6 Bài soạn nổi bật về 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' (Ngữ văn 11 - SGK Cánh diều)

CHUẨN BỊ - SOẠN BÀI VỀ 'PHẢI COI LUẬT PHÁP NHƯ KHÍ TRỜI ĐỂ THỞ'

- Những bài viết liên quan đến việc tôn trọng và tuân thủ pháp luật trong cuộc sống:

+ Luật pháp và sự thực hiện dân chủ tại các vùng nông thôn Việt Nam hiện nay.

+ Tăng cường ý thức chấp hành luật giao thông.

+ Các vấn đề về phổ biến, giáo dục pháp luật dưới góc nhìn quốc phòng và an ninh.

- Nội dung chính của bài viết nhấn mạnh những thói quen xấu của người Việt khi coi thường pháp luật và việc cần phải thay đổi nhận thức.

ĐỌC HIỂU - SOẠN BÀI VỀ 'PHẢI COI LUẬT PHÁP NHƯ KHÍ TRỜI ĐỂ THỞ'

Câu 1. Theo bạn, nội dung in đậm có phù hợp với yêu cầu của phần sa pô không?

Trả lời:

Theo tôi, nội dung in đậm hoàn toàn đáp ứng yêu cầu của phần sa pô vì nó mở đầu vấn đề và tóm tắt nội dung bài viết một cách rõ ràng.

Câu 2. Hãy đếm số tiểu mục được in đậm trong toàn văn bản.

Trả lời:

Có tổng cộng 4 tiểu mục được in đậm.

Câu 3. Nội dung chính của tiểu mục này là gì?

Trả lời:

Nội dung chính của tiểu mục này thảo luận về vấn đề an toàn lao động tại Việt Nam.

Câu 4. Chú ý cách trình bày thông tin qua hình thức kể chuyện.

Trả lời:

Cách trình bày thông tin bằng cách kể chuyện giúp tăng tính chân thực và hấp dẫn cho người đọc.

Câu 5. Các số liệu trong bài có tác dụng gì?

Trả lời:

Số liệu trong bài giúp gia tăng tính thuyết phục và xác thực của thông tin.

Câu 6. Câu văn nào thể hiện thái độ của tác giả?

Trả lời:

Câu văn: “Hãy thử tưởng tượng… khủng khiếp biết chừng nào!” thể hiện sự khẳng định về hậu quả nghiêm trọng của tai nạn giao thông và làm rõ lập luận của tác giả.

Câu 7. Nhan đề tiểu mục này phản ánh thái độ gì của tác giả?

Trả lời:

Thái độ chỉ trích và phê phán.

Câu 8. Nội dung tiểu mục này liên quan thế nào với nhan đề?

Trả lời:

Nhan đề tiểu mục đã bao hàm phần nhan đề của bài viết. Nội dung mục này trực tiếp liên quan đến vấn đề mà tác giả muốn thảo luận trong bài viết, làm rõ quan điểm của tác giả qua câu chuyện của giáo sư về việc coi luật pháp như khí trời.

CÂU HỎI CUỐI BÀI - SOẠN BÀI VỀ 'PHẢI COI LUẬT PHÁP NHƯ KHÍ TRỜI ĐỂ THỞ'

Câu 1. Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' nói về điều gì? Vấn đề đó có phổ biến trong cuộc sống hiện nay không?

Trả lời:

- Văn bản bàn về việc mọi người cần coi luật pháp như khí trời để duy trì xã hội văn minh.

- Vấn đề này rất cần được chú trọng trong xã hội hiện tại.

Câu 2. Bố cục và cách trình bày văn bản có điểm gì đáng lưu ý? Tóm tắt nội dung chính của từng phần trong vài câu ngắn gọn.

Trả lời:

- Bố cục văn bản chia thành các phần lớn bao gồm: Nhan đề, sa pô, các tiểu mục, tên tác giả, nơi xuất bản, đơn vị, thời gian phát hành.

+ Phần 1: Giới thiệu.

+ Phần 2: Thảo luận về an toàn lao động qua một câu chuyện thực tế và nhận xét cá nhân.

+ Phần 3: Thảo luận về tai nạn giao thông qua một sự kiện thực tế và số liệu thống kê.

+ Phần 4: Thảo luận về các trò đùa nguy hiểm và các vấn đề đạo đức, văn hóa ứng xử, pháp luật.

+ Phần 5: Tầm quan trọng của pháp luật, dựa trên câu chuyện của giáo sư Phan Ngọc để khẳng định giá trị của pháp luật.

Câu 3. Tính chất tổng hợp của văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' là gì?

Trả lời:

- Văn bản tổng hợp vấn đề về việc coi pháp luật như khí trời. Tác giả chia văn bản thành các phần với dẫn chứng thực tế và số liệu cụ thể, từ đó rút ra kết luận về tầm quan trọng của pháp luật trong xã hội văn minh.

→ Tổng kết lại tầm quan trọng của pháp luật: 'Để tiến đến văn minh, phải thượng tôn pháp luật.'

Câu 4. Theo bạn, mục đích của văn bản này là gì? Mục đích đó đã được thể hiện như thế nào? Bạn nhận xét gì về thái độ và cảm xúc của tác giả trong văn bản?

Trả lời:

- Mục đích của văn bản là chứng minh sự cần thiết của pháp luật và việc tuân thủ nó để đạt được xã hội văn minh.

