6 Bài soạn tiêu biểu về 'Dòng Sông Đen' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo)

I. Tác giả văn bản Dòng Sông Đen

- Jules Verne (1828-1905) 

- Quê quán: Pháp

- Ông người đi tiên phong trong thể loại văn học: Khoa học viễn tưởng và được coi là một trong những “Cha đẻ” của thể loại này

- Theo tổ chức Index Translationnum, ông là người có tác phẩm được dịch nhiều thứ ba trên thế giới, những tác phẩm của ông cũng được chuyển thể thành phim nhiều lần.

- Tác phẩm chính:

 + Với những tác phẩm nổi tiếng như Hành trình vào tâm Trái đất (1864), Hai vạn dặm dưới đáy biển (1870), Vòng quanh thế giới trong 80 ngày (1873), Jules Verne đã đề cập đến những cuộc phiêu lưu bằng máy bay, tàu ngầm hay những chuyến du hành vào vũ trụ trước khi những phương tiện này được con người phát minh trong thực tế. 

II. Tìm hiểu tác phẩm Dòng Sông Đen

Thể loại:

Dòng “Sông Đen” thuộc thể loại truyện khoa học viễn tưởng

Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: 

- Văn bản Dòng sông đen được trích từ chương 14, truyện Hai vạn dặm dưới đáy biển của Giuyn Véc-nơ, xuất bản năm 1870

Phương thức biểu đạt: 

Dòng “Sông Đen” có phương thức biểu đạt là tự sự, miêu tả, biểu cảm

Người kể chuyện:

Dòng “Sông Đen” được kể theo ngôi thứ nhất

Tóm tắt văn bản Dòng “Sông Đen”: 

   Giáo sư A-rô-nắc nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô mà không biết vì lí do gì ông ấy đã từ bỏ Tổ quốc. Thuyền trưởng Nê-mô tuy lạnh lùng nhưng tiếp đón A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len rất chu đáo. Giáo sư A-rô-nắc lần ngón tay trên bản đồ, tìm giao điểm độ kinh, độ vĩ mà Nê-mô đã chỉ. Giáo sư thấy các đại dương, lục địa đều có dòng sông của riêng mình: hải lưu đáng kể nhất Gơn-xtơ-rim và năm hải lưu lớn nhất. Tàu Nau-ti-lux chạy theo hải lưu Cư-rô-xi-ô, nghĩa là “Sông Đen” – dòng hải lưu nóng, khác hẳn các đại dương lạnh ngắt. Anh Công-xây và Nét len đã sững sờ trước cảnh huyền diệu của căn phòng trên tàu Nau-ti-lux mà Công-xây cứ ngỡ như là đang ở Viện bảo tàng Quebec. Sau đó, ba người tranh luận và say mê cảnh đẹp dưới biển sâu khi nhìn qua con tàu Nau-ti-lux…

Bố cục bài Dòng “Sông Đen”: 

Dòng “Sông Đen” có bố cục gồm 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “đại dương lạnh ngắt”: Suy nghĩ của giáo sư A-rô-nắc về con tàu và thuyền trưởng Nê-mô

- Phần 2: Còn lại: Cuộc tranh luận của giáo sư A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len trên con thuyền Nau-ti-lux

Giá trị nội dung: 

- Văn bản Dòng sông đen đã đem đến cho người đọc những trải nghiệm thú vị về những ngày đầu của hành trình hai vạn dặm dưới biển trên con tàu Nau-ti-lux của giáo sư A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len.

Giá trị nghệ thuật: 

- Tình huống truyện đặc biệt, từ đó thể hiện tầm nhìn, tính cách của A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len

- Không gian, thời gian: mang tính giả định

- Cốt truyện dựa trên thành tựu khoa học nhưng có thêm yếu tố giả tưởng, hư cấu

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Dòng Sông Đen

Suy nghĩ của giáo sư A-rô-nắc về con tàu và thuyền trưởng Nê-mô

- Giáo sư A-rô-nắc nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô mà không biết vì lí do gì ông ấy đã từ bỏ Tổ quốc. 

+ Thuyền trưởng Nê-mô tuy lạnh lùng nhưng tiếp đón A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len rất chu đáo. 

- Giáo sư A-rô-nắc lần ngón tay trên bản đồ, tìm giao điểm độ kinh, độ vĩ mà Nê-mô đã chỉ. 

- Giáo sư thấy các đại dương, lục địa đều có dòng sông của riêng mình: 

+ Hải lưu đáng kể nhất Gơn-xtơ-rim 

+ Năm hải lưu lớn nhất: “hải lưu thứ nhất ở phía Bắc Đại Tây Dương, thứ hai ở phía Nam Đại Tây Dương, thứ ba ở phía Bắc Thái Bình Dương, thứ thư ở phía Nam Thái Bình Dương, hải lưu cuối cùng ở phía Nam Ấn Độ Dương” 

+ Tàu Nau-ti-lux chạy theo hải lưu Cư-rô-xi-ô, nghĩa là “Sông Đen” – dòng hải lưu nóng, khác hẳn các đại dương lạnh ngắt.

→ Suy nghĩ của giáo sư về thuyền trưởng Nê-mô – một con người “bí ẩn đã từ bỏ Tổ Quốc” và những điều thú vị mà giáo sư A-rô-nắc thấy trên bản đồ

Cuộc tranh luận của giáo sư A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len trên con thuyền Nau-ti-lux

- Bối cảnh: 

+ Giáo sư A-rô-nắc đang say sưa “nghiên cứu đường đi của hải lưu trên bản đồ”, “thấy nó bị mất hút giữa Thái Bình Dương” thì Nét Len và Công-xây vào mà ông không biết

- Tình huống:

+ Nét Len và Công-xây sững sỡ “trước cảnh huyền diệu đang hiện ra trước mắt”

+ Net Len tưởng rằng mình đang ở “Viện bảo tàng Quebec”

+ Công-xây thì “cúi xuống xem xét và lẩm bẩm những thuật ngữ sinh vật học”

+ A-rô-nắc giải thích: Đây không phải ở Pháp hay Canada mà chính là ở trên con tàu Nau-ti-lux

+ Nét Len còn tưởng rằng thủy thủ trên tàu này “cũng bằng điện”

+ Nét Len giận dữ, hét lên : “Trong cái ngục tù bằng sắt này thì còn thấy gì nữa mà quan sát! Chúng ta đang đi như những thằng mù”

→ Khi sống trên tàu Na-ti-lux: Giáo sư A-rô-nắc luôn thích thú trải nghiệm cuộc sống thú vị dưới lòng đại dương còn về Nét Len: anh ta luôn giận dữ và muốn tìm mọi cách về đất liền.

