6 Bài soạn tiêu biểu về 'Trái đất' (Ngữ văn 6 - SGK Kết nối tri thức)

Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Bốn câu đầu bài thơ tập trung vào vấn đề gì?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ 4 câu thơ đầu.

Lời giải chi tiết:

- Bốn câu đầu của bài thơ chủ yếu nhấn mạnh thái độ của nhà thơ đối với những người đang tàn phá Trái đất.

- Nhà thơ so sánh Trái đất với quả dưa, quả bóng, thể hiện sự tranh giành, xâm lấn từ những người hủy hoại nó.

Câu 2 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Bốn câu thơ tiếp theo thể hiện thái độ của nhà thơ đối với Trái đất ra sao?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ 4 câu thơ sau.

Lời giải chi tiết:

Bốn câu tiếp theo cho thấy nhà thơ cảm thấy xót xa đối với Trái đất, nhận thức được nỗi đau mà nó phải chịu đựng hàng ngày. Nhà thơ vỗ về, an ủi Trái đất, “rửa sạch máu cho người” và “hát dịu dàng” để trấn an.

Câu 3 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Sự nhắc đến nước mắt và máu trong bài thơ nhằm phản ánh tình trạng gì của Trái đất?

Phương pháp giải:

Xem xét nước mắt và máu có phải được dùng theo nghĩa đen hay nghĩa bóng và điều đó biểu thị điều gì.

Lời giải chi tiết:

Sự xuất hiện của nước mắt và máu trong bài thơ ám chỉ tình trạng bị tấn công của Trái Đất. Con người đang khai thác quá mức tài nguyên, phá hoại môi trường mà không quan tâm đến hệ quả, dẫn đến tổn thương nghiêm trọng mà Trái Đất phải gánh chịu, và hậu quả sẽ trở lại với thế hệ tương lai nếu tiếp tục hành động sai lầm này.

Câu 4 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Hãy chỉ ra sự khác biệt giữa các hình thức tưởng tượng về Trái đất và cách cư xử với Trái đất trong bài thơ?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ bài thơ và liệt kê các cách cư xử và thái độ đối với Trái Đất.

Lời giải chi tiết:

Các hình thức hình dung về Trái đất:

- Hình dung như quả bóng, quả dưa: Trái Đất bị chia cắt, tranh giành để đạt mục đích cá nhân. Con người thể hiện sự thờ ơ, lạnh lùng với Trái Đất mà họ đang sống.

- Nhà thơ hình dung Trái Đất với khuôn mặt thân thương, thể hiện sự trân trọng, xót xa và yêu thương đối với sự sống trên Trái Đất.

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tìm điểm chung về nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản Trái đất - cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc lại 3 văn bản và tìm điểm chung về nội dung.

Lời giải chi tiết:

Điểm chung của 3 văn bản:

- Tất cả đều thể hiện tình yêu đối với Trái đất, hành tinh xanh nơi cư trú của mọi loài sinh sống.

- Các tác phẩm đề cập đến vấn đề cấp bách về khả năng chịu đựng của Trái đất.

- Từ đó, nhấn mạnh trách nhiệm bảo vệ Trái đất của từng cá nhân.

Câu 6 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Để giúp 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái đất, mỗi người chúng ta nên làm gì?

Phương pháp giải:

Dựa trên kiến thức xã hội và suy nghĩ cá nhân để trả lời câu hỏi này.

Lời giải chi tiết:

Để cùng “lau nước mắt” và “rửa sạch máu” cho Trái Đất, mỗi cá nhân cần có trách nhiệm bảo vệ Trái Đất bằng những hành động nhỏ như bảo vệ môi trường và các chiến dịch lớn như Giờ Trái Đất hay Ngày Môi Trường. Đồng thời, cần tuyên truyền và vận động mọi người xung quanh cùng chung tay bảo vệ Trái Đất, nhận thức về tình trạng đau thương mà Trái Đất đang gánh chịu.

