Buzz
1. Bài Soạn Tham Khảo Số 4
Câu 1 (trang 20 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Nhân vật giao tiếp trong đoạn văn là:
- Chàng trai: xưng hô là anh
- Cô gái: được gọi là nàng
⇒ Cả hai đều đang ở độ tuổi thanh xuân.
Thời điểm giao tiếp: buổi tối, thích hợp cho những cuộc trò chuyện về tình yêu.
Nhân vật anh đề cập đến việc kết duyên với cô gái
- Mục đích: khám phá tình yêu đôi lứa.
Cách nói của chàng trai rất tế nhị và lịch sự, phù hợp với mục đích giao tiếp và đối tượng là cô gái mà anh đang quan tâm.
Câu 2 (trang 20 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Các hành động nói cụ thể trong giao tiếp: Chào, nói, thưa
- Mục đích: Chào hỏi và trao đổi thông tin
Cả ba câu trong lời nói của ông già đều có hình thức của câu hỏi nhưng thực ra phục vụ các mục đích khác
- Câu A Cổ hả? là lời chào khi nhận ra A Cổ
- Câu Lớn tướng rồi nhỉ thể hiện sự ngạc nhiên và vui mừng khi thấy A Cổ trưởng thành hơn, không yêu cầu trả lời.
- Câu Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không? là câu hỏi yêu cầu trả lời.
Lời nói bộc lộ thái độ, tình cảm và quan hệ trong giao tiếp:
- Thái độ gần gũi, cởi mở, chân thành
- Tôn trọng lẫn nhau theo đúng vai trò giao tiếp.
- Quan hệ giao tiếp thân mật, quen biết từ trước.
Câu 3 (trang 20 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Vấn đề giao tiếp: Vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ.
- Mục đích: Tâm sự về nỗi lòng và thân phận của người phụ nữ.
- Phương tiện từ ngữ, hình ảnh: trắng, tròn, bảy nổi ba chìm, rắn nát, lòng son,..
Người đọc dựa vào các yếu tố sau để hiểu bài thơ:
- Từ ngữ và hình ảnh liên quan đến hình ảnh và thân phận người phụ nữ.
- Cuộc đời, thân phận tác giả: Tình duyên gặp nhiều trắc trở.
- Vốn sống, tri thức và khả năng cảm thụ văn chương.
Câu 4 (trang 20 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Bài Tham Khảo:
THÔNG BÁO
Để kỉ niệm Ngày Môi Trường Thế Giới, trường THPT.... tổ chức buổi tổng vệ sinh nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
- Thời gian: từ… giờ sáng ... ngày ... tháng ... năm ...
- Nội dung công việc: làm cỏ, phát quang bụi rậm, thu dọn rác thải, chăm sóc cây xanh trong khuôn viên trường.
- Đối tượng tham gia: Toàn thể học sinh của trường.
- Kế hoạch cụ thể: Các chi đoàn, chi đội nhận công việc tại văn phòng Đoàn trường.
- Dụng cụ: Học sinh tự mang theo các dụng cụ như cuốc, xẻng, chổi, kéo, bao đựng rác, ...
Nhà trường mong toàn thể học sinh tích cực tham gia để phong trào thành công tốt đẹp.
..., ngày ... tháng ... năm ...
T/M Ban Giám Hiệu Nhà Trường
Phó Hiệu Trưởng
Câu 5 (trang 20 SGK Ngữ Văn 10 Tập 1):
Thư gửi các em học sinh trên toàn quốc.
- Người viết: Chủ tịch nước, người nhận: học sinh.
Hoàn cảnh: Khai giảng năm học mới.
Thư diễn tả niềm vui của Bác khi thấy các em học sinh đến trường.
Thư chúc mừng và động viên các em học sinh nhân dịp năm học đầu tiên sau chiến tranh.
Bức thư được viết với sự vui vẻ, chào mừng và khích lệ tinh thần học tập của các em học sinh.
