Buzz
1. Bài soạn mẫu số 4
Bố cục
+ Phần 1: từ đầu...mọi phép thần thông: cuộc đời và quá trình trưởng thành của Thạch Sanh.
+ Phần 2: Tiếp theo ... kéo nhau về nước: các thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
+ Phần 3: Kết thúc: Thạch Sanh lên ngôi vua.
Giá trị nội dung
- Truyện ca ngợi người anh hùng diệt Chằn tinh, đại bàng cứu giúp người khác, phơi bày kẻ phản bội (Lí Thông) và chống lại quân xâm lược.
- Thể hiện:
+ Ước mơ, niềm tin vào đạo đức và công lý xã hội,
+ Lý tưởng nhân đạo, yêu hòa bình.
Trả lời câu hỏi
Câu 1 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/66):
- Sự khác thường:
+ Thạch Sanh được sinh ra theo sự chỉ định của Ngọc Hoàng.
+ Mẹ của Thạch Sanh mang thai nhiều năm mới sinh ra.
+ Được thiên thần dạy các võ nghệ và phép thuật thần kỳ.
- Sự ra đời và trưởng thành của Thạch Sanh tạo sự hấp dẫn cho câu chuyện, dự đoán những kỳ tích mà nhân vật sẽ thực hiện trong tương lai.
Câu 2 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/66):
- Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh phải trải qua các thử thách:
- Bị mẹ con Lí Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng.
- Bị Lí Thông lấp cửa hang khi xuống cứu công chúa.
- Bị chằn tinh và đại bàng báo thù.
=> Thạch Sanh thể hiện phẩm chất:
+ Trung thực, hiền lành, vì người khác.
+ Dũng cảm và tài năng.
+ Nhân hậu, khoan dung.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông:
Thạch Sanh
- Đặc điểm: vô tư, trung thực, vị tha, dũng cảm.
- Hành động: diệt chằn tinh, đại bàng, cứu công chúa.
Lí Thông
- Đặc điểm: lừa dối, xảo trá, vụ lợi.
- Hành động: lừa dối và cướp công của Thạch Sanh.
Câu 4 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67):
- Tiếng đàn thần:
+ Đại diện cho công lý, hòa bình, vạch mặt kẻ xấu, minh oan cho người tốt => biểu tượng cho cái thiện và lòng yêu hòa bình của nhân dân.
- Niêu cơm thần:
+ Thể hiện tài năng đặc biệt của Thạch Sanh và tinh thần nhân đạo, khát vọng về cuộc sống đầy đủ của nhân dân.
Câu 5 (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67):
- Kết thúc truyện Thạch Sanh thể hiện niềm tin vào công bằng: kẻ xấu bị trừng phạt, người tốt nhận hạnh phúc.
- Đây là kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích.
- Ví dụ: Cây khế, Sọ Dừa,...
Luyện tập (SGK Ngữ văn 6 tập 1/67)
Bài 1:
(HS chọn chi tiết yêu thích)
Nếu minh họa cho truyện Thạch Sanh, tôi sẽ chọn cảnh Thạch Sanh lên làm vua vì
- Chi tiết này thể hiện sự công bằng và niềm tin vào công lý xã hội, rằng người tốt, dù có trải qua bao thử thách, cuối cùng cũng sẽ được hưởng hạnh phúc.
- Tên: Hạnh phúc.
Bài 2:
- HS kể lại truyện Thạch Sanh một cách diễn cảm, chú ý vào giọng điệu và cảm xúc của các nhân vật.
Bài tham khảo số 5
Tóm tắt
Thạch Sanh, con trai của Ngọc Hoàng, được gửi xuống làm con nuôi của một đôi vợ chồng nghèo. Mồ côi cha mẹ từ nhỏ, Thạch Sanh sống đơn độc dưới gốc đa và kiếm sống bằng việc hái củi. Lí Thông, một người làm nghề rượu, lợi dụng Thạch Sanh, giả vờ kết nghĩa anh em để trục lợi. Khi đến lượt phải vào đền cúng chằn tinh, Lí Thông lừa Thạch Sanh đến thế mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã tiêu diệt chằn tinh, nhưng Lí Thông lừa để Thạch Sanh bỏ trốn và mang đầu chằn tinh vào nộp vua để nhận thưởng và được phong Quận công.