- Tác giả đã chia văn bản thành các phần rõ ràng với nội dung cụ thể và thực tế để làm sáng tỏ mục đích. Tác giả cũng đưa ra nhiều câu chuyện và số liệu để tăng tính thuyết phục. Tác giả thể hiện sự quan tâm sâu sắc và chỉ trích hành vi vi phạm pháp luật.

Câu 5. Văn bản mang lại cho bạn thông tin và nhận thức gì? Hãy nêu một vài ví dụ vi phạm pháp luật trong cuộc sống mà bạn biết.

Trả lời:

- Văn bản giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về xã hội và tầm quan trọng của pháp luật. Nó nhấn mạnh rằng việc tuân thủ pháp luật giúp xã hội trở nên văn minh hơn. Bài học rút ra là cần tu dưỡng đạo đức và chấp hành pháp luật.

- Ví dụ vi phạm pháp luật:

+ Nhiều người khi tham gia giao thông không tuân thủ luật, gây tai nạn nghiêm trọng.

+ Một số nhân viên hàng không bị bắt vì vận chuyển ma túy trái phép.

Câu 6. Viết đoạn văn (8-10 dòng) giải thích tại sao cần coi luật pháp như khí trời để thở?

Trả lời:

Đã bao giờ bạn tự hỏi về sự cần thiết của pháp luật và tại sao phải coi luật pháp như khí trời? Pháp luật là hệ thống quy tắc do Nhà nước đặt ra nhằm điều chỉnh quan hệ xã hội và duy trì trật tự. Khi mọi người tuân thủ pháp luật, tội phạm sẽ giảm và các hành vi gây hại sẽ được hạn chế. Ngược lại, khi không có pháp luật, trật tự xã hội bị phá vỡ, gây bất an và lo lắng. Như vậy, pháp luật quan trọng như khí trời trong xã hội.

Phân tích

Không khí là yếu tố thiết yếu cho sự sống của con người, và pháp luật cũng vậy, nó là nền tảng không thể thiếu cho sự tồn tại và phát triển của một quốc gia. Pháp luật không chỉ là công cụ để nhà nước duy trì trật tự xã hội mà còn là phương tiện bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân. Hiện nay, nhiều cá nhân và tổ chức xem pháp luật như một gánh nặng. Văn bản “Phải coi pháp luật như khí trời để thở” trong tác phẩm “Người Việt: phẩm chất và thói hư tật xấu” sẽ làm rõ các vấn đề xã hội liên quan.

Mở đầu, Lê Quang Dũng đã gây ấn tượng với người đọc qua câu chuyện về sự cố trên giàn khoan ÊKHABI tại mỏ Bạch Hổ năm 1996. Ông, khi đó là đốc công kiêm phiên dịch, đã chứng kiến một sự cố đáng nhớ.

Từ câu chuyện này, tác giả chuyển sang bàn luận về an toàn lao động. Ông đưa ra hai tình huống tại giàn khoan Bạch Hổ. Tình huống đầu tiên là nhóm công nhân hút thuốc trong phòng ở và gây cháy do mẩu thuốc chưa tắt hẳn. Tình huống thứ hai là một công nhân rơi xuống biển khi câu cá và mất nhiều ngày mới tìm được xác, chứng tỏ việc tuân thủ các quy định an toàn lao động và cả khi không làm việc là rất quan trọng.

Lê Quang Dũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy định an toàn lao động và nâng cao ý thức kỷ luật trong môi trường làm việc nguy hiểm. Ông cũng bàn về an toàn giao thông qua vụ tai nạn gây ra bởi việc lái xe khi say rượu, làm chết hai người và gây đau lòng cho gia đình. Số liệu tai nạn giao thông tại Việt Nam là đáng báo động, và ý thức pháp luật kém là nguyên nhân chính.

Tác giả cũng đề cập đến các trò đùa tai hại, như trường hợp dọa có lựu đạn trên máy bay, gây hoang mang và ảnh hưởng đến ngành hàng không. Điều này cho thấy việc thiếu hiểu biết về luật pháp và ý thức văn hóa có thể gây hậu quả nghiêm trọng. Nếu mọi người có kiến thức về luật pháp và nhận thức về hậu quả hành động, những trò đùa nguy hiểm như vậy sẽ không xảy ra.

Cuối cùng, Lê Quang Dũng kể lại một câu chuyện của Giáo sư Phan Ngọc về sự quan trọng của pháp luật trong việc xây dựng văn minh qua một khẩu hiệu và dẫn chứng từ công viên văn hoá Đầm Sen. Tác giả khẳng định pháp luật là thành phần không thể thiếu trong văn minh quốc gia, và mỗi công dân cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp.

Qua đó, pháp luật được coi là yếu tố quan trọng đảm bảo sự phát triển và tiến bộ xã hội. Dưới sự quản lý của pháp luật, những yếu tố tích cực sẽ được đề cao và duy trì. Pháp luật, như không khí, rất cần thiết cho cuộc sống của con người.