2. Bài Soạn Tham Khảo Số 5
Giải Đáp Câu 1 Trang 20 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1
Câu ca dao mô tả cuộc giao tiếp giữa anh (người nam) và nàng (người nữ), họ đều là những người trẻ tuổi đang ở trong giai đoạn yêu đương.
Hoạt động giao tiếp diễn ra vào đêm trăng, thời điểm lý tưởng cho những cuộc trò chuyện tâm tình và bày tỏ tình cảm yêu đương.
Nhân vật anh đề cập đến tre non đủ lá và hỏi ý kiến cô gái về việc đan sàng, tuy nhiên đây chỉ là cách biểu đạt bề mặt, thật ra chàng trai đang ngầm đề cập đến việc kết duyên giữa hai người.
Cách diễn đạt của chàng trai rất tinh tế, dễ hiểu và phù hợp với mục đích giao tiếp.
Giải Đáp Câu 2 Trang 20+21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1
Trong cuộc giao tiếp, các nhân vật thực hiện những hành động nói cụ thể như sau:
+ Lượt lời 1: A Cổ chào.
+ Lượt lời 2: Ông chào lại (A Cổ hả?), khen (Lớn tướng rồi nhỉ?), và hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?).
+ Lượt lời 3: A Cổ đáp lại (Thưa ông, có ạ!).
Ba câu trong lượt lời của ông già đều có hình thức câu hỏi nhưng chỉ câu thứ ba thực sự là câu hỏi, câu đầu tiên dùng để chào và câu thứ hai để khen.
Lời nói của các nhân vật, qua cách xưng hô ông – cháu và các từ tình thái như thưa, ạ, hả, nhỉ, thể hiện sự lễ phép, yêu quý của A Cổ đối với ông và tình cảm trìu mến của ông dành cho A Cổ.
Giải Đáp Câu 3 Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1
Khi làm bài Bánh Trôi Nước, Hồ Xuân Hương đã giao tiếp với người đọc về vấn đề vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ.
- Mục đích của bà là thể hiện sự cảm thông với số phận bấp bênh của người phụ nữ và tôn vinh vẻ đẹp của họ, cả về mặt cá nhân lẫn tổng thể.
- Vấn đề này được truyền tải gián tiếp qua hình ảnh chiếc bánh trôi nước.
Để hiểu bài thơ, người đọc cần lưu ý:
- Tiểu sử Hồ Xuân Hương (cuộc đời tài hoa nhưng bất hạnh).
- Từ ngữ và hình ảnh trong bài thơ: hình ảnh chiếc bánh trôi đẹp đẽ (trắng, tròn), thành ngữ ba chìm bảy nổi, và cụm từ tấm lòng son để miêu tả vẻ đẹp và số phận của người phụ nữ.
Giải Đáp Câu 4 Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1
THÔNG BÁO
Nhân dịp Ngày Môi Trường Thế Giới, trường THPT A tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường để tạo môi trường học tập xanh, sạch và đẹp:
+ Thời gian: 8h sáng thứ 7, ngày …/…/…
+ Nội dung: thu dọn rác, khai thông cống rãnh, phát quang cỏ dại, và trồng cây xanh.
+ Đối tượng tham gia: toàn thể giáo viên và học sinh.
+ Kế hoạch cụ thể: các lớp nhận nhiệm vụ tại văn phòng đoàn trường.
+ Dụng cụ: các lớp tự chuẩn bị theo phân công.
Nhà trường kêu gọi mọi người tham gia tích cực để hoạt động thành công.
Ngày…tháng…năm…
BGH trường THPT A
Giải Đáp Câu 5 Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1
Nhân vật giao tiếp:
+ Người viết thư: Bác Hồ
+ Người nhận thư: các em học sinh trên toàn quốc - thế hệ tương lai của đất nước mới giành được độc lập.