Nhà vua có một công chúa đến tuổi lấy chồng. Trong một ngày hội, công chúa bị đại bàng khổng lồ bắt đi. Thạch Sanh dùng cung tên bắn bị thương đại bàng, lần theo vết máu để tìm nơi đại bàng giam công chúa. Vua hứa gả công chúa và truyền ngôi cho người cứu được công chúa. Lí Thông nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lừa nhốt chàng dưới hang sâu.
Thạch Sanh tiêu diệt đại bàng và cứu thái tử con vua Thủy Tề bị bắt. Thực hiện theo yêu cầu của thái tử, chàng xuống thuỷ cung, được vua Thủy Tề thưởng nhiều vàng bạc nhưng chỉ xin một cây đàn thần rồi trở về gốc đa.
Sau khi được cứu, công chúa không cười không nói. Thạch Sanh bị vu oan bởi hồn chằn tinh và đại bàng, bị giam ngục. Chàng đánh đàn và công chúa khỏi câm, nhận ra người cứu mình. Thạch Sanh được vua triệu kiến và kể rõ mọi việc. Vua giao cho Thạch Sanh xử lý mẹ con Lí Thông. Hai mẹ con được tha bổng nhưng trên đường về bị sét đánh chết, hóa thành bọ hung.
Thạch Sanh cưới công chúa, và khi các nước chư hầu kéo quân đến tấn công, Thạch Sanh dùng đàn gảy làm quân địch phải quy phục. Quân sĩ mười tám nước thấy cơm của Thạch Sanh không hết nên kính phục và rút lui. Vua nhường ngôi cho Thạch Sanh.
Trả lời câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì đặc biệt? Điều này thể hiện điều gì từ nhân dân?
Lời giải chi tiết:
Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có những điểm đặc biệt:
- Thạch Sanh sinh ra theo lệnh của Ngọc Hoàng.
- Mẹ của Thạch Sanh mang thai nhiều năm mới sinh được chàng.
- Thạch Sanh được Thiên thần dạy võ nghệ và phép thần thông.
Những đặc điểm này làm nổi bật tính chất kỳ diệu của nhân vật, tạo sức hấp dẫn cho câu chuyện.
Trả lời câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã trải qua những thử thách nào? Những thử thách này thể hiện phẩm chất gì của Thạch Sanh?
Lời giải chi tiết:
Trước khi cưới công chúa, Thạch Sanh phải vượt qua các thử thách:
- Bị mẹ con Lí Thông lừa đi thế mạng, diệt chằn tinh.
- Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lí Thông lấp cửa hang.
- Bị hồn chằn tinh, đại bàng trả thù, bị giam ngục.
Các thử thách này cho thấy phẩm chất của Thạch Sanh: chân thật, dũng cảm và tài năng.
Trả lời câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Thạch Sanh và Lí Thông có những điểm đối lập nào trong tính cách và hành động?
Lời giải chi tiết:
- Thạch Sanh và Lí Thông hoàn toàn đối lập: thiện và ác; lao động và bóc lột; chân thật và lừa dối; vị tha và ích kỷ; anh hùng và tàn ác; cao thượng và hèn hạ.
- Lí Thông lợi dụng tình anh em và sự tin tưởng của Thạch Sanh, bóc lột sức lao động của chàng, lừa chàng chết thay cho mình và cướp công của Thạch Sanh.
Trả lời câu 4 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Những chi tiết thần kỳ trong truyện Thạch Sanh có ý nghĩa gì?
Lời giải chi tiết:
* Ý nghĩa của các chi tiết thần kỳ:
- Tiếng đàn của Thạch Sanh:
+ Giải oan cho nhân vật, giúp công chúa khỏi câm và nhận ra Thạch Sanh, vạch mặt Lí Thông.
+ Tiếng đàn làm quân chư hầu quy phục, đại diện cho cái thiện và tinh thần hòa bình.
- Niêu cơm thần kỳ:
+ Khả năng phi thường, làm quân chư hầu ngạc nhiên và kính phục.
+ Niêu cơm và thách đố của Thạch Sanh chứng tỏ tài năng và sự kỳ diệu của chàng.
+ Tượng trưng cho lòng nhân đạo và tư tưởng hòa bình của nhân dân.
Trả lời câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kết thúc truyện Thạch Sanh có ý nghĩa gì? Kết thúc này có phổ biến không? Nêu ví dụ.
Lời giải chi tiết:
- Kết thúc truyện thể hiện niềm tin vào công bằng, thiện chiến thắng ác. Cái ác bị trừng phạt và cái thiện được thưởng.