- Khi thấy cảnh đẹp biển sâu:

+ Cảm tưởng như đứng trước “bể nuôi cá khổng lồ”

+ Thái độ của Nét Len thay đổi: “Kì diệu thật! Kì diệu thật”

+ Giáo sư A-rô-nắc thì đã hiểu ra cuộc sống của thuyền trưởng Nê-mô: một thế giới đặc biệt dưới lòng đại dương tuyệt đẹp

+ Nét thích thú gọi tên từng loại cá

+ Công-xây phân loại cá

+ Giáo sư thì say sưa nhìn cá “tung tăng”

→ Thái độ của Nét Len đã thay đổi, anh ta bị vẻ đẹp của đại dương hấp dẫn nên đã quên đi “sự giận dữ và kế hoạch chạy trốn của mình”

→ Nhận xét: Tàu Nau-ti-lux được điều khiển bằng điện năng, trong khi vào thời điểm tác phẩm “Hai vạn dặm dưới biển” ra đời thì điện năng chưa phải năng lượng chủ yếu trong công nghiệp.  

Điều này đã chứng tỏ trí tưởng tượng phong phú của tác giả khi viết truyện khoa học viễn tưởng này.

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi (trang 69 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Em như lạc giữa "khu vườn" tuyệt đẹp với cảnh sắc độc đáo, chẳng nơi đâu có được khiến em thấy hứng thú, say mê vô cùng.

* Trải nghiệm cùng văn bản

• Suy luận: Dựa vào hành trình mà giáo sư A- rô- nắc đã kể, em hãy giải thích tại sao tác giả lại đặt tên chương này là Dòng “Sông Đen”?

Trả lời: 

Vì hải lưu họ đi có tên Nhật Bản là Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), nghĩa của từ kuroshio là đen, và nó là hình ảnh của màu lam sẫm của nước biển ở đó.

• Theo dõi: Qua 5 lượt thoại giữa giáo sư A- rô- nắc và Nét Len, em thấy họ có ý kiến như thế nào về thuyền trưởng Nê- mô và việc ở lại con tàu Nau- ti- lúx?

Trả lời: 

- Nét-len không kiềm chế được bản thân nên đã nóng giận và cho rằng ý kiến mà giáo sư A-rô-nắc đưa ra là điên rồ, lo lắng việc mình đã chọn ở lại.

- Giáo sư A-rô-nắc lại cảm thấy hào hứng vì mình sẽ biết thêm được điều gì thú vị nếu ông bình tĩnh quan sát, tận hưởng trong con tàu.

• Theo dõi: Xác định những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau- ti- lúx. 

Trả lời: 

Những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau-ti-lúx:

- Quang cảnh trước mắt tôi đẹp tuyệt vời, không bút nào tả xiết.

- Chẳng bàn tay họa sĩ nào vẽ được tất cả cái dịu dàng của màu sắc, của ánh sáng lung linh trong nước biển trong vắt từ đáy lên.

- Bóng tối trong phòng càng tăng thêm ánh sáng rực rỡ bên ngoài.

- Nhìn qua ô cửa, ta có cảm tưởng như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ.

• Tưởng tượng: Em hình dung như thế nào để về cảnh được miêu tả?

Trả lời: 

Cảnh vật tuyệt đẹp với cảnh sắc độc đáo, chẳng nơi đâu có được khiến em thấy hứng thú, say mê vô cùng.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Cuộc tranh luận đầy mâu thuẫn của giáo sư A-rô-nắc và Nét-len trong con tàu Nau-ti-lúx của thuyền trưởng bí ẩn Nê-mô dưới lòng đại dương.

Câu 1 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Đề tài: những ngày đầu tiên trong hành trình hai vạn dặm dưới biển trên con tàu Nau-ti-lúx.

Câu 2 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

- Tình huống: cuộc tranh luận đầy mâu thuẫn của giáo sư A-rô-nắc và Nét-len trong con tàu Nau-ti-lúx của thuyền trưởng bí ẩn Nê-mô dưới lòng đại dương.

- Nhân vật: giáo sư A-rô-nắc, Nét-len, Công-xây.

- Không gian: dưới lòng đại dương.

- Thời gian: giả định.

Câu 3 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Những sự kiện chính xảy ra với nhân vật giáo sư A-rô-nắc trong văn bản:

- Suy nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô.

- Cuộc tranh cãi giữa giáo sư với Nét-len.

- Say mê, hào hứng trước cảnh đẹp tuyệt mỹ dưới lòng đại dương.

Câu 4 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

- Vấn đề tranh luận: Nét-len chỉ muốn bàn về kế hoạch muốn bỏ trốn của mình còn giáo sư A-rô-nắc lại  mong muốn khám phá đại dương bí ẩn.

- Em đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật này của tác giả vì trước khunh cảnh hùng vĩ kia, các nhân vật đã bộc lộ được sự thích thú của mình mà quên đi cuộc mâu thuẫn trước đó.

Câu 5 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Nhân vật Nê- mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động của Nê- mô

Đón tiếp 3 người họ lạnh lùng nhưng vẫn chu đáo.

Thái độ của A- rô- nắc về Nê- mô

Suy nghĩ rất nhiều và cảm thấy khó hiểu về ông Nê-mô

Thái độ của Công- xây về Nê- mô

Gọi ông Nê-mô là một thiên tai “bị người đời hắt hủi”

Thái độ của Nét len về Nê- mô

Hỏi A-rô-nắc về lai lịch, ý đồ của ông Nê-mô.

Thuyền trưởng Nê-mô là nhân vật bí ẩn với tính cách phức tạp, khó đoán.

Câu 6 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Truyện xoay quanh cuộc sống của Nét Len, giáo sư A-rô-nắc và Công-xây khi họ bị rơi xuống biển và được tàu Nau-ti-lúx cứu. Họ đã xảy ra cuộc mâu thuẫn khi họ đi vào hải lưu của dòng "Sông đen" về kế hoạch chạy trốn hay là cùng nhau quan sát, tìm hiểu những điều hay ho dưới đáy biển này. Được chứng kiến tận mắt những cảnh đẹp mê hồn đó, dường như mỗi người đều thả hồn, chăm chú, đầy thích thú với cảnh vật mà quên đi cuộc tranh luận trước đó và họ dần hiểu ra thế giới đặc biệt với những bí mật thầm kín của người thuyền trưởng đầy bí ẩn Nê-mô.

Câu 7 (trang 74 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):

Truyện khoa học viễn tưởng được viết theo thể hư cấu về một điều giả định nhưng vẫn dựa trên tri thức khoa học và trí tưởng tượng của người viết truyện để nội dung được triển khai một cách mạch lạc, logic.

