Theo Mark Manson, không phải tình yêu nào cũng đem lại trải nghiệm giống nhau. Và mỗi giai đoạn của tình yêu lại là cơ sở cho giai đoạn tiếp theo.
Mô hình nghiên cứu về các mối quan hệ mà tôi thích nhất đến từ công trình của nhà nhân chủng học Helen Fisher. Bà đã dành hàng thập kỷ nghiên cứu để hiểu sâu hơn về tình yêu, sự thân thiết và các mối quan hệ. Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu 3 loại tình yêu - một lý thuyết giúp bạn hiểu rõ hơn về bản chất của các mối quan hệ.
Điểm xuất phát của lý thuyết này có thể diễn đạt như sau: không phải mọi mối quan hệ đều tạo ra trải nghiệm giống nhau. Ai đã có kinh nghiệm trên lĩnh vực tình yêu đều hiểu rằng, tình yêu và đam mê mang những vị khác nhau.
Với một số người, nó mãnh liệt và dữ dội; số khác thấy nó nhẹ nhàng và êm đềm. Một số trải qua các mối quan hệ đầy rẽ ngọn đầy biến động, số khác lại có tình yêu chậm rãi và ổn định qua thời gian.
Để minh họa điều này, bà Fisher cùng nhiều nhà khoa học khác đã nghiên cứu quá trình nhận thức và sinh học thần kinh đằng sau sự hấp dẫn và tình yêu. Họ xác định các cảm xúc khác nhau xảy ra trong từng giai đoạn của mối quan hệ. Từ đó, bà Fisher xây dựng biểu đồ về các chất hóa học thần kinh trong mỗi trải nghiệm tình yêu và so sánh với ví dụ trong thế giới thực.
Bà kết luận rằng có 3 loại tình yêu: ham muốn (lust), đam mê (passion) và cam kết (commitment). Chúng xảy ra ở các khu vực khác nhau trong não và hoạt động độc lập, không ảnh hưởng lẫn nhau. Ví dụ, trong mối quan hệ một đêm, bạn có thể có ham muốn với đối phương, nhưng chưa chắc đã muốn cam kết với họ.
Giai Đoạn Thứ Nhất: Ham Muốn
Đây là một cảm giác mà có lẽ ai cũng dễ hiểu. Nó bắt nguồn từ bộ não tiểu não, và nó là nhu cầu cơ bản của việc duy trì dòng dõi theo bản năng.
Nói chung, ham muốn là một câu hỏi có/không: bạn có muốn “mây mưa” với người đó, vào thời điểm này hay không? Nó xảy ra tức thì, dựa trên sức hấp dẫn về thân thể và hành vi của đối tác.
Ham muốn xuất hiện nhanh chóng, nhưng cũng dễ biến mất với tốc độ ánh sáng. Nó là tạm thời và thay đổi liên tục, hoàn toàn không có yếu tố gắn kết hay thiên vị. Tóm lại, nó chỉ đơn giản là câu hỏi “bạn có muốn làm tình với người này ngay bây giờ hay không?”.
Giai Đoạn Thứ Hai: Đam Mê
Đam mê là sự kết nối về cảm xúc diễn ra giữa hai người. Nó bắt đầu xuất hiện ở động vật có vú. Khi hai cá thể biết “say mê” nhau, họ nhìn nhau không ngừng, trò chuyện suốt đêm và muốn dành từng giờ từng phút bên nhau.