Buzz
Tê tê (tiếng Anh: Pangolin) nổi bật với lớp vảy cứng và thói quen cuộn tròn như một quả bóng. Nếu bạn chưa biết về loài vật độc đáo này hoặc chưa có dịp nhìn thấy tê tê ngoài đời thực, hãy cùng Mytour khám phá thêm về tê tê và các tọa độ đang thực hiện công tác bảo tồn chúng nhé!
Tê tê là một trong những loài động vật bị buôn bán nhiều nhất trên toàn cầu. @Shutterstock
Thông tin chi tiết về tê tê
Giới thiệu về loài tê tê
Tê tê thuộc họ Manidae, bộ Pholidota. Tên tiếng Anh của tê tê là pangolin, có nguồn gốc từ tiếng Mã Lai có nghĩa là "lăn lộn", phản ánh thói quen cuộn tròn như một quả bóng khi gặp nguy hiểm.
Hình dáng của chúng tương tự như loài bò sát, với cơ thể được phủ bởi các lớp vảy chồng lên nhau. Điều đặc biệt ở loài này là lớp vảy bao bọc toàn bộ cơ thể, khiến chúng trở thành loài động vật có vú duy nhất trên thế giới được “bọc” bằng lớp vảy làm từ keratin (chất liệu cấu thành móng tay và tóc).
Những động vật có vú này đã tồn tại khoảng 80 triệu năm và hiện đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do nạn săn bắt và buôn bán tê tê.
Tê tê có thói quen cuộn tròn giống như một quả bóng. @Shutterstock
Các phân loài tê tê
Tê tê được chia thành hai nhóm chính: tê tê châu Phi và tê tê châu Á, với tổng cộng tám nhóm nhỏ.
Bốn loài tê tê sống ở châu Phi gồm: tê tê bụng đen (Phataginus tetradactyla), tê tê bụng trắng (Phataginus tricuspis), tê tê khổng lồ (Smutsia gigantea) và tê tê Temminck (Smutsia temminckii).
Tê tê Ấn Độ có kích thước vảy lớn hơn so với các loài tê tê khác. @Shutterstock
Bốn loài tê tê có mặt ở châu Á bao gồm: tê tê Ấn Độ (Manis crassicaudata), tê tê Philippines (Manis culionensis), tê tê Java/tê tê Sunda (Manis javanica) và tê tê Trung Quốc (Manis pentadactyla).
Đặc điểm hình dáng của tê tê
Tê tê có kích thước tương đương một con mèo nhà, với đầu nhỏ, mõm dài và đuôi dày. Chiều dài cơ thể của chúng dao động từ 30 đến 90 cm không tính đuôi và nặng từ 5 đến 27 kg. Đuôi của con trưởng thành dài từ khoảng 26 đến 70 cm.
Tê tê sở hữu lớp vảy màu nâu xếp chồng lên nhau. @Shutterstock
Ngoài hai bên mặt và mặt dưới cơ thể, toàn bộ thân hình của tê tê được bao phủ bởi lớp vảy màu nâu chồng chéo. Đầu của tê tê thường ngắn và có hình nón, với đôi mắt nhỏ có mí dày và mõm dài không có răng; lưỡi giống như giun có thể dài đến 25 cm. Chân ngắn với năm ngón tay có móng vuốt sắc nhọn. Đuôi có khả năng cầm nắm và cùng với chân sau, nó tạo thành giá ba chân để hỗ trợ.
Tập tính của tê tê
Tê tê thường được biết đến như loài động vật ăn kiến có lớp vảy bảo vệ. Chúng sử dụng chiếc lưỡi dài khoảng 40cm với khả năng dính để hút kiến. Ngoài kiến, chế độ ăn của tê tê còn bao gồm mối, ấu trùng, ruồi, giun và dế.
Vì thường hoạt động vào ban đêm và có thị lực không tốt, tê tê thường xác định vị trí tổ của mồi thông qua khứu giác. Chúng sử dụng móng vuốt dài và sắc nhọn để đào vào tổ và bắt mồi. Khi côn trùng phản kháng, tê tê có thể đóng kín mũi và tai để tránh những “vị khách không mong muốn”.
Lớp vảy màu cát của tê tê giúp chúng bảo vệ khỏi những kẻ săn mồi. Khi bị đe dọa, tê tê thường cuộn tròn thành một quả bóng chặt để bảo vệ phần thân mềm, đồng thời tiết ra chất có mùi từ các tuyến hậu môn. Lớp vảy sắc nhọn trên đuôi cũng có thể được sử dụng để tấn công.
Tuy nhiên, những loài săn mồi lớn như báo, sư tử, hổ và linh cẩu đôi khi có thể đủ sức để xuyên thủng lớp vảy bảo vệ của tê tê.
Khi gặp nguy hiểm, tê tê sẽ cuộn tròn lại để tự bảo vệ. @Shutterstock
Tê tê là loài động vật nhút nhát và sống đơn độc. Chúng thường hoạt động một mình, đi săn chủ yếu vào ban đêm và chỉ tìm kiếm bạn tình khi đến mùa giao phối.
Tê tê không đẻ trứng. Mỗi năm, tê tê đực và cái giao phối một lần, con cái thường sinh từ một đến ba con non trong một lần. Thời gian mang thai kéo dài từ 70 đến 140 ngày. Tê tê con có lớp vảy mềm và sẽ cưỡi trên đuôi mẹ cho đến khi cai sữa. Đặc biệt, tê tê bố sẽ ở lại cùng gia đình cho đến khi con non tự lập.
