1. Bài soạn mẫu 4 về 'Phân tích đặc điểm nhân vật trong tác phẩm văn học'
* Hướng dẫn phân tích văn bản:
Văn bản: Phân tích đặc điểm nhân vật Bơ-mơn trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng
Câu 1 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 1)
Bài văn tập trung vào nhân vật nào? Những đặc điểm chính của nhân vật được trình bày ra sao?
Trả lời:
- Bài văn phân tích nhân vật Bơ-mơn.
- Những đặc điểm của nhân vật Bơ-mơn được nêu rõ bao gồm:
+ Lòng nhân ái.
+ Đam mê nghệ thuật sâu sắc và đáng quý.
Câu 2 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 1)
Khi trình bày lý lẽ và bằng chứng về đặc điểm nhân vật, cần lưu ý điều gì?
Trả lời:
Khi trình bày lý lẽ và bằng chứng, cần đảm bảo sự rõ ràng và thuyết phục, cung cấp các chi tiết, sự kiện, và trích dẫn từ văn bản để làm nổi bật lý lẽ.
Câu 3 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 1)
Phần kết bài bao gồm những nội dung gì?
Trả lời:
Trong phần kết bài, tác giả tổng kết:
- Khẳng định lại quan điểm về đặc điểm của nhân vật Bơ-mơn.
- Đưa ra cảm nhận cá nhân về nhân vật Bơ-mơn.
* Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài: Viết một bài văn (khoảng 400-500 chữ) phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà bạn ấn tượng sâu sắc.
Bài làm
Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, có nhiều câu chuyện cổ tích giá trị, mang lại bài học quý báu. Truyện Tấm Cám là một ví dụ điển hình, trong đó nhân vật cô Tấm hiện lên như biểu tượng của phẩm hạnh phụ nữ Việt Nam, dù gặp khó khăn vẫn giữ được đức tính nhân hậu và siêng năng, cuối cùng đạt được hạnh phúc xứng đáng.
Cô Tấm là một cô gái mồ côi, sống cùng mẹ con dì ghẻ và phải chịu đựng nhiều bất công. Dù vậy, Tấm luôn hiền lành, chăm chỉ, là hình mẫu của cái thiện và cái đẹp trong lao động. Tấm phải chịu đựng nhiều khổ cực và bị mẹ con Cám ngược đãi, nhưng vẫn kiên cường chống chọi và tìm kiếm hạnh phúc, từ việc hóa thân thành nhiều hình dạng khác nhau để đấu tranh cho sự sống và công lý.
Nhân vật Tấm giúp chúng ta hiểu hơn về cuộc sống khó khăn của người lao động trong xã hội xưa, những người bị đè nén và không có tiếng nói. Những câu chuyện cổ tích như thế là niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp hơn, phản ánh ước mơ của con người xưa.
2. Bài soạn 'Phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học' - mẫu 5
Câu 1 (trang 69, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Nhân vật chính trong bài viết là ai? Tác giả đã nêu rõ những đặc điểm nào của nhân vật này?
Lời giải
- Nhân vật được đề cập trong bài viết là bà cụ Bơ-mơn.
- Những đặc điểm nổi bật của bà cụ Bơ-mơn theo ý kiến của tác giả là:
+ Bà cụ mang trong mình tấm lòng nhân ái.
+ Đồng thời, bà là một họa sĩ với niềm đam mê nghệ thuật đáng quý, đáng trân trọng.
Câu 2 (trang 69, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Khi lập luận và đưa ra bằng chứng để làm rõ đặc điểm của nhân vật, cần chú ý điều gì?
Lời giải
Để làm rõ đặc điểm của nhân vật, việc sử dụng lý lẽ và bằng chứng cần được trình bày một cách mạch lạc và rõ ràng, nhằm chứng minh ý kiến của mình. Đồng thời, cần sử dụng các dẫn chứng từ tác phẩm như chi tiết, sự kiện, ngoại hình và lời nói của nhân vật để làm sáng tỏ luận điểm.
Câu 3 (trang 69, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Trong phần kết bài, tác giả đã trình bày những nội dung gì?