CHUẨN BỊ ĐỌC

Câu hỏi: Hãy tưởng tượng em đang ở trong phòng khách của một tàu ngầm khi nó lặn sâu xuống đáy biển, dưới mặt nước năm mươi mét. Ghi lại những hình dung của em về cảnh vật trong không gian ấy.

Câu trả lời:

Em như lạc vào một 'khu vườn' đầy mê hoặc dưới nước, nơi những chú cá sặc sỡ bơi lội, tạo nên một khung cảnh tuyệt đẹp như tranh.

TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN

Câu hỏi 1: Dựa vào hành trình của giáo sư A-rô-nắc, tại sao tác giả đặt tên chương này là Dòng 'Sông Đen'?

Câu trả lời:

Tác giả đặt tên chương là Dòng 'Sông Đen' do hải lưu mà họ đi có tên là Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), từ này có nghĩa là đen, phản ánh màu lam sẫm của nước biển nơi đó.

Câu hỏi 2: Qua năm lượt đối thoại giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét Len, họ có ý kiến gì về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại tàu Nau-ti-lúx?

Câu trả lời:

- Nét-len không kiềm chế được nên đã tức giận, cho rằng ý kiến của giáo sư A-rô-nắc là điên rồ, càng lo lắng về việc ở lại tàu này.

- Trái lại, giáo sư A-rô-nắc lại cảm thấy sẽ có nhiều điều thú vị nếu ông quan sát và tìm hiểu, bình tĩnh tận hưởng trong tàu.

Câu hỏi 3: Xác định các chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính tàu Nau-ti-lúx.

Câu trả lời:

Các chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính tàu Nau-ti-lúx:

- Quang cảnh trước mắt tôi thật tuyệt vời, không bút nào có thể diễn tả hết.

- Không có bàn tay nghệ sĩ nào có thể vẽ nên tất cả cái dịu dàng của màu sắc, ánh sáng lung linh dưới nước trong vắt từ đáy lên.

- Bóng tối trong phòng càng làm nổi bật ánh sáng rực rỡ bên ngoài.

- Nhìn qua ô cửa, cảm giác như đứng trước một bể nuôi cá khổng lồ.

Câu hỏi 4: Em hình dung như thế nào về cảnh miêu tả?

Câu trả lời:

Em hình dung cảnh tượng đẹp như một bức tranh.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI

Câu hỏi 1: Văn bản viết về đề tài gì?

=> Xem hướng dẫn giải

Đề tài: những ngày đầu của hành trình hai vạn dặm dưới biển trên tàu Nau-ti-lúx.

Câu hỏi 2: Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.

=> Xem hướng dẫn giải

- Tình huống: cuộc tranh luận giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét-len trên tàu Nau-ti-lúx của thuyền trưởng Nê-mô dưới lòng đại dương.

- Nhân vật: giáo sư A-rô-nắc, Nét-len, Công-xây.

- Không gian: dưới lòng đại dương.

- Thời gian: giả định.

Câu hỏi 3: Liệt kê những sự kiện chính xảy ra với giáo sư A-rô-nắc trong văn bản.

=> Xem hướng dẫn giải

Các sự kiện chính xảy ra với giáo sư A-rô-nắc trong văn bản:

- Suy nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô.

- Cuộc tranh cãi với Nét-len.

- Thích thú, say mê trước cảnh đẹp dưới đại dương.

Câu hỏi 4: Tác giả cho giáo sư A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về vấn đề gì? Em có đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật không? Vì sao?

=> Xem hướng dẫn giải

- Tác giả cho giáo sư A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về kế hoạch bỏ trốn của Nét-len và mong muốn khám phá đại dương của giáo sư.

- Em đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật của tác giả, vì trước cảnh đẹp đến nao lòng, các nhân vật đã thể hiện sự thích thú mà quên đi cuộc tranh luận trước đó.

Câu hỏi 5: Tìm một số chi tiết về nhân vật Nê-mô trong văn bản và điền vào bảng (làm vào vở):

=> Xem hướng dẫn giải

Nhân vật Nê-mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động của Nê-mô

Đón tiếp ba người lạnh lùng nhưng vẫn chu đáo.

Thái độ của A-rô-nắc về Nê-mô

Suy nghĩ nhiều và cảm thấy khó hiểu về ông Nê-mô.

Thái độ của Công-xây về Nê-mô

Gọi Nê-mô là một thiên tai “bị đời hắt hủi”.

Thái độ của Nét Len về Nê-mô

Hỏi A-rô-nắc về lai lịch, ý đồ của Nê-mô.

Câu hỏi 6: Tóm tắt nội dung văn bản.

=> Xem hướng dẫn giải

Câu chuyện xoay quanh cuộc sống của Nét Len, giáo sư A-rô-nắc và Công-xây khi họ rơi xuống biển và được tàu Nau-ti-lúx cứu. Họ đã mâu thuẫn khi đi vào hải lưu của dòng 'Sông đen' về kế hoạch chạy trốn hay cùng nhau khám phá vẻ đẹp dưới đáy biển. Dưới cảnh sắc tuyệt vời, họ dần hiểu ra thế giới bí ẩn với người thuyền trưởng Nê-mô.

Câu hỏi 7: Tàu Nau-ti-lúx được điều khiển bằng điện năng, trong khi lúc tác phẩm ra đời, điện năng chưa phải năng lượng chủ yếu. Tàu Nau-ti-lúx có thể lặn sâu mà không bị vỡ cửa kính. Những khả năng này giúp em hiểu thêm điều gì về đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng?

=> Xem hướng dẫn giải

Những khả năng vượt trội của tàu Nau-ti-lúx cho thấy truyện khoa học viễn tưởng được viết theo thể hư cấu dựa trên tri thức khoa học và trí tưởng tượng của tác giả.

I. Tác giả

- Giuyn Véc- nơ (1828- 1905), nhà văn người Pháp

- Được coi là “nhà tiên tri khoa học” vĩ đại vì đã dự đoán những cuộc phiêu lưu kỳ thú qua tàu ngầm, máy bay, tàu vũ trụ trước khi chúng ra đời.

- Tác phẩm nổi bật: Hành trình vào Trái Đất (1864), Từ Trái Đất đến Mặt Trăng (1865), Hai vạn dặm dưới biển (1870).

II. Tác phẩm “Dòng sông Đen”

• Thể loại: Truyện khoa học viễn tưởng
• Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác: Trích từ Hai vạn dặm dưới biển (1986). Tác giả tin rằng ước mơ chinh phục đại dương sẽ trở thành hiện thực và chiếc tàu ngầm của ông không phải là điều viển vông.

