Buzz
1. Bài soạn 'Tuổi thơ tôi' phiên bản số 4
Kiến thức Ngữ văn
Tác giả:
- Nguyễn Nhật Ánh (sinh 7/5/1955) từ huyện Thăng Bình, Quảng Nam.
- Ông là một trong những tác giả viết sách cho thiếu nhi và tuổi mới lớn thành công nhất với hơn 100 tác phẩm thuộc nhiều thể loại.
- Văn phong của ông nhẹ nhàng, hài hước và trong sáng.
- Năm 1995, ông được bầu chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm (1975-1995) qua cuộc khảo sát của Thành đoàn TP HCM và Báo Tuổi trẻ.
- Ông cũng được Hội Nhà văn TP HCM chọn là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu.
- Năm 2010, tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của ông nhận Giải thưởng Văn học ASEAN.
Văn bản:
- Xuất xứ: In trong 'Sương khói quê nhà', 2012.
- Bố cục: 3 phần.
+ Phần 1 (Từ đầu đến dế mọi, dế cơm): Câu chuyện về Lợi và dế lửa.
+ Phần 2 (Tiếp đến ghét nó nữa): Tai họa từ việc chọc ghẹo của bạn bè.
+ Phần 3 (Còn lại): Tang lễ của dế lửa.
- Thể loại: Hồi ký.
- Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
- Giá trị nội dung: 'Tuổi thơ tôi' là những hồi ức của nhân vật tôi về Lợi và chú dế lửa. Qua câu chuyện, tác giả gửi gắm thông điệp về sự cảm thông và sẻ chia trong cuộc sống.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Thể loại hồi ký cùng với kết cấu truyện lồng ghép và ngôn ngữ gần gũi, phù hợp với đối tượng.
+ Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật, đặc biệt là trẻ em, làm cho câu chuyện trở nên sinh động và ấn tượng.
Chuẩn Bị Đọc
Câu hỏi: Em từng vô ý làm tổn thương người khác chưa? Nếu có, sự việc xảy ra như thế nào?
Trả lời:
- Em đã từng vô ý làm tổn thương bạn thân của mình.
- Sự việc: Vài tháng trước, khi chơi cầu lông, bạn em thua liên tiếp hai hiệp. Em đã đùa giỡn và làm đứt lưới vợt của bạn. Bạn giận em cả tuần và em vẫn cảm thấy áy náy vì việc làm của mình.
** Trải Nghiệm Cùng Văn Bản
Câu 1: Tại sao Lợi không chịu bán hay đổi dế lửa cho bạn?
Trả lời:
- Lợi không bán hay đổi dế lửa vì:
+ Dế lửa rất mạnh, đánh thắng tất cả đối thủ và nổi tiếng lì đòn, có hàm răng khỏe, dễ dàng cắn đứt dế than lớn.
+ Có dế lửa, Lợi nắm chắc phần thắng.
Câu 2: Em đoán chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo và căn cứ vào đâu để đoán như vậy?
Trả lời:
- Em dự đoán Lợi sẽ bị thầy thu hộp diêm và mất dế lửa.
- Căn cứ vào chi tiết: Cả lớp đang học, Bảo đã cầm hộp diêm nhốt dế, làm dế kêu inh ỏi.
Câu 3: Thái độ của các bạn đối với Lợi thể hiện họ là người như thế nào?
Trả lời:
- Thái độ của các bạn:
+ Ganh tị với Lợi vì dế lửa nên bày trò trọc ghẹo.
+ Khi thấy Lợi khóc vì dế chết, họ cảm thấy hối lỗi và không vui nổi vì đã làm tổn thương Lợi.
- > Các bạn nhận ra sự ích kỷ và đố kỵ của mình, biết hối hận và sửa sai.
** Suy Ngẫm Và Phản Hồi
Câu 1: Ấn tượng chung của em về văn bản là gì?
Trả lời:
Ấn tượng chung là câu chuyện được kể chân thực, dí dỏm với tình huống thú vị và mang nhiều thông điệp ý nghĩa.
Câu 2: Chỉ ra các cụm từ mô tả tính cách của Lợi.
Trả lời:
Các cụm từ mô tả tính cách của Lợi:
* Trước khi có dế:
- Trùm sò (Lợi là trùm sò nổi tiếng trong lớp)
- Thu vén cá nhân (Luôn nghĩ đến lợi ích cá nhân)
- Trả công (Đòi trả công cho mọi việc)
- Làm giàu bằng cách đó.