Câu 7 (trang 88 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Mặc dù bài thơ Trái đất truyền tải thông điệp tương tự như nhiều văn bản khác, nó vẫn có sự độc đáo và hấp dẫn riêng. Theo em, điều gì đã tạo nên sự độc đáo đó?

Phương pháp giải:

Chú ý đến hình thức, ngôn ngữ và hình ảnh của bài thơ này.

Lời giải chi tiết:

Mặc dù truyền tải thông điệp giống nhiều văn bản khác, bài thơ Trái đất của Ra-xum Gam-da-tốp vẫn nổi bật nhờ:

- Sự độc đáo đến từ việc sử dụng hình thức thơ để thể hiện cảm xúc, mang lại một thế giới tình cảm cô đọng và sâu sắc.

- Hệ thống hình ảnh phong phú như máu, nước mắt, quả dưa, khuôn mặt tạo nên sự sáng tạo, kích thích trí tưởng tượng của người đọc.

1. Giới thiệu về tác giả và tác phẩm

• Tác giả

Ra-xun Gam-da-tốp (1923 - 2003), thuộc dân tộc A-va, sống tại Cộng hòa Đa-ghe-xtan, Liên Bang Nga. Thơ của ông chứa đựng tình yêu sâu sắc với quê hương, con người, và cuộc sống, cùng với ước vọng xây dựng tình hữu nghị giữa các dân tộc. Một số tác phẩm nổi bật của ông bao gồm: Năm tôi sinh, Mùa xuân Đa-ghe-xtan, Trái tim tôi trên núi, Những ngôi sao xa, Đa-ghe-xtan của tôi...

• Tác phẩm

Bài thơ được viết vào năm 1987 bằng tiếng A-va, và bản dịch tiếng Việt của Minh Tâm dựa trên bản dịch tiếng Nga của Na-um Grep-nhi-ốp.

2. Trả lời câu hỏi

Câu 1. Bốn câu đầu bài thơ nhấn mạnh điều gì?

Bốn câu thơ đầu tập trung vào sự phản ánh của nhà thơ đối với những kẻ đang phá hoại trái đất. Trái Đất được ví như quả dưa bị tranh giành và tàn phá.

Câu 2. Thái độ của nhà thơ đối với Trái Đất trong bốn câu thơ tiếp theo như thế nào?

Trong bốn câu thơ sau, nhà thơ thể hiện sự xót xa và đau đớn trước sự tàn phá của Trái Đất; đồng thời, ông an ủi và vỗ về Trái Đất, khuyên “đừng khóc nữa”.

Câu 3. Nước mắt và máu trong bài thơ thể hiện tình trạng gì của Trái Đất?

Sự nhắc đến “nước mắt” và “máu” chỉ ra rằng Trái Đất đang chịu đựng những tổn thương và đau đớn do con người gây ra.

Câu 4. Phân tích sự khác biệt giữa các hình thức hình dung về Trái Đất và thái độ đối xử với nó trong bài thơ?

- Đối với những người đang tàn phá Trái Đất: Trái Đất được ví như quả bóng, quả dưa, bị chia cắt và tranh giành.

- Đối với tác giả, Trái Đất là “khuôn mặt thân thương”, cần được yêu quý, an ủi và bảo vệ.

Câu 5. Tìm điểm chung về nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?

Cả ba văn bản đều thể hiện sự quan tâm về tình trạng hiện tại của Trái Đất và nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ sự sống trên hành tinh này.

Câu 6. Để giúp “lau nước mắt” và “rửa sạch máu” cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần thực hiện những hành động gì?

Mỗi người cần tích cực bảo vệ Trái Đất bằng các hành động cụ thể:

• Bảo vệ tài nguyên rừng.
• Giảm thiểu việc xả rác và chất thải chưa qua xử lý ra môi trường.
• Giảm sử dụng đồ nhựa và bao bì ni-lông.
• Ngăn chặn các hành vi chặt phá rừng và săn bắt động vật trái phép.