- Người kể chuyện: Ngôi thứ nhất

- Phương thức biểu đạt: Tự sự và miêu tả

- Tóm tắt “Dòng sông Đen”: Miêu tả hành trình thám hiểm đáy biển của các nhà khoa học trên tàu Nautilus.

• Bố cục:

- Phần 1: Từ đầu… nước đại dương lạnh ngắt: Giải thích nhan đề

- Phần 2: Tiếp theo… như những thằng mù: Cuộc đối thoại giữa A-rô-nắc và Nét Len

- Phần 3: Còn lại: Miêu tả môi trường đáy biển.

• Giá trị nội dung: Hành trình khám phá đáy biển của các nhà khoa học.

Giá trị nghệ thuật:

• - Tình huống độc đáo
• - Tình tiết hấp dẫn
• - Ngôi kể thứ nhất
• - Miêu tả chi tiết đặc sắc
• - Hình ảnh sáng tạo

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm “Dòng sông Đen”

• Nhan đề “Dòng sông Đen”

- Hành trình thám hiểm các hải lưu lớn:

+ Hải lưu Bắc Đại Tây Dương

+ Hải lưu Nam Đại Dương

+ Hải lưu Bắc Thái Bình Dương

+ Hải lưu Nam Thái Bình Dương

+ Hải lưu Nam Ấn Độ Dương

- Ý nghĩa nhan đề: Tàu Nautilus di chuyển theo hải lưu Nhật Bản có tên là Cư- rô- xi- ô, có nghĩa là dòng sông đen.

• Vẻ đẹp đáy biển:

- Không gian rộng lớn và lung linh ánh sáng.

- Khung cảnh như bể cá khổng lồ.

- Cảnh sắc say đắm lòng người khiến người ta quên đi mọi thứ.

- Đàn cá đẹp lạ dẫn đường cho tàu.

I. Chuẩn bị đọc

Câu hỏi: Tưởng tượng em ở trong phòng khách tàu ngầm, tàu đang lặn xuống đáy biển, dưới mặt nước năm mươi mét. Ghi lại những hình dung của em.

Trả lời: Em như lạc vào 'khu vườn' kỳ diệu dưới nước với những chú cá đầy màu sắc bơi lội, tạo nên khung cảnh đẹp như tranh.

II. Trải nghiệm cùng văn bản

• Suy luận: Giải thích tại sao tác giả đặt tên chương này là “Dòng sông Đen”?

Trả lời: Tên này xuất phát từ hải lưu Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), nghĩa là đen, tượng trưng cho màu lam sẫm của nước biển.

• Theo dõi: Ý kiến của A-rô-nắc và Nét Len về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại tàu Nautilus?

Trả lời: Nét-len nóng giận, cho rằng ý kiến của A-rô-nắc là điên rồ, lo lắng việc ở lại. Trong khi A-rô-nắc hào hứng khám phá điều mới mẻ.

• Theo dõi: Xác định chi tiết miêu tả vẻ đẹp đáy biển qua cửa kính tàu Nautilus.

Trả lời: Cảnh sắc tuyệt đẹp, màu sắc và ánh sáng lung linh trong nước, bóng tối tăng thêm vẻ rực rỡ bên ngoài.

• Tưởng tượng: Em hình dung về cảnh được miêu tả?

Trả lời: Cảnh vật tuyệt đẹp, độc đáo, khiến em say mê không ngừng.

III. Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Văn bản viết về đề tài gì?

Trả lời: Đề tài: Những ngày đầu trong hành trình Hai vạn dặm dưới biển trên tàu Nautilus.

Câu 2 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.

Trả lời:

- Tình huống: Cuộc tranh luận giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét-len trên tàu Nautilus của thuyền trưởng Nê-mô dưới đáy biển.

- Nhân vật: giáo sư A-rô-nắc, Nét-len, Công-xây.

- Không gian: Dưới lòng đại dương.

- Thời gian: Giả định.

Câu 3 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Liệt kê sự kiện chính xảy ra với nhân vật A-rô-nắc.

Trả lời:

- Suy nghĩ về thuyền trưởng Nê-mô.

- Tranh luận với Nét-len.

- Say mê vẻ đẹp dưới đáy biển.

Câu 4 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Tác giả cho giáo sư A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về điều gì? Em có đồng ý với cách giải quyết của tác giả không? Tại sao?

Trả lời:

- Vấn đề tranh luận: Nét-len muốn trốn thoát, còn A-rô-nắc muốn khám phá đại dương.

- Em đồng ý với cách giải quyết của tác giả vì giữa cảnh đẹp, họ quên đi mâu thuẫn và thể hiện sự thích thú.

Câu 5 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Tìm chi tiết về nhân vật Nê-mô trong văn bản và ghi vào bảng sau:

Trả lời:

Nhân vật Nê-mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động: Đón tiếp ba người lạnh lùng nhưng chu đáo.

Thái độ của A-rô-nắc: Suy nghĩ và thấy khó hiểu về Nê-mô.

Thái độ của Công-xây: Gọi Nê-mô là “thiên tai bị hắt hủi”.

Thái độ của Nét-len: Hỏi A-rô-nắc về lai lịch và ý đồ của Nê-mô.

Nê-mô là nhân vật bí ẩn, phức tạp.

Câu 6 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Tóm tắt nội dung văn bản.

Trả lời:

Câu chuyện xoay quanh cuộc sống của Nét Len, giáo sư A-rô-nắc và Công-xây khi họ rơi xuống biển và được tàu Nautilus cứu. Họ mâu thuẫn về kế hoạch trốn thoát hay khám phá đáy biển. Khi chứng kiến vẻ đẹp tuyệt vời dưới biển, họ dần quên mâu thuẫn và hiểu ra bí ẩn của thuyền trưởng Nê-mô.

Câu 7 (trang 74 SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Tàu Nautilus sử dụng hoàn toàn điện năng, mặc dù vào thời điểm tác phẩm ra đời, điện chưa phải năng lượng chính trong công nghiệp. Tàu có khả năng lặn sâu mà không bị vỡ cửa kính. Điều này cho thấy truyện khoa học viễn tưởng kết hợp tri thức khoa học và trí tưởng tượng để tạo ra nội dung logic.

