bà trốn thuế.

Vào tháng 2/2024, cảnh sát đã tiến hành đột kích văn phòng của John để tìm kiếm và thu thập bằng chứng.

'Margherita Agnelli đã tấn công (Persecuting) cả 3 đứa con và thậm chí cả cha mẹ của bà trên tòa án trong hơn 20 năm qua', luật sư đại diện cho John tuyên bố ngay sau cuộc đột kích.

Luật sư của John đã ám chỉ đến việc Margherita đã cố gắng kiện cha mẹ của mình, và bây giờ là cả 3 đứa con ruột để giành quyền kiểm soát tài sản cho 5 người con riêng với chồng thứ 2.

Margherita, sau khi kết hôn với người chồng đầu tiên Alain Elkann, đã sinh ra 3 đứa con: Lapo Elkainn, John Elkainn và Ginevra Elkainn.

Tuy nhiên sau đó, bà đã ly hôn và kết hôn lần thứ 2 với Count Serge de Pahlen, và sinh thêm 5 đứa con.

Sau khi Fiat lâm vào cảnh nợ nần, bà Margherita đã từ bỏ quyền thừa kế, nhưng sau đó hối hận khi thấy con mình phục hồi kinh doanh. Bây giờ, người mẹ này đang quay lại đòi lại tài sản từ chính con cái của mình.

Theo Tờ Financial Times (FT), cuộc chiến pháp lý kéo dài suốt 20 năm khi bà Margherita tranh chấp khối tài sản hàng tỷ Euro, bao gồm các tác phẩm nghệ thuật của Monet và Picasso cũng như cổ phần của Dicembre, công ty mẹ cuối cùng của tập đoàn niêm yết Exor.

Giá trị tài sản nắm giữ của Dicembre đã tăng 2.700% lên 33 tỷ Euro dưới thời John Elkann kể từ khi ông nội ông qua đời hơn hai thập kỷ trước. 

Tổng giá trị tập đoàn Stellantis đã lên đến 77,2 tỷ Euro, còn thương hiệu Fiat mà bà Margherita từng cho là không sống nổi vì ngập trong nợ thì hiện ước tính có tổng giá trị 28 tỷ Euro.

Hiện nay, Fiat là hãng xe danh tiếng mà Gianni Agnelli đã xây dựng và thuộc tập đoàn Stellantis. Tuy nhiên, tên Exor cũng đang nắm giữ quyền lực không kém khi chiếm đa số cổ phần của các thương hiệu hạng sang, từ Ferrari cho đến câu lạc bộ bóng đá Juventus và hãng sản xuất thiết bị y tế Philips của Hà Lan.

Theo giáo sư luật Mauro Orlandi từ trường đại học Luiss-Rome, việc Margherita chiếm quyền sở hữu Dicembre và Exor sẽ dẫn đến việc cổ phần được phân phối lại, làm cho gia đình Elkann mất đa số quyền kiểm soát tập đoàn.

Bước ngoặt không ngờ

Khi Gianni Agnelli qua đời vào năm 2003, người vợ góa và con gái của ông mỗi người thừa kế 37,5% cổ phần của Dicembre và tài sản trị giá hàng trăm triệu Euro, từ tác phẩm nghệ thuật đến tài sản trong và ngoài Italy.

Trong khi đó, John Elkann trở thành người kế vị theo ý của Gianni nhưng chỉ nhận được 25% cổ phần công ty.

Năm 2004, do nghi ngờ về sự tồn tại của Fiat, vốn đang nợ nần, Margherita quyết định rời bỏ công việc kinh doanh gia đình. Bà đồng ý trả 1,2 tỷ Euro để chuyển cổ phần trong Dicembre cho mẹ và từ bỏ mọi quyền liên quan đến tài sản thừa kế.

Sau thỏa thuận đó, cổ phần Dicembre đã được bán cho hai người con của gia đình Elkann là Lapo và Ginevra, mỗi người sở hữu 20% cổ phần. Số cổ phần của Margherita còn lại đã được bán cho John trong vài năm qua, khiến người con này trở thành người lãnh đạo thực sự của công việc kinh doanh gia đình.

Tuy nhiên, bà Margherita đã có sự thay đổi trong lòng sau thỏa thuận khi phát hiện ra rằng tài sản của cha không chỉ là doanh nghiệp Fiat mà còn bao gồm hàng trăm triệu Euro được ẩn giấu ở nước ngoài một cách tinh vi.

Do đó, người con gái này đã liên tục khởi kiện cha mẹ để đòi lại quyền thừa kế tài sản, nhưng đã thất bại vào năm 2010. Tuy nhiên, mối thù hận trong gia đình 4 mẹ con vẫn tiếp tục tồn tại đến ngày nay.