Lời giải
Trong phần kết bài, tác giả đã trình bày các nội dung:
- Tóm tắt các ý kiến và nhận xét của tác giả về nhân vật.
- Đưa ra cảm nghĩ cá nhân về nhân vật.
Hướng dẫn quy trình viết.
Câu hỏi (trang 69, SGK Ngữ văn 7 tập 1)
Em hãy viết một bài văn (khoảng 400 đến 500 chữ) phân tích đặc điểm của một nhân vật văn học mà em ấn tượng sâu sắc.
Lời giải
Bài tham khảo:
“Bài học đường đời đầu tiên” là một câu chuyện nổi tiếng của nhà văn Tô Hoài. Thông qua nhân vật Dế Mèn và những thử thách, vấp ngã trong chặng đường đầu đời, Tô Hoài đã truyền đạt nhiều bài học quý giá về cuộc sống, đặc biệt là dành cho thế hệ trẻ. Trong truyện, chúng ta hình dung rõ ràng một chú Dế Mèn với vẻ ngoài khỏe mạnh, nhưng tính cách lại ngạo mạn, cuối cùng phải học được những bài học quý giá sau cái chết của người bạn.
Nhân vật Dế Mèn được giới thiệu là một chàng dế thông minh, khỏe mạnh với sức lực vượt trội. “Đôi càng của chàng bóng loáng, những cái vuốt ở khoeo ngày càng cứng và nhọn, đôi cánh dài đến tận gót chân.” Chính vì vậy, Dế Mèn tỏ ra kiêu ngạo và coi thường mọi người xung quanh.
Cuộc gặp gỡ giữa Dế Mèn và Dế Choắt giúp người đọc thấy rõ tính cách của nhân vật. Dế Mèn, với thói kiêu căng, đã bỏ ngoài tai những lời cầu khẩn của Dế Choắt và thậm chí còn chà đạp lên nỗi đau của đồng loại. Những lời nói của Dế Mèn với Dế Choắt chứng tỏ tính kiêu ngạo và hống hách của tuổi trẻ, điều này chính là mầm mống của tai họa mà Dế Mèn sẽ phải gánh chịu.
Thái độ kiêu căng của Dế Mèn được thể hiện rõ qua hành động trêu chọc chị Cốc. Dế Mèn hát chế nhạo và rồi khi bị phát hiện, đã sợ hãi bỏ chạy, để mặc bạn bè trong khó khăn. Trước cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận ra bài học sâu sắc về cuộc đời.
3. Bài soạn 'Phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học' - mẫu 6
* Hướng dẫn phân tích văn bản:
Văn bản: Phân tích nhân vật Bơ-mơn trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng
Câu 1 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Bài văn đề cập đến nhân vật nào? Ý kiến của người viết về những đặc điểm nào của nhân vật?
Trả lời:
Bài văn phân tích nhân vật Bơ-mơn trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng. Người viết đã trình bày những đặc điểm nổi bật của nhân vật, bao gồm lòng nhân ái, tình thương, và tâm hồn cao thượng. Bơ-mơn không chỉ là một họa sĩ với khao khát nghệ thuật chân chính mà còn mang đến một hình mẫu đáng trân trọng.
Câu 2 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Khi trình bày lý lẽ, bằng chứng để làm rõ đặc điểm nhân vật, cần chú ý điều gì?
Trả lời:
Khi đưa ra lý lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm của nhân vật, cần chú ý cung cấp dẫn chứng cụ thể và đáng tin cậy, nhằm làm tăng sức thuyết phục và rõ ràng cho luận điểm.
Câu 3 (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Ở phần kết bài, tác giả đã trình bày những nội dung gì?
Trả lời:
Trong phần kết bài, tác giả đã chia sẻ cảm xúc cá nhân về nhân vật Bơ-mơn, từ đó làm nổi bật các cảm nghĩ và ấn tượng đối với nhân vật này.
* Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài (trang 69 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 1):
Viết bài văn (khoảng 400 đến 500 chữ) phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà em cảm thấy ấn tượng sâu sắc.
