
Định nghĩa của thể loại 'khoa học viễn tưởng' là gì?
Khoa học viễn tưởng, thường gọi là 'sci-fi', là một thể loại văn học có tính chất tưởng tượng cao, nhưng vẫn dựa trên những kiến thức khoa học hiện có. Khác biệt với viễn tưởng thuần túy ở chỗ, nó sử dụng các sự kiện, lý thuyết và nguyên lý khoa học để xây dựng cốt truyện, nhân vật và bối cảnh. Mặc dù có yếu tố tưởng tượng, nhưng mọi sự việc trong khoa học viễn tưởng vẫn phải tuân theo quy luật khoa học.
Dưới đây là một ví dụ điển hình cho thể loại văn học khoa học viễn tưởng:
Khi cô gái trẻ mở cửa sổ, cô thấy mặt trăng Europa và Callipso dần dần hiện ra ở phía xa. Một sao chổi vụt qua, sau đó là một dải sáng, chiếu sáng không gian tối tăm xung quanh tàu vũ trụ, nơi cô từng gọi là nhà. Nhìn Sao Mộc, cô mơ về một cuộc sống không phải chỉ bay quanh một hành tinh, mà thực sự sống trên đó. Cô tưởng tượng bước chân lên đất liền, cảm nhận hương vị của không khí trong lành, nước biển mặn, và tiếng gió xào xạc qua những lá cây xanh mướt. Nhưng đó chỉ là tưởng tượng, không phải ký ức. Cô sinh ra trên con tàu, và nếu họ không sớm tìm thấy một hành tinh mới có thể sống được, cô sẽ chết ở đó.
Sci-fi bao gồm những thể loại nào?
Khoa học viễn tưởng 'cứng'
Khoa học viễn tưởng 'cứng' tuân theo chặt chẽ các nguyên tắc khoa học. Tập trung vào các lĩnh vực như vật lý, thiên văn học, hóa học, vật lý thiên văn, và nhiều hơn nữa. Thú vị là, khoa học viễn tưởng 'cứng' thường được viết bởi các nhà khoa học thực tế và nổi tiếng với việc dự đoán chính xác về tương lai. Ví dụ, bộ phim gần đây Gravity, kể về một phi hành gia bị mắc kẹt trên một chiếc phi thuyền bị hỏng trong khi sửa chữa một vệ tinh, nổi tiếng với độ chính xác khoa học về những gì sẽ xảy ra trong không gian.
Khoa học viễn tưởng 'mềm'
Khoa học viễn tưởng 'mềm' (Soft science fiction) tập trung vào khoa học xã hội như nhân chủng học, xã hội học, tâm lý học, chính trị — tức là các lĩnh vực liên quan đến hành vi của con người. Câu chuyện khoa học viễn tưởng nhẹ thường đề cập đến các hệ quả khoa học có thể phát sinh từ hành vi con người. Ví dụ, bộ phim hoạt hình Wall-E của Disney là một câu chuyện khoa học viễn tưởng về ngày tận thế vì sự phá hủy môi trường của con người.
Thực tế, hầu hết các tác phẩm kết hợp cả hai loại khoa học viễn tưởng. Khoa học viễn tưởng 'mềm' tạo ra sự kết nối cảm xúc với khán giả, trong khi khoa học viễn tưởng 'cứng' cung cấp bằng chứng khoa học thực tế để họ có thể tưởng tượng hành động thực tế. Sự kết hợp này tạo ra một kỹ thuật kể chuyện hiệu quả, giúp khán giả kết nối với câu chuyện ở hai cấp độ khác nhau.
Sci-fi có vô số chủ đề và ý tưởng như du hành thời gian, kịch bản tương lai, lịch sử thay đổi, cuộc chiến vũ trụ và quân sự khoa học viễn tưởng,...