Câu 7. Mặc dù bài thơ Trái Đất truyền tải thông điệp giống nhiều văn bản khác, nó vẫn có sự độc đáo và hấp dẫn riêng. Theo em, điều gì đã tạo nên sự độc đáo đó?

• Thể loại thơ cho phép bộc lộ cảm xúc sâu sắc.
• Hình ảnh so sánh độc đáo, giàu sức gợi mở.
• Giọng thơ cảm xúc, với cách xưng hô gần gũi và thân thiết.

I. Giới thiệu về tác giả

- Rasul Gamzatov, sinh năm 1923 và qua đời năm 2003.

- Quốc tịch: Dân tộc Avar, từ Cộng hòa Đa-ghe-xtan, Liên Bang Nga.

- Ông được vinh danh với các danh hiệu như 'Nhà thơ nhân dân Daghestan', 'Anh hùng lao động Liên Xô', 'Nhà thơ vĩ đại của thế kỷ XX', cùng giải thưởng 'Hoa sen' của Hội nhà văn Á-Phi.

- Gamzatov còn là Đại biểu Xô-viết tối cao Liên Xô trong nhiều năm và giữ vai trò lãnh đạo Hội nhà văn Daghestan suốt hơn nửa thế kỷ.

- Thơ của ông thể hiện tình yêu sâu sắc với quê hương, con người, và cuộc sống, cùng với ước vọng xây dựng tình hữu nghị giữa các dân tộc.

- Các tác phẩm nổi bật: Năm tôi sinh, trái tim tôi trên núi, Những ngôi sao xa,…

- Ông nhận giải thưởng Stalin khi mới 29 tuổi.

II. Tìm hiểu sơ lược về tác phẩm

1. Thể loại: Thơ tự do.
2. Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được viết năm 1967 bằng tiếng Avar, và bản dịch tiếng Việt của Minh Tâm dựa trên bản dịch tiếng Nga của Na-um Grep-nhi-ốp.
3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm.
4. Tóm tắt:

Bài thơ tập trung vào sự chỉ trích những kẻ đang phá hoại Trái Đất, đồng thời thể hiện sự xót xa và hiểu biết về những tổn thương mà Trái Đất đang phải chịu đựng. Nhà thơ an ủi Trái Đất bằng cách 'rửa sạch máu' và 'hát dịu dàng' cho Trái Đất.

• Bố cục:

Bài thơ gồm 2 phần:

- Phần 1 (Khổ 1): Trái Đất trong mắt mọi người.

- Phần 2 (Khổ 2): Trái Đất qua cái nhìn của nhân vật trữ tình.

• Giá trị nội dung:

Nhà thơ thể hiện sự lên án đối với những kẻ hủy hoại Trái Đất, đồng thời thương xót và an ủi những đau đớn của Trái Đất.

• Giá trị nghệ thuật:

Bài thơ sử dụng thể thơ tự do và áp dụng các biện pháp nghệ thuật như điệp từ, liệt kê, ẩn dụ...

III. Tìm hiểu chi tiết về tác phẩm

• Thái độ của tác giả đối với những kẻ phá hoại Trái Đất

- Tác giả:

+ Đề cập trực tiếp đến hành tinh: 'Trái Đất!'.

+ Gọi 'Trái Đất' là 'người' → Ẩn dụ cho sự tôn trọng và thiêng liêng hóa.

- Những kẻ phá hoại:

+ Được tác giả gọi là 'bọn', 'lũ'.

+ Cách nhìn nhận của những kẻ này về Trái Đất → So sánh: 'là quả dưa', 'như quả bóng trên sân'.

+ Hành động: 'bổ', 'cắn', 'giành giật', 'lao vào', 'đá' → Động từ mạnh và điệp từ.

➩ Thái độ của tác giả là sự căm phẫn, khinh bỉ và lên án những kẻ phá hoại Trái Đất.

• Thái độ của tác giả đối với Trái Đất

- Hình dung của tác giả:

+ 'không phải dưa, không phải bóng' → Từ phủ định và điệp từ 'là'.