Đọc đoạn trích sau:

Về tai nạn giao thông

Nhân dịp về quê thăm bạn cũ năm ngoái, tôi nghe được một câu chuyện buồn. Người bạn có một con trai, vừa tốt nghiệp đại học ở Hà Nội với thành tích xuất sắc và sắp bắt đầu học thạc sĩ. Trước khi con trai lên Hà Nội học, gia đình tổ chức một bữa tiệc chia tay với bạn bè. Sau 21 giờ, tiệc tàn, cậu con trai cùng ba người bạn phấn khích lái hai chiếc xe máy vòng quanh thành phố Vinh để tiễn biệt. Trong lúc vui vẻ với men rượu bia, cậu con trai không kiểm soát được tốc độ và va chạm với một chiếc xe tải, khiến cả hai người trên xe máy tử vong ngay lập tức. Sự ra đi này đã gây sốc và để lại nỗi đau không nguôi cho gia đình bạn tôi. Việt Nam là một trong những quốc gia có tỷ lệ tai nạn giao thông cao nhất thế giới, với 276.873 vụ tai nạn làm 113.754 người chết và 296.592 người bị thương trong vòng 15 năm gần đây (1990 – 2005). Chỉ riêng năm 2005 đã có 12.048 người chết. Nguyên nhân chủ yếu của các vụ tai nạn là do ý thức pháp luật kém của người điều khiển phương tiện. Hãy tưởng tượng mỗi năm số người chết vì tai nạn giao thông tương đương với dân số của hai xã cỡ trung bình, đủ thấy tình hình thật sự nghiêm trọng biết bao.

(Sách giáo khoa Ngữ Văn 11, Cánh Diều)​

Câu hỏi:

Câu 1. Theo đoạn trích, nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông ở Việt Nam là gì? Hãy trình bày quan điểm của bạn về nguyên nhân này.

Câu 2. Theo bạn, tác giả có đồng tình với việc uống rượu bia khi lái xe hay không? Hãy dẫn chứng từ đoạn trích để bảo vệ lập trường của bạn.

Câu 3. Theo bạn, tác giả có thể là ai? Hãy dựa vào những gì tác giả kể trong đoạn trích để suy luận về bối cảnh, mục đích và thái độ của tác giả khi viết bài này.

Câu 4. Theo bạn, tác giả sử dụng phương pháp nào để thu hút sự chú ý của người đọc? Hãy chỉ ra những ví dụ cụ thể trong đoạn trích và giải thích tác dụng của chúng.

Câu 5. Theo bạn, câu cuối cùng của đoạn trích có ý nghĩa gì? Hãy phân tích cách tác giả sử dụng ngôn ngữ để tạo ra hiệu ứng khủng khiếp cho người đọc.

Câu 6. Theo bạn, đoạn trích này có liên quan đến chủ đề 'Phẩm chất và thói hư tật xấu' không? Nếu có, hãy nêu ra những phẩm chất và thói hư tật xấu mà tác giả muốn chỉ trích hoặc ca ngợi trong đoạn trích này.

Câu 7. Theo bạn, đoạn trích này có ý nghĩa gì với cuộc sống hiện nay của bạn và xã hội Việt Nam? Hãy nói rõ những bài học và kinh nghiệm mà bạn rút ra được từ đoạn trích này.

Gợi ý trả lời:

Câu 1. Theo đoạn trích, nguyên nhân chính gây tai nạn giao thông ở Việt Nam là ý thức pháp luật kém của người điều khiển phương tiện. Tôi đồng ý với nhận định này vì nhiều người không tuân thủ các quy định về tốc độ, đội mũ bảo hiểm, dừng đèn đỏ, hoặc uống rượu bia khi lái xe, dẫn đến tăng nguy cơ tai nạn.

Câu 2. Theo tôi, tác giả không đồng tình với việc uống rượu bia khi lái xe. Tác giả kể về cái chết đau lòng của cậu con trai bạn mình do uống rượu bia và không kiểm soát được tốc độ. Men rượu bia làm tăng cảm giác tự tin và giảm sự cảnh giác, dẫn đến tai nạn nghiêm trọng. Tác giả muốn nhấn mạnh hậu quả của việc uống rượu bia khi điều khiển phương tiện.

Câu 3. Tác giả có thể là một nhà báo hoặc nhà văn quan tâm đến vấn đề an toàn giao thông. Tác giả dùng số liệu thống kê để minh họa cho tình trạng tai nạn giao thông ở Việt Nam và kể câu chuyện cá nhân để tạo cảm xúc. Mục đích của tác giả có thể là cảnh báo và giáo dục về ý thức pháp luật và an toàn giao thông, với thái độ lo lắng và mong muốn thay đổi.

Câu 4. Tác giả sử dụng kết hợp giữa lập luận và kể chuyện để thu hút sự chú ý. Ví dụ:

+ Đoạn trích bắt đầu với câu hỏi “Đến tai nạn giao thông” để gợi mở và kích thích sự tò mò.

+ Câu chuyện về cậu con trai tử vong do tai nạn giao thông gây cảm xúc mạnh mẽ và xúc động.

+ Các số liệu thống kê cung cấp thông tin khách quan và gây ấn tượng mạnh.

+ So sánh số người chết với dân số hai xã cỡ trung bình tạo ra hình ảnh sinh động và khủng khiếp.

Câu 5. Câu cuối cùng nhấn mạnh sự nghiêm trọng và khủng khiếp của tai nạn giao thông. Tác giả sử dụng ngôn ngữ mạnh mẽ, từ “xóa” thể hiện sự mất mát vĩnh viễn và “khủng khiếp” diễn tả cảm xúc mạnh mẽ. Câu hỏi “biết chừng nào” thể hiện sự bất lực và bàng hoàng trước tình trạng này.