Tình huống giao tiếp: Thư viết vào tháng 9/1945, khi đất nước vừa giành độc lập và học sinh bắt đầu nhận nền giáo dục mới.
Nội dung thư:
+ Bày tỏ niềm vui khi các em học sinh được hưởng nền giáo dục độc lập
+ Nhắc nhở về sự hi sinh của bao thế hệ để đạt được thành quả này
+ Chúc mừng và khích lệ các em học tập chăm chỉ.
Mục đích giao tiếp:
+ Chúc mừng các em nhân dịp khai trường đầu tiên của đất nước độc lập
+ Giúp các em ý thức về trách nhiệm và ý nghĩa của mình.
Lời thư của Bác vừa giản dị, chân tình vừa nghiêm túc và trang trọng.
3. Bài Soạn Tham Khảo Số 6
Câu 1 (Trang 20 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1)
Phân Tích Các Nhân Tố Trong Câu Ca Dao
Đêm trăng tĩnh lặng, chàng trai mới hỏi cô gái:
- Tre non đã đủ lá, việc đan sàng có nên không?
Các nhân vật giao tiếp trong câu ca dao này là ai?
Hoạt động giao tiếp xảy ra vào thời điểm nào?
Nhân vật chàng trai nói về vấn đề gì? Mục đích thực sự là gì?
Cách diễn đạt của 'chàng' có phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp không?
Lời Giải Chi Tiết:
a. Trong câu ca dao này, nhân vật giao tiếp gồm một chàng trai và một cô gái.
b. Thời gian: Đêm trăng tĩnh mịch, thích hợp cho những cuộc trò chuyện tình cảm của đôi lứa, những buổi hát đối, hát ghẹo trong sinh hoạt dân ca.
c.
+ Chàng trai nhắc đến việc 'Tre non đủ lá' dùng để 'đan sàng'.
+ Mục đích: Gợi ý, tỏ tình (ngụ ý rằng cả hai đã trưởng thành và nên kết duyên).
Cách nói của chàng trai rất khéo léo, phù hợp với đối tượng và mục đích giao tiếp.
Câu 2 (Trang 20 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1)
Phân Tích Đoạn Đối Thoại (Giữa A Cổ và Ông Già) và Thực Hiện Các Yêu Cầu (SGK, Tr. 21)
Các nhân vật thực hiện những hành động ngôn ngữ nào? Mục đích là gì?
Nêu mục đích của từng câu giao tiếp.
Lời nói của các nhân vật thể hiện thái độ, tình cảm và quan hệ như thế nào?
Lời Giải Chi Tiết:
- Các hành động ngôn ngữ: Chào hỏi, nói chuyện, thưa.
- Mục đích: Chào hỏi và trao đổi thông tin.
Trong lời nói của ông già, cả ba câu đều là câu hỏi, nhưng mục đích không hoàn toàn giống nhau.
Câu 1 (A Cổ hả) là câu hỏi thay cho lời chào, phản hồi lời chào của A Cổ.
Câu 2 (Lớn tướng rồi nhỉ) là lời khen, thể hiện tình cảm, không phải câu hỏi.
Chỉ có câu 3 là câu hỏi thực sự.
Lời nói của các nhân vật thể hiện:
- Tình cảm giữa hai người rất thân mật, đáng tin cậy.
- Thái độ: Cậu bé kính trọng ông bà, còn ông thì yêu quý cậu bé.
- Quan hệ: Mặc dù khác lứa tuổi nhưng có mối quan hệ tốt đẹp về mọi mặt.
Câu 3 (Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1)
Đọc Bài Thơ Bánh Trôi Nước và Thực Hiện Các Yêu Cầu (SGK, Tr. 21)
Khi viết bài thơ này, Hồ Xuân Hương 'giao tiếp' với người đọc về vấn đề gì? Mục đích là gì? Sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh như thế nào?
Người đọc dựa vào đâu để hiểu bài thơ?
