5 Bài soạn nổi bật về 'Ca Huế trên sông Hương' (Ngữ văn 8 - SGK Kết nối tri thức)

Ca Huế trên sông Hương
(Hà Ánh Minh)

* Nội dung chính: Văn bản Ca Huế trên sông Hương mô tả không chỉ các danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử của cố đô Huế mà còn ca ngợi các làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một phần văn hóa – âm nhạc thanh lịch, tao nhã, cần được bảo tồn và phát triển.

Câu 1. Vai trò của các điệu hò xứ Huế trong cuộc sống người dân ra sao?

Trả lời:

– Các điệu hò xứ Huế gắn bó với các hoạt động như đánh cá, cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm.

– Những câu hò đối đáp tri thức là cách sử dụng ngôn ngữ địa phương phổ biến.

Câu 2. Đêm ca Huế có điểm gì đặc biệt về thời gian và không gian? Điều đó ảnh hưởng thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

Trả lời:

– Đặc điểm của Ca Huế về không gian và thời gian:

+ Không gian: yên tĩnh, thơ mộng trên chiếc thuyền rồng giữa sông nước huyền ảo.

+ Thời gian: vào ban đêm.

– Không gian và thời gian này giúp người thưởng thức cảm nhận trọn vẹn giá trị tinh túy của ca Huế, làm cho tâm hồn trở nên thanh tịnh và trong sáng.

Câu 3. Theo văn bản, nguồn gốc của ca Huế từ đâu và điều đó tạo nên vẻ đẹp gì cho ca Huế?

Trả lời:

– Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình. Nhạc dân gian bao gồm các làn điệu dân ca, điệu hò, hát lí…

– Nguồn gốc kết hợp này mang lại cho ca Huế vẻ đẹp sôi nổi, tươi vui và trang trọng, uy nghi.

Câu 4. Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, cảm xúc, bình luận trong văn bản là gì?

Trả lời:

– Việc kết hợp các yếu tố này giúp người đọc hiểu rõ hơn về đặc trưng của làn điệu dân ca xứ Huế, đồng thời thể hiện sự yêu mến và trân trọng của tác giả đối với văn hóa ca Huế và con người Huế.

Câu 5. Nhận xét về tình cảm của tác giả đối với ca Huế và xứ Huế.

Trả lời:

Tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế:

– Tác giả ca ngợi vẻ đẹp tinh thần và sự thiết tha của con người xứ Huế.

– Tác giả thể hiện sự hiểu biết sâu sắc và tình cảm yêu mến dành cho ca Huế.

– Tác giả tự hào về những giá trị văn hóa tinh thần của cố đô.

→ Hà Ánh Minh trong bài tùy bút đã ca ngợi ca Huế như một thú chơi tao nhã, thể hiện tình yêu và niềm tự hào về di sản văn hóa đặc sắc của quê hương.

SAU KHI ĐỌC

Câu hỏi 1. Các điệu hò xứ Huế ảnh hưởng ra sao đến đời sống con người?

=> Xem hướng dẫn giải

Các điệu hò xứ Huế gắn bó với con người trong lao động, sản xuất và trong đời sống tinh thần hàng ngày.

Câu hỏi 2. Đêm ca Huế có những điểm đặc biệt nào về thời gian và không gian? Theo bạn, thời gian và không gian này ảnh hưởng thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

=> Xem hướng dẫn giải

Vào ban đêm, thành phố rực sáng như sao, sương mờ dần bao phủ cảnh vật trong ánh trắng đục. Xa xa, tháp Phước Duyên hiện lên mờ ảo dưới ánh trăng vàng. Thời gian và không gian này làm cho ca Huế trở nên buồn bã, đầy cảm xúc và vương vấn.

Câu hỏi 3. Theo văn bản, nguồn gốc của ca Huế là gì? Nguồn gốc này mang lại vẻ đẹp gì cho ca Huế?

=> Xem hướng dẫn giải

Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình. Các làn điệu ca Huế mang tính sôi nổi, vui tươi từ nhạc dân gian và sự sang trọng, uy nghi từ nhạc cung đình.

