5 cm/giây

5 cm/giây (Nhật: 秒速5センチメートル, Hepburn: Byōsoku Go Senchimētoru) là một bộ phim hoạt hình do Shinkai Makoto đạo diễn và được thực hiện bởi hãng CoMix Wave. Bộ phim lần đầu tiên được công chiếu vào ngày 03 tháng 3 năm 2007 tại Shibuya, Tokyo. Câu chuyện tập trung vào mối quan hệ giữa một cậu bé tên là Tōno Takaki và một cô gái bạn học từ những năm 1990 cho đến hiện tại, với khoảng cách xa xôi và chỉ liên lạc qua thư hoặc điện thoại. Bộ phim đã nhận giải Phim hoạt hình xuất sắc nhất tại lễ trao giải điện ảnh châu Á Thái Bình Dương năm 2007.

Shinkai Makoto cũng đã chuyển thể bộ phim thành tiểu thuyết, và Media Factory phát hành cuốn sách vào ngày 19 tháng 11 năm 2007. Phiên bản tiếng Việt do Cổ phần Xuất bản và Truyền thông IPM cùng Nhà xuất bản Văn học phát hành với tên gọi 5 cm/giây. Phiên bản manga do Seike Yukiko minh họa được đăng trên tạp chí seinen Afternoon của Kodansha từ tháng 7 năm 2010 đến tháng 6 năm 2011.

Tóm tắt nội dung

Bối cảnh của bộ phim trải dài từ những năm 90 của thế kỷ XX đến năm 2008. Mỗi câu chuyện tập trung vào nhân vật chính, Tono Takaki. Câu chuyện đầu tiên diễn ra trong thời kỳ mà điện thoại di động chưa phổ biến, email và mạng xã hội vẫn chưa được biết đến rộng rãi.

Chương 1: Hoa Anh Đào (桜花抄, Ōkashō)

Tōno Takaki gặp và kết thân với Shinohara Akari khi còn học tiểu học tại Tokyo nhờ sở thích chung và tính cách tương đồng. Họ có mối quan hệ thân thiết đến mức không cần dùng kính ngữ khi gọi tên nhau.

Khi sắp tốt nghiệp tiểu học, Akari phải chuyển đến Tochigi cùng gia đình. Hai người giữ liên lạc qua thư, nhưng số lượng thư ngày càng giảm. Khi Takaki biết mình sẽ chuyển đến Kagoshima, cậu quyết định tự mình đi tàu đến thăm Akari, vì khoảng cách giữa họ sẽ càng xa hơn sau khi chuyển đi. Trên đường, tàu của Takaki bị trì hoãn nhiều lần do bão tuyết, và cậu làm mất lá thư gửi cho Akari. Tuy nhiên, cuối cùng Takaki cũng đến Tochigi và gặp Akari. Nụ hôn đầu tiên của họ cũng là lúc Takaki nhận ra rằng họ sẽ không bao giờ gặp lại nhau nữa. Khi tàu rời ga, Akari lặng lẽ nhìn bức thư của mình, dự định gửi cho Takaki.

Chương 2: Phi hành gia (コスモナウト, Kosumonauto)

Takaki hiện đang là học sinh lớp 12 tại Tanegashima. Sumida Kanae, bạn học của Takaki, đã thích cậu từ hồi cấp 2 nhưng không dám bày tỏ tình cảm. Cô bé tìm đủ mọi cách để có thể gần gũi với Takaki, nhưng cậu chỉ xem cô như một người bạn. Kanae thường thấy Takaki nhắn tin cho ai đó qua điện thoại và nhìn xa xăm. Thực ra, Takaki chỉ viết tin nhắn mà không bao giờ gửi đi, và thường mơ về Akari.

Dù rất muốn nói ra, Kanae không bao giờ bày tỏ tình cảm của mình với Takaki vì cô biết rằng cậu luôn tìm kiếm điều gì đó ngoài tầm với của mình.

Chương 3: 5 Centimet trên giây (秒速5センチメートル, Byōsoku 5 Centimeter)

Câu chuyện diễn ra vào năm 2008. Takaki vẫn thường nhớ về Akari. Anh sống đơn độc dù đã trải qua nhiều mối tình không thành. Takaki rơi vào trạng thái kiệt sức và đã xin nghỉ việc. Lúc này, Akari chuẩn bị kết hôn. Khi dọn dẹp đồ cũ, cô tìm thấy bức thư mà mình đã định gửi cho Takaki. Trong phim, lời kể của cả hai nhân vật đan xen, kể về những giấc mơ gần đây và sự mong mỏi được gặp lại nhau.

Vào một hôm, khi đi trên đường, Takaki đi ngang qua một phụ nữ. Anh có linh tính đó là Akari và quay lại gặp thì bị xe lửa che mất tầm nhìn. Lúc này, những ký ức của hai người ùa về. Anh đứng chờ đến khi xe lửa chạy qua. Lúc này, người phụ nữ kia cũng đã đi mất. Takaki khẽ mỉm cười vì đã trút được gánh nặng bấy lâu nay và lấy lại được sự tự tin để bước tiếp trên đường đời.

