Buzz
1. Bài soạn mẫu về 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu 4
BIỆN PHÁP TU TỪ
Câu hỏi 1: Xác định và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ nói quá trong các câu tục ngữ sau:
a. Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
b. Ngày vui ngắn chẳng đầy gang.
c. Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn.
Câu trả lời:
Câu hỏi 2: Phân biệt các câu nói quá và nói khoác trong các câu sau. Nêu sự khác biệt giữa nói khoác và nói quá.
a. Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
(Ca dao)
b. Trời nóng quá, mồ hôi nhỏ xuống ướt sũng cả sàn nhà.
c. Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn có nửa gang.
(Ca dao)
d. Bài văn này tôi chỉ làm vèo trong năm phút, thế mà vẫn viết được ba trang.
Câu trả lời:
- Những câu sử dụng biện pháp tu từ nói quá: (a), (b), (c).
- Câu nói khoác: (d).
- Sự khác nhau giữa nói khoác và nói quá:
+ Giống nhau: đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự việc.
+ Khác nhau:
* Nói quá: dựa trên cơ sở thực tế, nhằm nhấn mạnh, tạo ấn tượng và tăng sức biểu cảm.
* Nói khoác: dựa trên cơ sở không có thật, thường tạo sự hài hước, hoặc có thể có tác dụng tiêu cực nếu khiến người nghe tin vào những điều không có thực.
Câu hỏi 3: Viết 4 câu, mỗi câu sử dụng một trong các cụm từ biện pháp tu từ nói quá sau đây:
a. buồn nẫu ruột
b. rụng rời chân tay
c. cười vỡ bụng
d. mệt đứt hơi
Câu trả lời:
- Hôm nay bạn Lan chỉ đạt 6 điểm môn Văn, trông bạn ấy buồn nẫu ruột.
- Bác Hùng cảm thấy rụng rời chân tay vì phải khuân gạch suốt mấy ngày qua.
- Truyện Trạng Quỳnh khiến em cười vỡ bụng.
- Trong tiết Thể dục, đội em thắng cuộc thi chạy, dù vậy cũng mệt đứt hơi.
2. Bài soạn mẫu 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - phiên bản 5
* Biện pháp tu từ
Câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Câu tục ngữ
Phép nói quá
Tác dụng
Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
Nói quá thể hiện qua hai cụm từ chưa nằm đã sáng, chưa cười đã tối. Ý nghĩa của chúng là trời đã sáng hoặc tối ngay lập tức, cho thấy thời gian đêm và ngày rất ngắn. Tuy nhiên, đây là sự cường điệu không thực tế.
Mục đích là để làm nổi bật đặc điểm thời gian của các mùa, giúp người ta sắp xếp công việc hợp lý hơn.
Ngày vui ngắn chẳng tầy gang
Trong tâm lý con người, khi vui, thời gian dường như trôi nhanh hơn. Câu tục ngữ này phóng đại đến mức chỉ còn lại một mẩu thời gian, nhằm tạo ấn tượng mạnh mẽ.
Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn.
Câu tục ngữ này phóng đại để nhấn mạnh rằng sự hòa thuận vợ chồng rất quan trọng. Việc tát cạn bể đông là điều không thể, nhưng khi nói rằng vợ chồng hòa thuận thì bể đông cũng cạn, là cách nói phóng đại để làm nổi bật sự hòa thuận.
Câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Câu b và d là ví dụ của nói khoác; câu a và c là ví dụ của nói quá.
Sự khác biệt giữa nói khoác và nói quá:
- Bản chất: Nói khoác không dựa trên thực tế, ví dụ như sàn nhà không thể ướt sũng do mồ hôi. Nói quá là phóng đại có cơ sở, nhằm tạo sự cảm thông.
- Mục đích: Nói quá là biện pháp tu từ dùng trong văn học và giao tiếp để tạo hiệu quả thẩm mỹ. Nói khoác thường chỉ để khoe khoang hoặc thu hút sự chú ý, có thể dẫn đến sự thiếu tôn trọng trong giao tiếp.
Nói quá
Nói khoác
Bản chất
Phóng đại có cơ sở thực tế, nhằm tạo sự cảm thông và dẫn dắt người đọc hiểu rõ hơn về vấn đề.