+ 'khuôn mặt thân thương'.

- Hành động:

+ 'lau' nước mắt, 'xin đừng khóc nữa'.

+ 'Rửa máu sạch', 'hát', 'dịu dàng'.

➩ Thái độ của tác giả là sự thương xót và an ủi những tổn thương mà Trái Đất đang phải chịu đựng.

Câu 1: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Bốn dòng đầu của bài thơ nhấn mạnh điều gì?
Trả lời:
Bốn dòng thơ đầu nhấn mạnh cách mà những người xung quanh đang đối xử với Trái Đất: xem Trái Đất như quả dưa, quả bóng - chỉ là công cụ để tranh giành và khai thác nhằm phục vụ lợi ích cá nhân.

Câu 2: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)

Bốn dòng thơ tiếp theo thể hiện thái độ của nhà thơ đối với Trái Đất như thế nào?
Trả lời:
- Bốn dòng thơ tiếp theo thể hiện sự xót xa của nhà thơ, hiểu rõ những tổn thương và đau đớn mà Trái Đất đang gánh chịu hàng ngày. Nhà thơ dỗ dành, an ủi Trái Đất, 'rửa sạch máu' và 'hát dịu dàng' cho Trái Đất.

Câu 3: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Nhắc đến nước mắt và máu, nhà thơ muốn nhấn mạnh tình trạng gì của Trái Đất?
Trả lời:
Nhắc đến nước mắt và máu, nhà thơ muốn chỉ rõ tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng của Trái Đất (ô nhiễm nước, không khí, đất... do hoạt động của con người), tình trạng nóng lên toàn cầu, và sự cạn kiệt tài nguyên do lòng tham. Những điều này làm Trái Đất phải đổ máu và lệ, cầu xin con người hãy dừng lại.

Câu 4: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Chỉ ra sự khác nhau giữa các cách hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử với Trái Đất được thể hiện trong bài thơ.
Trả lời: 1 nhóm người khác Tác giảHình dung về Trái Đất quả dưa, quả bóng → như món đồ chơi, công cụ vô tri vô giác để khai thác, bóc lộtngười - khuôn mặt thân thương → như một người thân yêu, có cảm xúc, tình cảmThái độ cư xử với Trái Đất bổ, cắn, giành giật, đá → thái độ tàn nhẫn, lạnh lùng lau nước mắt, rửa sạch máu, hát dịu dàng → thái độ nâng niu, yêu quý, trân trọng

Câu 5: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Hãy tìm ra điểm chung về mặt nội dung giữa bài thơ của Ra-xun Gam-da-tốp với hai văn bản Trái Đất - cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?
Trả lời:
- Dù có cách biểu đạt khác nhau, cả ba văn bản đều thể hiện lo lắng, đau xót về tình trạng hiện tại của Trái Đất và khẳng định sự cần thiết phải chung tay bảo vệ sự sống trên hành tinh này.

Câu 6: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Để cùng 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần làm gì?
Trả lời:
- Trồng và bảo vệ cây xanh.
- Giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.
- Ngắt các phích cắm khi không sử dụng, tiết kiệm điện năng.
- Sử dụng sản phẩm tái chế, giảm dùng túi ni-lông.

- Sử dụng thiết bị tiết kiệm điện trong gia đình.

Câu 7: (Ngữ văn 6 tập 2 sách Kết nối tri thức)
Bài thơ 'Trái Đất' của Ra-xun Gam-da-tốp dù truyền tải thông điệp tương tự như nhiều văn bản khác, vẫn có sự độc đáo và sức hấp dẫn riêng. Theo em, điều gì tạo nên sự độc đáo đó?
Trả lời:
- Tác giả sử dụng thể thơ dễ dàng thể hiện thái độ và cảm xúc của mình.
- Hình ảnh so sánh Trái Đất với quả dưa, quả bóng, và khuôn mặt thân thương được miêu tả sinh động.
- Cách nhìn nhận và cảm xúc của tác giả đối với Trái Đất được thể hiện qua hai thái độ khác nhau.
- Hình ảnh thơ có sức gợi tả và lay động mạnh mẽ như 'lau nước mắt', 'rửa sạch máu'.
- Tác giả trò chuyện với Trái Đất như với một người thân thiết, thể hiện qua giọng điệu cảm thông, đơn giản mà sâu sắc.