Trả lời:
Đoạn văn tham khảo:
Phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc - mẫu 1
“Truyện cô bé bán diêm” của An-đéc-xen là một tác phẩm nổi bật, trong đó cô bé bán diêm phải chịu đựng số phận bi thương. Mặc dù đã qua đời, gương mặt của em vẫn nở nụ cười, thể hiện sự hạnh phúc và mãn nguyện. Cái chết của em, dù đau đớn, lại phản ánh sự nhân ái của tác giả đối với số phận trẻ thơ. Cái chết của em cũng tố cáo xã hội thờ ơ với những bất hạnh của những người nghèo khổ và nhấn mạnh thông điệp về lòng nhân ái và sự sẻ chia.
Phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà em có ấn tượng sâu sắc - mẫu 2
Puskin từng nói rằng “Linh hồn là dấu ấn của một tác phẩm”. Trong truyện “Cô bé bán diêm” của Andersen, hình ảnh cô bé nghèo khổ và bất hạnh để lại ấn tượng sâu sắc. Cô bé phải sống trong cảnh nghèo đói và bị hành hạ, phải bán diêm trong đêm lạnh giá. Những điều ước đơn sơ của cô bé thể hiện sự khát khao vượt lên số phận. Qua hình ảnh đó, tác giả không chỉ phê phán sự thờ ơ của xã hội mà còn gửi gắm thông điệp về sự cảm thông và lòng nhân ái.
4. Bài soạn 'Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học' - mẫu 1
Hướng dẫn phân tích VB 1
Câu 1 (trang 69, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Bài viết này tập trung vào nhân vật nào? Người viết đã nêu bật những đặc điểm gì của nhân vật đó?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Mở bài của văn bản
Lời giải chi tiết:
- Bài viết đề cập đến nhân vật cụ Bơ-mơn.
- Người viết đã nêu bật những đặc điểm của nhân vật cụ Bơ-mơn như:
+ Tính nhân hậu
+ Một họa sĩ với khao khát nghệ thuật đáng trân trọng
Hướng dẫn phân tích VB 2
Câu 2 (trang 69, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Khi trình bày lý lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm của nhân vật, cần chú ý điều gì?
Phương pháp giải:
Dựa vào cấu trúc của một bài văn nghị luận phân tích
Lời giải chi tiết:
Khi trình bày lý lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm nhân vật, cần chú ý trình bày rõ ràng, thuyết phục để làm sáng tỏ ý kiến, đồng thời đưa ra các chi tiết, sự kiện, lời nói, trích dẫn từ văn bản để làm rõ lý lẽ
Hướng dẫn phân tích VB 3
Câu 3 (trang 69, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Ở phần kết bài, tác giả đã trình bày những nội dung gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kết bài của văn bản
Lời giải chi tiết:
Ở phần kết bài, tác giả đã trình bày những nội dung:
- Khẳng định lại ý kiến về đặc điểm nhân vật
- Nêu cảm nghĩ về nhân vật
Hướng dẫn viết
(trang 69, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
Hãy viết một bài văn (khoảng 400 đến 500 chữ) phân tích đặc điểm của một nhân vật văn học mà bạn có ấn tượng sâu sắc.
Phương pháp giải:
Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết
- Xác định đề tài
- Thu thập tài liệu
Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý
- Tìm ý
- Lập dàn ý
Mở bài
- Giới thiệu nhân vật cần phân tích
- Nêu ý kiến của người viết về đặc điểm của nhân vật
Thân bài
Phân tích đặc điểm thứ nhất của nhân vật
- Ý kiến về đặc điểm thứ nhất của nhân vật
- Lý lẽ
- Bằng chứng
Phân tích đặc điểm thứ hai của nhân vật
- Ý kiến về đặc điểm thứ hai của nhân vật
- Lý lẽ
- Bằng chứng
Kết bài
- Khẳng định lại ý kiến của người viết
- Nêu cảm nghĩ về nhân vật
Bước 3: Viết bài
Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm
Lời giải chi tiết:
Bài tham khảo:
“Em bé thông minh” là một trong những truyện cổ tích nổi tiếng trong kho tàng truyện cổ tích Việt Nam. Tác phẩm đã đề cao trí tuệ nhân dân thông qua nhân vật em bé thông minh.
