Buzz
Nếu bạn muốn tìm hiểu về Tết Nguyên Đán của Việt Nam, thì những phong tục cổ truyền luôn là điều được quan tâm hàng đầu. Mỗi phong tục đều phản ánh sâu sắc giá trị truyền thống của Việt Nam, làm say mê lòng người.
Ngoài các phong tục như gói bánh chưng, cúng ông Công ông Táo, trồng cây nêu vào ngày Tết, vv, mỗi phong tục mang đến nhiều cảm xúc, không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn chứa đựng giá trị tinh thần cao trong ngày Tết truyền thống Việt Nam. Mặc dù mỗi vùng miền có thể có những biến thể nhỏ, nhưng đều cùng chung một tinh thần, tạo nên sức hút không thể phủ nhận. Vì vậy, mỗi người chúng ta cần hiểu và gìn giữ những phong tục này để kỷ niệm và truyền dạy cho thế hệ sau.
Tết Nguyên Đán, còn được biết đến với các tên gọi khác như Tết Cổ truyền, Tết Cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết Việt Nam. Đây là dịp để gia đình sum vầy sau một năm làm việc vất vả, và cũng là thời điểm của nhiều phong tục mang tính truyền thống. Dưới đây là một số phong tục truyền thống của Tết Nguyên Đán mà chúng tôi muốn chia sẻ với bạn:
Cúng ông Công, ông Táo
Vào ngày 23/12 (23 tháng Chạp), mỗi gia đình chuẩn bị mâm cơm để tiễn ông Công ông Táo về trời. Trong buổi lễ, họ thường kể về những việc làm thiện và ác của gia đình trong năm cũ, hy vọng rằng năm mới sẽ mang lại nhiều điều tốt lành hơn.
Chợ Tết
Không khí tại Chợ Tết hoàn toàn khác biệt so với các phiên chợ hàng ngày trong năm, tất cả những món đặc sản đều được bày bán. Có những sản phẩm quanh năm không thấy bán như lá dong dùng để gói bánh chưng, củ kiệu, củ hành muối dưa....
Gói bánh chưng
Bánh chưng là một món ăn truyền thống đã có từ thời Vua Hùng và không thể thiếu trong những ngày Tết Cổ truyền của người Việt Nam. Mỗi gia đình thường gói bánh từ ngày 27, 28, 29 Tết, sau đó mang biếu cha mẹ, ông bà, anh em và họ hàng, đồng thời bày lên bàn thờ để cúng tổ tiên.
Chơi hoa trong dịp Tết
Mỗi dịp Xuân về, không thể thiếu những cành hoa đào, hoa mai, cây quất. Ngoài ra, còn có rất nhiều loại hoa khác được ưa chuộng, mua về để trang trí nhà cửa đón năm mới như hoa lan, hoa ly, hoa cúc, hoa thủy tiên...
Sắp dọn bàn thờ
Trong mỗi gia đình Việt, đều có một bàn thờ tổ tiên. Sau ngày 23 tháng Chạp, các gia đình thường lau dọn bàn thờ, bày mâm ngũ quả sẵn sàng đón Tết. Lễ vật dâng cúng ngày Tết thường là cặp bánh chưng xanh, mâm ngũ quả, hoa tươi hoặc cành đào nhỏ... Ngoài ra, còn có 2 cây mía đặt ở 2 bên bàn thờ, với ý nghĩa để các cụ chở gậy về với con cháu, dẫn linh hồn tổ tiên từ trên trời về hạ giới...
Bày mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả đặt trên bàn thờ tổ tiên là phong tục truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết Nguyên Đán, nhằm cầu mong một năm mới an lành, may mắn, hạnh phúc, an khang, phát tài. Mâm ngũ quả gồm 5 loại quả khác nhau, nhưng văn hóa này có những đặc điểm khác nhau ở các miền Bắc, Trung, Nam.
Lau dọn nhà cửa
Gần Tết, mọi người thường dọn dẹp nhà cửa, lau chùi sạch sẽ để chuẩn bị cho ngày Tết. Việc này mang ý nghĩa sắp xếp lại mọi thứ, loại bỏ những điều không tốt của năm cũ để chuẩn bị đón nhận nhiều may mắn, tài lộc mới trong năm mới.
Thăm mộ tổ tiên
Gia đình cùng nhau thăm viếng và làm sạch nghĩa trang của ông bà và người thân đã qua đời. Điều này là một truyền thống phổ biến của người Việt, thể hiện lòng hiếu thảo và tôn trọng đối với tổ tiên.
Cúng tất niên
Vào chiều 30 Tết, các gia đình thường tổ chức lễ cúng tất niên, mời thần linh và tổ tiên về ăn tết cùng gia đình. Đây là một trong những nét văn hóa truyền thống không thể thiếu của mỗi gia đình trong dịp Tết.
Dựng cây nêu ngày Tết
Cây nêu Tết là một truyền thống phổ biến vào ngày Tết. Thường làm từ cây tre cao khoảng 5 đến 6 mét, trên đỉnh tre thường treo đủ loại vật phẩm như vàng mã, bùa trừ tà, hình cá chép giấy, cành xương rồng, bầu rượu bằng rơm, giải cờ vải tây, tấm vải đỏ hoặc thậm chí là những chiếc khánh nhỏ bằng đất nung...