Lời Giải Chi Tiết:
- Vấn đề giao tiếp: Hồ Xuân Hương 'giao tiếp' với người đọc về số phận của người phụ nữ nói chung và của chính tác giả.
- Mục đích: Hồ Xuân Hương muốn nêu bật số phận khổ cực của phụ nữ và khẳng định phẩm giá của họ, sử dụng hình ảnh chiếc bánh trôi nước để truyền đạt thông điệp này.
- Để hiểu bài thơ, người đọc cần chú ý:
+ Từ ngữ và hình ảnh: 'trắng', 'tròn' (miêu tả vẻ đẹp), 'bảy nổi ba chìm' (thể hiện số phận lận đận), 'tấm lòng son' (phẩm hạnh).
+ Cuộc đời Hồ Xuân Hương để cảm nhận bài thơ: Bà là người tài năng và giàu cảm xúc nhưng gặp nhiều bất hạnh trong cuộc sống, luôn giữ vững phẩm giá dù gặp khó khăn.
Câu 4 (Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1)
Viết Đoạn Văn Thông Báo Về Nội Dung Làm Sạch Môi Trường (SGK)
Lời Giải Chi Tiết:
Học sinh tham khảo mẫu văn bản thông báo và viết thông báo ngắn gọn, nhưng cần có mở đầu và kết thúc rõ ràng.
- Đối tượng giao tiếp: Tất cả học sinh trong trường.
- Nội dung giao tiếp: Làm sạch môi trường.
- Hoàn cảnh giao tiếp: Nhà trường và Ngày Môi Trường Thế Giới.
Tham Khảo:
THÔNG BÁO
Nhân dịp Ngày Môi Trường Thế Giới, trường THPT ..... tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường:
- Công việc: Dọn cỏ, phát quang bụi rậm, thu gom rác thải, chăm sóc cây xanh trong khuôn viên trường.
- Thời gian: Từ 7 giờ sáng ... ngày ... tháng ... năm ...
- Đối tượng tham gia: Toàn thể học sinh.
- Kế hoạch cụ thể: Các lớp nhận nhiệm vụ tại văn phòng Đoàn trường.
Học sinh cần mang theo một trong các dụng cụ sau: cuốc, xẻng, chổi, kéo, bao đựng rác, ...
Nhà trường kêu gọi tất cả học sinh tích cực tham gia để đạt được kết quả tốt nhất.
..., ngày ... tháng ... năm ...
Ban Giám Hiệu Trường THPT ....
Câu 5 (Trang 21 SGK Ngữ Văn 10, Tập 1)
Phân Tích Các Hoạt Động Giao Tiếp Qua Bức Thư Của Bác Hồ Gửi Học Sinh Cả Nước Nhân Ngày Khai Giảng Năm Học Đầu Tiên Của Nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa Tháng 9 Năm 1945 (SGK Tr. 22)
Lời Giải Chi Tiết:
Phân tích các yếu tố giao tiếp trong bức thư Bác Hồ gửi học sinh toàn quốc nhân ngày khai giảng năm 1945.
Bác Hồ với vai trò Chủ tịch nước viết thư gửi các học sinh, thế hệ tương lai của Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.
Hoàn cảnh: Đất nước vừa giành độc lập và chuyển sang chế độ dân chủ, rất cần những công dân có trách nhiệm, do đó, sự cố gắng học tập của học sinh rất quan trọng.
- Người viết (Bác Hồ) là một nhà lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm, mong muốn đất nước phát triển và sánh vai với các cường quốc thế giới.
- HS: Lần đầu tiên học tập trong môi trường độc lập của nước nhà.
Nội dung bức thư nêu rõ ý nghĩa của ngày khai giảng đầu tiên và khuyến khích học sinh tích cực học tập, đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
+ Bộc lộ niềm vui vì học sinh được hưởng nền giáo dục độc lập.
+ Nhấn mạnh trách nhiệm và nhiệm vụ của học sinh đối với đất nước.