Tóm tắt

Bốn câu đầu của bài thơ tập trung thể hiện thái độ của tác giả đối với những người đang làm tổn hại Trái Đất. Trái Đất được so sánh như quả dưa, quả bóng. Những kẻ phá hoại Trái Đất tranh giành, cướp đoạt nhau để đạt được mục tiêu của mình. Bốn câu tiếp theo diễn tả sự xót xa của tác giả, người hiểu rõ những tổn thương, đau đớn mà Trái Đất phải chịu đựng hàng ngày. Tác giả an ủi, vỗ về Trái Đất bằng cách 'rửa sạch máu' và 'hát dịu dàng'.

Bố cục

Văn bản có thể chia thành hai phần:

- Phần 1 (Khổ 1): Trái Đất qua cái nhìn của con người.

- Phần 2 (Khổ 2): Trái Đất theo cái nhìn của nhân vật trữ tình.

Nội dung chính

Bài thơ 'Trái Đất' thể hiện sự chỉ trích đối với những kẻ làm hại Trái Đất và đồng thời bày tỏ sự thương xót, an ủi những đau đớn của Trái Đất.

* Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Bốn câu đầu của bài thơ nhấn mạnh cách mà những kẻ phá hoại Trái Đất xem Trái Đất như một món đồ chơi, tranh giành và khai thác để phục vụ cho lợi ích cá nhân.

Câu 2 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Bốn câu tiếp theo cho thấy sự xót xa của tác giả, người thấu hiểu những tổn thương mà Trái Đất đang phải gánh chịu. Tác giả an ủi Trái Đất bằng việc 'rửa sạch máu' và 'hát dịu dàng'.

Câu 3 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Việc nhắc đến nước mắt và máu nhằm nhấn mạnh tình trạng ô nhiễm nghiêm trọng của Trái Đất và kêu gọi con người dừng lại hành động phá hoại môi trường. Bài thơ là một lời cảnh tỉnh cho những ai còn tiếp tục hủy hoại Trái Đất.

Câu 4 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Hình dung về Trái Đất trong bài thơ: như quả bóng, quả dưa - con người xem Trái Đất như một công cụ để tranh giành. Thái độ của tác giả ở đây thể hiện sự căm ghét, mỉa mai đối với hành động đó.

- Hình dung về Trái Đất: với khuôn mặt thân thương, được an ủi, vỗ về - như một người bạn cần được yêu thương và chăm sóc. Nhận xét: Trái Đất được nhìn nhận từ hai góc độ khác nhau: như một vật vô tri và như một con người có cảm xúc.

Câu 5 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Dù có cách diễn đạt khác nhau, cả ba văn bản đều bày tỏ sự lo lắng về tình trạng hiện tại của Trái Đất và nhấn mạnh sự cần thiết của việc bảo vệ sự sống trên hành tinh này.

Câu 6 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Trồng và bảo vệ cây xanh.

- Hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

- Rút phích cắm điện khi không sử dụng để tiết kiệm điện năng.

- Sử dụng sản phẩm tái chế và giảm sử dụng túi ni lông.

- Dùng các thiết bị tiết kiệm điện trong gia đình.

Câu 7 (trang 88 SGK Ngữ văn 6, tập 2 mới)

- Tác giả sử dụng thể thơ tự do để bộc lộ cảm xúc mạnh mẽ.

- Hình ảnh so sánh sinh động như quả dưa, quả bóng, khuôn mặt thân thương tạo nên sự gợi cảm.

- Cách hình dung và thể hiện tình cảm đối với Trái Đất qua hai thái độ khác biệt.