Cây nêu thường được dựng vào ngày 23 tháng Chạp, ngày Táo quân về trời, bởi từ ngày này cho đến đêm Giao thừa, khi Táo quân vắng mặt, ma quỷ thường lợi dụng cơ hội để quấy nhiễu. Vì vậy, việc trồng cây nêu để trừ tà là rất quan trọng. Cho đến hết ngày mùng 7, cây nêu mới được hạ xuống.
Chơi hoa ngày Tết
Vào dịp Tết, hoa trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi gia đình. Hoa biểu tượng cho sự may mắn trong ngày Tết, và việc hoa nở đẹp và thơm càng làm cho ngày Tết trở nên trọn vẹn hơn.
Ở miền Bắc, thường chọn cành đào đỏ để trang trí trên bàn thờ hoặc cây đào, cây quất trong nhà. Trong khi đó, ở miền Trung và miền Nam, người ta thường sử dụng cành mai vàng. Theo quan niệm của họ, mai vàng tượng trưng cho sự phát triển và thịnh vượng.
Đón giao thừa
Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm mới và năm cũ. Đây là thời khắc quan trọng khi đất trời giao hòa. Lễ cúng giao thừa hay còn gọi là Lễ Trừ Tịch, được cử hành vào thời khắc kết thúc năm cũ và chuyển sang năm mới. Tức là hết giờ Hợi ngày 30 sang giờ Tý ngày mùng 1 Tết. Với ý nghĩa đem bỏ hết những điều xấu của năm cũ, đón những điều tốt đẹp của năm mới.
Hái lộc
Hái lộc đầu xuân là nét đẹp truyền thống trong năm mới của người Việt Nam. Hái lộc thường được thực hiện vào đêm giao thừa hoặc sáng sớm mùng một Tết để cầu may mắn, rước lộc vào nhà.
Xông đất
Sau thời điểm giao thừa, bước sang năm mới ai bước chân vào nhà đầu tiên với lời chúc mừng năm mới thì người đó là người xông đất. Việc xông đất đầu năm rất quan trọng, nên các gia đình thường chọn những người hợp tuổi hiền lành, gia đình hạnh phúc, làm ăn phát đạt, tính tình vui vẻ để xông đất nhà mình.
Xuất hành đầu năm
Xuất hành đầu năm mang ý nghĩa tâm linh rất quan trọng với người Việt Nam, nên thường chọn giờ đẹp để xuất hành và xuất hành theo hướng nào trước để có thể gặp may mắn, tài lộc cả năm.
Chúc Tết
Sáng mồng Một Tết còn gọi là ngày Chính đán, con cháu tụ tập đi chúc Tết ông bà, cha mẹ, anh em, họ hàng. Theo quan niệm, cứ năm mới tới mỗi người tăng lên một tuổi, nên ngày mồng Một Tết là ngày con cháu “chúc thọ” ông bà và các bậc cao niên.
Mừng tuổi
Thường trong sáng mồng Một Tết con cháu sẽ tới chúc thọ, mừng tuổi ông bà, cha mẹ mình. Sau đó, con cháu được ông bà, cha mẹ mừng tuổi lại những đồng tiền mới đựng trong phong bao lì xì màu đỏ để lấy may mắn. Tiền mừng tuổi không quan trọng ở số tiền nhiều hay ít mà quan trọng ở ý nghĩa.
Khai bút
Ngày đầu xuân năm mới, trẻ em có tục khai bút, treo câu đối đỏ để cầu may mắn và hi vọng mọi điều tốt lành, may mắn sẽ đến trong năm mới.
Đi lễ chùa đầu năm
Đi lễ chùa đầu năm là phong tục không thể thiếu với người Việt. Đi lễ chùa đầu năm cầu xin một năm mới may mắn, phúc lộc và tỏ tấm lòng thành kính của mình đối với đức Phật, tổ tiên.
Bán tranh dân gian
Vào dịp Tết, khắp nơi đều có người bày bán tranh dân gian để mọi người mua về trang trí nhà cửa, hy vọng một năm mới sung túc, ấm no.
Xin chữ
Khi đi chợ Tết, người ta thường không quên đến cổng chợ xin chữ thầy đồ, có thể là câu đối hoặc một chữ duy nhất. Ông bà xưa thường xin chữ về thờ, mong rằng con cháu được học chữ mà trở thành người có ích. Các chữ được ưa thích nhất thường là chữ Tâm, Phúc, Đức, An, Lộc…
Phong tục chọn màu đỏ
Màu đỏ được chọn trong dịp Tết vì theo quan niệm màu đỏ mang lại phát tài, may mắn. Vì vậy, ngày Tết của Việt Nam tràn ngập màu đỏ: câu đối đỏ, phong bao lì xì đỏ, ruột quả dưa hấu đỏ, hạt dưa nhuộm màu đỏ, quyển lịch cũng màu đỏ...