- > Tính thực dụng của Lợi.
* Sau khi có dế:
- Yêu quý dế lửa, không đổi.
- > Lợi tình cảm, yêu động vật.
* Khi dế lửa chết:
- Khóc rưng rức, sửa sang mộ dế.
- > Lợi hồn nhiên, trong sáng, đáng yêu và giàu tình cảm.
Câu 3: Lợi phản ứng thế nào khi biết dế lửa chết? Vì sao?
Trả lời:
- Lợi khóc rưng rức, mắt đỏ hoe vì yêu quý dế lửa.
- Dế lửa là báu vật của Lợi, mất đi con dế mạnh mẽ làm Lợi lo sợ sẽ thua các bạn trong những trò chơi tiếp theo.
Câu 4: Những chi tiết nào thể hiện đám tang dế lửa được cử hành trang trọng?
Trả lời:
- Đám tang dế lửa rất trang trọng:
+ Chôn dế dưới gốc cây bời lời, bọc trong hộp các-tông và tờ báo, buộc bằng lá chuối.
+ Tất cả bạn bè và thầy Phú đều có mặt, im lặng, buồn bã.
+ Lợi đào đất sâu, ném sỏi vào quan tài.
+ Thầy đặt vòng hoa tim tím.
Câu 5: Trong truyện 'Tuổi thơ tôi':
a) Nhân vật nào được nói đến nhiều nhất? Dựa vào đâu để khẳng định?
Trả lời:
- Nhân vật Lợi được nói đến nhiều nhất vì là nhân vật chính trong hồi tưởng tuổi thơ của tác giả.
b) Dế lửa là nhân vật chia rẽ hay gắn kết Lợi với bạn bè? Nêu chi tiết chứng minh.
Trả lời:
- Dế lửa không chia rẽ mà gắn kết Lợi với bạn bè. Dế lửa giúp các bạn nhận ra sai lầm, cùng Lợi cử hành tang lễ trang trọng.
Câu 6: Vì sao cái chết của dế lửa tạo ra sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phú đối với Lợi? Sự thay đổi ấy thể hiện chủ đề của truyện như thế nào?
Trả lời:
- Cái chết của dế lửa làm các bạn và thầy Phú hiểu và yêu quý Lợi hơn. Thay đổi này thể hiện chủ đề của truyện về sự thay đổi trong cảm xúc và thái độ của con người.
Câu 7: Bài học về cách ứng xử trong cuộc sống từ câu chuyện 'Tuổi thơ tôi'?
Trả lời:
- Bài học: Cần đồng cảm, sẻ chia và thấu hiểu nhau trong cuộc sống.
2. Soạn bài 'Tuổi thơ tôi' số 5
Chuẩn bị đọc: Soạn bài Tuổi thơ tôi
Câu hỏi.(trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Em đã từng vô tình làm tổn thương người khác chưa? Nếu có, sự việc ấy diễn ra như thế nào?
Trả lời:
- Em đã lỡ làm tổn thương mẹ khi cãi lại mẹ vì không được phép đi chơi.
- Sự việc xảy ra vào ngày sinh nhật của bạn Hoa ở lớp, vì bữa tiệc tổ chức buổi tối và nhà bạn lại khá xa, mẹ không thể đưa em đi được, nên em đã giận dỗi và cãi mẹ.
Trải nghiệm với văn bản: Soạn bài Tuổi thơ tôi
Câu 1.(trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Vì sao Lợi không muốn bán hoặc đổi chú dế lửa cho bạn?
Trả lời:
Lợi rất quý chú dế lửa vì nó có sức mạnh vượt trội và rất khó để tìm được một chú dế như vậy.
Câu 2.(trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Em dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Dựa vào đâu để đưa ra dự đoán đó?
Trả lời:
- Em dự đoán rằng Lợi sẽ bị thầy thu hộp diêm đựng dế và mất chú dế của mình.
- Dự đoán dựa trên việc cả lớp đang chăm chú học, nhưng Bảo đã bắt lấy quần Lợi và lắc hộp diêm khiến con dế kêu inh ỏi.
Câu 3.(trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Thái độ của các bạn đối với Lợi cho thấy điều gì về họ?