- Hình ảnh thơ mạnh mẽ như 'lau nước mắt', 'rửa sạch máu'.

- Tác giả trò chuyện với Trái Đất như một người bạn thân thiết, với giọng điệu cảm thông và sâu sắc.

Hướng dẫn trả lời câu hỏi sau khi đọc

1. Bốn câu đầu bài thơ thể hiện điều gì?
2. Bốn câu tiếp theo thể hiện cảm xúc của tác giả đối với Trái Đất ra sao?
3. Sự xuất hiện của nước mắt và máu trong bài thơ nhằm nhấn mạnh điều gì về tình trạng của Trái Đất?
4. Phân tích sự khác biệt giữa các hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử trong bài thơ.
5. Tìm điểm tương đồng về nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp và hai văn bản 'Trái Đất - Cái nôi của sự sống' và 'Các loài chung sống với nhau như thế nào?'

6. Theo em, để cùng 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái Đất, mỗi người cần làm gì?

7. Mặc dù bài thơ Trái Đất truyền tải thông điệp tương tự nhiều văn bản khác, nó vẫn có sự độc đáo và hấp dẫn riêng. Theo em, những yếu tố nào tạo nên sự độc đáo và hấp dẫn đó?

Hướng dẫn giải:

1. Bốn câu đầu của bài thơ phản ánh thái độ của tác giả đối với những kẻ đang phá hoại Trái Đất. Tác giả so sánh Trái Đất với quả dưa, quả bóng và chỉ trích những người đang tranh giành để đạt lợi ích cá nhân.
2. Bốn câu tiếp theo cho thấy sự xót xa của tác giả, người cảm nhận sâu sắc những tổn thương của Trái Đất và an ủi, vỗ về Trái Đất bằng việc 'rửa sạch máu' và 'hát dịu dàng'.
3. Nước mắt và máu nhấn mạnh tình trạng Trái Đất đang ở mức báo động, kêu gọi con người dừng lại hành động phá hoại môi trường. Bài thơ cũng là một lời cảnh tỉnh trước khi quá muộn.
4. Những khác biệt trong hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử trong bài thơ bao gồm:

• Trái Đất được hình dung như quả bóng, quả dưa, bị con người cắt xẻ, tranh giành. Thái độ của tác giả ở đây thể hiện sự căm ghét và mỉa mai đối với hành vi vô đạo đức.
• Trái Đất cũng được hình dung với khuôn mặt thân thương, được an ủi và vỗ về, như một người bạn cần được yêu thương và chăm sóc.

5. Điểm chung nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp và hai văn bản 'Trái Đất - Cái nôi của sự sống' và 'Các loài chung sống với nhau như thế nào?' là tất cả đều thể hiện tình yêu với Trái Đất và nhấn mạnh trách nhiệm bảo vệ hành tinh này trước tình trạng hủy hoại nghiêm trọng của con người.

6. Để cùng 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái Đất, mỗi người chúng ta cần:

• Trồng và bảo vệ cây xanh
• Giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật
• Rút phích cắm điện khi không sử dụng để tiết kiệm năng lượng
• Sử dụng sản phẩm tái chế và giảm dùng túi ni lông
• Dùng thiết bị tiết kiệm điện trong gia đình

7. Dù thông điệp của bài thơ về Trái Đất tương tự nhiều văn bản khác, nó vẫn nổi bật với sự độc đáo và hấp dẫn riêng nhờ:

• Việc sử dụng thể thơ để bộc lộ cảm xúc một cách mạnh mẽ
• Hình ảnh so sánh sinh động như quả dưa, quả bóng và khuôn mặt thân thương
• Cách hình dung và thể hiện tình cảm đối với Trái Đất qua hai thái độ khác nhau
• Hình ảnh thơ gợi cảm và lay động như 'lau nước mắt', 'rửa sạch máu'

I. Khám phá tác phẩm Trái Đất trong sách Kết nối tri thức để chuẩn bị bài học

Bố cục bài thơ 'Trái Đất'

+ Phần 1: 4 dòng đầu phản ánh quan điểm của tác giả về những kẻ phá hoại Trái Đất.