Nhân vật em bé trong truyện được đặt vào nhiều thử thách. Lần đầu tiên là câu đố của viên quan đưa ra câu hỏi: “Trâu một ngày cày được mấy đường - câu trả lời của cậu bé: “Ngựa của ông một ngày đi được mấy bước”. Tiếp đến, vua đưa ra câu đó với dân làng “Phải nuôi ba trâu đực để chúng thành chín con”, thì cách giải quyết của cậu bé là khóc lóc, trình bày với vua rằng cha không chịu đẻ em bé. Mục đích là để vua thừa nhận yêu cầu của mình là vô lý. Lần thứ ba, vua lại đặt ra thử thách phải sẻ một con chim sẻ làm thành ba mâm cỗ - câu trả lời: một chiếc kim may làm thành con dao xẻ thịt chim. Cuối cùng là câu đố của sứ giả nước láng giềng: phải xâu được một sợi chỉ qua con ốc. Cậu bé đã giải quyết bằng cách hát một bài đồng dao có câu trả lời: buộc sợi chỉ vào con kiến, một bên bịt lại, bôi mỡ một bên, kiến sẽ mang sợi chỉ sang.
Việc tạo ra thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất và trí thông minh của mình là một yếu tố không thể thiếu trong truyện cổ tích kiểu nhân vật thông minh. Đồng thời, các thử thách cũng nhằm tạo tình huống cho sự phát triển tính cách của nhân vật và cốt truyện.
Mỗi thử thách đều có cách giải quyết thú vị của em bé, thể hiện kinh nghiệm phong phú trong đời sống. Cách giải quyết của cậu bé đầy sáng tạo, khiến người đưa ra câu đố tự cảm thấy phi lý. Điều này cho thấy kinh nghiệm đời sống phong phú của cậu bé.
Việc tạo ra thử thách để nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất và trí thông minh của mình là một yếu tố không thể thiếu trong truyện cổ tích kiểu nhân vật thông minh. Đồng thời, các thử thách cũng nhằm tạo tình huống cho sự phát triển tính cách của nhân vật và cốt truyện.
Mỗi thử thách đều có cách giải quyết thú vị của em bé, thể hiện kinh nghiệm phong phú trong đời sống. Cách giải quyết của cậu bé đầy sáng tạo, khiến người đưa ra câu đố tự cảm thấy phi lý. Điều này cho thấy kinh nghiệm đời sống phong phú của cậu bé.
5. Bài soạn 'Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học' - mẫu 2
* Hướng dẫn phân tích văn bản:
Văn bản: Phân tích nhân vật Bơ-mơn trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng
Câu 1 (trang 69 SGK Ngữ văn 7, Tập 1): Bài viết xoay quanh nhân vật nào? Người viết đã nêu rõ những đặc điểm nào của nhân vật?
Trả lời:
Bài viết tập trung vào nhân vật Bơ-mơn trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng. Các đặc điểm được nêu bật bao gồm lòng nhân hậu, tình cảm chân thành và tinh thần nghệ sĩ cao cả, cùng với khát vọng nghệ thuật sâu sắc của nhân vật.
Câu 2 (trang 69 SGK Ngữ văn 7, Tập 1): Khi trình bày luận điểm và dẫn chứng để làm rõ đặc điểm nhân vật, cần chú ý điều gì?
Trả lời:
Khi trình bày luận điểm và dẫn chứng, cần phải sử dụng các ví dụ cụ thể và xác thực để tăng cường tính thuyết phục và độ tin cậy của luận điểm.
Câu 3 (trang 69 SGK Ngữ văn 7, Tập 1): Ở phần kết bài, tác giả đã nêu rõ những nội dung gì?
Trả lời:
Phần kết bài chứa những cảm nhận cá nhân của tác giả về nhân vật Bơ-mơn, thể hiện sự đồng cảm và sự tôn trọng đối với nhân vật này.