Trả lời:
- Các bạn của Lợi không xấu, nhưng sự ghen tị vì Lợi có con dế lửa đã khiến họ có hành động không đúng.
- Sau khi thấy Lợi khóc vì con dế chết, họ cảm thấy hối lỗi và không còn vui vẻ vì đã làm tổn thương Lợi.
Suy ngẫm và phản hồi: Soạn bài Tuổi thơ tôi
Câu 1.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Ấn tượng chung của em về văn bản là gì?
Trả lời:
Ấn tượng chung của em là cách kể chuyện chân thực và dí dỏm, với những tình huống thú vị và thông điệp sâu sắc.
Câu 2.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Chỉ ra các cụm từ mà người kể chuyện dùng để miêu tả tính cách của nhân vật Lợi.
Trả lời:
Các cụm từ dùng để miêu tả tính cách của Lợi là: trùm sò, thu vén cá nhân, ra giá nghiêm chỉnh, làm giàu.
Câu 3.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Lợi phản ứng thế nào khi biết dế lửa chết? Vì sao?
Trả lời:
- Lợi đã khóc rưng rức khi nhận hộp diêm từ thầy, mắt đỏ hoe và nước mắt nước mũi chảy ròng ròng.
- Lợi yêu quý con dế, sợ rằng sẽ thua trong các trò chơi sắp tới và cảm thấy mất mát vì con dế là báu vật của mình.
Câu 4.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Đám tang của dế lửa được Lợi và bạn bè tổ chức như thế nào? Những chi tiết nào thể hiện điều đó?
Trả lời:
- Đám tang của dế lửa được tổ chức rất trang trọng.
- Các chi tiết thể hiện điều đó gồm:
+ Lợi chôn dế lửa dưới gốc cây bời lời sau vườn.
+ Đặt dế vào hộp các-tông, bọc bằng báo màu và buộc bằng lá chuối.
+ Tất cả bạn bè và thầy Phú đều có mặt, buồn bã và trang nghiêm.
+ Tôi cầm quốc, Lợi đào đất sâu và vuông vức.
+ Chúng tôi ném sỏi đầy quan tài của dế.
Câu 5.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Trong truyện Tuổi thơ tôi:
a) Nhân vật nào xuất hiện nhiều nhất? Dựa vào đâu để khẳng định?
b) Dế lửa là nhân vật gây chia rẽ hay kết nối các nhân vật? Nêu chi tiết chứng minh.
Trả lời:
b.
- Dế lửa ban đầu gây sự ghen ghét trong các bạn, nhưng sau cái chết của nó đã giúp các nhân vật xích lại gần nhau hơn.
- Một số chi tiết:
+ Tất cả chúng tôi đều cảm thấy lòng chùng xuống, không còn vui vẻ vì đã “trả thù” Lợi.
+ Khi thấy Lợi khóc, chúng tôi cảm thấy đau lòng và không còn tâm trạng để ghét Lợi nữa.
+ Đám tang của dế, chúng tôi đều có mặt, rất trang nghiêm và buồn bã.
Câu 6(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Tại sao cái chết của dế lửa tạo ra sự thay đổi lớn trong cảm xúc của các bạn và thầy Phú đối với Lợi? Sự thay đổi này thể hiện chủ đề của truyện như thế nào?
Trả lời:
- Cái chết của dế lửa giúp mọi người thấy Lợi là cậu bé nhân hậu và tình cảm. Từ đó, họ trở nên đồng cảm hơn.
- Sự thay đổi này làm rõ chủ đề của truyện, từ sự ghen ghét chuyển thành sự đồng cảm.
Câu 7.(trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2 Chân trời sáng tạo) Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, em học được bài học gì về cách cư xử trong cuộc sống?
Trả lời:
Từ câu chuyện, em học được rằng trong cuộc sống cần sự cảm thông, chia sẻ và bao dung đối với những người xung quanh.
3. Soạn bài 'Tuổi thơ tôi' số 6
Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Đã có lần em vô tình làm tổn thương bạn thân của mình.
- Cụ thể là khi bạn bị ốm và phải nghỉ học nhiều ngày, bạn nhờ em chép bài hộ. Mặc dù em đồng ý nhưng vì lười biếng nên không thực hiện giúp bạn. Những ngày đó bạn không có tài liệu học, rất buồn còn em thì cảm thấy rất hối tiếc.
Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Tại sao Lợi không đồng ý bán hay đổi chú dế lửa cho bạn?