+ Kết thúc bằng lời chúc của Bác đối với học sinh.
Mục đích của bức thư là chúc mừng học sinh nhân ngày khai giảng của đất nước, khuyến khích tinh thần học tập và xác định trách nhiệm cao cả của các em.
Cách viết: Bức thư vừa mang tính chúc mừng vừa là lời kêu gọi, phân tích ý nghĩa của ngày khai giảng và mục đích của sự nghiệp cách mạng, từ đó gợi mở trách nhiệm của học sinh với nền độc lập mới. Lời văn giản dị và gần gũi với học sinh.
4. Mẫu soạn tham khảo số 1
II – Thực hành
Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Bài ca dao:
Đêm trăng vắng, anh hỏi nàng:
- Tre non đã đầy lá, đan sàng có cần không?
Trong bài ca dao này, các nhân vật giao tiếp là một chàng trai và một cô gái trẻ.
Thời gian: “Đêm trăng vắng” - thời điểm lý tưởng cho những cuộc trò chuyện, bày tỏ tình cảm giữa các đôi lứa.
Chàng trai đề cập đến:
+ Việc “Tre non đã đầy lá” để “đan sàng” chỉ là một cách mở đầu để ngỏ lời với cô gái.
+ Mục đích: Gợi ý, tỏ tình (lời nói có ý nghĩa ẩn dụ: cả hai đã trưởng thành, có nên nghĩ đến việc kết hôn không?). Mục đích giao tiếp của chàng trai là thể hiện tình cảm, bày tỏ ý định. Cách diễn đạt của chàng rất tế nhị, phù hợp với cô gái mà anh yêu quý.
Vì vậy, cách nói của chàng trai hoàn toàn phù hợp với nội dung và mục đích giao tiếp.
Câu 2 (trang 20-21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Các hành động ngôn ngữ cụ thể: Chào hỏi, trò chuyện, thưa.
Mục đích: Chào hỏi và trao đổi thông tin.
Cả ba câu của ông già đều có dạng câu hỏi, nhưng mục đích giao tiếp của từng câu khác nhau:
+ Câu “A Cổ hả?” là lời chào khi nhìn thấy A Cổ.
+ Câu “Lớn tướng rồi nhỉ?” là lời khen, thể hiện sự vui mừng khi thấy A Cổ trưởng thành hơn nhiều, không cần A Cổ phải trả lời.
+ Câu “Bố cháu có gửi pin đài cho ông không?” là câu hỏi yêu cầu câu trả lời.
Lời nói của các nhân vật thể hiện:
+ Thái độ thân mật, cởi mở.
+ Tình cảm giữa hai người rất gần gũi, tin tưởng lẫn nhau. Ông yêu quý A Cổ, còn A Cổ rất kính trọng ông (thể hiện qua các câu trả lời “có ạ”, “cháu chào ông ạ”).
+ Mối quan hệ: dù khác tuổi, nhưng có quan hệ thân thiết như trong một gia đình.
Câu 3 (trang 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Trong bài thơ “Bánh trôi nước”, Hồ Xuân Hương đã giao tiếp với người đọc về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến và chính tác giả.
- Mục đích:
+ Trình bày tình cảnh của phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.
+ Khẳng định phẩm hạnh và nhân cách của người phụ nữ, dù hoàn cảnh có khó khăn vẫn giữ vững giá trị bản thân.
- Hồ Xuân Hương sử dụng hình ảnh chiếc bánh trôi nước để truyền tải thông điệp này.
Người đọc dựa vào thân phận của Hồ Xuân Hương - người phụ nữ tài sắc nhưng lận đận trong tình duyên và các chi tiết sâu sắc trong bài thơ để cảm nhận.
Các từ ngữ, hình ảnh cụ thể giúp người đọc hiểu bài thơ:
+ Từ “trắng”, “tròn”: chỉ vẻ đẹp hình thể và tâm hồn, có nhân cách trong sáng, hiền hòa.
