“Nếu suy nghĩ quá mức là một môn thể thao, có lẽ tôi đã đoạt được nhiều huy chương vàng.”
Dường như câu nói trên chỉ là trò đùa không nghiêm túc, nhưng thật ra nó phản ánh chính xác về hiện tượng suy nghĩ quá đà (overthinking) mà nhiều người gặp phải.
Điều này thực sự là biểu hiện của sự nhận thức cao (metacognition), tức là suy nghĩ về cách mà chúng ta suy nghĩ. Điều này thường xuyên xảy ra và giúp chúng ta nhận biết những điểm yếu trong tư duy. Tuy nhiên, nếu nó lặp lại quá nhiều, bạn có thể rơi vào vòng xoáy của suy nghĩ quá mức, gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho nhiều khía cạnh trong cuộc sống.
Vậy, nguyên nhân gì khiến chúng ta suy nghĩ quá đà? Dưới đây là 5 kiểu suy nghĩ quá mức mà chúng ta thường gặp phải, cùng với một số gợi ý giúp bạn hành động ngay khi nhận ra điều đó:
1. Tiếng lạch cạch trong đầu (mental chatter)
Có bao giờ bạn cố gắng không nghĩ về một vấn đề nào đó, nhưng nó lại càng dễ dàng quay lại trong đầu? Điều này hoàn toàn bình thường, vì công việc chưa hoàn thành, áp lực tài chính hoặc các mối quan hệ thường xuyên là những điều bạn khó có thể “quên đi” hoàn toàn.
Mental chatter thường xảy ra do hiệu ứng Zeigarnik, khiến não bộ coi những vấn đề đó như là “chưa được giải quyết” và không thể yên bình. Tuy nhiên, theo định luật Murphy, bạn không thể giải quyết bất kỳ vấn đề nào một cách hoàn toàn, bởi sau đó một vấn đề khác sẽ tự nảy sinh.