Trả lời:
Lợi không bán hay đổi chú dế lửa vì dế lửa rất mạnh mẽ, không có đối thủ. Con dế này nổi tiếng với sức chịu đựng cao, hàm răng sắc nhọn, dễ dàng cắn đứt những con dế khác lớn hơn nhiều.
Câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Em nghĩ điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Em dựa vào yếu tố gì để dự đoán như vậy?
Trả lời:
- Theo em, có khả năng Lợi sẽ bị thầy Phu thu mất con Dế Lửa.
- Lý do là khi cả lớp đang học, Bảo đã dùng hộp diêm lắc mạnh để dế nổi giận, gáy ầm ĩ.
Câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2): Thái độ của các bạn đối với Lợi cho thấy họ là những người như thế nào?
Trả lời:
Thái độ của các bạn không phải là ý đồ xấu, muốn gây nguy hiểm cho dế lửa. Họ chỉ đơn thuần là những đứa trẻ hiếu động, muốn trêu chọc và nghịch ngợm.
Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Điều gây ấn tượng mạnh nhất ở văn bản là những bài học quý giá về cách ứng xử, giáo dục các thế hệ. Chúng ta cần biết yêu thương động vật và luôn suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi hành động, vì những hành động vô tình có thể gây tổn thương cho người khác.
Câu 2 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Những cụm từ dùng để miêu tả tính cách của Lợi bao gồm: keo kiệt, chăm lo cho bản thân, đòi trả công, làm giàu.
Câu 3 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Khi dế lửa chết, Lợi đã khóc vì đã mất đi con dế mạnh nhất của mình. Lợi lo sợ sẽ thua bạn bè trong các trò chơi sau và vì yêu quý chú dế này.
Câu 4 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Đám tang của dế lửa được tổ chức rất trang trọng bởi Lợi và bạn bè.
- Những chi tiết thể hiện điều đó là:
+ Lợi chôn dế dưới gốc cây bời lời ở sau vườn.
+ Con dế được đặt trong hộp các-tông, bọc bằng tờ báo có màu và buộc bằng lá chuối.
+ Đám tang có sự tham gia của tất cả bạn bè và thầy Phu, tất cả đều buồn bã và trang nghiêm.
+ Tôi cầm quốc, Lợi đào đất, cố gắng làm cho hố sâu và vuông vức.
+ Tất cả bạn bè ném sỏi vào quan tài của dế lửa cho đầy.
Câu 5 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Câu 6 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
- Cái chết của dế lửa giúp mọi người nhận ra Lợi là một cậu bé giàu tình cảm và nhân hậu.
- Sự thay đổi này làm nổi bật chủ đề của câu chuyện: trong cuộc sống cần biết yêu thương, chia sẻ và thấu hiểu nhau.
Câu 7 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trả lời:
Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, em rút ra bài học về ứng xử trong cuộc sống là cần biết đồng cảm, sẻ chia và thấu hiểu lẫn nhau.
B. Tóm tắt nội dung chính khi soạn bài Tuổi thơ tôi
I. Tác giả
Cuộc đời
- Nguyễn Nhật Ánh (sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955)
- Quê quán: làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
- Trước khi trở thành nhà văn nổi tiếng, ông đã từng dạy học, viết báo với nhiều bút danh khác nhau. Từ năm 13 tuổi, ông đã có thơ đăng báo.
Sự nghiệp văn học
Phong cách nghệ thuật
- Ông là một trong những nhà văn thành công nhất viết cho thiếu nhi và tuổi mới lớn với hơn 100 tác phẩm thuộc nhiều thể loại.
- Văn phong của ông rất tinh tế, dí dỏm và hồn nhiên.
Tác phẩm chính
- Các tác phẩm nổi tiếng của Nguyễn Nhật Ánh như Mắt biếc, Còn chút gì để nhớ, Hạ đỏ, Cô gái đến từ hôm qua, Chú bé rắc rối, đã được tái bản nhiều lần và vẫn rất hấp dẫn với độc giả.
Giải thưởng
- Năm 1990, “Chú bé rắc rối” nhận giải thưởng Văn học Trẻ hạng A từ Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
- Năm 1995, ông được bầu chọn là nhà văn được yêu thích nhất trong 20 năm qua.
- Ông được vinh danh là một trong 20 nhà văn trẻ tiêu biểu trong 20 năm (1975-1995) bởi Hội Nhà văn TP HCM.