+ Cụm từ “bảy nổi ba chìm”: thể hiện số phận long đong, lận đận.
+ Cụm từ “tấm lòng son”: khẳng định phẩm giá và đức hạnh vững bền.
Câu 4 (trang 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
THÔNG BÁO
Nhân dịp Ngày Môi trường thế giới, trường THPT ..... tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường:
- Công việc: Dọn dẹp rác thải, chăm sóc cây xanh, làm sạch cỏ trong khuôn viên trường.
- Thời gian: từ 7h30 sáng, ngày ... tháng ... năm ...
- Đối tượng tham gia: toàn thể học sinh.
- Kế hoạch: Các chi đoàn nhận nhiệm vụ tại văn phòng Đoàn trường (bí thư các chi đoàn họp nhận nhiệm vụ vào giờ sinh hoạt ngày thứ ...)
Khi tham gia, mỗi học sinh cần mang theo dụng cụ theo phân công.
Nhà trường kêu gọi toàn thể học sinh chuẩn bị đầy đủ dụng cụ và tích cực tham gia để đạt hiệu quả tốt nhất.
..., ngày ... tháng ... năm ...
Ban Giám hiệu trường THPT .....
Câu 5 (trang 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Phân tích các yếu tố giao tiếp trong bức thư của Hồ Chí Minh:
Nhân vật giao tiếp:
Người viết thư: Bác Hồ, với vai trò Chủ tịch nước.
Thư gửi đến ai: Học sinh toàn quốc - những chủ nhân tương lai của nước Việt Nam độc lập.
Hoàn cảnh giao tiếp:
Năm 1945, khi đất nước mới giành độc lập, Bác Hồ gửi thư chúc mừng các học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam độc lập.
Vấn đề giao tiếp:
+ Bác Hồ bày tỏ niềm vui khi thế hệ học sinh được hưởng nền giáo dục độc lập và hoàn toàn Việt Nam.
+ Bác nhắc nhở học sinh về nhiệm vụ và trách nhiệm đối với việc bảo vệ và xây dựng đất nước.
+ Lời chúc mừng của Bác Hồ dành cho toàn thể học sinh.
Mục đích giao tiếp:
+ Chúc mừng học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của đất nước Việt Nam độc lập.
+ Nhắc nhở học sinh về nhiệm vụ và trách nhiệm của mình đối với đất nước, thể hiện mong mỏi của Bác đối với thế hệ tương lai.
Cách viết thư: lời lẽ chân thành, gần gũi nhưng cũng nghiêm túc xác định nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh.
5. Đề bài tham khảo số 2
II – Bài tập
Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Ca dao:
Đêm trăng sáng anh hỏi nàng:
- Tre non có đủ lá để đan sàng không?
Câu 2 (trang 20 - 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
- Các hành động cụ thể trong giao tiếp: Chào, nói, thưa.
- Mục đích: chào hỏi và trao đổi thông tin.
Mặc dù các câu của ông già đều có hình thức hỏi, chỉ có câu thứ ba (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?) mới thực sự là câu hỏi. Các câu khác được dùng để chào và khen (A Cổ hả? Lớn tướng rồi nhỉ?).
- Các câu nói của hai nhân vật thể hiện rõ tình cảm và mối quan hệ giữa họ. A Cổ kính trọng ông, và ông cũng thể hiện sự yêu quý và trìu mến với cháu.
Câu 3 (trang 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
a, - Khi viết bài thơ này, Hồ Xuân Hương đã “giao tiếp” với người đọc về vấn đề: Thân phận người phụ nữ trong xã hội xưa và chính tác giả.