Theo thời gian, sách sci-fi ngày càng thu hút độc giả, đặc biệt là những người đam mê khám phá điều mới mẻ và đề xuất những giả thuyết thú vị. Hãy cùng Mytour khám phá những tựa sách sci-fi nổi tiếng nhất mà bạn không thể bỏ qua!
Những cuốn sách khoa học viễn tưởng đáng chú ý
1. Hai mươi ngàn dặm dưới đáy biển (Jules Verne)
Giáo sư Aronnax và đồng hành vui vẻ Conseil đam mê khám phá sinh vật biển. Họ quyết định khám phá bí mật của loài quái vật biển gây náo loạn vùng biển. Với sự giúp đỡ của thợ săn cá voi siêu hạng Ned Land, họ sẵn lòng tham gia cuộc săn mà không biết nguy hiểm đang chờ đợi. Bất ngờ phát hiện con cá voi khổng lồ làm bằng thép, họ trở thành tù binh trên tàu ngầm của thuyền trưởng Nemo. Tham gia chuyến hành trình dài trên biển cùng vị thuyền trưởng ấy, họ khám phá thế giới kỳ thú của đại dương: săn dưới đáy biển, thoát khỏi cá mập nguy hiểm, chạy trốn thổ dân, khai thác kim cương dưới đáy biển và mắc kẹt trong núi băng ở Bắc Cực. Cuốn sách kích thích sự tò mò và kích động từ đầu đến cuối, là cuốn sách không thể thiếu cho những ai yêu thích khám phá.
2. Người truyền ký ức (Lois Lowry)
Cuộc sống không chiến tranh, đói kém, bệnh tật... thật tuyệt vời. Nhưng liệu một thế giới không màu sắc, không âm nhạc, một thế giới mà mọi người đều như nhau có đáng mơ ước không? Người truyền ký ức kể về một thế giới đồng nhất, nơi mọi điều được quyết định và ai cũng giống nhau. Không có niềm vui, chỉ có sự đồng nhất và ảm đạm. Một cuộc sống không có màu sắc nhưng cũng không có đau khổ. Liệu đó có phải là thế giới lý tưởng?
Người truyền ký ức, tổng thể, là một cuốn tiểu thuyết nhỏ xinh đẹp và sống động. Cuộc sống ở 'utopia', những biến đổi mà Jonas đột ngột cảm nhận, cơn bão ký ức đầy say mê và đau khổ, cuối cùng là sự thoát khỏi (dù có thực sự tồn tại hay không), tạo nên một câu chuyện đầy cuốn hút. Làm sao để định lượng 'utopia'? Điểm giao của sự may mắn và bất hạnh, tình yêu và đau khổ là gì? Chúng ta không bao giờ chỉ có thể giữ một mình. Cuộc sống này là sự cân bằng giữa ngọt ngào và đắng cay, đầy đủ và mất mát. Không có đau khổ có nghĩa là không có tình yêu, và cuộc sống nào cũng khác biệt khi nó ra đời để chờ đợi cái chết?
3. 451 độ F (Ray Bradbury)
Hãy tưởng tượng một thế giới nơi truyền hình thống trị và văn chương ngập tràn trên bờ vực tuyệt chủng, nơi thông tin nông cạn được tuyên truyền còn tri thức và ý tưởng bị lãng quên, nơi việc giữ sách là bất hợp pháp, ta có thể bị bắt chỉ vì dạo chơi trên vỉa hè, trong khi nhiệm vụ của lính không phải là cứu hỏa mà là đốt sách... Khi mô tả xã hội giả tưởng này qua con mắt của anh lính phóng hỏa Montag, Ray Bradbury chắc chắn không thể ngờ đến sự tiên tri kinh hoàng của tác phẩm. Xã hội hiện nay đang sống giống với những gì Bradbury mô tả đến nỗi kinh hãi: một nền văn minh phụ thuộc quá nhiều vào truyền thông, giải trí và công nghệ. Vì vậy, hơn sáu mươi năm kể từ lần đầu xuất bản, 451 độ F vẫn có sức mạnh khiến bất kỳ ai đọc nó đều phải sửng sốt và choáng váng.
