6 Bài soạn về 'Tục ngữ và sáng tác văn chương' (Ngữ văn 7 - SGK Chân trời sáng tạo) xuất sắc nhất

Câu 1. Sau khi đọc truyện Nàng Bân, bạn hiểu thế nào về cái rét của nàng Bân được đề cập trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân?

Người xưa đã mượn tích truyện Nàng Bân may áo cho chồng để giải thích hiện tượng thời tiết được nhắc đến trong câu tục ngữ.

Câu 2. Câu trả lời của tía nuôi nhân vật “tôi” ở cuối đoạn văn thứ hai giúp bạn hiểu thêm gì về câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn?

Câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn mang ý nghĩa: Các sản vật trong thiên nhiên là của chung, không thuộc về ai riêng biệt, người nào lấy được thì được hưởng.

Câu 3. Hãy nêu tác dụng của việc dùng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước…” - xưa và nay. Đưa ra một số ví dụ về tục ngữ được sử dụng trong các tác phẩm văn học.

- Việc dùng tục ngữ giúp làm tăng sức thuyết phục cho lời nói.

- Một số câu tục ngữ xuất hiện trong các tác phẩm văn học như:

Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non

(Bánh trôi nước, Hồ Xuân Hương)

*

Lặn lội thân cò khi quãng vắng,
Eo sèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ âu đành phận,
Năm nắng mười mưa dám quản công.

(Thương vợ, Trần Tế Xương)

Câu 4. Khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ từ các văn bản như Nàng Bân, “Chim trời, cá nước…” - xưa và nay, bạn cần lưu ý gì?

- Tục ngữ thường có cả nghĩa đen và nghĩa bóng. Khi hiểu tục ngữ, cần giải thích cả hai ý nghĩa này.

- Việc sử dụng tục ngữ cần phù hợp với ngữ cảnh và ý nghĩa, tránh lạm dụng.

Nội dung chính

Văn bản cung cấp các ví dụ điển hình về việc sử dụng tục ngữ để nâng cao hiệu quả và giá trị biểu đạt trong tác phẩm.

Câu 1 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Sau khi đọc xong truyện Nàng Bân, bạn hiểu thế nào về cái rét của nàng Bân được đề cập trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân?

Phương pháp giải:

Trình bày cách hiểu của bạn về cái rét nàng Bân qua câu tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Theo tôi, rét nàng Bân là đợt rét cuối mùa đông, xảy ra vào đầu tháng Ba âm lịch ở miền Bắc Việt Nam, chỉ kéo dài vài ngày. Đây là đợt rét đậm, có mưa phùn nhỏ, xuất hiện trong thời gian ngắn. Rét nàng Bân gắn liền với câu chuyện Nàng Bân và biểu hiện tình cảm ấm áp của vợ dành cho chồng, của cha dành cho con gái.

Câu 2 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Câu trả lời của tía nuôi nhân vật “tôi” ở cuối đoạn văn thứ hai giúp bạn hiểu thêm điều gì về câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn?

Phương pháp giải:

Phân tích dựa trên suy ngẫm cá nhân.

Lời giải chi tiết:

Theo lời tía nuôi của nhân vật tôi trong văn bản “Chim trời cá nước…” - xưa và nay, câu tục ngữ này không còn hoàn toàn phù hợp với xã hội hiện tại (Đúng là không ai nuôi. Nhưng chim về ở vùng đất của ai thì thuộc về tài sản của người đó. Họ phải đóng thuế hàng năm như đóng thuế ruộng, con ạ). Câu trả lời của tía nuôi giúp chúng ta hiểu rằng câu tục ngữ có thể phù hợp trong hoàn cảnh này nhưng không còn thích hợp trong hoàn cảnh khác. Trong bối cảnh hiện nay, câu tục ngữ trên càng không phù hợp khi việc săn bắt động vật quý hiếm bị cấm để bảo tồn đa dạng sinh học.

Câu 3 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Hãy nêu tác dụng của việc dùng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay. Tìm một số ví dụ về tục ngữ được sử dụng trong các tác phẩm văn học.