I. Giới thiệu tác giả Giuyn Véc-nơ

Jules Verne, sinh năm 1828 tại Nantes, Pháp, là con cả trong gia đình có năm người con. Cha ông là một luật sư tên Pierre Verne, và mẹ là bà Sophie Allote de la Fuÿe, xuất thân từ gia đình tư sản làm chủ tàu. Trong thời thơ ấu, Jules sống tại Nantes, nơi đã khơi dậy trí tưởng tượng của ông qua cảnh thuyền bè tấp nập trên sông Loire. Sau này, ông học luật tại Đại học Tổng hợp Paris nhưng lại theo đuổi đam mê viết lách với nhiều tác phẩm kịch và văn thơ. Verne qua đời vào ngày 24 tháng 3 năm 1905, để lại di sản văn học vĩ đại.

II. Khái quát tác phẩm Dòng “Sông Đen”

1. Hoàn cảnh sáng tác

Dòng “Sông Đen” trích từ tác phẩm Hai vạn dặm dưới biển của Giuyn Véc-nơ, bắt đầu vào năm 1866 với tin tức về một con quái vật biển khổng lồ gây hoang mang cho hàng hải. Giáo sư Aronnax, cùng với Conseil và Ned Land, tham gia một cuộc thám hiểm trên tàu Lincoln để truy tìm quái vật. Tàu Lincoln va chạm với quái vật và chìm, nhưng họ được tàu Nautilus cứu. Họ nhận ra rằng quái vật thực chất là tàu ngầm Nautilus và thuyền trưởng bí ẩn Nemo. Trong hành trình dưới đáy đại dương, giáo sư Aronnax trải nghiệm vẻ đẹp và bí ẩn của đại dương, trong khi Ned Land lại muốn trở về đất liền. Cuối cùng, cả ba đã có cơ hội bỏ trốn trong một cơn nước xoáy và không biết số phận của Nautilus và thuyền trưởng Nemo ra sao.

2. Thể loại

Văn bản thuộc thể loại khoa học viễn tưởng, khám phá các khía cạnh giả tưởng và tiềm năng của khoa học và công nghệ.

3. Bố cục

- Phần 1: Giải thích nhan đề.

- Phần 2: Cuộc đối thoại giữa Aronnax và Ned Land.

- Phần 3: Miêu tả môi trường đáy biển.

4. Tóm tắt

Dòng “Sông Đen” kể về hành trình khám phá của giáo sư Aronnax, Conseil và Ned Land sau khi bị rơi xuống biển và được tàu Nautilus cứu. Họ tìm hiểu thuyền trưởng Nemo và vẻ đẹp dưới đáy đại dương. Trong khi giáo sư khám phá, Ned luôn mong muốn trốn thoát. Cuối cùng, họ chiêm ngưỡng cảnh tượng kỳ diệu của đại dương trước khi tìm cách rời khỏi tàu.

5. Giá trị nội dung

Văn bản là hành trình khám phá thuyền trưởng bí ẩn Nemo và những điều kỳ diệu dưới đại dương.

6. Đặc sắc nghệ thuật

- Ngôi kể thứ nhất tạo cảm giác chân thực và gần gũi.

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, lôi cuốn.

- Từ ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc.

- Đề tài khám phá đại dương với sự độc đáo của khoa học viễn tưởng.

- Cốt truyện xây dựng trên những sự kiện giả tưởng liên quan đến thành tựu khoa học.

* Chuẩn bị đọc

Câu hỏi: Hãy ghi lại những hình dung của em về cảnh vật dưới đáy biển từ tàu ngầm.

Trả lời: Em tưởng tượng có nhiều loài sinh vật và cảnh vật mới lạ dưới đại dương.

* Trải nghiệm cùng văn bản

Suy luận: Giải thích vì sao tác giả đặt tên chương này là Dòng “Sông Đen”?

Trả lời: Bởi nơi đây có quái vật biển khổng lồ gây mất an toàn hàng hải.

Theo dõi: Giáo sư Aronnax và Ned Land có ý kiến gì về thuyền trưởng Nemo và việc ở lại tàu?

Trả lời: Họ thấy thuyền trưởng bí ẩn và không muốn ở lại tàu.

Theo dõi: Xác định chi tiết miêu tả vẻ đẹp đáy biển qua cửa kính tàu.

Trả lời: Bóng tối làm nổi bật ánh sáng rực rỡ bên ngoài, như một bể nuôi cá khổng lồ.

Tưởng tượng: Hình dung cảnh vật miêu tả.

Trả lời: Cảnh đẹp với nhiều loài sinh vật dưới độ sâu 50m.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Văn bản kể về những ngày đầu hành trình trên tàu Nautilus.

Câu 1: Văn bản viết về đề tài gì?

Trả lời: Đề tài khoa học viễn tưởng về cuộc sống dưới đại dương.

Câu 2: Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian.

Trả lời: Tình huống: Các nhân vật gặp nạn và được cứu; Nhân vật: Nemo, Ned, Conseil, Aronnax.

Câu 3: Liệt kê sự kiện chính của giáo sư Aronnax.

Trả lời: Gặp Nemo, sống trên Nautilus, khám phá đáy biển.

Câu 4: A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về gì? Đồng ý với cách giải quyết không? Vì sao?

Trả lời: Họ tranh luận về tàu và bí ẩn xung quanh. Em đồng ý vì tăng tính hấp dẫn cho câu chuyện.

Câu 5: Nhân vật Nemo qua chi tiết nào?

Trả lời: Nemo tiếp đón chu đáo, nhưng bí ẩn; Aronnax tò mò, Conseil chú ý đến điều kỳ lạ, Ned chất vấn về Nemo. Đây là nhân vật sáng tạo, bí ẩn.

Câu 6: Tóm tắt nội dung văn bản.

Trả lời: Văn bản kể về những ngày đầu của A- rô- nắc, Công- xây và Nét Len trên Nautilus. Họ gặp Nemo và chứng kiến cảnh tượng kỳ diệu dưới đáy biển, trải nghiệm thú vị nhưng đầy hoài nghi.

Câu 7: Tàu Nau-ti- lút được điều khiển hoàn toàn bằng điện. Điều này giúp hiểu gì về đặc điểm truyện khoa học viễn tưởng?

Trả lời: Truyện mang màu sắc giả định, sáng tạo vượt ngoài thực tế dựa vào hiểu biết của tác giả.

Chuẩn bị đọc

Hãy tưởng tượng rằng bạn đang ở trong phòng khách của một chiếc tàu ngầm, đang từ từ lặn xuống đáy biển, cách mặt nước khoảng năm mươi mét. Ghi lại những hình dung của bạn về cảnh vật trong không gian đó.

Gợi ý:

Hãy nghĩ đến: Không gian dưới đáy biển u ám. Ánh sáng từ đèn tàu ngầm chỉ chiếu sáng được một phần không gian. Tàu đang từ từ hạ xuống, hai bên là những vách đá lớn. Một số loài sinh vật nhỏ lạ lùng đang bơi lội xung quanh.