Theo thỏa thuận trước đó, bà Margherita cũng phải đóng góp một số tiền hàng năm cho mẹ của mình. Tuy nhiên, sau khi mẹ qua đời 5 năm, người con gái này đột ngột tố cáo mẹ không nộp thuế cho khoản thu nhập này vào năm 2018-2019.

Người đại diện của Margherita nói với FT rằng bà chỉ muốn bảo vệ lợi ích cho 5 người con riêng của chồng thứ 2, đồng thời tôn trọng di chúc từ cha mình, đó là chỉ tặng 25% cổ phần Dicembre cho John, phần còn lại là tài sản hợp pháp của Margherita cùng góa phụ Marella Caracciolo.

Hối tiếc về tiền bạc

Luật sư của John Elkann cho biết Margherita đã bán toàn bộ cổ phần để thành tiền vào năm 2002 vì tin rằng Fiat không có tương lai. Lúc đó, công ty lâm vào nợ và Margherita không tin vào kinh doanh của các con.

Tuy nhiên, người mẹ nhanh chóng hối tiếc khi Fiat đạt được lợi nhuận từ khối tài sản ẩn tại nước ngoài.

Tuy nhiên, luật sư của Margherita phủ nhận câu chuyện này, cho rằng những người con đã bịa ra để tố mẹ của mình. Tuy nhiên, luận điểm này không được công chúng ủng hộ khi chính góa phụ Marella cũng đã kiện con gái Margherita vào năm 2015 để xác minh tính hợp lệ của thỏa thuận năm 2004.

'Tôi nhớ rõ Margherita đã từng nói rằng Fiat cuối cùng sẽ có kết cục giống như Parmalat, tập đoàn thực phẩm Italy sụp đổ vào năm 2003. Tuy nhiên, sự gia tăng giá trị cổ phần của Dicembre đã làm cô ấy lật ngược thỏa thuận dàn xếp trước đó', người anh họ Lupo Rattazzi của Margherita nói với FT khi nhận định rằng em mình đã hối tiếc sau khi cho đi cổ phần thừa kế.

Sự hối tiếc của bà Margherita có cơ sở khi John Elkann hiện sở hữu 60% cổ phần trong Dicembre, doanh nghiệp mẹ của Exor, và trở thành cổ đông lớn nhất tại tập đoàn Stellantis. Hiện Exor dự kiến sẽ nhận được khoảng 700 triệu euro cổ tức sau khi công bố lợi nhuận thường niên kỷ lục 18,6 tỷ Euro vào tháng 2/2024.

Tổng giá trị tài sản của Exor đã tăng từ 1,2 tỷ Euro khi ông nội John qua đời lên 33 tỷ Euro hiện tại.

Lúc đầu, gia đình hi vọng mọi vấn đề sẽ được giải quyết bằng cách thảo luận với con gái Ginevra Elkann. Nhưng mọi điều tan biến trong lễ tang góa phụ Marella, khi cả bà Margherita và John đều cãi nhau gay gắt trước khách mời.

Margherita cho rằng vì góa phụ Marella sống chủ yếu ở Italy vào những năm cuối đời nên phải tuân theo luật pháp nước này, vì vậy con cái luôn được hưởng một phần của tài sản cha mẹ dù bất cứ lí do gì.

Tuy nhiên góa phụ Marella lại có quốc tịch Thụy Sĩ và thỏa thuận năm 2004 cũng được bảo vệ bởi luật pháp của Thụy Sĩ, nơi Margherita cũng đang sinh sống.

Thậm chí trong di chúc của góa phụ Marella năm 2011 tại Thụy Sĩ, bà Margherita cũng bị loại khỏi quyền thừa kế.

Tuy nhiên, người phụ nữ cuối cùng của họ Agnelli này không chịu từ bỏ, thậm chí còn kêu gọi cả 4 người con riêng của chồng thứ hai tham gia kiện tụng.

Đại chiến gia tộc

Theo FT, việc tố cáo Margherita về việc trốn thuế, kèm với người con John nếu thành công, có thể gây ra sự rối loạn trong hệ thống thống trị của đế chế 122 năm Fiat.

Dù kết quả của cuộc đột kích trước đó chưa rõ nhưng chắc chắn Margherita đã gieo rắc sự chia rẽ sâu sắc trong gia đình Fiat. Cả hai con Lapo và Ginevra đều ủng hộ anh trai John của họ và cắt đứt mọi liên lạc với Margherita cùng những anh em cùng mẹ khác cha.

Các thành viên trong gia đình, bạn bè và các quan hệ của gia đình Fiat cho biết Margherita chưa từng tham gia vào kinh doanh gia đình, vì vậy cuộc xung đột căng thẳng này là không cần thiết. Mọi người cũng hy vọng các con thừa kế của Fiat sớm tìm được sự hòa thuận trong cuộc chiến tranh quyền thừa kế này.

*Nguồn: FT