Phương pháp giải:

Đọc và nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay. Sau đó, đưa ra một số câu tục ngữ được sử dụng trong văn học.

Lời giải chi tiết:

- Tác dụng của việc dùng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay bao gồm:

+ Tăng tính thuyết phục, độ tin cậy về nhận thức cho người đọc.

+ Làm cho hình ảnh trong văn bản trở nên sinh động, hấp dẫn và dễ nhớ hơn.

+ Giải thích bối cảnh mới (khác với trước đây) giúp độc giả nhận thức đúng đắn hơn về bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cách sử dụng câu tục ngữ.

- Một số câu tục ngữ xuất hiện trong văn học:

+ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

+ Có công mài sắt, có ngày nên kim.

+ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.

+ Con trâu là đầu cơ nghiệp.

+ Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.

Câu 4 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Đọc văn bản Nàng Bân, “Chim trời, cá nước... - xưa và nay, bạn rút ra được những lưu ý gì khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và dựa vào suy nghĩ cá nhân để rút ra lưu ý khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Những lưu ý khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ:

- Sử dụng đúng mục đích, nội dung, và ý nghĩa của tục ngữ trong ngữ cảnh phù hợp.

- Hiểu rõ cả nghĩa đen và nghĩa bóng của tục ngữ.

- Tránh xuyên tạc hoặc thêm bớt nội dung của tục ngữ.

I. Tổng quan về tác phẩm 'Tục ngữ và sáng tác văn chương'

Thể loại

Nghị luận văn học là thể loại viết nhằm thuyết phục người đọc qua việc đưa ra các lý lẽ và quan điểm cá nhân. Mục tiêu là giúp người khác hiểu và đồng tình với quan điểm của mình, từ đó nhận diện đúng sai trong vấn đề đang được thảo luận.

Bố cục

Gồm 3 phần:

- Phần 1 (từ đầu đến “giá trị biểu đạt cho tác phẩm”): Giới thiệu về tục ngữ.

- Phần 2 (tiếp đến “tháng Ba rét nàng Bân là vì thế”): Ví dụ về tục ngữ trong văn bản Nàng Bân.

- Phần 3 (còn lại): Ví dụ về tục ngữ trong văn bản “Chim trời cá nước…” xưa và nay.

Tóm tắt

Tục ngữ không chỉ hiện diện trong đời sống hàng ngày mà còn được sử dụng trong các tác phẩm văn học. Truyện Nàng Bân với câu tục ngữ: Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân và truyện “Chim trời, cá nước…” Xưa và nay với câu tục ngữ: Chim trời cá nước, ai được nấy ăn là những ví dụ tiêu biểu.

Giá trị nội dung

Văn bản cung cấp các ví dụ tiêu biểu về việc sử dụng tục ngữ để làm tăng hiệu quả và giá trị biểu đạt của tác phẩm.

Đặc sắc nghệ thuật

- Ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu.

- Lối viết lôi cuốn, hấp dẫn.

Nội dung chính

Văn bản đưa ra những ví dụ điển hình về việc sử dụng tục ngữ để nâng cao hiệu quả và giá trị biểu đạt của tác phẩm.

Câu 1 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Phương pháp giải:

Trình bày cách hiểu của bạn về rét nàng Bân qua câu tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Rét nàng Bân là đợt rét cuối cùng của mùa đông, thường xảy ra vào đầu tháng Ba âm lịch ở miền Bắc Việt Nam. Đây là đợt rét đậm kèm theo mưa phùn nhỏ và chỉ kéo dài trong vài ngày. Rét nàng Bân gắn liền với câu chuyện Nàng Bân, thể hiện tình cảm ấm áp của vợ dành cho chồng và của cha dành cho con gái.

Câu 2 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Phương pháp giải:

Trả lời dựa vào suy ngẫm cá nhân.

Lời giải chi tiết:

Câu trả lời của nhân vật tía nuôi giúp chúng ta hiểu rằng câu tục ngữ có thể phù hợp trong một số hoàn cảnh nhưng không còn phù hợp trong những hoàn cảnh khác.

Câu 3 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc và nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước…” - xưa và nay. Tìm một số ví dụ về tục ngữ trong văn học.