Đọc văn bản

Câu 1. Dựa vào câu chuyện mà giáo sư A-rô-nắc đã kể, hãy lý giải vì sao tác giả đặt tên chương này là Dòng 'Sông Đen'.

Chương này nói về hành trình của tàu Nau-ti-lơtx theo một dòng hải lưu Nhật Bản có tên là Cư-rô-xi-ô, tức là Sông Đen.

Câu 2. Qua 5 lần đối thoại giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét Len, bạn nhận thấy họ có ý kiến gì về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại tàu Nau-ti-lơtx?

Họ không biết gì về thuyền trưởng Nê-mô; trong khi Nét Len lo lắng muốn rời khỏi tàu, giáo sư A-rô-nắc lại muốn ở lại để khám phá mọi thứ.

Câu 3. Xác định những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa sổ của tàu Nau-ti-lơtx.

• Đáy biển rộng lớn.
• Ánh sáng lấp lánh.
• Nhìn qua ô cửa, cảm giác như đứng trước một bể cá khổng lồ.

Câu 4. Bạn hình dung thế nào về cảnh được miêu tả trong đoạn này?

Cảnh vật đẹp đẽ và kỳ ảo.

Suy ngẫm và phản hồi

Câu 1. Văn bản nói về điều gì?

Đề tài: Khám phá thế giới bí ẩn dưới đại dương.

Câu 2. Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.

• Tình huống: A-rô-nắc, Công-xây, Nét Len bị đưa vào tàu Nau-ti-lơtx hiện đại, với thuyền trưởng bí ẩn và không biết điều gì sẽ xảy ra.
• Nhân vật: A-rô-nắc, Công-xây, Nét Len
• Không gian: Trong chiếc tàu ngầm dưới đáy biển với cảnh thiên nhiên đẹp.
• Thời gian: Từ trưa đến chiều, ánh sáng tự nhiên giúp họ khám phá vẻ đẹp của biển cả.

Câu 3. Liệt kê những sự kiện chính xảy ra với nhân vật giáo sư A-rô-nắc trong văn bản.

- Giáo sư A-rô-nắc kết thúc cuộc trò chuyện với thuyền trưởng Nê-mô, tiếp tục suy nghĩ về sự tiếp đón lạnh lùng nhưng chu đáo của ông ta.

- Tìm trên bản đồ và xác định tàu Nau-ti-lơtx đang di chuyển theo dòng hải lưu Cư-rô-xi-ô, nghĩa là “Sông Đen”.

- Giáo sư A-rô-nắc tranh luận với Nét Len về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại hay bỏ trốn khỏi tàu Nau-ti-lơtx.

- Tận mắt chứng kiến cảnh tượng dưới đáy đại dương khi tàu đi vào dòng sông đen.

Câu 4. Tác giả cho giáo sư A-rô-nắc và Nét Len tranh luận về điều gì? Bạn có đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật không? Tại sao?

- Họ tranh luận về việc ở lại tàu Nau-ti-lơtx hay bỏ trốn. Nhưng trước vẻ đẹp bí ẩn của đại dương, Nét Len đã từ bỏ ý định.

- Ý kiến: Đồng ý/Không đồng ý.

- Nguyên nhân: Đồng ý vì nếu bỏ trốn sẽ không có cơ hội trải nghiệm chuyến hành trình dưới đáy biển/Không đồng ý vì mâu thuẫn trong Nét Len không được giải quyết, chỉ tạm thời lắng xuống khi anh bị cuốn hút bởi vẻ đẹp của đại dương. Cuối cùng, Nét Len, giáo sư A-rô-nắc, và Công-xây đã trốn khỏi tàu Nau-ti-lơtx.

Câu 5. Tìm một số chi tiết về nhân vật Nê-mô trong văn bản và điền vào bảng dưới đây (làm vào vở):

Nhân vật Nê-mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động của Nê-mô

Chào hỏi lịch sự A-rô-nắc trước khi rời đi.

Đón tiếp ba người với thái độ lạnh lùng nhưng vẫn chu đáo.

Chưa bao giờ bắt tay A-rô-nắc.

Chuẩn bị sẵn bàn ăn để tiếp đón khách.

Thái độ của A-rô-nắc về Nê-mô

Băn khoăn về sự đón tiếp lạnh lùng nhưng chu đáo của Nê-mô.

Đánh giá cao tài năng chế tạo tàu ngầm hiện đại của Nê-mô.

Thái độ của Nét Len về Nê-mô

Nghi ngờ, không tin tưởng.

Chống đối, cho rằng không an toàn khi ở trên tàu.

Câu 6. Tóm tắt nội dung văn bản.

Giáo sư A-rô-nắc, Công-xây và Nét Len được đưa lên tàu Nau-ti-lơtx. Tại đây, họ được thuyền trưởng Nê-mô tiếp đãi chu đáo. Trong khi A-rô-nắc hứng thú với những điều bí ẩn, Nét Len lo ngại về sự an toàn trên tàu và muốn tìm cách trốn thoát. Tuy nhiên, vẻ đẹp dưới đáy biển đã khiến anh từ bỏ ý định. Câu chuyện kết thúc với dòng suy nghĩ của A-rô-nắc và tàu Nau-ti-lơtx trôi theo Dòng 'Sông Đen'.

Câu 7. Tàu Nau-ti-lơtx hoàn toàn sử dụng điện năng, trong khi thời điểm tác phẩm ra đời, điện chưa phải là năng lượng chủ yếu trong công nghiệp. Tàu có thể lặn xuống mọi độ sâu mà không lo vỡ cửa kính.

Những khả năng vượt trội này của tàu Nau-ti-lơtx giúp bạn hiểu gì về đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng?

• Tình huống truyện thường mang tính thử thách, phiêu lưu.
• Nhân vật thường là nhà phát minh khoa học hoặc liên quan đến các ngành nghề này.
• Chứa đựng nhiều yếu tố tưởng tượng…

Nội dung chính

Văn bản Dòng sông đen đã đem đến cho người đọc những trải nghiệm thú vị về những ngày đầu của hành trình hai vạn dặm dưới biển trên con tàu Nau-ti-lux của giáo sư A-rô-nắc, anh Công-xây và Nét len

Chuẩn bị đọc

(Trang 69, SGk Ngữ văn 7, tập 2)

Tưởng tượng em ở trong phòng khách của một tàu ngầm và tàu đang lặn xuống đáy biển, dưới mặt nước năm mươi mét. Hãy ghi lại những hình dung của em về cảnh vật trong không gian đó.