- Năm 2010, tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của ông được trao Giải thưởng Văn học ASEAN.
II. Tác phẩm
Xuất xứ
- Văn bản được in trong Sương khói quê nhà, 2012.
Bố cục: 3 phần.
+ Phần 1 (Từ đầu đến dế mọi, dế cơm): Câu chuyện về Lợi và dế lửa.
+ Phần 2: (Tiếp đến ghét nó nữa): Tai họa từ sự chọc ghẹo của các bạn.
+ Phần 3 (Còn lại): Tang lễ của dế lửa.
Thể loại: hồi ký.
Phương thức biểu đạt: tự sự.
Nhân vật: “tôi”, Lợi, thầy Phu, đám bạn, chú dế.
Tóm tắt:
Tuổi thơ của nhân vật tôi gắn liền với trò chơi đá dế. Lợi là bạn của nhân vật tôi, thường đòi trả công cho mọi việc. Lợi có con dế lửa mà nó rất quý, không muốn đổi cho ai. Các bạn trong lớp đã ghét Lợi và tìm cách làm hại con dế của Lợi. Cuối cùng, dế bị thầy giáo thu và chết. Đám tang của dế lửa được tổ chức trang trọng với sự tham gia của tất cả mọi người, bao gồm cả thầy Phu. Đó là kỷ niệm tuổi thơ không thể quên của tôi.
Giá trị nội dung
Tuổi thơ tôi là những hồi ức về Lợi và dế lửa. Câu chuyện gửi gắm thông điệp về sự cảm thông và sẻ chia trong cuộc sống.
Giá trị nghệ thuật
- Hồi ký kết hợp với cấu trúc truyện lồng ghép cùng hệ thống từ ngữ gần gũi, phù hợp với đối tượng.
- Nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật, đặc biệt là trẻ em, làm cho câu chuyện thêm sinh động và ấn tượng.
4. Bài soạn 'Tuổi thơ tôi' - phần 1
1. Chuẩn bị đọc
- Những hành động có thể gây tổn thương cho người khác như: chỉ trích bạn bè, từ chối giúp đỡ…
- Vài nét về tác giả:
- Nguyễn Nhật Ánh sinh năm 1955.
- Quê hương: huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.
- Ông là một trong những nhà văn được lứa tuổi thiếu niên rất yêu thích.
- Một số tác phẩm nổi bật: Trước vòng chung kết, Chuyện cổ tích dành cho người lớn, Kính vạn hoa, Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh…
2. Trải nghiệm cùng văn bản
Câu 1. Vì sao Lợi không chịu bán hay đổi chú dế lửa cho bạn?
Lợi vô cùng quý trọng chú dế lửa, vì nó mạnh mẽ và không có đối thủ, lại khó tìm được một con dế như vậy.
Câu 2. Em dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Dựa vào yếu tố gì để đưa ra dự đoán?
Con dế kêu to khiến thầy giáo phát hiện ra, hộp dế của Lợi bị thầy thu.
Câu 3. Thái độ của các bạn đối với Lợi cho thấy họ là những người như thế nào?
Những người bạn của Lợi không phải xấu, chỉ vì sự ghen tị khi thấy Lợi có con dế lửa mà mới có hành động như vậy.
3. Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1. Ấn tượng của em về văn bản là gì?
Văn bản kể về tuổi thơ của nhân vật “tôi”, mang đến bài học quý giá về tình bạn.
Câu 2. Chỉ ra các cụm từ miêu tả tính cách của nhân vật Lợi.
Cụm từ dùng để miêu tả tính cách của Lợi: keo kiệt, thu vén cá nhân, đòi hỏi, làm giàu.
Câu 3. Khi biết dế lửa chết, Lợi phản ứng như thế nào? Vì sao?
- Lợi đã “khóc rưng rức khi nhận cái hộp diêm méo mó từ tay thầy”, “mặt đỏ bừng, nước mắt nước mũi chảy ròng ròng”.
Câu 4. Đám tang của dế lửa được tổ chức trang trọng như thế nào? Những chi tiết nào thể hiện điều đó?
- Lợi chôn dế lửa dưới gốc cây bời lời, đặt dế vào hộp các-tông, bọc bằng báo màu và buộc bằng lá chuối.
- Đám tang có sự tham gia của tất cả bạn bè của Lợi, ai nấy đều buồn bã, trang nghiêm.