* Hướng dẫn quy trình viết bài
Đề bài (trang 69 SGK Ngữ văn 7, Tập 1)
Viết bài văn (khoảng 400 đến 500 chữ) phân tích một nhân vật văn học mà em cảm thấy ấn tượng nhất.
Trả lời:
“Truyện cô bé bán diêm” của An-đéc-xen là một tác phẩm đầy cảm xúc. Nhân vật cô bé bán diêm phải trải qua cái chết trong hoàn cảnh cực kỳ đau khổ nhưng vẫn giữ được nụ cười trên môi. Cái chết của cô bé không chỉ là hình ảnh của sự kết thúc đau đớn mà còn phản ánh sự nhân ái và tình cảm sâu sắc của tác giả đối với số phận trẻ thơ. Em bé qua đời trong đêm giao thừa lạnh lẽo, không ai quan tâm, nhưng cái chết của em lại toát lên sự thanh thản. Tác giả sử dụng cái chết của em như một lời chỉ trích xã hội thờ ơ và đồng thời gửi gắm thông điệp về tình yêu thương và sự đồng cảm với những số phận bất hạnh. Cái chết của cô bé sẽ mãi là bài học nhắc nhở về lòng nhân ái và sự sẻ chia trong xã hội.
6. Bài soạn 'Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học' - mẫu 3
Câu 1 trang 69 SGK Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Bài văn phân tích nhân vật nào? Người viết đã trình bày những đặc điểm gì của nhân vật đó?
Trả lời:
- Bài văn phân tích nhân vật Bơ-mơn.
- Người viết đã nêu các đặc điểm của nhân vật Bơ-mơn như sau:
+ Tính nhân hậu của bác Bơ-mơn
+ Sự yêu thích nghệ thuật của bác Bơ-mơn, với tài năng hội họa đáng trân trọng.
Câu 2 trang 69 SGK Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Khi trình bày lí lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm của nhân vật, cần lưu ý điều gì?
Trả lời:
Khi trình bày lí lẽ và bằng chứng để làm rõ đặc điểm của nhân vật, cần chú ý đưa ra các dẫn chứng chi tiết để bổ sung và tăng cường tính thuyết phục cho lí lẽ, đồng thời làm sáng tỏ ý kiến và thu hút sự chú ý của người đọc.
Câu 3 trang 69 SGK Ngữ Văn 7 tập 1 Chân trời sáng tạo: Trong phần kết bài, tác giả đã trình bày những nội dung gì?
Trả lời:
Trong phần kết bài, tác giả đã trình bày các nội dung sau:
- Khẳng định lại ý kiến về đặc điểm của nhân vật
- Nêu cảm nghĩ về nhân vật đó
Trong nội dung Soạn bài Viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật trong một tác phẩm văn học sách Chân trời sáng tạo, tài liệu không chỉ giúp các em trả lời các câu hỏi mà còn cung cấp hướng dẫn chi tiết để viết bài văn hoàn chỉnh và tham khảo một số bài văn mẫu.
Hướng dẫn quy trình viết
Đề bài: Em hãy viết một bài văn (khoảng 400 đến 500 chữ) phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà em ấn tượng sâu sắc.
Chuẩn bị trước khi viết
- Xác định đề tài
- Thu thập tài liệu
Tìm ý và lập dàn ý
- Rút ra các đặc điểm của nhân vật: ngoại hình, lời nói, hành động, suy nghĩ, mối quan hệ với các nhân vật khác.
- Sử dụng từ ngữ miêu tả tính cách và phẩm chất như thông minh, nhân hậu để khái quát đặc điểm nhân vật.
- Chọn các đặc điểm nổi bật của nhân vật và lập dàn ý sao cho phù hợp với yêu cầu của đề bài.
Viết bài
Dựa vào dàn ý đã lập để hoàn thiện bài văn. Khi viết, lưu ý:
- Để bài văn mạch lạc và rõ ràng, cần có câu văn nêu rõ ý kiến và sử dụng từ chuyển ý.