+ Phần 2: 4 dòng cuối thể hiện sự cảm thông, an ủi của tác giả dành cho Trái Đất, hướng tới việc bảo vệ và yêu thương.

II. Hướng dẫn chuẩn bị bài 'Trái Đất' theo sách Kết nối tri thức

1. Sau khi đọc – Câu hỏi phân tích văn bản

• Bốn câu đầu bài thơ tập trung vào chủ đề gì?

Bốn câu đầu tập trung vào thái độ của tác giả đối với những kẻ đang làm hại Trái Đất. Tác giả so sánh Trái Đất với quả dưa và quả bóng, chỉ trích những hành động tranh giành của con người.

• Bốn câu tiếp theo phản ánh cảm xúc của tác giả đối với Trái Đất ra sao?

Bốn câu sau thể hiện sự xót xa, đau đớn của tác giả khi nhìn thấy sự tàn phá Trái Đất, đồng thời an ủi, vỗ về Trái Đất và khuyên 'đừng khóc nữa'.

• Nước mắt và máu trong bài thơ muốn chỉ rõ điều gì về tình trạng của Trái Đất?

Nước mắt và máu là hình ảnh thể hiện sự cấp bách của tình trạng Trái Đất, kêu gọi con người dừng ngay hành động phá hoại môi trường và tài nguyên. Bài thơ cũng là một lời cảnh tỉnh trước khi quá muộn.

• Phân tích sự khác biệt giữa các hình dung về Trái Đất và thái độ cư xử đối với nó trong bài thơ?

- Đối với những kẻ phá hoại, Trái Đất được hình dung như quả bóng, quả dưa, bị cắt xẻ và tranh giành.

- Đối với tác giả, Trái Đất hiện lên như “khuôn mặt thân thương” cần được yêu thương và bảo vệ.

• Điểm chung về nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản 'Trái Đất - Cái nôi của sự sống' và 'Các loài chung sống với nhau như thế nào?' là gì?

Mặc dù mỗi văn bản có cách diễn đạt khác nhau, tất cả đều thể hiện nỗi lo lắng, đau xót về tình trạng Trái Đất và nhấn mạnh sự cần thiết của việc chung tay bảo vệ hành tinh.

• Theo em, để cùng 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái Đất, mỗi người nên làm gì?

Để góp phần 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' cho Trái Đất, mỗi người cần:

+ Trồng và bảo vệ cây xanh

+ Giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật

+ Rút phích cắm điện khi không sử dụng, tiết kiệm năng lượng

+ Tái chế và giảm dùng túi ni lông

+ Sử dụng thiết bị tiết kiệm điện

• Điểm độc đáo và hấp dẫn của bài thơ Trái Đất so với các văn bản khác là gì?

- Tác giả sử dụng thể thơ để thể hiện cảm xúc một cách mạnh mẽ.

- Hình ảnh Trái Đất được so sánh sinh động với quả dưa, quả bóng và khuôn mặt thân thương.

- Các hình dung và thái độ đối với Trái Đất được thể hiện qua hai góc nhìn khác nhau.

- Hình ảnh thơ mạnh mẽ, như 'lau nước mắt' và 'rửa sạch máu' tạo nên sự lay động.

- Tác giả trò chuyện với Trái Đất như với một người bạn thân thiết, thể hiện sự cảm thông và thương xót.

III. Tổng kết bài soạn Trái Đất sách Kết nối tri thức

• Giá trị nội dung của bài thơ Trái Đất

Tác giả thể hiện sự chỉ trích đối với những kẻ phá hoại và đồng thời thể hiện sự cảm thông đối với nỗi đau của Trái Đất.

• Đặc sắc nghệ thuật của bài thơ Trái Đất

Sử dụng thể thơ tự do và các biện pháp nghệ thuật như điệp từ, liệt kê, ẩn dụ.