- Kết thúc này phổ biến trong cổ tích, như: Sọ Dừa, Tấm Cám, Cây khế...
Luyện tập
Vẽ minh họa cho truyện Thạch Sanh, em chọn chi tiết nào? Vì sao? Tên bức tranh là gì?
Lời giải chi tiết:
Em có thể chọn chi tiết Thạch Sanh đánh chằn tinh vì thể hiện sự dũng cảm của nhân vật và ước mơ chiến thắng cái ác. Bức tranh có thể đặt tên là Thạch Sanh đánh chằn tinh.
Bài soạn mẫu số 6
Bài soạn tham khảo số 1
Bố cục:
- Đoạn 1: Sự ra đời và trưởng thành của Thạch Sanh.
- Đoạn 2: Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
- Đoạn 3: Phơi bày tội ác của Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và yên ổn với quân lính.
Hướng dẫn soạn bài
Câu 1 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Sự ra đời và trưởng thành của Thạch Sanh có những điều đặc biệt:
+ Bố mẹ tuổi già sinh Thạch Sanh
+ Chàng là con Ngọc Hoàng đầu thai xuống
+ Mẹ Thạch Sanh mang thai nhiều năm
+ Thạch Sanh được thần tiên dạy võ nghệ và phép thuật
-> Thần thánh hóa sự ra đời và trưởng thành của Thạch Sanh để tạo nên hình tượng đẹp đẽ, báo trước những chiến công vĩ đại.
Bài 2 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã trải qua nhiều thử thách:
+ Canh miếu và tiêu diệt chằn tinh
+ Xuống hang giết đại bàng và cứu công chúa
+ Bị giam vào ngục bởi sự trả thù của chằn tinh và đại bàng
-> Thạch Sanh đã thể hiện những phẩm chất tốt đẹp như sự chất phác, thật thà, và khoan dung.
Câu 3 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
a. Thạch Sanh
Tính cách
- Vô tư
- Dũng cảm
- Trung thực
Hành động
- Tiêu diệt chằn tinh để cứu dân làng
- Giết đại bàng, cứu công chúa và con vua thủy tề
- Yên bình và khoan dung với quân lính của 18 nước chư hầu
b. Lí Thông
Tính cách
- Tính toán
- Độc ác và tham lam
- Dối trá
Hành động
- Cướp công của Thạch Sanh trong việc tiêu diệt chằn tinh
- Lừa Thạch Sanh, lấp miệng hang, cướp công lao.
Câu 4 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Ý nghĩa chi tiết thần kỳ trong truyện là tiếng đàn và niêu cơm của Thạch Sanh:
- Chi tiết tiếng đàn:
+ Giúp Thạch Sanh minh oan, vạch trần kẻ xấu Lí Thông
+ Tiếng đàn biểu trưng cho công lý và công bằng xã hội
- Chi tiết niêu cơm:
+ Thể hiện sự hòa ái và khoan dung của Thạch Sanh
+ Tượng trưng cho lòng nhân ái và ưa chuộng hòa bình của nhân dân
Câu 5 (trang 66 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Kết thúc truyện Thạch Sanh thể hiện:
- Kẻ xấu dù xảo quyệt đến đâu cũng sẽ bị trừng trị
- Người hiền lành, tốt bụng sẽ được thưởng công và sống hạnh phúc
-> Đây là kiểu kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích, phản ánh ước mơ về cuộc sống hạnh phúc, công bằng và hòa bình
Luyện tập
Bài 1 (trang 67 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Nếu vẽ tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, tôi sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh gảy đàn trong ngục, vì:
- Đây là bước ngoặt chính của câu chuyện
- Thể hiện sự hóa giải oan ức của Thạch Sanh
- Vạch trần bộ mặt tàn ác của Lí Thông
- Hình ảnh này cũng tượng trưng cho công lý và sự thật
Bài 2 (Trang 67 sgk ngữ văn 6 tập 1)
Kể lại câu chuyện Thạch Sanh một cách diễn cảm
Bài soạn tham khảo số 2
Bố cục
Phần 1: Từ đầu đến đoạn kể về mọi phép thần thông: Sự xuất hiện của Thạch Sanh
Phần 2: Phần còn lại: Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.
