Buzz
1. Những điểm cơ bản giúp phân biệt viêm phổi và viêm phế quản
Viêm phổi và viêm phế quản đều là các bệnh viêm ở đường hô hấp dưới, có các triệu chứng tương tự nhau và ảnh hưởng đến phổi. Tuy nhiên, mức độ tổn thương và viêm khác nhau, vì vậy quá trình tiến triển của bệnh và điều trị cũng không giống nhau. Việc phân biệt đúng hai bệnh này là quan trọng để có chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
Viêm phổi và viêm phế quản đều gây ra triệu chứng ho
Dưới đây là một số đặc điểm giúp phân biệt viêm phổi và viêm phế quản:
1.1. Vị trí tổn thương
Tương tự như tên gọi, viêm phổi và viêm phế quản là do tổn thương gây ra viêm ở các bộ phận khác nhau trong đường hô hấp dưới, cụ thể là:
Viêm phổi
Vị trí tổn thương là ở các túi khí, hay còn được biết đến là phế nang - nơi trao đổi oxy vào máu để cung cấp cho cơ thể. Viêm phổi khiến các phế nang sưng viêm, tích tụ dịch và mủ, ảnh hưởng đến quá trình trao đổi oxy.
Viêm phế quản
Vị trí tổn thương là ở lớp niêm mạc bên trong phế quản - nơi không khí đi qua trước khi vào hoặc ra khỏi phổi. Viêm phế quản có thể là cấp tính do virus hoặc vi khuẩn gây ra, hoặc có thể là mãn tính khiến niêm mạc phế quản trở nên nhạy cảm và dễ bị viêm khi tiếp xúc với các tác nhân kích thích như thời tiết, môi trường, vi sinh vật,...
Vị trí tổn thương là ở lớp niêm mạc bên trong phế quản - nơi không khí đi qua trước khi vào hoặc ra khỏi phổi
Sự tiến triển của viêm phế quản có thể dẫn đến viêm phổi, song việc viêm phổi hiếm khi ảnh hưởng đến phế quản, cơ quan thứ hai này có thể bị viêm.
1.2. Biểu hiện
Biểu hiện là yếu tố quan trọng giúp chúng ta phát hiện bệnh cũng như phân biệt chúng với các bệnh khác, từ đó điều trị có hiệu quả hơn. Một điều khó khăn để phân biệt giữa viêm phổi và viêm phế quản là hai bệnh có nhiều biểu hiện giống nhau như: sốt, mệt mỏi, ho có đờm,... Tuy nhiên, nếu bạn chú ý, bạn vẫn có thể phân biệt các biểu hiện khác nhau của hai bệnh này như sau:
Biểu hiện của viêm phế quản
Tùy thuộc vào tính chất cấp tính hay mãn tính của bệnh, người bệnh viêm phế quản có thể có các biểu hiện khác nhau. Nhận biết như sau:
Viêm phế quản cấp độ
Biểu hiện của bệnh khá tương đồng với viêm đường hô hấp trên như: Sốt, sổ mũi, đau họng, mệt mỏi, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, đau đầu, tắc nghẽn mũi, ho (cơn ho thường nhiều vào buổi tối, có thể có đờm),... Do tác nhân gây ra viêm phế quản chủ yếu là vi khuẩn nên các biểu hiện đặc trưng thường xuất hiện sớm, ví dụ như đờm màu vàng hoặc xanh lá nếu vi khuẩn gây ra. Viêm phế quản do virus ít phổ biến hơn nhưng thường gây ra các biểu hiện toàn thân khá rõ ràng, dịch tiết hô hấp thường dày và trong.
Biểu hiện của viêm phế quản cấp độ thường không kéo dài và hiếm khi trở nặng, sau khoảng vài ngày đến 1 tuần sẽ tự giảm. Riêng triệu chứng ho thường kéo dài hơn sau khi các biểu hiện khác đã biến mất.
Viêm phế quản ở cấp độ mãn tính chỉ có thể được kiểm soát và ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh.
Tình trạng viêm phế quản ở mức độ mãn tính
Tình trạng ho thường kéo dài lâu hơn so với viêm phế quản cấp tính, kéo dài ít nhất 3 tháng. Tình trạng ho thường trở nên nặng hơn dần theo từng cơn. Nếu liên quan đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các biểu hiện đi kèm có thể bao gồm: Mệt mỏi, thở hổn hển, thường bị mất hơi, thở khò khè, cảm giác khó chịu ở ngực,...