Câu 6. Đoạn trích liên quan đến chủ đề “Phẩm chất và thói hư tật xấu”. Tác giả chỉ trích các thói hư tật xấu như uống rượu bia khi lái xe và không tuân thủ quy định giao thông, trong khi ca ngợi phẩm chất như ý thức pháp luật, tự kiểm soát và quý trọng cuộc sống.

Câu 7. Đoạn trích có ý nghĩa lớn với cuộc sống hiện nay. Những bài học rút ra bao gồm:

+ Tuân thủ quy định pháp luật và an toàn giao thông, không uống rượu bia khi lái xe, và chú ý đến tốc độ và mũ bảo hiểm.

+ Quý trọng cuộc sống và tránh để niềm vui cá nhân làm giảm sự cảnh giác.

+ Có lòng nhân ái và đồng cảm với những người bị nạn và không thờ ơ trước những đau thương.

+ Phản ánh và giáo dục xã hội về an toàn giao thông, không im lặng trước vi phạm và truyền đạt kiến thức về an toàn cho người khác.

• Chuẩn bị

- Văn bản này tập trung vào tầm quan trọng của việc tôn trọng pháp luật, một vấn đề ngày càng được chú trọng trong xã hội hiện đại.

- Mục đích của văn bản là nhấn mạnh sự cần thiết của việc tuân thủ và thực hiện pháp luật nghiêm túc. Văn bản có phần sa pô, với các tiêu đề được làm nổi bật.

- Nội dung văn bản trình bày thông tin về an toàn lao động và tai nạn giao thông để khẳng định sự cần thiết của việc tôn trọng pháp luật.

- Đặc điểm của văn bản bao gồm tiêu đề rõ ràng, sử dụng số liệu thống kê và dẫn chứng cụ thể để minh họa.

- Thái độ và cảm xúc của người viết: khách quan, tôn trọng và đề cao pháp luật.

• Đọc hiểu

Câu 1. Theo bạn, nội dung in đậm trong văn bản có đáp ứng yêu cầu của phần sa pô không?

Nội dung in đậm hoàn toàn đáp ứng yêu cầu của phần sa pô.

Câu 2. Nội dung chính của tiêu mục này là gì?

Tiêu mục này bàn về vấn đề an toàn lao động.

Câu 3. Tác dụng của các số liệu trong văn bản là gì?

Chúng chứng minh thực trạng tai nạn giao thông nghiêm trọng ở nước ta.

Câu 4. Câu văn nào phản ánh thái độ của tác giả?

Câu văn: 'Hãy tưởng tượng mỗi năm tai nạn giao thông làm mất đi dân số của hai xã trung bình thì thật đáng sợ biết bao.'

Câu 5. Tiêu mục này thể hiện thái độ gì của tác giả?

Tiêu mục này thể hiện sự tức giận và phê phán của tác giả.

Câu 6. Nội dung của tiêu mục này liên quan như thế nào với tiêu đề?

Tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng pháp luật.

• Trả lời câu hỏi

Câu 1. Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' đề cập đến vấn đề gì? Vấn đề này có phổ biến trong cuộc sống hiện nay không?

- Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' bàn về việc con người cần coi trọng pháp luật.

- Đây là vấn đề rất phổ biến và quan trọng trong xã hội hiện nay.

Câu 2. Bố cục và cách trình bày của văn bản có gì nổi bật? Tóm tắt nội dung chính của từng phần.

- Bố cục và trình bày của văn bản rõ ràng với các tiêu mục cụ thể.

- Nội dung chính từng phần:

• Phần 1. Mở đầu: Giới thiệu về vấn đề.
• Phần 2. An toàn lao động: Kể về một tai nạn lao động trên giàn khoan, đưa ra nhận xét cá nhân và ý kiến của một kỹ sư người Nga.
• Phần 3. Tai nạn giao thông: Mô tả một vụ tai nạn giao thông, đưa ra số liệu thống kê và nêu ý kiến cá nhân.
• Phần 4. Các trò đùa nguy hiểm: Kể về trò đùa tai hại trên máy bay, đặt vấn đề về đạo đức, văn hóa ứng xử và pháp luật.
• Phần 5. Phải coi luật pháp quan trọng như khí trời: Kể về câu chuyện của giáo sư Phan Ngọc để rút ra kết luận về tầm quan trọng của pháp luật.

Câu 3. Chỉ ra tính chất tổng hợp của văn bản thông tin 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở'.

Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' nêu vấn đề tôn trọng pháp luật qua các tiêu mục khác nhau. Tác giả sử dụng dẫn chứng thực tế, câu chuyện có thật và số liệu cụ thể để rút ra bài học và kết luận về sự quan trọng của pháp luật: 'Để đạt được sự văn minh, phải tôn trọng pháp luật.'

Câu 4. Theo bạn, mục đích của văn bản này là gì? Mục đích đó đã được thể hiện như thế nào? Nhận xét thái độ và cảm xúc của người viết trong văn bản?

Văn bản nhằm chứng minh tầm quan trọng của pháp luật và kêu gọi xã hội phải tôn trọng pháp luật để trở nên văn minh.

Tác giả đã chia văn bản thành các mục, nêu các vấn đề quan trọng như an toàn lao động, tai nạn giao thông, và hành vi sai trái để làm sáng tỏ mục đích. Tác giả sử dụng câu chuyện thực tế và số liệu cụ thể để thuyết phục người đọc và thể hiện quan điểm của mình. Thái độ của tác giả là nghiêm túc và phê phán các hành vi vi phạm pháp luật.