Tóm tắt
Thạch Sanh là một cậu bé mồ côi sống một mình dưới gốc cây đa. Lý Thông gặp Thạch Sanh và hai người trở thành bạn. Trong vùng có một con chằn tinh ác độc, Thạch Sanh bị mẹ con Lý Thông lừa đi thế mạng. Thạch Sanh đã tiêu diệt chằn tinh, nhưng Lý Thông lại lừa và cướp công của Thạch Sanh.
Thạch Sanh bắt được một con đại bàng bị thương. Lý Thông lừa Thạch Sanh giúp đỡ rồi giam giữ. Thạch Sanh tiêu diệt đại bàng và cứu con vua thủy tề, được vua thưởng một cây đàn. Thạch Sanh dùng tiếng đàn để chữa bệnh cho công chúa và tha bổng cho mẹ con Lý Thông.
Thạch Sanh kết hôn với công chúa → 18 nước chư hầu đến tấn công. Thạch Sanh sử dụng tiếng đàn và niêu cơm để đánh bại kẻ thù.
Soạn bài
Câu 1 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Sự xuất hiện và trưởng thành của Thạch Sanh.
Khái quát: - Là con của một gia đình nông dân hiền lành, sống nghèo khó bằng nghề chặt củi.
Đặc biệt:
- Xuất hiện theo ý định của Ngọc Hoàng.
- Mẹ thai nghén nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh.
- Được thần dạy võ nghệ và các phép thần thông.
⇒ Thạch Sanh có nguồn gốc cao quý.
Nhân dân kể về sự xuất hiện và trưởng thành của Thạch Sanh nhằm:
+ Làm cho nhân vật lý tưởng trở nên đẹp đẽ và kỳ lạ.
+ Thạch Sanh có nguồn gốc cao quý, sống lương thiện, thể hiện quan niệm về người dũng sĩ là người phi thường có nguồn gốc từ nhân dân và thần linh.
Câu 2 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Những thử thách của Thạch Sanh trước khi kết hôn với công chúa và phẩm chất thể hiện qua các thử thách đó.
+ Bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu để thế mạng → sử dụng võ công tiêu diệt chằn tinh ⇒ Thật thà, tình nghĩa, dũng cảm và giỏi võ nghệ.
+ Bị Lý Thông lừa xuống hang sâu cứu công chúa → dùng sức mạnh tiêu diệt đại bàng, cứu công chúa, cứu con vua thủy tề ⇒ can đảm, tốt bụng, nghĩa hiệp.
+ Bị giam vào ngục, hồn chằn tinh đại bàng hãm hại → dùng cây đàn chữa bệnh cho công chúa → vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa ⇒ Khẳng định niềm tin của nhân dân vào giá trị đạo đức và ước mơ đổi đời.
Câu 3 (trang 66 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Sự khác biệt giữa Lý Thông và Thạch Sanh
Thạch Sanh: Trong sáng, Thật thà, Vị tha
Lý Thông: Vụ lợi, Xảo trá lừa lọc, Ác độc
Câu 4 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Ý nghĩa của niêu cơm và tiếng đàn
Tiếng đàn:
- Là tiếng đàn của công lý (giúp Thạch Sanh làm sáng tỏ sự thật và chỉ mặt kẻ có tội).
- Tiếng đàn đại diện cho sức mạnh của chính nghĩa. (tiếng đàn khiến quân 18 nước chư hầu đầu hàng).
⇒ Tiếng đàn thể hiện tình cảm, sức mạnh và sự rộng lượng của Thạch Sanh đồng thời là vũ khí đặc biệt để cảm hóa kẻ thù.
Niêu cơm:
- Là minh chứng cho tài năng (sức mạnh của nhân dân) và khẳng định tư tưởng yêu hòa bình của nhân dân tạo nên kết thúc có hậu → Nêu bật tính nhân văn.
Câu 5 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Qua kết thúc, nhân dân muốn thể hiện sự công bằng: cái ác bị trừng phạt và cái thiện được đền đáp xứng đáng. Đây là kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích.
Các truyện có kết thúc tương tự: Sọ Dừa, Tấm Cám, cây bút thần…
Luyện tập
Bài 1 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):
- Nếu vẽ minh họa, em sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh diệt đại bàng. Vì đây là chi tiết thể hiện sự dũng cảm và tài năng của Thạch Sanh. Có thể đặt tên bức tranh là Dũng sĩ Thạch Sanh.
Bài 2 (trang 67 Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kể diễn cảm câu chuyện Thạch Sanh.
