6 Bài soạn nổi bật về 'Đảo Sơn Ca' (Ngữ văn 8 - SGK Chân trời sáng tạo)

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Chia sẻ cảm nhận của bạn sau khi đọc bài thơ này.

Trả lời:

Bài thơ vẽ nên hình ảnh thiên nhiên và con người Đảo Sơn Ca thật giản dị và bình yên: Mái chùa cong vút giống như trong các câu chuyện cổ tích mà chúng ta thường nghe; tiếng tụng kinh trong những ngôi chùa. Mùa khô trên đảo thiếu nước mưa, nhưng cây cối vẫn xanh tươi, chim chóc bay đến, và anh lính trẻ đứng canh giữ đảo. Tiếng chim hót không ngừng suốt năm tạo không khí sống động. Hình ảnh chim và người tạo nên vẻ đẹp lôi cuốn, từ những điều giản dị đó, tác giả giúp chúng ta hình dung vẻ đẹp của đảo Sơn Ca.

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Nhận diện những hình ảnh, từ ngữ đặc sắc trong hai câu thơ: Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích. Những hình ảnh, từ ngữ này mang ý nghĩa gì?

Trả lời:

– Hình ảnh, từ ngữ đặc sắc: mái chùa cong veo, chiều cổ tích, líu lo (tượng thanh), rót (động từ chỉ hành động), mật ngọt (ẩn dụ, chuyển đổi giác quan từ thính giác sang vị giác).

– Ý nghĩa của những hình ảnh, từ ngữ đặc sắc: diễn tả một không gian yên bình, đẹp như trong truyện cổ tích.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Liệt kê hình ảnh miêu tả đảo Sơn Ca theo hai nhóm:

– Nhóm hình ảnh mô tả vẻ đẹp thiên nhiên (cảnh vật, màu sắc, âm thanh, mùi vị...).

– Nhóm hình ảnh mô tả cuộc sống sinh hoạt của người dân trên đảo.

Tác giả thể hiện cảm xúc gì qua các hình ảnh này?

Trả lời:

Hình ảnh mô tả vẻ đẹp

thiên nhiên

Hình ảnh mô tả cuộc sống sinh hoạt của con người

- Quả bàng xanh non, mùi thơm nắng Sơn Ca

- Hoa giấy đỏ dưới ánh nắng chói

- Chim líu lo rót mật trước hiên nhà - Cây xanh mướt chờ đón chim trời.

- Đảo Sơn Ca quanh năm tiếng chim hót

– Mái chùa cong veo như cổ tích

– Tiếng tụng kinh văng vẳng níu giữ hồn tôi

- Khát nước mưa mùa khô trên đảo

– Anh lính trẻ canh giữ tổ chim

– Chim và người dựng cột mốc biên giới

=> Cảm xúc của tác giả: tình yêu thiên nhiên, con người, và tình yêu đất nước.

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Cho biết chủ đề của bài thơ.

Trả lời:

Chủ đề của bài thơ: Vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trên đảo, đặc biệt là hình ảnh người lính canh giữ đảo, thể hiện sự yêu mến và cảm phục đối với những người ngày đêm bảo vệ Tổ quốc.

I. Tác giả văn bản 'Đảo Sơn Ca'

* Tiểu sử

- Lê Cảnh Nhạc (15/8/1957), sinh ra tại xã Đức Bồng, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.

- Bút danh: La Giang

* Sự nghiệp

- Nguyên Tổng Biên tập Báo Gia đình Xã hội

- Nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số

- Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam (1996)

- Đã nhận Giải Nhì cuộc thi Thơ toàn liên bang của ĐSQ Việt Nam tại Liên Xô; Giải thưởng Văn học cho thiếu nhi Hội Nhà văn Việt Nam, Giải thưởng sáng tác về Quyền trẻ em của Radda Barnen (Thụy Điển), Giải thưởng VHNT và báo chí (5 năm) của Bộ Quốc phòng.

- Đồng tác giả hơn 70 ca khúc, trong đó 8 ca khúc đạt Huy chương Vàng, 5 ca khúc Huy chương bạc tại Liên hoan ca.