Câu hỏi 4. Tác dụng của việc kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc và bình luận trong văn bản là gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Bài viết giúp học sinh nhận ra vẻ đẹp của Huế và ca Huế. Huế nổi tiếng không chỉ với danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn với các làn điệu dân ca và nhạc cung đình, là hình thức văn hóa – âm nhạc thanh lịch cần bảo tồn và phát triển.

Câu hỏi 5. Nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho ca Huế và xứ Huế.

=> Xem hướng dẫn giải

Huế nổi tiếng không chỉ với danh lam thắng cảnh và di tích lịch sử mà còn với những làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Đặc biệt, thưởng thức ca Huế trên thuyền rồng trên sông Hương là một trải nghiệm tao nhã và quyến rũ.

Bài tùy bút “Ca Huế trên sông Hương” của Hà Ánh Minh, đăng trên báo Người Hà Nội, ngợi ca vẻ đẹp phong phú và độc đáo của các điệu hò, bài lý và dân ca Huế, thể hiện tinh thần của con người Huế xưa và nay.

Hà Ánh Minh mô tả “xứ Huế nổi tiếng với các điệu hò” như chèo cạn, hò đưa linh, hò giã gạo và nhiều điệu hò khác, thể hiện sự gắn bó trong lao động và sinh hoạt. Điệu hò Huế rất đa dạng với nhiều sắc thái tình cảm, từ buồn bã đến vui tươi. Dân ca Huế còn nổi tiếng với các điệu lý dịu ngọt.

Thưởng thức ca Huế trong không gian lãng mạn trên thuyền với ánh trăng, gió và sóng sông Hương tạo nên một trải nghiệm đầy quyến rũ. Dàn nhạc dân tộc và các ca công trẻ trung tạo nên một buổi trình diễn đầy cảm xúc và nghệ thuật.

Không gian và thời gian trong đêm ca Huế làm cho các điệu hát trở nên cảm xúc và huyền bí. Hà Ánh Minh đã diễn tả không khí và tình cảm trong từng câu hát, tạo nên một trải nghiệm không thể quên.

Ai đã thưởng thức một đêm ca Huế trên sông Hương sẽ cảm nhận được vẻ đẹp và sự quyến rũ của Huế qua âm thanh và cảnh sắc tuyệt vời.

Qua bài tùy bút, Hà Ánh Minh ca ngợi một cách tinh tế vẻ đẹp của ca Huế và văn hóa Huế, là một nét đẹp đáng tự hào và trân trọng.

Hà Ánh Minh đã giới thiệu các điệu hò, bài ca Huế, các nhạc công và cách trình diễn trên sông Hương với cảm xúc dạt dào và chất thơ trong từng câu chữ.

PHẦN THAM KHẢO MỞ RỘNG

Câu 1. Hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của bài “Ca Huế trên sông Hương” (Hà Ánh Minh)

=> Xem hướng dẫn giải

- Giá trị nội dung:

Hiểu được giá trị văn hóa và nghệ thuật của ca Huế, vẻ đẹp của con người và cảnh sắc Huế trong một đêm trăng trên sông Hương. Ca Huế là di sản văn hóa cần được bảo tồn và phát triển.

- Giá trị nghệ thuật:

• Thể loại bút ký
• Ngôn ngữ hình ảnh, biểu cảm, đầy chất thơ
• Miêu tả âm thanh, cảnh vật, con người sinh động

* Đọc văn bản

Nội dung chính: Văn bản trình bày về cố đô Huế, không chỉ nổi tiếng với các danh thắng và di tích lịch sử, mà còn bởi những làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là một hoạt động văn hóa – âm nhạc tao nhã và tinh tế, là di sản văn hóa quý giá cần được gìn giữ và phát triển.

* Sau khi đọc

Câu 1 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Các điệu hò xứ Huế ảnh hưởng thế nào đến đời sống người dân.

Trả lời:

- Các điệu hò xứ Huế gắn bó với đời sống con người qua các hoạt động như đánh cá, cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm.

- Từ ngữ địa phương phổ biến là các câu hò đối đáp.