4. Cô gái vượt thời gian (Yasutaka Tsutsui)
Cô gái vượt thời gian là câu chuyện về Yoshiyama Kazuko, một học sinh trung học bất ngờ sở hữu khả năng vượt thời gian. Khi đang dọn dẹp trong phòng thí nghiệm hóa học, Kazuko bỗng nghe thấy tiếng thủy tinh vỡ. Từ trong ống nghiệm vỡ tan tành, một hương thơm dịu nhẹ lan tỏa khắp không gian. 'Tớ nhớ mùi này!' Kazuko nghĩ trong chốc lát. Và rồi cô mất ý thức, ngã xuống nền đất lạnh. Để tìm ra nguyên nhân của những bí ẩn xảy ra với mình, Kazuko buộc phải trở về quá khứ, thời điểm nguồn cơn của mọi rắc rối mà cô gặp phải. Tại đây, cô đã tìm ra kẻ thủ phạm gây ra mọi chuyện, nhưng cùng với đó là một sự thật khiến cô đi từ sự tức giận, kinh ngạc đến xúc động và nuối tiếc…
Cô gái vượt thời gian không chỉ là một câu chuyện khoa học viễn tưởng khô khan, mà còn kỳ diệu khi kể về tâm trạng, những rung động của tuổi trẻ, sự ngây thơ của các chàng trai và cô gái trong tuổi mới lớn. Đây là câu chuyện chân thành, chứa đựng thông điệp sâu sắc về lòng tin, tình bạn, tình yêu và mối quan hệ giữa thầy trò. Cô gái vượt thời gian là một cuốn sách không thể thiếu cho những ai muốn nhớ lại những năm tháng thanh xuân của mình.
Câu chuyện này cũng đã được chuyển thể nhiều lần thành phim truyền hình, phim điện ảnh và manga. Trong số đó, thành công vang dội nhất là bản live-action năm 1983 của đạo diễn Nobuhiko Obayashi và bản anime năm 2006 của đạo diễn Mamoru Hosoda, là siêu phẩm từng làm nên kỳ tích ở phòng vé Nhật Bản và giành được nhiều giải thưởng danh giá.
5. Người về từ sao Hoả (Andy Weir)
Mark Watney không phải là người đầu tiên đặt chân lên sao Hỏa. Nhưng có thể, anh sẽ trở thành người đầu tiên - và có lẽ là duy nhất - chết trên sao Hỏa. Hoặc, anh sẽ trở thành người đầu tiên - và có lẽ là duy nhất - sống sót trên sao Hỏa. Sau một trận bão bụi ác liệt khiến Mark Watney suýt mất mạng và buộc phi hành đoàn Hermes phải rời đi khi vẫn tin rằng anh đã chết, Mark bị bỏ lại một mình trên sao Hỏa, cố gắng chống chọi với thời gian và môi trường khắc nghiệt để sống sót và hy vọng có ngày được cứu rỗi (nếu may mắn sẽ có người cứu rỗi). Cô đơn, đầy rẫy nguy hiểm và có nguy cơ bị bỏ lại trên hành tinh xa lạ bất cứ lúc nào và vì bất cứ lý do nào, Mark Watney vẫn kiên trì đối mặt với số phận, kiên nhẫn vượt qua từ thất bại này sang thất bại khác.
Chỉ cần còn hi vọng một ngày trở về, cho dù rất mù mịt.
*
Thế giới khoa học viễn tưởng không như mọi người tưởng tượng, không chỉ khô khan và lạnh lùng, mà còn chứa đựng những giá trị sâu sắc, những suy tư về sự thay đổi của thế giới. Khi đọc những cuốn sách đó, bạn sẽ không thể nào ngừng đắm chìm trong thế giới của chúng!