Nhân vật chính

Tōno Takaki (遠野 貴樹, Tōno Takaki)

Lồng tiếng bởi: Mizuhashi Kenji (tiếng Nhật), David Matranga (ADV Films) và Johnny Yong Bosch (Bang Zoom! Entertainment) (tiếng Anh)

Takaki là nhân vật chính của bộ phim. Vì công việc của bố mẹ, buộc anh phải thường xuyên chuyển trường. Anh và Akari trở thành bạn thân của nhau nhờ có cùng sở thích đọc sách và có tính cách hướng nội, nhưng sau khi chuyển đi thì họ dần mất liên lạc. Trong câu chuyện thứ hai, anh là thành viên câu lạc bộ kyūdō (bắn cung) của trường mình.

Shinohara Akari (篠原 明里, Shinohara Akari)

Lồng tiếng bởi: Kondō Yoshimi (chương 1), Onoue Ayaka (chương 3) (tiếng Nhật); Hilary Haag (ADV), Erika Weinstein (chương 1,  Bang Zoom!) và Tara Platt (chương 3, Bang Zoom!) (tiếng Anh)

Người bạn tốt nhất và cũng là mối tình đầu của Takaki. Giống như Takaki, cô và gia đình phải thường xuyên chuyển nhà. Sau khi học tiểu học, cô chuyển đến Iwafune. Dù cô đã đề nghị được ở lại Tokyo để học cùng Takaki nhưng bố mẹ cô không đồng ý vì Akari còn quá nhỏ. Cô và Takaki thường xuyên viết thư cho nhau, nhưng về sau, những lá thư ngày một thưa dần, cuối cùng mất hẳn liên lạc. Sau này, cô kết hôn với một nam sinh học cùng trường cấp Ba.

Sumida Kanae (澄田 花苗, Sumida Kanae)

Lồng tiếng bởi: Hanamura Satomi (tiếng Nhật), Serena Varghese (ADV), và Kira Buckland (Bang Zoom!) (Tiếng Anh)

Bạn học của Takaki ở cao trung. Cô yêu Takaki từ khi hai người học chung ở sơ trung, nhưng không thể bày tỏ tình cảm của mình với anh. Kanae thích lướt sóng và đi xe máy tới trường. Cô không biết mình muốn làm gì trong tương lai. Cô có chị là một giáo viên ở trường trung học. Trong manga, cô đã trở thành một y tá. Cô quyết định đi tìm Takaki ở Tokyo. Nhưng cô không có bất cứ thông tin liên lạc nào của anh. Khi cô quyết định trở về, anh dường như đã đi ngang băng ghế ở công viên nơi cô ngồi, và có lẽ cô đã nhận ra anh.

Truyền thông

Anime

Shinkai Makoto chia sẻ rằng, khác với những tác phẩm trước đây của ông, bộ phim này không có bất kỳ yếu tố kỳ ảo hay khoa học viễn tưởng nào. Thay vào đó, nó mang đến một cái nhìn chân thực về thế giới với nhiều góc độ khác nhau. Phim khắc họa sự va chạm và đồng hành của các khía cạnh cuộc sống như thời gian, không gian, con người và tình yêu. Tựa đề Byousoku 5 Centimeter (5 cm/s) ám chỉ tốc độ của cánh hoa anh đào rơi, mà qua đó thể hiện sự so sánh với cuộc đời, nơi mà dù mọi người gắn bó, theo thời gian họ sẽ dần đi theo những con đường riêng. Đây là dự án đầu tiên mà Makoto làm việc chặt chẽ với một đội ngũ các họa sĩ và nhà làm phim. Bộ phim ra mắt vào ngày 03 tháng 3 năm 2007 tại Shibuya, Tokyo.

Phiên bản DVD của bộ phim được phát hành vào ngày 19 tháng 7 năm 2007 tại Nhật Bản. ADV Films đã từng sở hữu bản quyền phiên bản tiếng Anh của phim anime để phát hành tại Bắc Mỹ, nhưng sau đó chuyển quyền phân phối cho Bandai Entertainment. Madman Entertainment nhận phân phối tại Úc và New Zealand, Manga Entertainment tại Anh, Selecta Visión tại Tây Ban Nha, Kaze tại Pháp, Ý và Đức, Reanimedia tại Nga, và Proware Multimedia International tại Đài Loan. Tại Việt Nam, bộ phim được trình chiếu trong khuôn khổ 'Tuần lễ phim Nhật Bản tại Thành phố Hồ Chí Minh' vào năm 2010.

Light Novel

Shinkai Makoto cũng đã thực hiện một chuyển thể light novel khi hoàn thành bộ phim, đánh dấu lần đầu tiên ông viết tiểu thuyết. Các hình minh họa trong cuốn sách cũng do chính Makoto thực hiện. Media Factory phát hành light novel này vào ngày 16 tháng 11 năm 2007. Công ty Cổ phần Xuất bản và Truyền thông IPM cùng Nhà xuất bản Văn học đã mua bản quyền và phát hành light novel tại Việt Nam với tiêu đề 5 Centimet trên giây.