Câu 2 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):Đêm ca Huế có gì đặc biệt về thời gian và không gian? Theo bạn, yếu tố này ảnh hưởng thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

Trả lời:

- Đặc điểm của Ca Huế về không gian và thời gian:

+ Không gian: yên bình, sông nước đẹp và huyền bí, trên thuyền rồng.

+ Thời gian: đêm khuya.

- Những yếu tố này rất quan trọng trong việc thưởng thức ca Huế, giúp người nghe cảm nhận được vẻ đẹp tinh túy và sự thanh thản, tạo điều kiện để cảm xúc được trải nghiệm trọn vẹn.

Câu 3 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):Ca Huế có nguồn gốc từ đâu và nguồn gốc này mang lại vẻ đẹp gì cho Ca Huế?

Trả lời:

- Ca Huế có nguồn gốc từ nhạc dân gian và nhạc cung đình. Nhạc dân gian bao gồm các làn điệu dân ca, điệu hò, hát lí, còn nhạc cung đình là nhạc dùng trong các lễ nghi trang trọng.

- Nguồn gốc này mang đến cho Ca Huế vẻ đẹp vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng và uy nghi, kết hợp của cả hai loại nhạc.

Câu 4 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):Hãy nêu tác dụng của việc kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận trong văn bản.

Trả lời:

Kết hợp các yếu tố này giúp người đọc hiểu rõ hơn về đặc trưng của làn điệu dân ca xứ Huế. Văn bản không chỉ giới thiệu về ca Huế mà còn ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của con người Huế và thể hiện tình yêu văn hóa của tác giả.

Câu 5 (trang 48 sgk Ngữ văn 8 Tập 1):Nhận xét về tình cảm của tác giả đối với ca Huế và xứ Huế.

Trả lời:

- Tác giả ca ngợi vẻ đẹp tinh thần sâu sắc và chân thành của người xứ Huế.

- Tác giả thể hiện sự hiểu biết và lòng yêu mến sâu sắc đối với ca Huế, cũng như sự tự hào về văn hóa tinh thần của vùng đất cố đô.

Câu 1 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Điệu hò xứ Huế liên kết với cuộc sống của người dân ra sao?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Điệu hò xứ Huế gắn bó chặt chẽ với cuộc sống hàng ngày, xuất hiện khi làm việc như đánh cá, cấy cày, gặt hái, trồng cây, chăn tằm. Mỗi câu hò, dù ngắn hay dài, đều chứa đựng ít nhất một ý nghĩa sâu sắc.

Câu 2 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Đêm ca Huế có những đặc điểm gì nổi bật về thời gian và không gian? Theo bạn, sự kết hợp này ảnh hưởng thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Đêm ca Huế diễn ra vào ban đêm, trên thuyền rồng giữa sông Hương, với không gian mát mẻ và ánh trăng sáng. Thành phố ánh đèn như những vì sao, sương mù dày làm cảnh vật mờ ảo. Xa xa, tháp Phước Duyên mờ ảo dưới ánh trăng vàng.

=> Cảnh sắc đêm sông nước thơ mộng, tạo nên không khí cổ kính và trang trọng. Thời gian yên tĩnh về khuya làm cho ca Huế thêm phần buồn bã, cảm xúc sâu lắng và lắng đọng.

Câu 3 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Ca Huế có nguồn gốc từ đâu? Nguồn gốc đó mang đến cho ca Huế những vẻ đẹp gì?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

- Ca Huế được hình thành từ nhạc dân gian và nhạc cung đình.

- Nguồn gốc đó mang lại cho ca Huế vẻ đẹp phong phú, đa dạng; kết hợp giữa sự sôi động và vui tươi với sự trang trọng và uy nghi, từ nhạc điệu, thể loại đến âm thanh và lời ca.

Câu 4 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Cho biết tác dụng của việc kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và dựa trên hiểu biết của bạn để trả lời câu hỏi.