Phương pháp giải:

Hãy tưởng tượng và ghi lại hình dung về cảnh vật trong không gian đó.

Lời giải chi tiết:

Trong không gian đó em thấy bao quanh mình là nước biển xanh rì. Có rất nhiều loài cá khác nhau đang bơi lượn tung tăng, dường như chúng đang đi kiếm mồi. Những loài cá to, nhỏ khác nhau trông rất rực rỡ sắc màu. Có những loài cá bơi theo đàn uốn lượn thành những hình thù khác nhau. Không chỉ vậy, còn có những loài thủy sinh, rong biển hết sức thú vị.

Trải nghiệm cùng VB 1

Câu 1 (Trang 70, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Dựa vào hành trình mà giáo sư A-rô-nắc đã kể, em hãy giải thích tại sao tác giả lại đặt tên chương này là Dòng “Sông Đen”?

Phương pháp giải:

Đọc hành trình mà giáo sư A-rô-nắc kể, giải thích tên chương.

Lời giải chi tiết:

Tác giả đặt tên chương là Dòng “Sông Đen” vì:

Trong cuộc hành trình, tàu Nau-ti-lux chạy theo một hải lưu, có cái tên Nhật Bản là Cư-rô-xi-ô (Kuroshio), nghĩa là “Sông Đen”. Đây chính là dòng hải lưu nóng, chảy ven bờ đông quần đảo Nhật Bản sang phía bờ biển miền tây lục địa Bắc Mỹ.

Trải nghiệm cùng VB 2

Câu 2 (Trang 72, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Qua 5 lượt thoại giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét Len, em thấy họ có ý kiến như thế nào về thuyền trưởng Nê–mô và việc ở lại con tàu Nau-ti-lúx?

Phương pháp giải:

Đọc lại 5 lượt thoại, nêu những ý kiến về thuyền trưởng Nê-mô và việc ở lại con tàu Nau-ti-lux.

Lời giải chi tiết:

Qua 5 lượt thoại giữa giáo sư A-rô-nắc và Nét Len, em thấy họ có ý kiến về thuyền trưởng Nê – mô và việc ở lại con tàu Nau-ti-lúx là:

- Họ không biết gì về thuyền trưởng Nê-mô, họ còn cho rằng các thủy thủ bằng điện.

- Việc ở lại còn tàu Nau-ti-lux là một điều họ muốn, muốn được ở lại con tàu này để trải nghiệm và tìm hiểu nó một cách kĩ càng.

Trải nghiệm cùng VB 3

Câu 3 (Trang 72, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau-ti-lúx.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm các chi tiết.

Lời giải chi tiết:

Những chi tiết miêu tả vẻ đẹp của đáy biển qua cửa kính của con tàu Nau-ti-lúx là:

- Nước biển chan hòa ánh điện.

- Ánh sáng lung linh trong nước biển trong vắt từ đáy lên.

- Đáy biển mênh mông.

- Ánh sáng rực rỡ.

- Một bể nuôi cá khổng lồ.

Trải nghiệm cùng VB 4

Câu 4 (Trang 73, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Em hình dung như thế nào về cảnh được miêu tả?

Phương pháp giải:

Trả lời dựa vào hình dung của bản thân.

Lời giải chi tiết:

Em hình dung được cảnh ở đây là một khung cảnh vô cùng đẹp, mọi vật như cảnh thần tiên, có rất nhiều các loại cá đang tung tăng bơi lượn.

Suy ngẫm và phản hồi 1

Câu 1 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Văn bản viết về đề tài gì?

Phương pháp giải:

Dựa vào phần Tri thức Ngữ văn và sự hiểu biết của bản thân để xác định đề tài.

Lời giải chi tiết:

Văn bản viết về đề tài: khám phá thế giới bí ẩn dưới đại dương.

Suy ngẫm và phản hồi 2

Câu 2 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.

Phương pháp giải:

Dựa vào phần Tri thức Ngữ văn và sự hiểu biết của bản thân để xác định tình huống, nhân vật, không gian, thời gian trong văn bản.

Lời giải chi tiết:

- Tình huống: 3 nhân vật (A-rô-nắc, Công-xây, Nét Len) rơi vào con tàu Nau-ti-lớtx hiện đại, với một người thuyền trưởng bí ẩn và họ không thể biết điều gì đón đợi họ trong hành trình phía trước.

- Nhân vật: thuyền trưởng Nê-mô (xuất hiện gián tiếp qua suy nghĩ, lời kể của A-rô-nắc và đoạn đối thoại giữa A-rô-nắc với Nét Len); A-rô-nắc: giáo sư sinh vật học; Nét Len: thợ săn cá voi; Công-xây: cộng sự của giáo sư, chuyên nghiên cứu về sinh vật biển.

- Không gian: dưới đáy biển sâu với nhiều cảnh đẹp tựa thế giới thần tiên, lần đầu tiên các nhân vật được chiêm ngưỡng.

- Thời gian: từ trưa cho đến 5 giờ chiều, nhờ vào quãng thời gian này mà ánh sáng tự nhiên dưới đáy biển sâu giúp các nhân vật khám phá vẻ đẹp biển cả.

Suy ngẫm và phản hồi 3

Câu 3 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Liệt kê những sự kiện chính xảy ra với nhân vật giáo sư A-rô-nắc trong văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tìm những sự kiện chính chính xảy ra với nhân vật giáo sư A-rô-nắc.

Lời giải chi tiết:

Những sự kiện chính xảy ra với nhân vật giáo sư A-rô-nắc trong văn bản là:

- Kết thúc cuộc nói chuyện với thuyền trưởng Nê-mô, tiếp tục ngồi nghĩ về cách tiếp đón lạnh lùng nhưng vẫn chu đáo của vị thuyền trưởng này

- Tìm trên bản đồ và xác định tàu Nau-ti-lơtx đang chạy theo hải lưu có cái tên Nhật Bản là Cư-rô-xi-ô, nghĩa là “Sông Đen”

- Tranh cãi của giáo sư A-rô-nắc với Nét Len về thuyền trưởng Nê-mô và về việc ở lại hay trốn khỏi con tàu Nau-ti-lơtx

- Tận mắt chứng kiến hình ảnh dưới đáy đại dương khi con tàu đi vào dòng sông đen

Suy ngẫm và phản hồi 4

Câu 4 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tác giả để cho giáo sư A-rô-nắc và Nét len tranh luận về vấn đề gì? Em có đồng ý với cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật này của tác giả không? Vì sao?

