Buzz
Chắc hẳn ai cũng từng nghe thấy tiếng ồn ào từ nhà hàng xóm. Nếu đó là dấu hiệu của bạo lực gia đình, chúng ta có thể làm gì?
Câu chuyện của bé Vân An (8 tuổi) bị bạo hành dẫn đến tử vong đã gây chấn động dư luận. Nhưng bé Vân An không phải trường hợp duy nhất cần được giúp đỡ (nếu như đã có thể).
Mỗi năm, tại Việt Nam trung bình có khoảng 2.000 trẻ em bị bạo hành và xâm hại. Theo UNICEF, cứ 3 em nhỏ thì 2 em từng bị đánh đập. Ngoài kia vẫn còn rất nhiều em như Vân An và có những trường hợp, mình đã có thể chết như bé Vân An.
Nếu là người hàng xóm chứng kiến hành vi bạo lực gia đình, chúng ta có thể làm gì để giúp đỡ nạn nhân?
1. Xác nhận sự thật và mức độ nghiêm trọng
Có sự khác biệt rất lớn, dẫu mong manh, giữa những lần 'thương cho roi cho vọt' và hành vi bạo lực gia đình. Khi nghe tiếng la mắng hay đánh đập từ nhà hàng xóm, điều đầu tiên chúng ta có thể làm là xác nhận và đánh giá mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Bạo lực gia đình không chỉ giới hạn ở vấn đề thể chất mà còn bao gồm cả lời lẽ cay độc, mắng chửi, đe dọa tinh thần. Vì vậy, không nên đợi đến khi bạo hành 'leo thang' thành bạo lực thể chất mới có biện pháp cụ thể.
Nhiều người thường cảm thấy sốc, lo lắng, thậm chí hoảng loạn khi chứng kiến cảnh bạo lực gia đình. Chúng ta không nên chần chừ và hy vọng sự việc sớm kết thúc. Thay vào đó, chúng ta có thể làm như sau:
- Khi cảm nhận thấy dấu hiệu của bạo lực gia đình, hãy tin vào bản năng và can thiệp. Chúng ta cũng có thể hành động như mình là người duy nhất nhìn thấy và giúp đỡ.
- Sử dụng điện thoại để ghi âm hoặc quay lại những gì đã nghe hoặc nhìn thấy về hành vi bạo hành. Điều này sẽ là bằng chứng rõ ràng nếu hành vi bạo lực gia đình đang gia tăng.
- Tìm cơ hội tiếp xúc, kiểm tra tình trạng của nạn nhân. Nếu tình hình trở nên căng thẳng, hãy nhờ sự giúp đỡ từ những người xung quanh.
- Báo cáo với cơ quan chức năng và trình bày rõ thông tin từ những bằng chứng đã thu thập được trước đó.
- Gọi đến Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em 111 hoặc danh bạ địa chỉ cơ quan, tổ chức hỗ trợ phụ nữ và trẻ em bị bạo lực, xâm hại khi tình trạng bạo lực gia đình xảy ra.
2. Giúp nạn nhân nhận thức tình hình và phát ngôn
Nạn nhân bạo lực gia đình thường là những người yếu đuối, chịu tổn thương nặng nề. 90% phụ nữ bị bạo hành không dám nói ra sự thật về bạo lực gia đình hoặc tìm cách thoát khỏi tình cảnh này. Trẻ em bị bạo lực gia đình càng khó khăn hơn trong việc lên tiếng.
Phụ nữ bị bạo hành thường phụ thuộc vào gia đình; không ít trẻ em bị bạo hành nhưng chọn im lặng vì sợ bố mẹ phải... đi tù. Hiểu được hoàn cảnh của nạn nhân sẽ giúp giải quyết những rào cản khiến họ không dám lên tiếng, chấp nhận sự bạo lực.
Mỗi trường hợp bạo lực gia đình cần được xem xét cụ thể. Phản ứng của bạn có thể cần điều chỉnh tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình huống.
Ngoài ra, hãy giải thích cho nạn nhân hiểu và nói lên về hành vi bạo lực gia đình. Bạn có thể giới thiệu cho họ biết về những nơi hỗ trợ, như việc làm, cơ quan bảo vệ chống lại hành vi bạo lực gia đình.