- Lợi đặt hộp các-tông vào hố, chỉnh sửa cho ngay ngắn, tất cả bạn bè ném sỏi vào quan tài rồi lấp đất.
- Khi mộ dế đã cao, Lợi cắm lên đó những nhánh cỏ tươi.
Câu 5. Trong truyện “Tuổi thơ tôi”, nhân vật nào được nhắc đến nhiều nhất? Dựa vào đâu để khẳng định?
Nhân vật được nhắc đến nhiều nhất là Lợi. Điều này dựa vào nội dung câu chuyện xoay quanh nhân vật Lợi.
Dế lửa là nhân vật làm cho Lợi và các bạn xa cách hay gần gũi hơn? Đưa ra chi tiết chứng minh.
- Dế lửa ban đầu khiến bạn bè ghen tị với Lợi, nhưng sau cái chết của dế đã giúp kết nối tình bạn.
- Một số chi tiết như:
- Tất cả cảm thấy lòng chùng xuống, không ai vui vì “trả thù” được Lợi.
- Khi thấy Lợi khóc, tất cả đều cảm thấy đau lòng, không còn ghét Lợi nữa.
- Đám tang dế lửa, tất cả đều tham gia, im lặng và trang nghiêm.
Câu 6. Theo em, vì sao cái chết của dế lửa lại thay đổi tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi? Sự thay đổi đó thể hiện chủ đề của truyện như thế nào?
- Cái chết của dế lửa cho thấy Lợi là cậu bé tình cảm và nhân hậu. Từ sự ganh tị, các bạn đã trở nên đồng cảm.
- Sự thay đổi này làm rõ chủ đề của truyện.
Câu 7. Từ câu chuyện “Tuổi thơ tôi”, em học được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?
Chúng ta cần biết cảm thông, chia sẻ và thấu hiểu lẫn nhau trong cuộc sống.
5. Bài soạn 'Tuổi thơ tôi' - phần 2
Tóm tắt
Tuổi thơ của nhân vật ‘tôi’ gắn liền với trò chơi đá dế. Lợi là người bạn của ‘tôi’, luôn quan tâm đến việc ‘thu vén cá nhân’, và bất kỳ ai nhờ vả cũng phải trả công xứng đáng. Lợi rất quý con dế lửa của mình, không đổi lấy bất cứ điều gì. Sự ghen tị trong lớp đã khiến các bạn muốn trả thù, dẫn đến việc dế lửa bị thầy giáo thu giữ và chết vì bị bỏ quên dưới cặp. Mọi người đều cảm thấy thương tiếc cho cả dế và Lợi. Thầy giáo và các bạn đều tham dự đám tang của dế lửa với sự trang nghiêm. Đây là một kỷ niệm tuổi thơ khó quên.
Bố cục
Văn bản có thể chia thành 2 phần:
- Phần 1 (Từ đầu đến hộp diêm của Lợi đã bị đè xẹp lép từ đời nào): Cách mọi người đối xử với Lợi khi dế lửa còn sống.
- Phần 2 (Còn lại): Cách mọi người đối xử với Lợi khi dế lửa đã chết.
Nội dung chính
Câu chuyện phản ánh cách ứng xử của ‘tôi’ và các bạn đã vô tình làm Lợi tổn thương và mất đi con dế lửa quý giá. Sau khi nhận ra sai lầm, mọi người cảm thấy hối hận vì đã góp phần làm dế chết, thực ra tất cả đều quý mến con dế và Lợi.
Tuổi thơ tôi
* Chuẩn bị đọc
Bạn đã từng vô tình làm tổn thương người khác chưa? Nếu có, sự việc đó diễn ra như thế nào?
Trả lời:
- Tôi đã từng vô tình làm tổn thương một người bạn thân.
- Đó là khi tôi từ chối lòng tốt của bạn khi tôi ốm nặng và không thể đến trường. Bạn đã ghi bài giúp và đến nhà giảng lại cho tôi, nhưng tôi đã từ chối vì buồn ngủ. Bạn đã ra về với lòng buồn vì sự từ chối của tôi.
* Trải nghiệm cùng văn bản
- Tại sao Lợi không chịu bán hay đổi dế lửa cho bạn?
Trả lời:
- Lợi không bán hay đổi dế lửa vì con dế này rất mạnh, không con nào có thể sánh kịp, và Lợi xem nó như một bảo bối.