Phương pháp giải:

Dựa vào văn bản tìm vấn đề tranh luận và nêu ý kiến của bản thân về cách giải thuyết mâu thuẫn ấy, nêu lý do.

Lời giải chi tiết:

- Nét Len đã tranh luận khá gay gắt với giáo sư A-rô-nắc vì anh ta có ý định chiếm đoạt tàu Nau-ti-lơtx hoặc cả ba người bỏ trốn khỏi con tàu. Nhưng khi thế giới bí ẩn, diệu kì dưới đáy đại dương được mở ra trước mắt anh ta, anh ta đã từ bỏ hai ý định trên.

- Có thể có hai ý kiến được đưa ra về cách giải quyết mâu thuẫn giữa hai nhân vật này của tác giả:

+ Đồng ý với cách giải quyết của tác giả vì với cách giải quyết này, Nét Len đã có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp dưới đáy biển. Nếu bỏ trốn khỏi con tàu, anh sẽ không thấy và không thể trải nghiệm hành trình khám phá hai vạn dặm dưới biển.

+ Không đồng tình với cách giải quyết của tác giả vì với cách giải quyết này, mâu thuẫn trong Nét Len không được giải quyết, chỉ tạm lắng xuống khi Nét Len bị hấp dẫn bởi vẻ đẹp của đại dương bí ẩn. Trên thực tế, vào cuối cuộc hành trình, Nét Len, giáo sư A-rô-nắc, Công-xây đã bỏ trốn khỏi tàu Nau-ti-lơtx

Suy ngẫm và phản hồi 5

Câu 5 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tìm trong văn bản một số chi tiết về nhân vật Nê-mô và điền vào cột thứ 2 của bảng sau (làm vào vở):

Nhân vật Nê-mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động của Nê-mô

Thái độ của A-rô-nắc về Nê-mô

Thái độ của Công-xây về Nê-mô

Thái độ của Nét len về Nê-mô

Từ những chi tiết đó, em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật Nê-mô?

Phương pháp giải:

Tìm chi tiết và điền vào bảng, sau đó nhận xét về tính cách Nê-mô.

Lời giải chi tiết:

Nhân vật Nê-mô

Biểu hiện qua các chi tiết

Cử chỉ, hành động của Nê-mô

- Lịch sự cáo từ A-rôn-nắc trước khi đi ra

- Đón tiếp ba người một cách lạnh lùng như chu đáo

- Chưa lần nào bắt tay và đưa tay cho giáo sư A-rô-nắc bắt

- Dọn sẵn bữa ăn trên bàn cho A-rô-nắc

Thái độ của A-rô-nắc về Nê-mô

- Băn khoăn về sự đón tiếp chu đáo mà vẫn lạnh lùng của Nê-mô

- Đánh giá cao tài năng chế tạp tàu ngầm hiện đại của Nê-mô

- Cho rằng tàu Nau-ti-lơtx

Thái độ của Công-xây về Nê-mô

Phải chăng ông ta là một trong số những nhà bác học không được thừa nhận, là một thiên tài “bị người đời hắt hủi”.

Thái độ của Nét len về Nê-mô

- Nghi ngờ, không tin tưởng, khó cịu khi ở trên con tàu của Nê-mô (hỏi han giáo sư A-rô-nắc về lai lịch của Nê-mô, cho rằng ở trong con tàu của Nê-mô giống như ngục tù bằng sắt)

- Chống đối, cho rằng ở trên tàu Nau-ti-lơtx sẽ không an toàn (có ý định đoạt tàu Nau-ti-lơtx của Nê-mô)

*Tính cách Nê mô: lịch sự, có vẻ lạnh lùng bên ngoài nhưng chu đáo, hiếu khách (thể hiện qua cách đối xử với giáo sư A-rô-nắc); tài năng, khao khát khám phá đáy đại dương, khám phá những vùng đất mới (thể hiện qua thiết kế hiện đại của con tàu Nau-ti-lơtx).

Suy ngẫm và phản hồi 6

Câu 6 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tóm tắt nội dung văn bản.

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và tóm tắt những sự kiện chính.

Lời giải chi tiết:

Dòng “Sông đen” kể về câu chuyện giáo sư A-rô-nắc - người nghiên cứu về sinh vật học cùng cộng sự Công-xây và Nét Len - một thợ săn cá voi đã bị rơi xuống biển và được tàu Nau-ti-lux cứu. Và câu chuyện là cuộc hành trình khám phá về thuyền trưởng bí ẩn Nê-mô và những điều bí ẩn dưới đáy đại dương bao la. Trong khi giáo sư A-rô-nắc luôn thích thú, tò mò về những điều bí ẩn nơi đây thì Nét Len luôn tìm cách trốn chạy để thoát khỏi nơi này. Và rồi họ đã được chiêm ngưỡng khung cảnh chốn thần tiên nơi này với vô số loài cá khác nhau cùng vẻ đẹp tuyệt diệu nơi đây. Câu chuyện khép lại là dòng suy nghĩ của giáo sư A-rô-nắc và con tàu Nau-ti-lux chảy xiết theo Dòng “Sông đen”.

Suy ngẫm và phản hồi 7

Câu 7 (Trang 74, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Tàu Nau-ti-lux được điều khiển hoàn toàn bằng điện năng, trong khi vào thời điểm tác phẩm ra đời, điện năng chưa phải là năng lượng chủ yếu trong công nghiệp. Tàu Nau-ti-lux có thể lặn xuống bất cứ độ sâu nào mà không bị vỡ cửa kính.

Những khả năng vượt trội như vậy của tàu Nau-ti-lux giúp em hiểu thêm gì về đặc điểm của truyện khoa học viễn tưởng?

Phương pháp giải:

Dựa vào suy nghĩ của em để trả lời.

Lời giải chi tiết:

Những khả năng vượt trội như vậy của tàu Nau-ti-lux giúp em hiểu thêm về đặc điểm của truyện là:

- Tình huống truyện mang tính thử thách, phiêu lưu, khám phá: hành trình các nhân vật bị mắc kẹt trong một con tàu ngầm hiện đại ở dưới đáy đại dương

- Nhân vật là nhà phát minh khoa học tài năng, thông qua con tàu Nau-ti-lơtx, chúng ta có thể nhận ra tài năng sáng chế của thuyền trưởng Nê-mô

- Sự mở rộng không gian không có giới hạn: tàu Nau-ti-lơtx là sự tưởng tượng của nhà văn về một con tàu hiện đại, cho phép lặn ở bất cứ độ sâu nào dưới đáy biển. Hình ảnh con tàu cùng chuyến hành trình của các nhân vật thể hiện khao khát khám phá, tìm hiểu bí ẩn dưới đáy đại dương của con người