โรคอัลไซเมอร์ หรือที่รู้จักกันในชื่อ ภาวะสมองเสื่อม เป็นโรคที่มักพบในผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกลุ่มที่มีอายุมาก ยิ่งมีโอกาสพบได้มากขึ้น การทำความเข้าใจเกี่ยวกับโรคอัลไซเมอร์ ทั้งสาเหตุ อาการ และวิธีการป้องกัน จะช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคนี้ได้
สาเหตุของโรคอัลไซเมอร์: ผู้สูงอายุและผู้ป่วยโรคเรื้อรังมีความเสี่ยงสูง
ภาวะสมองเสื่อมคือการที่ผู้สูงอายุสูญเสียความสามารถทางสมองจนส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน และจำเป็นต้องมีผู้ดูแล ความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์จะเพิ่มขึ้นตามอายุ เช่น อายุ 90 ปี มีโอกาสประมาณ 50% ที่จะเกิดภาวะสมองเสื่อม ส่วนอายุ 80 ปี มีโอกาส 1 ใน 5 และอายุ 60 ปี มีโอกาส 1 ใน 10
สาเหตุของโรคอัลไซเมอร์ เกิดจากการเสื่อมสภาพของเซลล์สมอง ซึ่งปกติเซลล์สมองจะตายไปตามวัย แต่ในบางคนเซลล์สมองตายเร็วกว่าคนวัยเดียวกัน เนื่องจากปัจจัยต่างๆ เช่น การสะสมของโปรตีนพิษในสมอง โรคพาร์กินสัน การไหลเวียนเลือดไปเลี้ยงสมองไม่เพียงพอจากเส้นเลือดตีบหรือแตก การติดเชื้อเช่นซิฟิลิสหรือเอชไอวี การขาดสารอาหาร ระดับน้ำตาลในเลือดผิดปกติ การทำงานของต่อมไทรอยด์ที่ไม่สมดุล การได้รับสารพิษ เช่น การดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป การใช้สารเสพติด และภาวะเครียดหรือซึมเศร้า
นอกจากนี้ ผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ ก็มีความเสี่ยงเพิ่มขึ้น ส่วนปัจจัยทางพันธุกรรมมีผลค่อนข้างน้อย

อาการ การรักษา และการป้องกันโรคอัลไซเมอร์
อาการสำคัญของโรคอัลไซเมอร์คือการหลงลืม ซึ่งมักถูกเรียกว่าความจำเสื่อม ซึ่งต่างจากความขี้ลืมทั่วไป ผู้ป่วยอาจจำไม่ได้ว่าตนเองเคยทำหรือพูดอะไร บางครั้งไม่รู้ตัวหรือไม่เข้าใจสถานการณ์ เช่น เคยทำอาหารได้แต่กลับทำไม่ได้ หรือจำทางกลับบ้านไม่ได้
การรักษาโรคอัลไซเมอร์ในปัจจุบันยังไม่มียาที่สามารถรักษาให้หายขาดได้ เนื่องจากเซลล์สมองที่ตายแล้วไม่สามารถฟื้นฟูได้ แต่มียาที่ช่วยปรับสมดุลสารสื่อประสาทในสมอง นอกจากนี้ การดูแลผู้ป่วยยังรวมถึงการส่งเสริมให้ทำกิจกรรมที่ทำได้ การใช้การจดบันทึกแทนการจำ และหากมีอาการหวาดระแวงจากการหลงลืม ควรปรึกษาจิตแพทย์ร่วมด้วย
การป้องกันโรคอัลไซเมอร์
แม้เราไม่สามารถหยุดยั้งอายุหรือการเสื่อมของเซลล์สมองได้ แต่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสามารถช่วยลดความเสี่ยงได้ เช่น หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์มากเกินไป ไม่ใช้สารเสพติด รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และป้องกันการติดเชื้อต่างๆ
หลงลืมบ่อย จำอะไรไม่ค่อยได้ เสี่ยงเป็นอัลไซเมอร์