Tại sao tê tê lại thường xuyên bị săn bắt và buôn bán?
Tê tê là loài động vật có vú bị buôn bán nhiều nhất trên toàn cầu, do nhu cầu cao về vảy và móng vuốt của chúng trong y học. Nhiều người tin rằng lớp vảy của tê tê có thể cải thiện tuần hoàn, giảm viêm, kích thích tiết sữa và chữa bệnh về da. Tuy nhiên, không có bằng chứng khoa học nào chứng minh những lợi ích này cho sức khỏe con người.
Thịt tê tê được xem như một món đặc sản ở một số quốc gia châu Á và được tiêu thụ như thịt rừng ở một số nước châu Phi. Tất cả tám loài tê tê hiện nay đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. Đặc biệt, ba loài như tê tê Trung Quốc, tê tê Philippines và tê tê Sunda được xếp vào danh sách cực kỳ nguy cấp.
Các loài tê tê hiện đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng. @Shutterstock
Những nơi đang thực hiện việc nuôi dưỡng và bảo tồn tê tê tại Việt Nam
Nếu bạn muốn chiêm ngưỡng những chú tê tê quý hiếm, đang ở trong tình trạng nguy cấp, hãy ghé thăm một số "tọa độ" dưới đây:
1. Vinpearl River Safari Nam Hội An
Vinpearl River Safari Nam Hội An nổi bật là vườn thú du lịch trên sông đầu tiên tại Việt Nam. Vào tháng 5/2024, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam đã thông báo về việc 2 con tê tê Java nuôi tại đây đã sinh ra 2 chú tê tê con rất đáng yêu.
Vinpearl River Safari Nam Hội An có chương trình nuôi dưỡng và bảo tồn tê tê. @Shutterstock
Tại Vinpearl River Safari Nam Hội An, bạn không chỉ được gặp tê tê mà còn hơn 500 loài động vật khác nhau. Du khách có thể trải nghiệm đi thuyền tham quan trên sông, cho voi và hươu cao cổ ăn, tương tác với những chú vẹt rực rỡ, hoặc thậm chí hóa thân thành nhân viên chăm sóc vườn thú nhí,...
Khi du lịch Hội An, bạn có thể kết hợp khám phá Vinpearl River Safari Nam Hội An với nhiều hoạt động thú vị khác như: xem Show Ký ức Hội An, tham quan Nhà cổ Đức An, thả hoa đăng trên sông Hoài, tìm hiểu Hội quán Triều Châu, hay khám phá rừng dừa Bảy Mẫu bằng thuyền thúng...
2. Vườn quốc gia Cúc Phương
Hiện tại, Vườn quốc gia Cúc Phương là một trong những trung tâm bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam, đang chăm sóc và bảo tồn tê tê. Tê tê được nuôi trong môi trường nuôi nhốt, được cho ăn và chăm sóc hàng ngày.
Khi tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương và Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã, bạn không chỉ thấy tê tê mà còn nhiều loài động vật khác đang được bảo vệ, nhằm giảm thiểu nguy cơ bị săn bắt và tuyệt chủng.
Ngoài việc là “mái nhà" cho hàng trăm loài động vật, nơi đây còn có hệ thực vật phong phú. Bạn có thể thoải mái đi dạo trong rừng, đạp xe, và tận hưởng không khí trong lành của thiên nhiên,...
Vườn quốc gia Cúc Phương, nơi bảo tồn động vật hoang dã tại Việt Nam, là một trong những địa điểm đang chăm sóc và bảo vệ tê tê. @Shutterstock
Bên cạnh đó, bạn có thể kết hợp chuyến đi với du lịch Ninh Bình, khám phá vườn chim Thung Nham, tham gia các tour như Hoa Lư - Tràng An - Hang Múa hoặc tour Bái Đính và Tràng An, cũng như trải nghiệm Ninh Bình 2N1D,...
Kinh nghiệm và lưu ý khi tham quan tê tê
Dưới đây là một số gợi ý giúp bạn có chuyến đi ngắm tê tê thật thú vị và đáng nhớ:
Di chuyển đến nơi ngắm tê tê
Để tới Hội An, bạn có thể đặt vé máy bay đến Đà Nẵng, sau đó mua vé xe khách để tiếp tục di chuyển. Đây là lựa chọn phổ biến của nhiều du khách. Thời gian di chuyển từ Đà Nẵng đến Hội An chỉ mất khoảng 45 - 60 phút.
Vé máy bay đến Đà Nẵng
Nếu bạn muốn đến Ninh Bình, hãy đặt vé máy bay đến Hà Nội. Sau đó, bạn có thể chọn xe khách, dịch vụ đưa đón sân bay từ Nội Bài đến Ninh Bình, hoặc di chuyển bằng taxi để tới Ninh Bình.
Vé máy bay đến Hà Nội
Nhiều du khách lựa chọn bay đến Đà Nẵng và từ đó tiếp tục đến Hội An. @Shutterstock
Khách sạn gần địa điểm ngắm tê tê
Villa Soleil Hoi An mang đậm nét văn hóa Hội An. @Villa Soleil Hoi An
Những điều cần lưu ý khi đi ngắm tê tê
Để có một trải nghiệm ngắm tê tê trọn vẹn và đáng nhớ, bạn nên chú ý đến những điều sau:
Tê tê