Câu 5. Văn bản này mang lại cho bạn những thông tin và nhận thức gì hữu ích? Kể về một số hiện tượng vi phạm pháp luật mà bạn biết.

Văn bản cung cấp cái nhìn sâu sắc về sự quan trọng của pháp luật và các vấn đề vi phạm pháp luật trong xã hội. Bạn rút ra bài học về việc tôn trọng pháp luật để xây dựng xã hội văn minh.

Một số hiện tượng vi phạm pháp luật mà bạn đã gặp:

- Nhiều người khi tham gia giao thông không tuân thủ luật lệ, không đội mũ bảo hiểm, uống rượu khi lái xe gây tai nạn. Ví dụ, một người chồng uống rượu rồi lái xe khiến vợ bầu mất mạng.

- Ở Hà Nội, có hiện tượng đua xe trái phép vào ban đêm, gây mất trật tự xã hội.

Câu 6. Viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) trả lời câu hỏi: Tại sao phải coi luật pháp như khí trời để thở?

Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao chúng ta cần coi luật pháp như khí trời để thở? Pháp luật là hệ thống quy tắc do Nhà nước ban hành nhằm điều chỉnh hành vi và duy trì trật tự xã hội. Pháp luật giúp bảo vệ quyền lợi của cá nhân và cộng đồng, giảm thiểu tội phạm và hành vi gây hại. Khi mọi người tuân thủ pháp luật, xã hội sẽ trở nên an toàn và văn minh hơn. Ngược lại, thiếu pháp luật có thể dẫn đến hỗn loạn và bất an. Vì vậy, pháp luật có vai trò quan trọng không kém gì không khí trong cuộc sống của chúng ta.

- Giá trị nội dung:

Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời' cho thấy sự cần thiết phải chú trọng pháp luật trong xã hội hiện nay, giúp người đọc hiểu rõ tầm quan trọng của pháp luật đối với sự phát triển xã hội và đất nước.

- Giá trị nghệ thuật:

Bố cục văn bản được sắp xếp rõ ràng, với các mục và phần cụ thể giúp người đọc dễ theo dõi và hiểu nội dung.

Nội dung chính:

Văn bản 'Phải coi luật pháp như khí trời để thở' tập trung vào việc cần coi trọng pháp luật như không khí để duy trì sự văn minh xã hội. Tác giả sử dụng lập luận và dẫn chứng cụ thể để nhấn mạnh tầm quan trọng của pháp luật và đưa ra kết luận về việc tôn trọng pháp luật.

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Đọc trước văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở và nghiên cứu thêm các bài viết liên quan đến việc tôn trọng và tuân thủ pháp luật trong cuộc sống.

Phương pháp giải:

Tìm kiếm các bài viết trên internet liên quan đến việc thực hiện pháp luật.

Lời giải chi tiết:

- Pháp luật và vấn đề thực hiện dân chủ ở nông thôn Việt Nam hiện nay.

- Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người tham gia giao thông.

- Một số vấn đề về phổ biến, giáo dục pháp luật từ góc độ quốc phòng - an ninh.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở được in trong cuốn sách Người Việt: Phẩm chất và thói hư tật xấu. Dựa vào tiêu đề cuốn sách, hãy dự đoán nội dung chính của văn bản này.

Phương pháp giải:

Dựa vào tiêu đề cuốn sách để giải thích nội dung chính.

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính của văn bản đề cập đến những thói hư tật xấu của người Việt, đặc biệt là việc coi thường pháp luật và không tuân thủ pháp luật, điều này cần phải được thay đổi.

Trong khi đọc 1

Câu 1 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Theo bạn, nội dung in đậm có đúng yêu cầu của phần sa pô không?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ nội dung in đậm để xác định tính phù hợp.

Lời giải chi tiết:

Nội dung in đậm đáp ứng yêu cầu của phần sa pô vì nó mở đầu vấn đề và tóm tắt nội dung bài viết.

Trong khi đọc 2

Câu 2 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Quan sát toàn văn bản để xác định số lượng tiểu mục được in đậm.

Phương pháp giải:

Tìm các tiểu mục in đậm trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

Có 4 tiểu mục được in đậm.

Trong khi đọc 3

Câu 3 (trang 105, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Nội dung chính của tiểu mục này là gì?

Phương pháp giải:

Giải thích nội dung chính của tiểu mục.

Lời giải chi tiết:

Nội dung chính của tiểu mục này là bàn về vấn đề an toàn lao động tại Việt Nam.

Trong khi đọc 4

Câu 4 (trang 105, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Chú ý đến việc nêu thông tin qua cách kể chuyện.

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn và xác định tác dụng của việc kể chuyện trong việc truyền đạt thông tin.

Lời giải chi tiết:

Cách kể chuyện làm cho thông tin trở nên chân thực hơn và hấp dẫn người đọc.

Trong khi đọc 5

Câu 5 (trang 105, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Tác dụng của các số liệu ở đây là gì?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn và xác định tác dụng của việc sử dụng số liệu.

Lời giải chi tiết:

Sử dụng số liệu giúp thông tin trở nên xác thực hơn.

Trong khi đọc 6

Câu 6 (trang 105, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Câu văn nào thể hiện thái độ của tác giả?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn và tìm câu văn thể hiện thái độ của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Câu văn: 'Hãy thử tưởng tượng… khủng khiếp biết chừng nào!' thể hiện thái độ của tác giả về tác hại của tai nạn giao thông và làm rõ lập luận của tác giả.