Nếu bạn phát hiện nạn nhân đơn độc, hãy nhẹ nhàng thể hiện sự quan tâm và cung cấp thông tin hữu ích khi họ cần sự giúp đỡ. Bạn có thể nói với họ rằng: Tôi thực sự lo lắng cho bạn. Đây là một số thông tin và số điện thoại có thể hỗ trợ bạn. Xin lỗi nếu tôi nói cụt lủn, nhưng tôi không thể ngồi yên khi thấy tình hình này diễn ra.
Bạn cũng có thể cung cấp thông tin để nạn nhân có thể tìm kiếm sự giúp đỡ khi tình hình bạo lực gia đình trở nên nghiêm trọng, bao gồm cách liên hệ với người thân, cơ quan chức năng...
3. Đảm bảo an toàn cho nạn nhân và người báo cáo
Hãy đảm bảo thông tin được giữ kín để bảo đảm an toàn cho nạn nhân và bản thân, cũng như để cơ quan chức năng nhận được thông tin chính xác. Tránh việc 'tung tai' về hành vi bạo lực gia đình ra nhiều người khác ở khu vực gần bạn.
Hành động này không chỉ làm cho nạn nhân của bạo lực gia đình cảm thấy ngại ngùng, xấu hổ, không dám tìm sự giúp đỡ. Đồng thời, người phạm tội cũng có thể trở nên đề phòng hoặc quay trở lại tấn công cả nạn nhân lẫn người phát hiện ra vụ việc.
Bạn có thể gọi cảnh sát nếu tình hình bạo lực gia đình diễn ra ở mức độ căng thẳng hoặc khẩn cấp. Tuy nhiên, hãy xem xét kỹ lưỡng trước khi cần sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng. Nếu nạn nhân chưa sẵn lòng, việc báo cáo về hành vi bạo lực gia đình không thể giải quyết được vấn đề từ gốc rễ.
Bên cạnh đó, việc yêu cầu sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng không đúng cách có thể có những hậu quả nghiêm trọng sau này. Tâm lý đổ lỗi của kẻ bạo hành lên nạn nhân sau khi cảnh sát được gọi đến có thể dẫn đến các bi kịch khác nhau.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng nạn nhân (đặc biệt là phụ nữ) có nguy cơ cao bị giết chết bởi bạn đồng giới khi họ đang cố gắng rời khỏi mối quan hệ bạo lực hoặc ngay sau khi họ đã ra đi. Điều này cũng đúng với trẻ em bị bạo hành và lạm dụng.
Nếu việc rời khỏi tình huống bạo lực gia đình là một lựa chọn khả dĩ, những nơi hỗ trợ nạn nhân có thể tìm đến bao gồm:
- Bệnh viện hoặc cơ sở y tế;
- Cơ sở bảo trợ xã hội;
- Cơ sở hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình;
- Dịch vụ tư vấn và hỗ trợ phòng, chống bạo lực gia đình;
- Địa chỉ an toàn trong cộng đồng.
Nếu bạn lo lắng về sự an toàn của bản thân, của nạn nhân hoặc mối quan hệ với hàng xóm, bạn có thể yêu cầu giữ kín danh tính. Bạn cũng có thể yêu cầu không tiết lộ thông tin như tên và địa chỉ gia đình khi báo cáo với cơ quan chức năng.
Kết luận tạm
'Cần một ngôi làng để nuôi dạy một đứa trẻ”, câu ngạn ngữ Nigeria đã nói. Trong cuốn sách thiếu nhi “Cần một ngôi làng”, tác giả Hillary Rodham Clinton đã kể một câu chuyện tương tự như thế.
Để một đứa trẻ phát triển, giữa những con đường của thành phố hay giữa những khối nhà chung cư, cần những 'ngôi làng' như thế. Hy vọng bài viết này sẽ đóng góp một phần nhỏ, giúp trẻ em (và phụ nữ) bị bạo hành có thêm cơ hội được bảo vệ và yêu thương.