Lời giải chi tiết:

Kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, bộc lộ cảm xúc, bình luận trong văn bản giúp người đọc hiểu rõ nguồn gốc, đặc điểm, cách thể hiện và thưởng thức ca Huế; đồng thời thể hiện được cảm xúc, thái độ của tác giả và nhấn mạnh vị trí, ý nghĩa của ca Huế.

Câu 5 (trang 48, SGK Ngữ văn 8, tập 1)

Nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho ca Huế và xứ Huế.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và đưa ra nhận xét về tình cảm của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Trong bài viết về Ca Huế trên sông Hương, Hà Ánh Minh đã dành nhiều lời ca ngợi cho nét đẹp tinh tế của con người xứ Huế qua nhiều thế hệ. Điều này thể hiện tình yêu và tự hào về một sản phẩm văn hóa độc đáo của quê hương; đồng thời là thái độ trân trọng, gìn giữ và tôn vinh các di sản tinh thần quý giá của dân tộc.

Câu 1. Các điệu hò xứ Huế liên kết ra sao với cuộc sống con người?

Trả lời:

Các điệu hò xứ Huế là một phần không thể thiếu trong đời sống của con người nơi đây. Chúng không chỉ là niềm vui tinh thần mà còn đồng hành trong mọi hoạt động, từ lao động đến sinh hoạt hàng ngày.

Câu 2. Đêm ca Huế có những điểm đặc sắc gì về không gian và thời gian? Theo bạn, không gian và thời gian này ảnh hưởng như thế nào đến cảm nhận về ca Huế?

Trả lời:

Đêm ca Huế nổi bật với không gian và thời gian đặc trưng: Thành phố Huế lung linh ánh đèn; cảnh vật trở nên mờ ảo dưới lớp sương dày; đêm đã khuya, xa xa chùa Thiên Mụ mờ ảo, ngọn tháp Phước Duyên ánh lên sắc vàng từ ánh trăng.

=> Thời gian và không gian này khiến ca Huế mang đến cảm giác buồn man mác, đầy tâm tư và bi thương.

Câu 3. Ca Huế có nguồn gốc từ đâu? Sự kết hợp này mang đến vẻ đẹp gì cho ca Huế?

Trả lời:

Ca Huế được hình thành từ sự kết hợp giữa nhạc dân gian và nhạc cung đình. Nhạc dân gian làm cho các điệu Huế thêm sôi động, trong khi nhạc cung đình mang đến vẻ uy nghi, sang trọng cho các điệu dân ca.

Câu 4. Kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, cảm xúc, bình luận trong văn bản có tác dụng gì?

Trả lời:

Sự kết hợp các yếu tố kể chuyện, miêu tả, cảm xúc, bình luận giúp làm nổi bật vẻ đẹp của Huế và ca Huế. Cố đô Huế không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp mà còn với các làn điệu dân ca và nhạc cung đình, là hình thức văn hóa âm nhạc tinh tế và đáng được bảo tồn.

Câu 5. Nhận xét về tình cảm của tác giả dành cho ca Huế và xứ Huế.

Trả lời:

Huế, bên cạnh Hà Nội, nổi tiếng với nhiều di tích lịch sử và văn hóa, gắn bó với một bầu trời hoài niệm và truyền thống. Ca Huế trên sông Hương không chỉ là nét văn hóa đặc trưng mà còn là một thú vui tao nhã. Hà Ánh Minh trong bài “Ca Huế trên sông Hương” đã ca ngợi vẻ đẹp phong phú của ca Huế với những điệu hò, làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình, cùng những cảnh vật huyền ảo. Ca Huế kết hợp giữa dòng nhạc dân gian và cung đình, mang đến cảm xúc đa dạng và cuốn hút, với không gian trình diễn trên sông Hương đầy lôi cuốn.

Trong bài tùy bút của Hà Ánh Minh, ca Huế được miêu tả với những hình ảnh sinh động và cảm xúc sâu lắng. Tác giả đã khắc họa một Huế với những điệu hò, ca Huế và các ca công tài hoa, cho thấy vẻ đẹp và sự quyến rũ của văn hóa Huế qua từng giai điệu và âm thanh của đêm trăng trên sông Hương.