Lời giải chi tiết:

- Tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước…” - xưa và nay: Tăng cường độ tin cậy và sức thuyết phục cho các ý kiến của nhân vật, đồng thời giúp độc giả hiểu đúng hơn về việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cách dùng tục ngữ.

- Một số câu tục ngữ được sử dụng trong văn học:

+ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

+ Có công mài sắt, có ngày nên kim.

+ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn.

+ Con trâu là đầu cơ nghiệp.

+ Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.

Câu 4 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và dựa vào suy nghĩ cá nhân để rút ra lưu ý khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Cần sử dụng tục ngữ đúng ngữ cảnh và ý nghĩa của câu chuyện được đề cập trong văn bản.

I. Tác giả và Văn bản 'Tục ngữ và sáng tác văn chương'

Được sưu tầm

II. Phân tích tác phẩm 'Tục ngữ và sáng tác văn chương'

• Thể loại: 

'Tục ngữ và sáng tác văn chương' thuộc thể loại nghị luận văn học

• Xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác: Được sưu tầm
• Phương thức biểu đạt:

Phương thức biểu đạt của 'Tục ngữ và sáng tác văn chương' là nghị luận

• Tóm tắt nội dung văn bản: 

Tục ngữ không chỉ có mặt trong đời sống hàng ngày mà còn xuất hiện trong các tác phẩm văn học. Ví dụ điển hình là câu tục ngữ 'Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân' trong truyện Nàng Bân và câu 'Chim trời cá nước, ai được nấy ăn' trong truyện “Chim trời, cá nước…” – Xưa và nay

• Bố cục của bài viết: 

Bài viết chia thành 2 phần:

- Phần 1: Từ đầu đến “là vì thế”: Câu tục ngữ trong truyện Nàng Bân

- Phần 2: Phần còn lại: Câu tục ngữ trong truyện “Chim trời, cá nước…” – Xưa và nay

• Giá trị nội dung: 

- Bài viết khẳng định rằng tục ngữ không chỉ hiện diện trong đời sống mà còn được sử dụng trong sáng tác văn học.

• Giá trị nghệ thuật: 

- Dẫn chứng rõ ràng, hợp lý

- Lập luận chặt chẽ và thuyết phục

III. Phân tích chi tiết tác phẩm 'Tục ngữ và sáng tác văn chương'

• Câu tục ngữ Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân trong truyện Nàng Bân:

- Tóm tắt truyện Nàng Bân:

+ Nàng Bân, con gái của Ngọc Hoàng, có phần vụng về

+ Dù vậy, Ngọc Hoàng và Hoàng Hậu vẫn yêu thương nàng

+ Ngọc Hoàng và Hoàng Hậu quyết định cho nàng Bân lấy chồng để học cách nội trợ

+ Nàng Bân yêu chồng nên đã may một chiếc áo cho chồng khi trời rét

+ Tuy nhiên, vì nàng Bân vụng về nên áo chỉ hoàn thành khi rét đã qua

+ Thấy con gái buồn, Ngọc Hoàng cho trời rét thêm vài hôm để chồng nàng Bân thử áo

+ Từ đó, hàng năm vào tháng Ba, dù mùa rét đã kết thúc, thời tiết lại lạnh thêm vài ngày. Người ta gọi đó là 'Rét nàng Bân'

→ Đây là nguồn gốc của câu tục ngữ: Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân

- Giải thích câu tục ngữ: Tháng giêng rét đài, tháng hai rét lộc, tháng ba rét nàng Bân

+ “Tháng giêng rét đài”: Tháng giêng là giữa mùa đông, miền Bắc chịu gió mùa Đông Bắc mạnh, rét đậm làm hoa rụng chỉ còn lại đài hoa

+ “Tháng Hai rét lộc”: Tháng hai là thời điểm nửa cuối mùa đông, thời tiết lạnh và ẩm, cây cỏ đâm chồi nảy lộc

+ “Tháng Ba rét nàng Bân”: Rét cuối mùa đông, thường xảy ra vào tháng ba

→ Đây là hiện tượng thời tiết do gió mùa đông ở miền Bắc nước ta: đầu mùa đông lạnh khô, cuối mùa đông lạnh ẩm

• Câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn trong “Chim trời, cá nước…” – Xưa và nay

- Tóm tắt “Chim trời, cá nước…” – Xưa và nay

+ Nhân vật “tôi” đang ngủ thì bị đánh thức bởi thằng Cò. “Tôi” nhìn thấy vô số loài chim.