- Mục đích bài thơ của Hồ Xuân Hương: ca ngợi vẻ đẹp và khẳng định phẩm hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
- Tác giả dùng hình ảnh “chiếc bánh trôi” và nhiều từ ngữ hàm súc (trắng, tròn, bảy nổi ba chìm, tấm lòng son,…).
b, Để hiểu bài thơ, người đọc cần dựa vào các phương tiện ngôn ngữ:
- Từ “Trắng”, “tròn”: mô tả vẻ đẹp hình thể với làn da sáng, thân hình đầy đặn và tâm hồn trong sáng, hiền hậu.
- Thành ngữ “bảy nổi ba chìm”: biểu thị số phận gian truân và sự vất vả của cuộc đời.
- Cụm từ “tấm lòng son”: khẳng định phẩm hạnh và tâm hồn cao đẹp của người phụ nữ trong xã hội xưa.
Câu 4 (trang 21 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Dưới đây là mẫu thông báo tham khảo:
Thông báo
Nhân dịp Ngày Môi trường thế giới, trường THPT… tổ chức buổi tổng vệ sinh toàn trường:
- Thời gian: Từ 8h đến 11h30 phút ngày…tháng…năm…
- Công việc: Thu gom rác thải, phát quang cỏ dại, vun xới và chăm sóc cây cối, bồn hoa trong khuôn viên trường.
- Tham gia: Toàn thể đoàn viên, thanh niên trong trường
- Dụng cụ: Mỗi lớp mang 1/3 cuốc xẻng; 1/3 chổi; phần còn lại mang dao, túi đựng rác,…
- Phân công: Các chi đoàn nhận nhiệm vụ tại văn phòng Đoàn trường
- Quản lý: BCH Đoàn trường và GVCN các lớp sẽ giám sát, nhắc nhở và đôn đốc học sinh.
Nhà trường kêu gọi các chi đoàn hãy tích cực tham gia và hưởng ứng buổi tổng vệ sinh này.
Ngày…tháng…năm
BGH nhà trường.
Câu 5 (trang 21- 22 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):
Các yếu tố giao tiếp trong bức thư của Hồ Chí Minh:
Nhân vật giao tiếp
- Người viết: Bác Hồ - Chủ tịch nước.
- Người nhận: Học sinh trên toàn quốc.
Hoàn cảnh: Tháng 9 năm 1945, sau khi đất nước giành độc lập, Bác Hồ viết thư gửi các cháu học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.
Nội dung bức thư:
- Bức thư bày tỏ niềm vui khi thấy học sinh được học tập trong nền giáo dục mới, tự do, độc lập.
- Nói về trách nhiệm và nghĩa vụ của học sinh đối với đất nước.
- Chúc các học sinh sức khỏe và thành công.
Cách viết: Bức thư có lời lẽ gần gũi, thân mật nhưng cũng rất nghiêm túc, là sự kết hợp giữa động viên và nhắc nhở về trách nhiệm của học sinh đối với tương lai đất nước.
6. Đề bài tham khảo số 3
Bài tập
Câu 1 (trang 20 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Phân tích các yếu tố giao tiếp trong câu ca dao
a, Các từ xưng hô “anh” và “nàng” cho thấy hai nhân vật giao tiếp là đôi nam nữ trẻ tuổi.
b, Hoàn cảnh giao tiếp: Một đêm trăng sáng – thời điểm lý tưởng để đôi nam nữ trò chuyện, bộc lộ tình cảm yêu đương.
c, Nhân vật nam đề cập đến “tre non đủ lá” và chuyện “đan sàng”, nhưng trong bối cảnh và với đối tượng là nam nữ trẻ, câu nói nhằm ngỏ lời và tính chuyện kết duyên.
d, Hình ảnh “tre non đủ lá” và việc “đan sàng” rất phù hợp với mục đích giao tiếp, thể hiện rõ sắc thái tình cảm và dễ gây ấn tượng sâu sắc.
Câu 2 (trang 20 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Đọc đoạn hội thoại (giữa em nhỏ A Cổ và ông già) và trả lời câu hỏi
a, Trong giao tiếp, các nhân vật thực hiện các hành động:
A Cổ: Chào (Cháu chào ông ạ!)