Bài soạn tham khảo số 3
Bố cục:
- Đoạn 1 (Từ đầu ... mọi phép thần thông): Giới thiệu về nguồn gốc và sự trưởng thành của Thạch Sanh.
- Đoạn 2 (tiếp ... bị bắt hạ ngục): Những thử thách và chiến công của Thạch Sanh trong cuộc sống.
- Đoạn 3 (phần còn lại): Vạch trần tội lỗi của Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và đánh bại quân lính các nước chư hầu.
Tóm tắt
Thạch Sanh mồ côi, sống dưới gốc đa một mình. Lí Thông gặp Thạch Sanh, nghĩ đến việc lợi dụng sức lực của anh nên đã gạ kết nghĩa anh em.
Trong vùng có một con chằn tinh độc ác, làng phải cống nộp người cho nó. Khi đến lượt Lí Thông, hắn âm thầm để Thạch Sanh thế mạng. Thạch Sanh đã tiêu diệt con chằn tinh, nhưng Lí Thông lừa dối và chiếm công của anh.
Công chúa bị đại bàng khổng lồ bắt đi, Thạch Sanh bắn trúng nó. Vua hứa gả công chúa và truyền ngôi cho người nào cứu được nàng. Lí Thông lợi dụng Thạch Sanh để tìm công chúa, rồi nhốt anh vào hang. Thạch Sanh đã giết đại bàng và cứu con vua Thủy Tề, được tặng cây đàn thần.
Kể từ khi được cứu về, công chúa không nói không cười. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, đổ lỗi khiến Thạch Sanh bị giam trong ngục. Anh đánh đàn, công chúa nghe thấy thì khỏi bệnh. Vua cho Thạch Sanh ra và xét xử tội Lí Thông. Anh tha bổng, nhưng trên đường về, mẹ con Lí Thông bị sét đánh chết, hóa thành bọ hung.
Vua gả công chúa cho Thạch Sanh, 18 nước chư hầu nổi giận và kéo quân đánh. Thạch Sanh dùng đàn gảy để hòa giải, quân 18 nước xin hàng. Anh cũng đãi niêu cơm thần, ăn mãi không hết, quân lính kính trọng và rút quân về nước.
Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự ra đời và trưởng thành của Thạch Sanh:
- Nguồn gốc thần thánh (con Ngọc Hoàng), mẹ mang thai nhiều năm.
- Được các thần truyền dạy võ nghệ và phép thần.
--> Tạo ra một nhân vật lý tưởng, vừa kì lạ vừa gần gũi, hứa hẹn những chiến công phi thường và mang tính thần thánh.
Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Thạch Sanh đã trải qua nhiều thử thách: bị lừa giữ miếu, giết chằn tinh, cứu công chúa, tiêu diệt đại bàng, bị vu oan và giam cầm --> thể hiện sự thật thà, khoan dung, dũng cảm và tài năng.
Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông:
Thạch Sanh
- Tính cách: trong sáng, chân thành, vị tha, dũng cảm
- Hành động: diệt chằn tinh, tiêu diệt đại bàng, cứu công chúa
Lí Thông
- Tính cách: xảo quyệt, dối trá, ích kỉ
- Hành động: lừa dối và chiếm công của Thạch Sanh
Câu 4* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ý nghĩa của chi tiết thần kì:
- Tiếng đàn: giải oan, vạch trần Lí Thông, làm quân lính từ bỏ ý định chiến đấu --> biểu tượng cho công lý và sức mạnh chính nghĩa.
- Niêu cơm: thể hiện sự khoan dung, lòng nhân đạo, yêu chuộng hòa bình.
Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Kết truyện thể hiện khát vọng về cuộc sống công bằng, sự đối đầu giữa thiện và ác, và ước mơ về người tài năng nhận được những gì xứng đáng. Đây là kiểu kết thúc thường thấy trong truyện cổ tích, như trong các truyện Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây bút thần, ...
Luyện tập
Câu 1* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Một số chi tiết nổi bật trong truyện Thạch Sanh có thể được minh họa:
- Thạch Sanh sống dưới gốc đa, chỉ với chiếc khố và búa.
- Thạch Sanh chiến đấu với chằn tinh.
- Thạch Sanh chiến đấu với đại bàng dưới hang và cứu công chúa.
- Thạch Sanh đánh đàn trong ngục.
- Niêu cơm thần của Thạch Sanh.