- Em dự đoán điều gì sẽ xảy ra tiếp theo? Dựa vào đâu để dự đoán như vậy?
Trả lời:
- Tôi dự đoán rằng Lợi sẽ bị thầy giáo thu hộp dế. Dự đoán dựa vào việc con dế lửa kêu quá lớn sau khi bị Bảo lắc mạnh trong hộp.
- Thái độ của các bạn với Lợi cho thấy họ như thế nào?
Trả lời:
- Thái độ của các bạn không phải xấu. Họ chỉ vì ghen tị với Lợi mà có hành động trêu chọc. Khi thấy Lợi khóc vì con dế chết, họ cảm thấy hối lỗi và đồng cảm.
* Suy ngẫm và phản hồi
- Ấn tượng chung của bạn về văn bản là gì?
Trả lời:
- Ấn tượng chung về văn bản là rất hay và chứa đựng nhiều thông điệp ý nghĩa.
- Hãy chỉ ra các cụm từ mà người kể dùng để miêu tả tính cách của nhân vật Lợi.
Trả lời:
- Các cụm từ mô tả Lợi gồm: trùm sò, thu vén cá nhân, đòi công, làm giàu.
- Phản ứng của Lợi khi biết dế lửa chết như thế nào? Tại sao?
Trả lời:
- Lợi khóc nức nở khi biết dế lửa chết vì mất đi một con dế chiến thắng mọi đối thủ và vì thương con dế.
- Đám tang dế lửa của Lợi và bạn bè thể hiện điều gì?
Trả lời:
- Đám tang dế lửa thể hiện sự trang trọng với các chi tiết: Lợi chôn dế dưới gốc cây bời lời, đặt trong hộp các-tông bọc báo, và tất cả bạn bè và thầy đều tham dự với sự trang nghiêm.
- Trong truyện Tuổi thơ tôi:
a) Nhân vật nào được nhắc đến nhiều nhất? Dựa vào đâu để khẳng định?
b) Dế lửa có làm cho Lợi và bạn bè xích lại gần nhau hơn không? Có chi tiết nào chứng minh không?
Trả lời:
- Trong truyện Tuổi thơ tôi:
a) Nhân vật được nhắc đến nhiều nhất là Lợi vì là nhân vật chính trong câu chuyện mà tác giả hồi tưởng.
b) Dế lửa đã giúp gắn kết tình bạn, vì các bạn chỉ ghen tị với Lợi chứ không phải con dế. Khi dế lửa chết, sự đồng cảm và tình cảm của các bạn được thể hiện rõ qua đám tang và cảm xúc của họ.
- Theo bạn, vì sao cái chết của dế lửa tạo ra sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi? Sự thay đổi ấy phản ánh chủ đề của truyện như thế nào?
Trả lời:
- Cái chết của dế lửa đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi. Sự thay đổi này phản ánh chủ đề của truyện về sự bao dung, cảm thông và thấu hiểu từ sự ghen tị ban đầu.
- Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, bạn rút ra được bài học gì về cách ứng xử trong cuộc sống?
Trả lời:
- Bài học rút ra là cần có sự cảm thông, chia sẻ và thấu hiểu trong cuộc sống.
6. Bài viết 'Tuổi thơ tôi' số 3
Phần I: Chuẩn bị đọc
Câu hỏi (trang 12 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Hãy nhớ lại xem bạn đã từng làm tổn thương gia đình, bạn bè hoặc ai đó chưa và kể lại sự việc đó.
Lời giải chi tiết:
- Tôi đã từng vô tình làm tổn thương người bạn thân của mình.
- Có một lần, bạn bị ốm và nghỉ học nhiều ngày, nhờ tôi chép bài hộ trên lớp nhưng vì lười biếng nên tôi không giúp bạn. Trong những ngày đó, bạn không có bài để xem, cảm thấy buồn và tôi đã cảm thấy rất ân hận sau này.
Phần II: Trải nghiệm với văn bản
Câu 1 (trang 13 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Quan sát đặc điểm của chú dế để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Lợi nhất quyết không bán hay đổi chú dế lửa vì chú dế lửa chiến đấu không ai sánh bằng. Và có thể vì Lợi rất yêu quý chú dế lửa của mình.
Câu 2 (trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Dự đoán theo suy nghĩ của bạn.
