Buzz
Kẽm là một vi chất dinh dưỡng cần thiết với cơ thể vì nó liên quan đến mọi tế bào và gen. Sử dụng kẽm từ thực phẩm có tác dụng ngăn ngừa lão hóa, phòng ngừa các bệnh tim mạch và ung thư...
Kẽm quan trọng với hơn 200 enzym và gen
PGS.TS Trần Đáng, nguyên giám đốc Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết rằng, kẽm là một nguyên tố vi lượng quan trọng nhất đối với cơ thể vì liên quan đến tất cả các tế bào và gen.
Các nhà khoa học đã xác định mối liên hệ của kẽm với hơn 200 enzyme, với các chức năng: Thúc đẩy sự phát triển của các tế bào mới, phục hồi các tế bào bị tổn thương bởi các gốc tự do;
Thúc đẩy và điều hòa hoạt động của một số hormone như insulin của tuyến tụy, gustin của tuyến nước bọt, hormone sinh dục nam; Điều hòa tỷ lệ giữa các thành phần tế bào của máu; Tăng cường khả năng hấp thụ oxy của hồng cầu;
Tăng cường tính bền của các mạch máu, các màng tế bào; Điều hòa hoạt động của tuyến tiền liệt; Kích thích phục hồi vết thương, sự chuyển hóa của vitamin A, hoạt động của thị giác và hệ thần kinh trung ương; Giúp cơ thể loại bỏ chất độc hại, các kim loại nặng, chống lại quá trình lão hóa...
Cơ thể của người trưởng thành chứa khoảng 2,5g kẽm, 30% lượng này ở trong xương, 60% trong cơ bắp, nhưng tập trung nhiều nhất ở mắt, tuyến tiền liệt, thận, gan, tụy, tóc và huyết thanh máu (có khoảng 0,9mg/l).
Trong thời kỳ mang thai, nồng độ kẽm trong máu của phụ nữ có thể giảm xuống đến 50% do chuyển giao sang thai nhi. Kẽm can thiệp vào nhiều quá trình chuyển hóa glucid, protein và axit nucleic.
Thiếu kẽm sẽ ảnh hưởng đến tất cả các hoạt động nhân đôi của tế bào, sinh sản, tăng trưởng, làm chậm quá trình lành sẹo và hệ miễn dịch. Kẽm còn can thiệp vào khả năng biểu hiện gen và quá trình tổng hợp protein, cũng như trong chuyển hóa axit béo không no tạo thành màng tế bào.
Kẽm là yếu tố cần thiết cho cấu trúc và hoạt động của các hormone sinh dục nam như testosteron và đóng vai trò quan trọng trong quá trình tổng hợp, cấu trúc và bài tiết nhiều hormone khác như insulin, hormone tăng trưởng...
Thiếu kẽm có thể khiến móng tay dễ gãy hoặc mọc chậm, có các vết trắng, tóc rụng, da khô, dễ bị viêm nhiễm; Nam giới có thể gặp vấn đề về sinh lý, phụ nữ mang thai có nguy cơ sinh non, trẻ em dễ gặp vấn đề về hệ thần kinh, phát triển chậm;
Người cao tuổi thiếu kẽm có thể góp phần vào mất cân bằng đối với các yếu tố lão hóa như gốc tự do và chất độc, dễ bị suy yếu cơ bắp và xương, tăng nguy cơ loãng xương và teo cơ, giảm độ dày của da, thiếu cảm giác ngon miệng khi ăn, giảm khả năng miễn dịch...
Kẽm trong thực phẩm: Đối phó với lão hóa, bệnh tim mạch và ung thư...
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm, cựu phó trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cho biết tình trạng thiếu kẽm không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới được quan tâm. Khoảng 30% dân số thế giới thiếu kẽm, đặc biệt là một tỷ lệ lớn trẻ em dưới 5 tuổi tại các nước đang phát triển.
Tại Việt Nam, tỷ lệ thiếu kẽm ở trẻ em dao động từ 25% đến 40%, phụ thuộc vào địa phương và nhóm tuổi nghiên cứu. Nghiên cứu về tình trạng thiếu vi chất trên 586 trẻ từ 6 tháng đến 75 tháng ở Việt Nam cho thấy tỷ lệ thiếu kẽm là 51,9%.
PGS lưu ý rằng, việc bổ sung kẽm là cực kỳ quan trọng vì nó được cơ thể hấp thu hàng ngày để duy trì sức khỏe toàn diện.
Nhu cầu kẽm hàng ngày cho cơ thể là như sau: trẻ sơ sinh 6mg, trẻ từ 1-10 tuổi 10mg, 10 – 12 tuổi 12mg, nữ từ 13 tuổi trở lên 12mg - nam 15mg, phụ nữ mang thai 15mg, phụ nữ cho con bằng sữa mẹ 19mg, người cao tuổi 12mg.
Những nhóm cần bổ sung kẽm bao gồm: trẻ em trong giai đoạn phát triển, người bị thương, người chuẩn bị phẫu thuật, nghiện rượu nặng, người ăn chay, người sử dụng thuốc chứa sắt, aspirin, người bị bỏng, rối loạn tiêu hóa, viêm ruột miệng, viêm ruột thừa.
Bệnh thận mãn tính, bệnh mờ mắt, phụ nữ mang thai, đang nuôi con bằng sữa mẹ, đàn ông trong giai đoạn trưởng thành, người cao tuổi, người già...
Kẽm được tìm thấy nhiều trong các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật. Thực phẩm từ thực vật thường chứa ít kẽm và có giá trị sinh học thấp do khó tiêu hóa.
Thực phẩm giàu kẽm bao gồm những nguồn như sò, hàu, thịt bò, cừu, gà, lợn, sữa, trứng, cá, tôm, cua, hạt mầm lúa mì, hạt bí ngô, ca cao và sô cô la, đặc biệt là hạt điều, nấm, đậu, hạnh nhân, táo, lá chè xanh…
Khoảng 1/3 dân số thế giới được ước tính thiếu hụt kẽm, đặc biệt là trẻ em ở các nước đang phát triển, gây tử vong hàng năm cho khoảng 450.000 trẻ em. Từ 30-50% trẻ em ở các nước đang phát triển có nồng độ kẽm trong huyết tương thấp. Việt Nam cũng ghi nhận là một trong những quốc gia có nguy cơ thiếu kẽm cao ở trẻ em.