Biểu hiện của viêm phổi
Biểu hiện đặc trưng của viêm phổi cũng bao gồm ho nhưng thường nghiêm trọng hơn và đi kèm với đau sâu trong phổi, ho có thể đi kèm với đờm màu xanh hoặc vàng. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể xuất hiện các biểu hiện khác như:
Đổ mồ hôi nhiều không bình thường.
Thường xuyên buồn nôn, tiêu chảy, nôn mửa.
Thở hổn hển.
Sốt cao, thậm chí có thể sốt đến 40 độ C gây co giật.
Đau ngực nghiêm trọng, đặc biệt khi hoặc hít thở sâu.
Thường xuyên ớn lạnh, run rẩy.
Tinh thần không tỉnh táo, thường xuyên mơ mộng.
Thiếu hụt oxy từ nhẹ đến nặng, gây da xanh tái, môi nhợt nhạt.
Dấu hiệu của viêm phổi trở nên rõ ràng và trầm trọng hơn khi bệnh diễn tiến, điều này làm nổi bật nhất sự khác biệt với triệu chứng của viêm phế quản là cảm giác lạnh rét và sốt cao không đều đặn.
Điều này cho thấy rằng, viêm phổi thường có triệu chứng nặng nề hơn nhiều so với viêm phế quản, đặc biệt là ở người cao tuổi hoặc những người đã từng mắc các vấn đề về hô hấp khác.
1.3. Triển vọng điều trị
Ngoài những biểu hiện nặng nề hơn, viêm phổi còn mang theo nguy cơ và tiến triển bệnh nguy hiểm hơn nhiều so với viêm phế quản. Nếu không được phát hiện kịp thời, viêm phổi có thể trở nên nghiêm trọng và gây ra những biến chứng đe dọa đến sức khỏe.
Viêm phổi thường đi kèm với tỉ lệ tử vong cao hơn và triển vọng điều trị kém hơn
Viêm phế quản thường phản ứng tích cực với điều trị, các triệu chứng cũng không quá nghiêm trọng. Thời gian bắt đầu triệu chứng có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần và thường tự khỏi với thuốc điều trị thông thường. Tuy nhiên, cần phải cảnh giác với việc tiến triển từ viêm phế quản sang viêm phổi, điều này có thể gây khó khăn trong điều trị và tăng nguy cơ biến chứng.
2. Lưu ý khi điều trị viêm phổi và viêm phế quản
Sau khi xác định được chính xác bệnh nhân mắc viêm phế quản hay viêm phổi, việc điều trị sẽ thuận lợi hơn. Cụ thể như sau:
2.1. Phương pháp điều trị viêm phế quản
Đối với bệnh nhân mắc viêm phổi cấp tính, việc phân biệt tác nhân gây bệnh là virus hay vi khuẩn là cực kỳ quan trọng để sử dụng đúng loại thuốc điều trị. Trong trường hợp bệnh do vi khuẩn, việc sử dụng kháng sinh đúng liều sẽ mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, nếu sử dụng kháng sinh cho bệnh nhân viêm phế quản do virus, không chỉ không có hiệu quả mà còn có nguy cơ tăng trưởng vi khuẩn kháng kháng sinh. Hầu hết bệnh nhân được chỉ định điều trị triệu chứng và nghỉ ngơi để tăng cường hệ miễn dịch chống lại virus.
Hiện chưa có phương pháp chữa trị hoàn toàn cho viêm phế quản mạn tính, do đó bác sĩ thường tập trung vào việc giảm nhẹ các triệu chứng, ngăn chặn sự bùng phát và phòng ngừa biến chứng. Một số loại thuốc thường được sử dụng bao gồm thuốc hít giảm viêm, làm thông thoáng đường hô hấp và thuốc steroid.
Bệnh nhân mắc viêm phổi cần được điều trị và theo dõi chặt chẽ
2.2. Phương pháp điều trị cho viêm phổi
Viêm phổi là một bệnh nguy hiểm, đòi hỏi bệnh nhân phải nhập viện để được theo dõi và điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Đặc biệt đối với những trường hợp viêm phổi nặng, việc sử dụng máy hỗ trợ hô hấp hoặc liệu pháp oxy để duy trì sự sống là cần thiết.
Không nên coi thường bất kỳ loại viêm nào, cho dù là viêm phế quản hay viêm phổi, vì nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể phát triển nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, việc thăm bác sĩ để có chẩn đoán chính xác và điều trị sớm là rất quan trọng.