* Tác phẩm tiêu biểu

- Người học trò thứ 31 (Tập truyện, NXB Kim Đồng, 1990)

- Nỗi oan của Đốm (Tập truyện, NXB Kim Đồng, 1992)

- Mầm ác và hướng thiện (Tập ký, NXB Thanh Niên, 1994)

- Lâu đài (Tập truyện, NXB Văn học, 1999)

- Lời ru không bán (Tập truyện, NXB Kim Đồng, 2000)

- Khúc giao mùa (Tập thơ, NXB Hội Nhà Văn, 2005)

- Không bao giờ trăng khuyết (Tập thơ, NXB Hội Nhà Văn, 2010)

II. Khám phá tác phẩm 'Đảo Sơn Ca'

1. Thể loại: Thơ
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác:

- Bài thơ 'Đảo Sơn Ca' ra đời vào ngày 07/04/2016

Phương thức biểu đạt:

Văn bản chủ yếu sử dụng biểu cảm kết hợp với miêu tả.

Bố cục bài 'Đảo Sơn Ca'

3 khổ:

- Khổ đầu: miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên, cây cối nơi đây. Quả bàng xanh non thơm mùi nắng Sơn Ca, hoa giấy đỏ rực dưới trời, tiếng chim líu lo tạo nên bức tranh tuyệt đẹp.

- Khổ thứ hai: miêu tả vẻ đẹp cảnh vật. Mái chùa cong như trong truyện cổ tích, tiếng tụng kinh trong chùa cổ kính tạo sự bình yên. Dù mùa khô trên đảo thiếu nước mưa, cây cối vẫn xanh tươi chào đón chim trời.

- Khổ cuối: hình ảnh anh lính trẻ canh chim làm tổ gợi liên tưởng đến việc bảo vệ đất nước. Tiếng chim líu lo suốt bốn mùa tạo không khí rộn ràng. Cả chim và người đều là hình ảnh đẹp về việc xây dựng cột mốc tiền tiêu.

Giá trị nội dung:

- Bài thơ 'Đảo Sơn Ca' ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và con người nơi đây với màu xanh tươi của cây cối và màu đỏ rực của hoa giấy trong ánh nắng vàng.

Giá trị nghệ thuật:

- Sử dụng từ ngữ và hình ảnh đặc sắc để gợi ra một không gian bình yên và đẹp đẽ.

III. Phân tích chi tiết tác phẩm 'Đảo Sơn Ca'

Chia sẻ cảm xúc cá nhân

- Cảm nhận: tình yêu và hi vọng mà bài thơ gợi ra.

= > Khâm phục sức sống mãnh liệt của con người và thiên nhiên trên đảo Sơn Ca dù trong điều kiện sống khắc nghiệt.

Hình ảnh, từ ngữ đặc sắc

- Hình ảnh, từ ngữ đặc sắc: mái chùa cong veo, chiều cổ tích, líu lo (tượng thanh), rót (động từ chỉ hành động), mật ngọt (hình ảnh ẩn dụ, chuyển đổi giác quan từ thính giác sang vị giác).

- Ý nghĩa: các hình ảnh và từ ngữ đặc sắc gợi tả không gian bình yên và đẹp như trong cổ tích.

Hình ảnh gợi tả đảo Sơn Ca

STT

Liệt kê hình ảnh gợi tả đảo Sơn Ca

1

Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên (cảnh vật, màu sắc, âm thanh, mùi vị ...)

- Quả bàng xanh non, mùi nắng Sơn Ca
- Hoa giấy đỏ dưới trời nắng
- Chim líu lo rót mật trước hiên nhà
- Cây xanh tươi vẫy gọi chim trời
- Đảo Sơn Ca luôn lảnh lót suốt bốn mùa

2

Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo.

- Mái chùa cong veo như trong truyện cổ tích
- Tiếng tụng kinh trong chùa cổ kính
- Khát nước mưa mùa khô trên đảo
- Anh lính trẻ đứng canh chim làm tổ
- Chim và người xây dựng cột mốc tiền tiêu

3

Tác giả thể hiện tình cảm, cảm xúc gì qua những hình ảnh trên?

- Tình yêu thiên nhiên, con người và tình yêu đất nước.