- Có thể trao đổi ý kiến khác về nhân vật để tăng sự hấp dẫn cho bài viết.
- Khi triển khai bằng chứng, tránh kể lại câu chuyện, chú ý phân tích và nêu ý nghĩa của bằng chứng.
Xem lại và chỉnh sửa bài viết, rút kinh nghiệm.
Bài văn mẫu phân tích đặc điểm một nhân vật văn học mà em ấn tượng sâu sắc
Phân tích nhân vật cô bé bán diêm
An-đéc-xen, nhà văn Đan Mạch nổi tiếng với các truyện dành cho trẻ em, đã viết 'Cô bé bán diêm' - một câu chuyện gợi lòng thương cảm sâu sắc cho một em bé nghèo khổ trong đêm giao thừa.
Cô bé bán diêm sống trong hoàn cảnh bất hạnh, mồ côi mẹ và bà, sống với cha trong sự nghèo đói. Cô bé phải đi bán diêm, và mỗi ngày không bán được bao diêm nào thì cô sẽ bị cha đánh đập. Trong đêm giao thừa, em lẻ loi và đơn độc giữa cái lạnh giá, phải chống chọi với đói rét để bán diêm, nhưng không bán được gì. Em không dám về nhà vì sợ bị cha đánh, và cả căn phòng của hai cha con cũng chẳng ấm áp hơn bên ngoài. Cô bé không nhận được sự quan tâm từ người xung quanh, điều đó càng làm tăng thêm nỗi xót xa cho hoàn cảnh của em. Đọc câu chuyện, chúng ta cảm nhận được sự thương cảm đối với những trẻ em bất hạnh trong xã hội.
Cô bé bán diêm, khi quẹt những que diêm, đã nhìn thấy những hình ảnh ấm áp như bàn ăn thịnh soạn, lò sưởi và cây thông Noel, tạo cho em một cảm giác hạnh phúc dù trong hoàn cảnh đáng thương. Cuối cùng, em gặp lại bà nội trong ánh sáng của que diêm và cảm thấy hạnh phúc khi được đi cùng bà. Cái chết của em là một sự giải thoát cho kiếp sống bất hạnh, nhưng cũng phản ánh sự vô tâm của xã hội đối với những người kém may mắn.
Nhân vật cô bé bán diêm đã khơi dậy trong chúng ta sự đồng cảm sâu sắc và nhắc nhở về trách nhiệm giúp đỡ những người kém may mắn hơn, thể hiện lòng nhân ái và tình thương giữa con người với nhau.
Bài văn phân tích đặc điểm nhân vật văn học mà em ấn tượng sâu sắc - Nhân vật Ông lão đánh cá
Ông lão đánh cá trong tác phẩm 'Ông lão đánh cá và con cá vàng' là hình mẫu của người lao động nghèo khổ nhưng có phẩm chất cao đẹp. Ông lão dù nghèo khó vẫn có tấm lòng lương thiện, chăm chỉ. Ông đã thả con cá vàng trở về biển dù nhà ông chỉ có “cái máng lợn sứt mẻ” và một “túp lều rách nát”. Hành động của ông không vì sự hứa hẹn của cá vàng mà xuất phát từ lòng nhân ái của ông. Tuy nhiên, mụ vợ ông lại trái ngược hoàn toàn với ông, chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và áp đặt yêu cầu lên ông lão. Ông lão, dù cảm thấy bất bình trước sự tham lam của vợ, vẫn không phản kháng mà chỉ chịu đựng.
Ông lão đánh cá là hình mẫu của cái thiện trong truyện cổ tích, đồng thời là cảnh báo về tình trạng áp bức và bóc lột trong xã hội. Dù ông lão có phần nhu nhược, nhưng câu chuyện phản ánh thực trạng của người nông dân dưới chế độ cũ, nơi cái ác thường lấn át cái thiện.
Câu chuyện không chỉ là một bài học về lòng nhân ái mà còn phản ánh những bất công xã hội, nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm đấu tranh cho sự công bằng và chống lại cái ác.