Trong khi đọc 7

Câu 5 (trang 106, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Nhan đề tiểu mục này thể hiện thái độ gì của tác giả?

Phương pháp giải:

Đọc nhan đề và xác định thái độ của tác giả.

Lời giải chi tiết:

Thái độ lên án và chỉ trích.

Trong khi đọc 8

Câu 6 (trang 106, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Nội dung tiểu mục này liên quan như thế nào với nhan đề?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn cuối và so sánh nội dung với nhan đề.

Lời giải chi tiết:

Tên tiểu mục đã bao hàm nhan đề của bài viết. Nội dung tiểu mục này liên quan trực tiếp đến vấn đề mà tác giả Quang Dũng muốn thảo luận. Trong câu chuyện của Giáo sư, khách thắc mắc về khẩu hiệu 'Sống và làm việc theo pháp luật', cho rằng con người sống thì phải thở, nên có thể coi luật pháp như không khí để thở.

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở viết về vấn đề gì? Vấn đề đó có phổ biến trong cuộc sống hiện nay không?

Phương pháp giải:

Đọc toàn văn và xác định vấn đề chính dựa vào tiêu đề. Áp dụng vào thực tế hiện nay.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở bàn về việc con người phải coi pháp luật như không khí để thở nếu muốn xã hội văn minh.

- Vấn đề này rất quan trọng trong cuộc sống hiện nay.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Bố cục và cách trình bày của văn bản có điểm gì đặc biệt? Tóm tắt nội dung chính của từng phần bằng một vài câu ngắn gọn.

Phương pháp giải:

Đọc toàn văn, chú ý đến bố cục và cách trình bày. Tóm tắt nội dung chính dựa trên các phần in đậm.

Lời giải chi tiết:

- Bố cục văn bản được chia thành các phần lớn gồm: Tiêu đề, sa pô, các tiểu mục, tên tác giả, nơi xuất bản, đơn vị và thời gian phát hành.

+ Phần 1: Mở đầu.

+ Phần 2: Bàn về vấn đề an toàn lao động. Kể lại một tai nạn lao động mà tác giả biết và đưa ra đánh giá từ một kỹ sư người Nga.

+ Phần 3: Bàn về tai nạn giao thông. Kể về một vụ tai nạn giao thông mà tác giả chứng kiến và thống kê số liệu các vụ tai nạn, từ đó đưa ra ý kiến cá nhân.

+ Phần 4: Bàn về các trò đùa tai hại. Kể về một trò đùa tai hại của một người làm ảnh hưởng đến chuyến bay và đặt vấn đề về đạo đức, văn hóa ứng xử và pháp luật.

+ Phần 5: Phải coi luật pháp quan trọng như khí trời để thở. Tác giả kể về câu chuyện của giáo sư Phan Ngọc để từ đó rút ra kết luận về tầm quan trọng của pháp luật.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Chỉ ra tính chất tổng hợp của văn bản thông tin Phải coi luật pháp như khí trời để thở.

Phương pháp giải:

Đọc toàn văn và xác định tính chất tổng hợp của văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở nêu vấn đề về việc coi luật pháp như không khí cần thiết để sống. Tác giả chia văn bản thành các phần khác nhau, mỗi phần cung cấp dẫn chứng thực tế, câu chuyện có thật, và số liệu cụ thể để từ đó rút ra kết luận và bài học. Cuối cùng, văn bản tổng kết được tầm quan trọng của pháp luật với kết luận: 'Để tiến đến văn minh, phải thượng tôn pháp luật.'

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Văn bản này nhằm mục đích gì? Mục đích đó đã được làm sáng tỏ ra sao? Nhận xét về thái độ và tình cảm của người viết trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc toàn văn, xác định mục đích và nhận xét về thái độ của tác giả.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản nhằm chứng minh tầm quan trọng của pháp luật và nhấn mạnh rằng để có một xã hội văn minh, cần phải tôn trọng pháp luật.

- Để làm sáng tỏ mục đích, tác giả chia văn bản thành các phần lớn, mỗi phần tập trung vào những vấn đề nổi cộm như an toàn lao động, tai nạn giao thông, các trò đùa nguy hiểm. Tác giả sử dụng các câu chuyện thật, số liệu cụ thể và ý kiến cá nhân cùng quan điểm của người khác để tăng tính thuyết phục. Tác giả thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến vấn đề pháp luật và lên án các hành vi vi phạm.

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Văn bản này mang lại cho bạn thông tin và nhận thức gì? Kể lại một vài hiện tượng vi phạm pháp luật mà bạn biết trong cuộc sống.

Phương pháp giải:

Chỉ ra thông tin và nhận thức bổ ích. Dựa vào thực tế để kể lại các hiện tượng vi phạm pháp luật.

Lời giải chi tiết:

- Văn bản giúp bạn có cái nhìn sâu sắc về xã hội, nhận thức rõ hơn về tầm quan trọng của pháp luật và những vấn đề vi phạm pháp luật. Từ đó rút ra bài học là cần tu dưỡng đạo đức và tuân thủ pháp luật để xây dựng một xã hội văn minh hơn.

- Một số hiện tượng vi phạm pháp luật:

+ Nhiều cá nhân tham gia giao thông không tuân thủ luật giao thông, vượt đèn đỏ gây tai nạn nghiêm trọng.

+ Một số tiếp viên hàng không bị bắt vì vận chuyển ma túy từ nước ngoài vào Việt Nam.