+ “Tôi” và Cò choáng ngợp trước cảnh chim trời mênh mông và muốn dừng thuyền để bắt chim

+ Tía nói: chim trên vùng đất của ai thì thuộc về người đó

- Giải thích câu tục ngữ: Chim trời cá nước, ai được nấy ăn:

+ Chim trời và cá nước là của cải thiên nhiên, không thuộc sở hữu riêng của ai, do đó sự chiếm hữu không bị hạn chế.

→ Bài học mở rộng: Với sự phát triển của văn minh nhân loại, khai thác tài nguyên thiên nhiên không thể vô hạn. Chúng ta cần khai thác hợp lý, tránh lãng phí và bảo vệ các loài động vật quý hiếm.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Sử dụng tục ngữ cần phù hợp với ngữ cảnh và ý nghĩa của câu chuyện. Không thêm thành ngữ khi không cần thiết.

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Đây là đợt rét cuối cùng của mùa đông xảy ra vào tháng 3, khi thời tiết đột ngột lạnh trở lại giữa những ngày nắng liên tiếp.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Câu tục ngữ mang nghĩa rằng của cải thiên nhiên không thuộc riêng ai, sự chiếm hữu không bị giới hạn.

Câu 3 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

- Tác dụng: Tăng tính thuyết phục, mở ra cái nhìn sâu sắc về nhận thức của con người.

- Một số câu tục ngữ được sử dụng trong tác phẩm văn học:

“Bảy nổi ba chìm với nước non” (Bánh trôi nước).

“Đừng xanh như lá bạc như vôi” (Mời trầu).

Câu 4 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2) :

Việc sử dụng tục ngữ cần đúng ngữ cảnh và ý nghĩa của câu chuyện. Không nên thêm thành ngữ khi không cần thiết.

A. Nàng Bân

I. Tác giả

- Tác giả dân gian

II. Tác phẩm Nàng Bân

Thể loại: Cổ tích

Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:

- In trong kho tàng cổ tích Việt Nam, Vũ Ngọc Khánh, NXB Văn Hóa Thông Tin 2006

Phương pháp biểu đạt: Nghị luận

Tóm tắt Nàng Bân

- Kể về nguồn gốc của câu tục ngữ liên quan đến Nàng Bân

Nàng Bân may áo cho chồng

May ba tháng trời mới xong tay áo

Bố cục tác phẩm Nàng Bân

- Phần 1: Từ đầu…may ba tháng trời mới xong tay áo: kể về việc nàng Bân may áo cho chồng

- Phần 2: Phần còn lại: giải thích sự tích về rét Nàng Bân

Giá trị nội dung tác phẩm Nàng Bân

- Giải thích nguồn gốc của câu tục ngữ về Nàng Bân

Giá trị nghệ thuật tác phẩm Nàng Bân

- Ngôn ngữ mang đậm dấu ấn dân gian

- Hình ảnh sinh động, ấn tượng

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Nàng Bân

Việc Nàng Bân may áo

- Nàng Bân là con gái của Ngọc Hoàng

+ Tính tình chậm chạp, vụng về

+ Gia đình muốn nàng lấy chồng để học việc nhà

+ Chồng nàng là người trên trời

+ Chồng rất yêu nàng và nàng cũng vậy

+ Nàng may cho chồng một cái áo khi trời bắt đầu rét

+ Vì vụng về nên nàng may từ đông đến xuân mới hoàn thành tay áo

Sự tích ra đời của câu tục ngữ

- Người đời châm chọc sự vụng về của Nàng Bân nên câu tục ngữ ra đời

Nàng Bân may áo cho chồng

May ba tháng trời mới xong tay áo

- Dù vậy, nàng không nản lòng

- May hết tháng giêng, qua tháng hai mới hoàn thành

+ Khi may xong thì trời đã rét

+ Ngọc Hoàng thương nên để rét vào ngày đó để chồng nàng thử áo

+ Từ đó, rét Nàng Bân được xuất hiện đến ngày nay

B. Chim trời, cá nước - Xưa và nay

I. Tác giả

- Đoàn Giỏi (1925-1989)