Lời giải chi tiết:
- Tôi dự đoán tiếp theo là Lợi sẽ bị thầy thu hộp diêm chứa chú dế lại, và Lợi sẽ mất chú dế của mình.
- Dựa vào chi tiết cả lớp đang chăm chú học bài nhưng Bảo túm quần Lợi để dế kêu lên, gây ồn ào mất trật tự trong lớp.
Câu 3 (trang 14 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Quan sát thái độ của các bạn khi Lợi buồn. Từ đó, bạn rút ra suy nghĩ về những bạn đó.
Lời giải chi tiết:
Thái độ của các bạn với Lợi cho thấy họ không phải là những người xấu. Chỉ vì tính cách trẻ con và ghen tỵ với Lợi khi có chú dế lửa nên đã gây sự. Sau khi thấy Lợi khóc vì chú dế đã chết, họ đã nhận ra lỗi lầm của mình.
Phần III: Suy ngẫm và phản hồi
Câu 1 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Nhận xét ấn tượng của bạn về cách hành văn và lời kể.
Lời giải chi tiết:
Ấn tượng chung của tôi về văn bản là cách kể chuyện chân thực, dí dỏm với các tình huống thú vị và nhiều thông điệp ý nghĩa.
Câu 2 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Chú ý các chi tiết miêu tả Lợi để liệt kê các cụm từ này.
Lời giải chi tiết:
Các cụm từ dùng để miêu tả tính cách của nhân vật Lợi là: trùm sò, thu vén cá nhân, trả công, làm giàu.
Câu 3 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ đoạn văn về tình huống dế lửa chết, liệt kê các phản ứng của Lợi.
Lời giải chi tiết:
Khi biết dế lửa chết, Lợi đã khóc nức nở vì mất đi chú chiến mã thắng mọi đối thủ của mình. Lợi lo sợ sẽ thua các bạn trong những trò chơi sau và vì Lợi rất yêu quý chú dế này.
Câu 4 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Theo dõi đoạn cuối để tìm ý và trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
- Đám tang của dế lửa được Lợi và bạn bè tổ chức rất trang trọng.
- Những chi tiết thể hiện điều đó là:
+ Lợi chôn chú dế dưới gốc cây bời lời sau vườn nhà mình.
+ Lợi đặt chú dế vào hộp các-tông, bọc bằng tờ báo có in màu và buộc bằng những sợi lá chuối mảnh.
+ Đám tang có mặt tất cả bạn bè, thậm chí thầy Phu cũng đến rất buồn bã và trang nghiêm.
+ Tôi cầm cuốc, Lợi đào đất. Tôi cố đào thật sâu và vuông vắn.
+ Tất cả mọi người ném sỏi vào quan tài của chú dế và ném cho thật đầy.
Câu 5 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Dựa vào câu chuyện đã học và các câu trả lời trước, suy nghĩ để hoàn thành phần này.
Lời giải chi tiết:
b.
- Dế lửa lúc đầu là nhân vật gây ra sự chia rẽ nhưng sau này là nhân vật khiến mọi người gần gũi hơn. Vì ban đầu các bạn tìm cách phá chú dế của Lợi, nhưng sau đó họ đã hối lỗi và cùng Lợi tổ chức tang lễ trang trọng cho chú dế.
Câu 6 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Nhờ cái chết của dế lửa mà mọi người thay đổi tình cảm và cách nhìn nhận, hãy suy nghĩ và tìm ý để trả lời câu hỏi trên.
Lời giải chi tiết:
- Theo tôi, cái chết của dế lửa đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tình cảm của các bạn và thầy Phu đối với Lợi. Thầy Phu và các bạn nhận ra rằng Lợi là cậu bé nhân hậu, yêu động vật nên càng yêu quý Lợi hơn.
- Sự thay đổi này góp phần thể hiện chủ đề của truyện một cách rõ ràng và chân thực. Từ một câu chuyện ghen tỵ và ganh ghét của trẻ em, đã trở thành câu chuyện về sự bao dung, cảm thông và thấu hiểu nhau.
Câu 7 (trang 15 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Phương pháp giải:
Suy nghĩ và tìm ra bài học của văn bản này.
Lời giải chi tiết:
Từ câu chuyện trong Tuổi thơ tôi, tôi rút ra bài học về cách ứng xử trong cuộc sống là cần sự cảm thông, chia sẻ, thấu hiểu và bao dung đối với mọi người.