Manga

Seike Yukiko đã thực hiện chuyển thể manga của bộ phim và đăng trên tạp chí dành cho seinen là Afternoon của Kodansha từ tháng 7 năm 2010 đến tháng 6 năm 2011. Kodansha sau đó đã tập hợp các chương lại và phát hành thành 2 tankōbon. Vertical Inc. đã đăng ký bản quyền phiên bản tiếng Anh để phát hành tại Hoa Kỳ và Taiwan Tohan đăng ký tại Đài Loan.

Âm nhạc

Bộ phim có một bài hát chủ đề chính dành cho phần kết thúc. Bài hát chủ đề có tên là One more time, One more chance do Yamazaki Masayoshi trình bày, bài hát này đã từng phát hành vào ngày 22 tháng 11 năm 1997 sau đó tái phát hành sau khi dùng trong bộ phim vào ngày 03 tháng 3 năm 2007. Album chứa các bản nhạc dùng trong bộ phim cũng đã phát hành đính kèm với phiên bản DVD đặc biệt của bộ phim.

Đón nhận

Nhận xét

Phim Byousoku 5 Centimeter đã giành được Giải Bạch Kim Lancia tại Liên hoan phim chủ đề tương lai nhờ vào hình ảnh và hiệu ứng xuất sắc nhất. Đồng thời, bộ phim cũng đạt giải Phim hoạt hình xuất sắc nhất tại lễ trao giải điện ảnh châu Á Thái Bình Dương năm 2007. Phiên bản DVD giới hạn của phim đứng thứ ba về doanh số trên bảng xếp hạng Tohan từ ngày 18 đến 24 tháng 7 năm 2007, trong khi phiên bản thông thường đứng ở vị trí thứ bảy. Bộ phim đứng thứ tư trong bảng xếp hạng các anime nổi tiếng nhất năm 2008.

Mania.com đã ca ngợi Byousoku 5 Centimeter là bộ anime xuất sắc nhất trong số các phim không phải của Miyazaki. Mark Schilling từ tạp chí The Japan Times nhận xét rằng phim còn vượt trội hơn các tác phẩm của Miyazaki Hayao vì 'khả năng xuyên thấu qua những lớp màn của cuộc sống hàng ngày để lộ ra vẻ đẹp sâu sắc và mong manh mà hầu hết mọi người chỉ cảm nhận được trong những khoảnh khắc hiếm hoi.' Bamboo Dong từ Anime News Network khen ngợi sự kết hợp giữa 'Vẻ buồn lãng mạn' của phim và những bản nhạc piano của Tenmon, nói rằng chúng 'làm nổi bật yếu tố giấc mơ của phim.' Đồng thời, Bamboo Dong cũng cho rằng phim 'không hề thể hiện hay giải thích cảm xúc của các nhân vật, không theo một cốt truyện chặt chẽ, mà thay vào đó sử dụng nhiều tương tác hình ảnh và thể hiện cảnh vật đúng thời điểm để tạo nên hiệu quả tốt nhất.' Theron Martin tại Anime News Network đánh giá phim 'thực hiện hiệu ứng âm thanh một cách hoàn hảo, đặc biệt là âm thanh của cung tên trong phần hai.' Chris Beveridge từ Mania.com phàn nàn về hiện tượng răng cưa trong hình ảnh và cho rằng 'hình ảnh bị nhiễu và có vẻ sần sùi do kích thước nhỏ của phim, với nhiều màu sắc tươi sáng làm nổi bật sự nhiễu và răng cưa trong hình ảnh.'

Tranh cãi

Một chương trình hoạt hình có tên Cửa sổ tâm hồn được dùng để 'Nâng cao lòng nhân ái và truyền đạt một quan điểm cao quý về cuộc sống' cho giới trẻ Trung Quốc đã sao chép nhiều cảnh nền từ bộ phim, chỉ với một số chỉnh sửa nhỏ.

Các liên kết bên ngoài

• 5 Centimet trên giây trên Internet Movie Database
• Madman New Zealand
• 5 Centimeters per Second tại Madman Australia
• Trang web chính thức (tiếng Nhật)
• Giới thiệu phim trên trang web của Makoto Shinkai Lưu trữ 2006-03-25 trên Wayback Machine (tiếng Nhật)
• Blog chính thức Lưu trữ 2019-11-01 trên Wayback Machine (tiếng Nhật)
• 5 Centimeters Per Second Đánh giá tại Anime+ Podcast
• BLUE REMEMBERED HILLS (MangaUK Blog) Lưu trữ 2012-03-20 trên Wayback Machine
• 5 Centimet trên giây (anime) tại từ điển bách khoa của Anime News Network
• http://ipm.vn/ipm-sach-5_centimet_tr%C3%AAn_gi%C3%A2y-113.html Lưu trữ 2015-04-28 trên Wayback Machine