- Ông còn có bút danh khác như: Nguyễn Hoài, Nguyễn Phú Lễ, Huyền Tư

- Quê quán: Tiền Giang

- Gia đình: Xuất thân trong một gia đình địa chủ lớn và yêu nước

- Phong cách nghệ thuật: Các tác phẩm của Đoàn Giỏi thường viết về cuộc sống, thiên nhiên và con người ở Nam Bộ

- Tác phẩm nổi bật: Đất rừng phương Nam

- Một số tác phẩm tiêu biểu: Truyện dài

. Đường về gia hương (1948)

. Cá bống mú (1956)

. Đất rừng phương Nam (195)

. Cuộc truy tầm kho vũ khí (1962)

II. Tác phẩm Chim trời, cá nước - Xưa và nay

Thể loại: Tiểu thuyết

Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác:

- Đoạn trích từ tác phẩm Đất rừng phương Nam (1957)

- Tác phẩm kể về cuộc đời phiêu bạt của cậu bé tên An, được ba mẹ Cò nhận nuôi và có cuộc sống hạnh phúc. Bối cảnh là miền Tây Nam Bộ, Việt Nam vào những năm 50 của thế kỉ XX, khi thực dân Pháp quay lại xâm chiếm Nam Bộ.

Phương thức biểu đạt: Tự sự

Người kể chuyện: Nhân vật An

Tóm tắt Chim trời, cá nước - Xưa và nay

- Đoạn trích mô tả hành trình của An và Cò vào rừng U Minh, ngắm nhìn bầy chim đa dạng như chim già đãy, điêng điểng, ngỗng…

Bố cục tác phẩm Chim trời, cá nước - Xưa và nay

- Phần 1: Từ đầu…còn vung râu cựa quậy: hình ảnh bầy chim

- Phần 2: Phần còn lại: Cuộc đối thoại giữa Cò và An

Giá trị nội dung tác phẩm Chim trời, cá nước - Xưa và nay

- Khám phá hành trình rừng U Minh của Cò và An

Giá trị nghệ thuật tác phẩm Chim trời, cá nước - Xưa và nay

- Cách kể chuyện hấp dẫn và lôi cuốn

- Miêu tả chi tiết tính cách nhân vật qua lời nói và hành động

- Nghệ thuật tả cảnh giàu hình ảnh

- Ngôi kể thứ nhất thể hiện rõ sự tò mò của nhân vật An trong lần đầu đi lấy mật ong

- Ngôn ngữ nhân vật giản dị, gần gũi, đậm chất miền Tây Nam Bộ

- Kết hợp tự sự, miêu tả và biểu cảm

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Chim trời, cá nước - Xưa và nay

Câu tục ngữ “chim trời, cá nước”

- Chim đậu dày đặc, cây vẹt, cây chà là, cây vẹt rụng lá

- Tiếng chim kêu ồn ào như tiếng xóc rỗ đồng tiền

- Nhiều con chim lạ, to như ngỗng đậu trên nhánh cây

- Con điêng điểng ngóc cổ lên mặt nước

- Chim trời cá nước diễn tả sự tự do của thiên nhiên

+ Các loài vật sống tự do, không bị tác động bởi con người

+ Môi trường sinh thái tự nhiên, thức ăn từ các động vật sống ở đó

Mục đích của việc vận dụng ca dao tục ngữ vào tác phẩm văn học

- Làm cho đoạn trích và lời nhân vật trở nên hấp dẫn hơn

+ Tác phẩm trở nên súc tích hơn

- Câu tục ngữ “chim trời cá nước” làm phong phú và sâu sắc lời nói

+ Người đọc dễ dàng hiểu ý của người viết

- Sinh vật ở đây sống tự do, thức ăn từ thiên nhiên

+ Không bị ràng buộc bởi bất kỳ ai.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính: Mối quan hệ giữa tục ngữ và văn chương.