Chủ đề bài thơ

- Chủ đề bài thơ: cảm phục sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp của thiên nhiên, con người trên đảo Sơn Ca.

Đề cương phân tích bài thơ Đảo Sơn Ca

Mở đầu:

Giới thiệu về tác giả và tác phẩm Đảo Sơn Ca

Thân bài:

Bài thơ Đảo Sơn Ca của Lê Cảnh Nhạc vẽ nên bức tranh thiên nhiên tươi đẹp và cuộc sống của con người nơi đây, đặc biệt là hình ảnh người lính canh giữ hải đảo.

- Khổ thơ đầu tiên miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, với những cây bàng xanh non thơm mùi nắng và hoa giấy đỏ rực. Âm thanh chim hót líu lo tạo nên một bức tranh sống động.

- Khổ thơ thứ hai thể hiện vẻ đẹp cổ kính của cảnh vật, với mái chùa cong vút và tiếng tụng kinh bình yên. Dù mùa khô thiếu nước, cây cối vẫn xanh tươi và chim trời vẫn tìm đến đây.

- Khổ thơ cuối cùng là hình ảnh người lính trẻ canh giữ đảo, tương tự như việc bảo vệ tổ quốc. Tiếng chim hót không ngừng suốt bốn mùa, cùng hình ảnh chim và người xây dựng cột mốc tiền tiêu, tạo nên một bức tranh hài hòa và đẹp đẽ.

Từ những từ ngữ giản dị, tác giả đưa chúng ta đến với vẻ đẹp tuyệt vời của đảo Sơn Ca.

Kết luận:

Xác nhận lại các điểm đã phân tích

Phân tích bài thơ Đảo Sơn Ca

Lê Cảnh Nhạc là một nhà thơ nổi bật với những tác phẩm về quê hương đất nước. Thơ ông chứa đựng tình yêu sâu sắc dành cho tổ quốc, đặc biệt là bài thơ Đảo Sơn Ca, tác phẩm để lại ấn tượng sâu sắc với việc khắc họa vẻ đẹp thiên nhiên và hình ảnh người lính canh gác.

Khổ đầu của bài thơ mở ra một bức tranh thiên nhiên với màu xanh non của cây bàng và mùi nắng mới ở đảo Sơn Ca.

Quả bàng xanh mướt, mùi nắng tươi mới

Hoa giấy đỏ rực dưới ánh nắng

Chim hót líu lo trước hiên nhà

Đảo Sơn Ca hiện lên với màu xanh của cây bàng và điểm nhấn đỏ từ hoa giấy. Cảnh sắc không chỉ đẹp mắt mà còn hấp dẫn cả khứu giác và thính giác. Mùi nắng và tiếng chim hót tạo nên không gian thanh bình.

Khổ thơ thứ hai miêu tả vẻ đẹp cổ kính của nơi đây.

Mái chùa cong vút như truyện cổ tích

Tiếng tụng kinh vang vọng

Mùa khô thiếu nước nhưng cây vẫn xanh

Chim trời vẫn đến thăm đảo

Hình ảnh mái chùa cong và tiếng tụng kinh tạo nên sự bình yên. Mùa khô trên đảo dù thiếu nước, cây cối vẫn xanh tươi và chim trời vẫn xuất hiện, làm nổi bật vẻ đẹp cổ kính của hòn đảo.

Khổ cuối mô tả hình ảnh người lính và chim trời, khẳng định sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Lính trẻ canh chim làm tổ

Tiếng chim vang bên nòng súng

Đảo Sơn Ca luôn rộn ràng

Chim và người xây dựng cột mốc tiền tiêu

Hình ảnh lính trẻ canh giữ đảo tương tự như bảo vệ tổ quốc, với tiếng chim vang suốt bốn mùa tạo sự sống động. Cả chim và người xây dựng cột mốc tiền tiêu, hòa quyện trong một bức tranh đẹp và động lòng người.

