Mặc dù sức khỏe yếu dần, Giáo sư Phan Huy Lê vẫn nỗ lực hợp tác với các nhà khoa học hàng đầu Việt Nam để hoàn thành bộ Quốc sử 25 tập do ông làm chủ biên. Đáng tiếc thay, ông ra đi khi tâm nguyện vẫn còn dang dở.
Trong vai trò nhà sử học, ông là chủ biên và tác giả của nhiều công trình nghiên cứu giá trị. Dưới đây là 5 cuốn sách nổi bật trong di sản của Giáo sư Phan Huy Lê.
'Di sản văn hóa Việt Nam dưới góc nhìn lịch sử'
Thể loại: Khoa học xã hội
Số trang: 1032 trang
Nhà xuất bản: Đại học Quốc gia Hà Nội
Cuốn sách cung cấp cái nhìn tổng quan về lịch sử và di sản văn hóa Việt Nam, cùng các trung tâm quan trọng như Thăng Long - Hà Nội, Phú Xuân - Huế, những trung tâm quyền lực thời Bắc thuộc, văn hóa thời Trần và các vùng văn hóa đặc trưng như xứ Thanh, xứ Nghệ Tĩnh, và Nam Bộ.
'Tìm về cội nguồn'
Thể loại: Khoa học xã hội
Số trang: 1251 trang
Nhà xuất bản: Đại học Quốc gia Hà Nội
Văn hóa và truyền thống dân tộc luôn gắn bó mật thiết với con người, là động lực phát triển kinh tế xã hội. Đồng thời, chúng góp phần gìn giữ bản sắc dân tộc và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước trong bối cảnh hiện đại.
Trong quá trình phát triển, chúng ta đã giao lưu và hội nhập văn hoá với nhiều quốc gia, tạo ra những giá trị văn hoá mới cho dân tộc. Các truyền thống văn hoá lâu đời cùng với những giá trị mới từ quá trình hội nhập thế giới không ngừng bổ sung và nâng cao lẫn nhau.
Tìm về cội nguồn là công trình nghiên cứu lịch sử trung đại Việt Nam của tác giả, góp phần nâng cao hiểu biết về lịch sử dân tộc. Sách được sử dụng trong việc biên soạn giáo trình, giảng dạy đại học, sau đại học, sách giáo khoa và phổ biến kiến thức sử học cho nhân dân, đóng góp quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về quy luật vận động của xã hội và dân tộc Việt Nam.
' Lịch sử và văn hoá Việt Nam tiếp cận bộ phận '
Thể loại: Khoa học xã hội
Số trang: 1050 trang
Nhà xuất bản: Đại học Quốc gia Hà Nội
Cuốn sách gồm nhiều bài viết của Giáo sư Phan Huy Lê từ sau năm 1998, bao gồm các báo cáo tại hội thảo trong và ngoài nước, đã công bố và chưa công bố. Ngoài ra, tác giả còn viết thêm một số chương. Tất cả các bài viết được sắp xếp theo các chương như sau:
- Chương I: Sự đa tuyến và toàn diện của lịch sử Việt Nam
- Chương II: Các trung tâm văn minh và Nhà nước cổ đại trên lãnh thổ Việt Nam
- Chương III: Bước ngoặt lịch sử vào đầu thế kỷ X
- Chương IV: Chuyển biến từ thời cuối Trần sang thời Lê sơ
- Chương V: Thành công và thất bại của phong trào Tây Sơn
- Chương VI: Vấn đề nông thôn và đô thị
- Chương VII: Thăng Long – Hà Nội và di tích Hoàng Thành mới được phát hiện
- Chương VIII: Các sự kiện và nhân vật lịch sử nổi bật
- Chương IX: Sử học, Việt Nam học, Đông phương học và giao lưu văn hoá với thế giới
' Huế và Triều Nguyễn '
Thể loại: Lịch sử - Địa lý
Số trang: 508 trang
Nhà xuất bản: Chính trị Quốc gia
Giáo sư Phan Huy Lê đã nghiên cứu về Huế và triều Nguyễn hơn nửa thế kỷ, các công trình này từng được công bố trong nhiều hội thảo khoa học do Hội Khoa học Lịch sử Thừa Thiên Huế tổ chức, tạp chí Huế Xưa và Nay cùng nhiều diễn đàn khác. Cuốn sách Huế và Triều Nguyễn tập hợp 20 công trình nghiên cứu, bao gồm bài viết, bài phát biểu và giới thiệu của Giáo sư, được chia thành hai phần:
- Phần thứ nhất: Luận văn khoa học
- Phần thứ hai: Phát biểu – Giới thiệu
Những công trình nghiên cứu của tác giả thể hiện tinh thần tận tâm, đánh giá khách quan, trung thực và công bằng về các thành tựu cũng như hạn chế của các chúa Nguyễn và triều Nguyễn, giúp người đọc có cái nhìn sâu sắc và toàn diện hơn về xứ Huế và vương triều này.
' Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển '
Thể loại: Lịch sử - Địa lý
Số trang: 1500 trang
Nhà xuất bản: Chính trị Quốc gia
Với tư cách là vùng đất giàu trầm tích văn hoá, đa dạng về tộc người và tôn giáo, cùng vị trí chiến lược quan trọng, Nam Bộ từ lâu đã trở thành đề tài nghiên cứu của nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước. Dù có nhiều hội thảo và công trình khoa học đã được tổ chức và công bố, nhưng vẫn còn thiếu một công trình đủ tầm vóc, quy mô lớn, nghiên cứu toàn diện và liên ngành về vùng đất này.
Vì vậy, sự ra đời của bộ sách về vùng Nam Bộ, trong đó có cuốn Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển đã lấp đầy khoảng trống này.
Bộ sách này bao gồm Vùng đất Nam Bộ - Quá trình hình thành và phát triển (2 tập) và một Bộ chuyên khảo sâu (gồm 10 tập), nghiên cứu khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực của vùng đất phương Nam, từ điều kiện tự nhiên, quá trình lịch sử, dân cư, dân tộc, tôn giáo và thiết chế quản lý xã hội, quá trình Nam Bộ hội nhập với khu vực và quốc tế.
Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Phan Huy Lê (23/2/1934) là một trong những chuyên gia hàng đầu của nền sử học Việt Nam. Ông từng giữ nhiều trọng trách lớn như:
- Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam (1988-2016)
- Nguyên Chủ tịch Hội đồng Khoa học và Đào tạo, Đại học Quốc gia Hà Nội
- Nguyễn Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Việt Nam và Giao lưu Văn hoá
- Nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Lịch sử Việt Nam Cổ trung đại, Khoa Lịch sử
- Nguyên Chủ nhiệm Khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội
- Chủ nhiệm Đề án Khoa học Xã hội cấp Quốc gia Nghiên cứu, biên soạn bộ Lịch sử Việt Nam
Ông từng được trao tặng:
- Giải thưởng Hồ Chí Minh;
- Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ;
- Huân chương Độc lập hạng Nhì, Huân chương Lao động hạng Nhất, hạng Nhì, hạng Ba;
- Huân chương Cành cọ Hàn lâm (Cộng hoà Pháp);
- Giải thưởng Văn hoá châu Á Fukuoka (Nhật Bản)…
Ông sinh ra tại xã Thạch Châu, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh; là hậu duệ cùng họ với thượng thư, nhà ngoại giao Phan Huy Ích, nhà bác học Phan Huy Chú, thượng thư – nhà văn hoá Phan Huy Vịnh.
Cụ thân sinh là tiến sĩ Nho học Phan Huy Tùng, từng làm quan trong triều đình Huế.
Mẹ ông là người họ Cao Xuân giàu truyền thống khoa bảng với các danh nhân như Cao Xuân Dục, Cao Xuân Tiếu, Cao Xuân Huy.
Lễ viếng và truy điệu Giáo sư Phan Huy Lê sẽ được tổ chức từ 7h30 đến 10h ngày 27/6 tại Nhà tang lễ Quốc gia, số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội.
Lễ an táng tổ chức tại công viên nghĩa trang Vĩnh Hằng, Hà Nội lúc 13h cùng ngày.
Jenny