Người đàn ông:
+ Đáp lại chào (A Cổ hả?)
+ Khen (Lớn tướng rồi nhỉ?)
+ Hỏi (Bố cháu có gửi pin đài lên cho ông không?)
A Cổ: Đáp lại (Thưa ông, có ạ!)
b, Dù ba câu của ông già đều có hình thức hỏi, chỉ có câu cuối cùng là câu hỏi thực sự. Hai câu đầu dùng để chào (A Cổ hả?) và khen (Lớn tướng rồi nhỉ?), do đó A Cổ không trả lời hai câu này.
c, Qua cách xưng hô và từ ngữ, A Cổ thể hiện sự kính trọng với người đàn ông, trong khi người đàn ông thể hiện sự trìu mến và yêu thương.
Câu 3 (trang 21 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Đọc bài thơ 'Bánh trôi nước' và trả lời câu hỏi
a, Hình ảnh “Bánh trôi nước” thể hiện vẻ đẹp và số phận gian truân của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đồng thời khẳng định phẩm chất tốt đẹp của phụ nữ Việt Nam.
b, Dựa vào miêu tả về vẻ đẹp như “trắng”, “tròn” cùng với thành ngữ “ba chìm bảy nổi” (số phận lận đận) và “tấm lòng son” (nhân phẩm cao quý), người đọc có thể hiểu và cảm nhận sâu sắc về bài thơ.
Câu 4 (trang 21 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Viết thông báo ngắn cho học sinh về hoạt động làm sạch môi trường nhân Ngày Môi trường thế giới.
Lưu ý:
- Dạng văn bản: Thông báo ngắn gồm ba phần: Mở - Thân – Kết
- Đối tượng giao tiếp: Toàn thể học sinh
- Nội dung: Hoạt động làm sạch môi trường
- Hoàn cảnh: Trong nhà trường và nhân Ngày Môi trường thế giới
Bài tham khảo:
THÔNG BÁO
Nhân dịp Ngày Môi trường thế giới, trường THPT.... tổ chức buổi tổng vệ sinh để môi trường trường học trở nên xanh, sạch và lành mạnh cho việc học tập.
- Thời gian: từ… giờ sáng ... ngày ... tháng ... năm ...
- Nội dung: Làm cỏ, phát quang bụi rậm, thu dọn rác thải, chăm sóc cây xanh trong khuôn viên trường.
- Tham gia: Toàn thể học sinh của trường.
- Kế hoạch: Các chi đoàn nhận công việc cụ thể tại văn phòng Đoàn trường.
- Dụng cụ: Học sinh tự chuẩn bị cuốc, xẻng, chổi, kéo, bao đựng rác,…
Nhà trường kêu gọi toàn thể học sinh tích cực tham gia để hoạt động thành công.
..., ngày ... tháng ... năm ...
T/M Ban giám hiệu nhà trường
Phó hiệu trưởng
Câu 5 (trang 21 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1): Các yếu tố giao tiếp trong văn bản:
- Nhân vật giao tiếp: Bác Hồ viết thư cho học sinh toàn quốc với tư cách Chủ tịch nước.
- Hoàn cảnh: Đất nước vừa giành độc lập và đây là ngày khai trường đầu tiên của Việt Nam độc lập.
- Nội dung: Bức thư thể hiện niềm vui vì học sinh được học tập trong nền giáo dục mới, nhắc nhở về nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh đối với đất nước, kèm lời chúc của Bác Hồ.
- Mục đích: Chúc mừng học sinh nhân ngày khai trường đầu tiên, xác định nhiệm vụ quan trọng của học sinh trong học tập.
- Thư viết chân thành, gần gũi nhưng nghiêm túc trong việc xác định nhiệm vụ và trách nhiệm của học sinh.