Bài thơ Đảo Sơn Ca của Lê Cảnh Nhạc mang đến một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ và bình yên, cùng hình ảnh người lính bảo vệ hải đảo. Những lời thơ mộc mạc giúp chúng ta khám phá vẻ đẹp của đảo Sơn Ca và lòng yêu nước của những người lính.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Bài thơ Đảo Sơn Ca tập trung vào vẻ đẹp của thiên nhiên và con người tại nơi đây. Thiên nhiên vừa được tô điểm bằng màu xanh non của cây cối, vừa có sắc hồng rực rỡ của những chùm hoa giấy đung đưa dưới ánh nắng vàng.

Câu 1 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn sau khi đọc bài thơ này.

Trả lời:

- Cảm nhận của tôi: cảm thấy ngưỡng mộ sức sống mạnh mẽ của thiên nhiên và con người trên đảo Sơn Ca mặc dù sống trong môi trường khắc nghiệt, đầy thử thách.

Câu 2 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Nhận diện những hình ảnh, từ ngữ nổi bật trong hai câu thơ: Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích. Những hình ảnh, từ ngữ này gợi ra ý nghĩa gì?

Trả lời:

– Hình ảnh, từ ngữ nổi bật: mái chùa cong veo, chiều cổ tích, líu lo (tượng thanh), rót (động từ chỉ hành động), mật ngọt (hình ảnh ẩn dụ, chuyển đổi giác quan từ thính giác sang vị giác).

– Ý nghĩa của những hình ảnh, từ ngữ nổi bật: mô tả một không gian bình yên, đẹp như trong truyện cổ tích.

Câu 3 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2): Liệt kê các hình ảnh miêu tả đảo Sơn Ca theo hai nhóm:

– Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên (cảnh vật, màu sắc, âm thanh, mùi vị...).

– Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo.

Tác giả thể hiện cảm xúc gì qua những hình ảnh đó?

Trả lời:

Hình ảnh miêu tả vẻ đẹp

thiên nhiên

Hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người

- Quả bàng vuông màu xanh non

- Mơn mởn thơm mùi nắng Sơn Ca

- Hoa giấy đỏ dưới nắng cháy

- Chim líu lo rót mật trước hiên nhà - Cây vẫn xanh mướt vẫy gọi chim trời.

- Đảo Sơn Ca bốn mùa rộn ràng

– Mái chùa cong veo chiều cổ tích

– Tiếng cầu kinh lắng đọng tâm hồn tôi

- Khát khao từng giọt mưa mùa khô trên đảo

– Anh lính trẻ canh chim làm tổ

– Chim và người dựng cột mốc tiền tiêu

=> Cảm xúc của tác giả: tình yêu thiên nhiên, con người và tình yêu đất nước.

Câu 4 (trang 32 sgk Ngữ văn 8 Tập 2):

Cho biết chủ đề của bài thơ.

Trả lời:

- Chủ đề: sự ngưỡng mộ sức sống mãnh liệt của thiên nhiên và con người trên đảo.

Câu 1 (trang 32, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Hãy chia sẻ cảm nhận của bạn sau khi đọc bài thơ này.

Phương pháp giải:

Sử dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Bài thơ vẽ nên một bức tranh về thiên nhiên và con người trên đảo Sơn Ca rất bình dị và gần gũi: mái chùa cong vút như trong các câu chuyện cổ tích mà chúng ta thường nghe; tiếng tụng kinh trong các ngôi chùa. Mặc dù mùa khô trên đảo thiếu nước mưa tươi mát, cây cối vẫn xanh tươi vẫy gọi chim trời. Anh lính trẻ canh giữ đảo, bảo vệ tổ quốc. Âm thanh chim hót quanh năm làm không khí đảo luôn tươi vui và sống động. Hình ảnh chim và người tạo nên một cảnh sắc tuyệt đẹp. Từ những điều giản dị, tác giả giúp chúng ta hình dung vẻ đẹp của đảo Sơn Ca.

Câu 2 (trang 32, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Xác định những hình ảnh và từ ngữ nổi bật trong hai câu thơ: Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích. Những hình ảnh và từ ngữ này gợi ra ý nghĩa gì?

Phương pháp giải:

Sử dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Trong hai câu thơ “Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích”: hình ảnh chim hót líu lo trước hiên nhà tạo nên một bức tranh đẹp mắt. Mái chùa cong veo như trong các câu chuyện cổ tích mà chúng ta thường nghe. Tiếng tụng kinh trong các ngôi chùa cổ tạo cảm giác bình yên, thân thuộc như đã gắn bó từ lâu.