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Sau khi đọc truyện Nàng Bân, em hiểu thế nào về cái rét Nàng Bân được nhắc đến trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét dài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét Nàng Bân?

Trả lời:

Đó là cái rét vào cuối mùa nóng, rét tháng Ba thường không quá nghiêm trọng.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Câu trả lời của tia nuôi nhân vật “tôi” ở cuối văn bản thứ hai giúp em hiểu gì thêm về câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn?

Trả lời:

Câu trả lời giúp em hiểu rằng tài sản từ thiên nhiên như chim cá cũng cần được bảo vệ bằng thuế.

Câu 3 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em hãy nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước… xưa và nay”. Tìm một số câu tục ngữ được sử dụng trong tác phẩm văn chương.

Trả lời:

Việc sử dụng tục ngữ trong văn bản làm tăng sự phong phú và gợi cảm, cô đọng ý nghĩa. Một số câu tục ngữ trong văn chương: Bảy nổi ba chìm, Phải duyên phải kiếp…

Câu 4 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc văn bản Nàng Bân, “Chim trời, cá nước… xưa và nay”, em rút ra được những lưu ý gì khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ?

Trả lời:

Đọc hai văn bản, em rút ra rằng khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ, cần chú ý đến hoàn cảnh cụ thể và ý nghĩa của từng tục ngữ để áp dụng đúng trong các ngữ cảnh.

* Suy ngẫm và phản hồi

Nội dung chính Tục ngữ và sáng tác văn chương: Văn bản này chỉ ra rằng tục ngữ không chỉ tồn tại trong đời sống hàng ngày mà còn được đưa vào các tác phẩm văn chương.

Câu 1 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Sau khi đọc truyện Nàng Bân, em hiểu thế nào về cái rét nàng Bân được nhắc đến trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét dài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân?

Trả lời:

Sau khi đọc truyện Nàng Bân, em hiểu rằng rét nàng Bân trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét dài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân chỉ là cái rét cuối mùa, khi rét đã qua và mùa nóng sắp đến.

Câu 2 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Câu trả lời của tía nuôi nhân vật “tôi” ở cuối văn bản thứ hai giúp em hiểu gì thêm về câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn?

Trả lời:

Câu trả lời của tía nuôi nhân vật “tôi” ở cuối văn bản thứ hai giúp em hiểu thêm rằng câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn có nghĩa là những động vật và thực vật trong thiên nhiên hoang dã không thuộc về ai cụ thể, ai bắt được thì thuộc về người đó. Tuy nhiên, nếu đã có chủ thì đó là tài sản của người khác và không thể lấy được.

Câu 3 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Em hãy nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước ...” ...xưa và nay. Tìm một số câu tục ngữ được sử dụng trong tác phẩm văn chương.

Trả lời:

- Việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời cá nước … xưa và nay” giúp làm nổi bật nội dung chính của tác giả và thể hiện sự thay đổi trong cách hiểu về câu tục ngữ qua thời gian.

- Một số câu tục ngữ trong văn chương:

+ “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết, Thành công, thành công, đại thành công” (Ngôn ngữ của Hồ Chủ tịch qua các lời kêu gọi)

+ “Xanh như lá, bạc như vôi” (Mời trầu - Hồ Xuân Hương)

+ “Cố đấm ăn xôi xôi lại hẩm” (Làm lẽ - Hồ Xuân Hương)

Câu 4 (trang 35 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2): Đọc văn bản Nàng Bân, “Chim trời, cá nước ...” – xưa và nay, em rút ra được những lưu ý gì khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ?

Trả lời:

Đọc các văn bản Nàng Bân và “Chim trời cá nước …” – xưa và nay, em rút ra rằng khi đọc hiểu và sử dụng tục ngữ cần lưu ý:

- Hiểu rõ nghĩa của từng từ ngữ để sử dụng chính xác

- Một số câu tục ngữ có thể không còn phù hợp với xã hội hiện đại, vì vậy cần xem xét kỹ lưỡng trước khi áp dụng.