Hoàn toàn không dựa trên thực tế, chỉ nhằm khoe khoang hoặc gây ấn tượng.
Mục đích
Là biện pháp tu từ hiệu quả trong văn học và giao tiếp, tạo ấn tượng thẩm mỹ rõ rệt.
Chỉ nhằm thu hút sự chú ý hoặc khoe khoang, có thể dẫn đến sự thiếu tôn trọng trong giao tiếp.
Câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Kết quả thi khiến anh Nam buồn nẫu ruột, không còn tâm trạng đi đâu.
- Nghe tin không hay, cậu ấy sợ đến mức rụng rời chân tay.
- Cả nhà cười vỡ bụng khi xem tiểu phẩm hài trên TV.
- Cô ấy mệt đứt hơi và ngay lập tức ngủ thiếp đi.
3. Bài soạn mẫu 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - phiên bản 6
* Biện pháp tu từ
Câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định và phân tích hiệu quả của biện pháp tu từ nói quá trong các câu tục ngữ dưới đây:
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
Trả lời:
a.
Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
Câu tục ngữ này sử dụng biện pháp nói quá để làm nổi bật sự đối lập giữa độ dài của ngày và đêm ở các mùa khác nhau, nhằm tạo sự hấp dẫn và gây ấn tượng.
Ngày vui ngắn chẳng tày gang
- Ý nghĩa câu tục ngữ: Khi vui vẻ, thời gian trôi qua nhanh chóng, những khoảnh khắc hạnh phúc ngắn ngủi còn những nỗi lo lắng thì kéo dài.
- Câu tục ngữ này cũng dùng biện pháp nói quá để nhấn mạnh sự ngắn ngủi của niềm vui.
Thuận vợ thuận chồng tát bể đông cũng cạn.
- Ý nghĩa câu tục ngữ: Khi vợ chồng đồng lòng, không có việc gì là không thể thực hiện, ngay cả việc khó khăn như tát cạn biển Đông.
- Biện pháp nói quá ở đây làm nổi bật sức mạnh của sự hòa thuận trong gia đình.
Câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Xác định câu nào sử dụng nói quá, câu nào là nói khoác và nêu sự khác biệt giữa hai biện pháp này.
Cày đồng vào buổi trưa
Mồ hôi nhỏ giọt như mưa trên ruộng cày.
(Ca dao)
Người ngủ ngày chỉ còn nửa gang.
(Ca dao)
Bài văn này tôi viết trong năm phút mà vẫn có ba trang.
Trả lời:
Sự khác biệt giữa nói khoác và nói quá:
Nói quá
- Là phóng đại mức độ hoặc tính chất dựa trên thực tế để tạo hiệu ứng cảm xúc cao hơn.
=> Gây ấn tượng và tạo giá trị biểu cảm.
Nói khoác
- Là phóng đại không dựa trên thực tế, nhằm mục đích gây cười hoặc phô trương.
=> Thường mang tính giải trí hoặc khoe khoang.
Câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đặt 4 câu sử dụng các cụm từ có biện pháp tu từ nói quá sau đây:
Trả lời:
- Hôm nay tôi buồn đến nẫu ruột.
- Cô ấy mệt đến mức không còn sức đứng vững.
- Ôi! Tôi cười đến nỗi bụng đau quá trời.
- Hôm nay lao động mệt đến đứt hơi.
4. Bài soạn 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu 1
Câu 1 (trang 13, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Chỉ ra và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong các câu tục ngữ dưới đây:
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức về biện pháp nói quá để phân tích hiệu quả của nó.
Lời giải chi tiết:
a, Nói quá:
Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
-> Tác dụng: Phóng đại mức độ của thời gian trong năm, nhấn mạnh sự khác biệt giữa mùa dài và mùa ngắn. Nhằm khuyên bảo chúng ta biết trân trọng thời gian và sắp xếp công việc hợp lý.
b, Nói quá: chẳng tày gang
-> Tác dụng: Nhấn mạnh rằng những điều vui vẻ thường rất nhanh chóng trôi qua.
c, Nói quá: tát biển Đông cũng cạn
-> Tác dụng: Nhấn mạnh sức mạnh của sự đoàn kết và tình yêu vợ chồng, cho thấy không có việc gì là không thể nếu có sự đồng lòng.