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập 1):

Viết đoạn văn khoảng 8 – 10 dòng giải thích vì sao phải coi luật pháp như khí trời để thở.

Phương pháp giải:

Dựa vào nội dung văn bản để viết đoạn văn làm rõ vấn đề.

Lời giải chi tiết:

Đã bao giờ bạn suy nghĩ về tầm quan trọng của pháp luật và lý do tại sao cần coi pháp luật như khí trời để thở? Pháp luật là hệ thống quy tắc do Nhà nước đặt ra để điều chỉnh các quan hệ xã hội và duy trì trật tự. Nó là tiêu chuẩn đạo đức và giúp giảm tội phạm, bảo vệ sức khỏe và tính mạng của cá nhân. Khi mọi người tuân thủ pháp luật, xã hội sẽ văn minh và an toàn hơn. Ngược lại, thiếu pháp luật sẽ dẫn đến sự hỗn loạn và nguy hiểm. Vì vậy, pháp luật quan trọng không kém gì không khí mà chúng ta cần để sống.

1) Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 104 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1):

- Ôn lại kiến thức ngữ văn để áp dụng vào việc đọc hiểu văn bản này.

- Khi tiếp cận văn bản thông tin, cần chú ý các điểm sau:

+ Văn bản đề cập đến vấn đề gì? Vấn đề này có liên quan và ảnh hưởng ra sao đến đời sống hàng ngày?

+ Mục đích của văn bản là gì? Cách thức trình bày nội dung và hình thức của văn bản như thế nào?

+ Nội dung văn bản mang lại cho bạn những thông tin và nhận thức gì hữu ích?

+ Đặc điểm của văn bản thông tin được thể hiện qua những yếu tố nào?

+ Thái độ và cảm xúc của tác giả được bộc lộ như thế nào trong văn bản?

- Đọc trước văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở và tìm hiểu thêm về các bài viết liên quan đến việc tôn trọng và tuân thủ pháp luật trong cuộc sống.

- Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở được in trong cuốn sách Người Việt: Phẩm chất và thói hư tật xấu. Dựa vào nhan đề cuốn sách, hãy dự đoán nội dung chính của văn bản này.

* Trả lời:

- Văn bản này đề cập đến vấn đề: luật pháp. Đây là một vấn đề thiết yếu và gần gũi trong cuộc sống hàng ngày.

- Mục đích của văn bản là làm rõ tầm quan trọng của pháp luật.

Văn bản được trình bày rõ ràng với các đề mục lớn.

- Nội dung văn bản cung cấp thông tin bổ ích về vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội và sự phát triển của đất nước.

- Thái độ và cảm xúc của tác giả thể hiện qua văn bản là sự nghiêm túc và quan tâm sâu sắc đến pháp luật.

- Dự đoán nội dung chính của văn bản: Những thói hư tật xấu trong xã hội Việt Nam liên quan đến việc coi thường pháp luật, cần phải thay đổi.

- Một số vấn đề về việc tôn trọng và chấp hành pháp luật trong cuộc sống:

+ Pháp luật liên quan đến thực hiện dân chủ ở nông thôn Việt Nam.

+ Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật trong giao thông...

Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở thảo luận về việc con người cần coi pháp luật như không khí để duy trì một xã hội văn minh. Tác giả sử dụng các lập luận và dẫn chứng cụ thể để giải thích về đạo đức, văn hóa ứng xử và pháp luật, từ đó nêu rõ tầm quan trọng của pháp luật.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1. (trang 104 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Theo bạn, nội dung in đậm có đáp ứng yêu cầu của phần sa pô không?

Trả lời:

Nội dung in đậm đáp ứng yêu cầu của phần sa pô vì nó mở ra vấn đề chính, nằm ngay dưới tiêu đề, đóng vai trò tóm tắt nội dung bài viết.

Câu 2. (trang 104 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Quan sát toàn văn bản, có bao nhiêu tiêu mục được in đậm?

Trả lời:

Có 4 tiêu mục được in đậm.

Câu 3. (trang 105 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Nội dung chính của tiêu mục này là gì?

Trả lời:

Nội dung chính của tiêu mục này là thảo luận về vấn đề an toàn lao động tại Việt Nam.

Câu 4. (trang 105 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Chú ý việc nêu thông tin qua việc kể chuyện.

Trả lời:

Việc sử dụng cách kể chuyện để nêu thông tin giúp tăng tính xác thực và làm cho thông tin trở nên hấp dẫn hơn.

Câu 5. (trang 105 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Tác dụng của các số liệu là gì?

Trả lời:

Các số liệu làm tăng tính xác thực của thông tin được cung cấp.

Câu 6. (trang 105 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Câu văn nào thể hiện thái độ của tác giả?

Trả lời:

Câu văn: “Hãy thử tưởng tượng… khủng khiếp biết chừng nào!”

→ Khẳng định tác hại của tai nạn giao thông và cung cấp dẫn chứng mạnh mẽ cho lập luận.

Câu 7. (trang 106 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Nhan đề tiểu mục này thể hiện thái độ gì của tác giả?

Trả lời:

Thái độ lên án và chỉ trích.

Câu 8. (trang 106 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Nội dung tiểu mục này liên quan như thế nào đến nhan đề?