Câu 3 (trang 32, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Liệt kê các hình ảnh miêu tả đảo Sơn Ca theo hai nhóm:

- Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên (cảnh vật, màu sắc, âm thanh, mùi vị,...)

- Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo.

Tác giả thể hiện cảm xúc gì qua những hình ảnh đó?

Phương pháp giải:

Sử dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

- Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên: quả bàng vuông, hoa giấy, chim hót, mái chùa, chim làm tổ.

- Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo: tiếng cầu kinh, anh lính đứng canh gác.

=> Tác giả thể hiện tình cảm yêu thiên nhiên và con người nơi đây bằng những từ ngữ giản dị nhưng vẫn nổi bật vẻ đẹp tuyệt vời của đảo. Đồng thời, gửi gắm tình yêu quý con người nơi đây.

Câu 4 (trang 32, SGK Ngữ văn 8, tập 2)

Cho biết chủ đề của bài thơ.

Phương pháp giải:

Sử dụng kỹ năng đọc hiểu

Lời giải chi tiết:

Chủ đề của bài thơ: Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trên đảo, đặc biệt là sự ngưỡng mộ và tình cảm đối với người lính canh giữ đảo, những người ngày đêm hy sinh vì Tổ quốc.

Câu 1. Hãy chia sẻ cảm xúc của bạn sau khi đọc bài thơ này.

Sau khi đọc bài thơ Đảo Sơn Ca, em cảm nhận được vẻ đẹp tuyệt vời của cảnh vật nơi đây. Mái chùa cong vút như trong các câu chuyện cổ tích mà chúng ta thường nghe từ thời thơ ấu. Tiếng tụng kinh trong những ngôi chùa cổ tạo nên một sự bình yên, thanh tịnh. Mặc dù mùa khô trên đảo thiếu nước mưa tươi mát, nhưng cây cối vẫn xanh mướt, vẫy gọi những chú chim trời. Hình ảnh này làm em liên tưởng đến anh lính trẻ đứng canh giữ đảo, bảo vệ tổ quốc khỏi kẻ thù. Tiếng chim hót suốt bốn mùa tạo nên một không khí luôn rộn ràng và sống động. Cả hình ảnh chim và người đều mang đến một cảnh sắc đẹp đẽ. Từ những điều giản dị ấy, tác giả đã giúp em hình dung khung cảnh tuyệt vời của đảo Sơn Ca.

Câu 2. Xác định những hình ảnh và từ ngữ đặc sắc trong hai câu thơ: Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích. Những hình ảnh và từ ngữ này gợi ra ý nghĩa gì?

- Trong hai câu thơ “Chim líu lo rót mật trước hiên nhà và Mái chùa cong veo chiều cổ tích”: hình ảnh chim hót líu lo trước hiên nhà tạo ra một bức tranh đẹp đẽ. Mái chùa cong veo như trong các câu chuyện cổ tích mà chúng ta thường nghe. Tiếng tụng kinh trong những ngôi chùa cổ tạo cảm giác bình yên và thanh tịnh vô cùng.

Câu 3. Liệt kê các hình ảnh gợi tả đảo Sơn Ca theo hai nhóm: Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên (cảnh vật, màu sắc, âm thanh, mùi vị,...). Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo. Tác giả thể hiện cảm xúc gì qua những hình ảnh đó?

- Nhóm hình ảnh miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên: quả bàng vuông, hoa giấy, chim hót, mái chùa, chim làm tổ.

- Nhóm hình ảnh miêu tả cuộc sống sinh hoạt của con người trên đảo: tiếng cầu kinh, anh lính canh gác.

- Tác giả thể hiện tình cảm yêu mến cảnh sắc thiên nhiên qua những từ ngữ bình dị nhưng vẫn nổi bật vẻ đẹp tuyệt vời của nơi đây.

Câu 4. Cho biết chủ đề của bài thơ.

Chủ đề của bài thơ: Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên và con người trên đảo, đặc biệt là vẻ đẹp của người lính canh giữ đảo.