Câu 2 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Xác định câu nào là nói quá và câu nào là nói khoác. Nêu sự khác biệt giữa nói khoác và nói quá.
Mồ hôi nhỏ giọt như mưa trên ruộng cày
(Ca dao)
Người ngủ ngày chỉ còn nửa gang
(Ca dao)
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức để phân biệt nói quá và nói khoác.
Lời giải chi tiết:
- Nói quá: a, c
- Nói khoác: b, d
- Khác nhau:
+ Nói quá là biện pháp tu từ nhằm tăng cường sự biểu cảm và nhấn mạnh ý nghĩa của văn bản. Mục đích là tạo ấn tượng và tăng sức biểu cảm.
+ Nói khoác là hành vi phóng đại không có cơ sở thực tế, thường để phô trương hoặc gây ấn tượng.
Câu 3 (trang 14, SGK Ngữ văn 7, tập 2)
Hãy đặt 4 câu, mỗi câu sử dụng một trong các cụm từ có biện pháp tu từ nói quá sau đây:
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức để tạo câu với nói quá.
Lời giải chi tiết:
a, Khi nhận được điểm thi, Minh buồn đến mức không thể chịu nổi.
b, Do làm việc nhiều, tôi cảm thấy như chân tay sắp rụng rời.
c, Câu chuyện Mai kể khiến chúng tôi cười đến mức không thể ngừng lại.
d, Giải thích bài tập cho Hoa làm tôi mệt đến mức gần như kiệt sức.
5. Bài tập 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu 2
* Các biện pháp tu từ
Câu 1 (trang 13 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Câu 2 (trang 14 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Những câu sử dụng biện pháp tu từ phóng đại: (a), (b), (c).
- Câu khoác lác: (d).
- Sự khác biệt giữa khoác lác và phóng đại:
+ Giống nhau: đều phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự việc.
+ Khác nhau:
* Phóng đại: dựa trên sự thật, có tác dụng nhấn mạnh, tạo ấn tượng, tăng tính biểu cảm.
* Khoác lác: không có cơ sở thực tế, có tác dụng gây cười, đôi khi tiêu cực nhằm làm người nghe tin vào điều không có thật.
Câu 3 (trang 14 sách Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Đừng trêu tôi, tôi đang buồn đến nỗi không chịu nổi.
- Nghe tin của nó, mẹ nó bủn rủn cả người.
- Ngồi nghe thầy giảng, chúng tôi được một trận cười thoải mái.
- Chạy được một đoạn đường, tôi thở hổn hển.
6. Bài tập 'Thực hành tiếng Việt trang 13' (Ngữ văn 7 - SGK Kết nối tri thức) - mẫu 3
Câu 1. Xác định và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá trong các câu tục ngữ dưới đây:
a.
Đêm tháng Năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng Mười chưa cười đã tối.
Gợi ý:
Câu 2. Trong những câu sau, hãy cho biết câu nào là nói quá, câu nào là nói khoác. Nêu sự khác biệt giữa nói khoác và nói quá.
a.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
(Ca dao)
c.
Đời người có một gang tay
Ai hay ngủ ngày còn có nửa gang.
(Ca dao)
Gợi ý:
- Nói quá: a, c
- Nói khoác: b, d
- Sự khác biệt:
- Nói quá: Biện pháp tu từ mang giá trị nghệ thuật.
- Nói khoác: Những điều không có cơ sở thực tế, không có giá trị nghệ thuật.
Câu 3. Viết 4 câu, mỗi câu sử dụng một trong các cụm từ có biện pháp tu từ nói quá dưới đây:
Gợi ý:
- Kết quả học kì I làm tôi buồn nẫu ruột.
- Sau khi nghe tin bà mất, ông ấy rụng rời tay chân.
- Câu chuyện khiến cả lớp cười vỡ bụng.
- Tôi đã đi bộ hơn mười cây số nên cảm thấy mệt đứt hơi.