Trả lời:

Tiêu đề của tiểu mục đã bao hàm tên nhan đề của bài viết. Nội dung mục này liên quan trực tiếp đến vấn đề mà tác giả đang bàn luận. Câu chuyện của Giáo sư về khẩu hiệu “Sống và làm việc theo pháp luật” cho thấy con người cần coi pháp luật như không khí để tồn tại.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Văn bản Phải coi luật pháp như khí trời để thở nói về vấn đề gì? Vấn đề này có ý nghĩa như thế nào trong cuộc sống hiện nay?

Trả lời:

Văn bản thảo luận về việc con người phải coi trọng pháp luật như không khí để có một xã hội văn minh. Đây là một vấn đề quan trọng và cấp thiết trong bối cảnh xã hội hiện nay.

Câu 2. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Bố cục và cách trình bày của văn bản có gì nổi bật? Tóm tắt nội dung chính của từng phần bằng vài câu ngắn gọn.

Trả lời:

Bố cục và cách trình bày của văn bản được chia thành nhiều phần rõ ràng, bao gồm: Nhan đề, các tiêu mục, tên tác giả, thông tin xuất bản và ngày phát hành.

Tóm tắt nội dung chính của từng phần:

- Phần 1: Mở đầu văn bản.

- Phần 2: Thảo luận về an toàn lao động qua một tai nạn lao động cụ thể, từ đó đưa ra đánh giá và nhận xét.

- Phần 3: Thảo luận về tai nạn giao thông, kể về một vụ tai nạn cụ thể và đưa ra số liệu thống kê, sau đó rút ra ý kiến cá nhân.

- Phần 4: Thảo luận về các trò đùa tai hại, từ đó đề cập đến vấn đề đạo đức, văn hóa ứng xử và pháp luật.

- Phần 5: Nhấn mạnh tầm quan trọng của pháp luật, dựa trên câu chuyện của giáo sư Phan Ngọc, và đưa ra kết luận về vai trò của pháp luật.

Câu 3. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Chỉ ra tính chất tổng hợp của văn bản thông tin Phải coi luật pháp như khí trời để thở.

Trả lời:

Văn bản đề cập đến vấn đề coi pháp luật như khí trời để thở và được chia thành nhiều phần với các dẫn chứng cụ thể. Điều này giúp người đọc nhận thức được tầm quan trọng của pháp luật trong việc duy trì sự văn minh xã hội: “Để tiến đến văn minh, phải thượng tôn pháp luật”.

Câu 4. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Theo bạn, văn bản này nhằm mục đích gì? Mục đích đó đã được làm rõ như thế nào? Bạn nhận xét gì về thái độ và tình cảm của tác giả trong văn bản?

Trả lời:

- Văn bản nhằm chứng minh cho độc giả thấy sự quan trọng của pháp luật và khẳng định rằng để có một xã hội văn minh, phải tuân thủ và thực thi pháp luật.

- Mục đích được thể hiện qua việc chia văn bản thành nhiều mục, mỗi mục bàn luận về một vấn đề cụ thể trong xã hội như an toàn lao động, tai nạn giao thông, trò đùa tai hại. Tác giả sử dụng các câu chuyện thực tế và số liệu cụ thể để tăng sức thuyết phục. Bên cạnh đó, tác giả cũng đưa ra nhận xét của cá nhân và đánh giá của người khác để tăng tính khách quan.

- Tác giả thể hiện sự quan tâm và hiểu biết về pháp luật qua văn bản, đồng thời phê phán và lên án những hành vi vi phạm pháp luật.

Câu 5. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Nội dung văn bản mang lại cho bạn những thông tin và nhận thức bổ ích gì? Hãy kể lại một số hiện tượng vi phạm pháp luật mà bạn biết trong cuộc sống (qua chứng kiến, nghe kể hoặc từ phương tiện thông tin).

Trả lời:

Nội dung văn bản cung cấp cái nhìn sâu sắc về nhiều khía cạnh của xã hội, giúp nhận thức được tầm quan trọng của pháp luật trong cuộc sống. Một số hiện tượng vi phạm pháp luật mà tôi biết:

- An toàn giao thông hiện còn nhiều vấn đề: nhiều người không đội mũ bảo hiểm, vượt đèn đỏ, uống rượu bia khi lái xe dẫn đến tai nạn nghiêm trọng. Ví dụ, một tài xế say rượu lái xe và gây ra tai nạn khiến ba mẹ con tử vong tại chỗ.

- Ở Hà Nội, vẫn có nhiều thanh thiếu niên đua xe trái phép vào ban đêm. Ví dụ, các cuộc đua xe quanh Hồ Gươm vào mỗi đêm gây tiếng ồn và mất trật tự xã hội.

Câu 6. (trang 107 SGK Ngữ Văn 11 Tập 1): Viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) để trả lời câu hỏi: Vì sao phải coi luật pháp như khí trời để thở?

Trả lời:

Pháp luật là hệ thống quy tắc được Nhà nước ban hành và bắt buộc mọi cá nhân trong xã hội phải tuân theo. Pháp luật phản ánh ý chí của giai cấp thống trị và định hướng các quan hệ xã hội. Trong thời đại hội nhập và hiện đại hóa, vai trò của pháp luật càng trở nên quan trọng. Các cuộc cải cách xã hội thường gặp phản kháng từ những yếu tố cổ hủ, vì vậy pháp luật đóng vai trò điều chỉnh và khuyến khích sự phát triển tích cực. Mọi cải cách và đổi mới cần có sự đảm bảo của pháp luật để thành công. Vì vậy, pháp luật là yếu tố cần thiết, quan trọng như không khí để sống.